Сабақтың тақырыбы: Тұрақты электр тогы, ток күші. Электр қозғаушы күш.

1 слайд

2 слайд

3 слайд
Сабақтың мақсаты:Сабақтың мақсаты: - Электр тогының пайда болуы және бар болуының шарттарын түсіну; -ток күшінің, жұмыстың, қуаттың формулаларын есептер шығаруда қолдану; - электр тізбегі элементтерінің шартты белгілерін қолдану және олардың қызметін түсіну.

4 слайд
Электр тогы – зарядталған бөлшектердің бағытталған қозғалысы Ток болуы үшін қажетті шарттар Еркін q бар болуы (иондар, электрондар) Эл. өрісінің бар болуы (ток көзінен пайда болады) Ток әсерлері жылулық магниттікхимиялық физиологиялықF F

5 слайд
Токтың жылулық әрекеті. Өткізгіш бойымен ток өтсе, онда ол қызады. Электр қыздырғыш аспаптарда: электрплита, үтіктер, қайнатқыштарда, дәнекерлеу жұмыстарында қолданылады. А) Б)

6 слайд
Токтың химиялық әрекеті Химиялық ерітінділерге батырылған металл өткізгіш бойымен ток өткенде,ерітіндінің құрамына енетін заттар бөлінеді. Осы тәсілмен таза күмісті алуға,металл бұйымдардың беттерін күміспен жалатуға болады. А) Б)

7 слайд
Токтың магниттік әрекеті Өткізгіш бойымен ток жүргенде ,онда магниттік қасиеттер туындайды.Қарапайым магнит сияқты ол өзіне ұсақ темір денелерді тартады. А) Б)

8 слайд
Токтың физиологиялық әсері Жануарлар денесімен ток өтетін болса, онда ток бұлшық еттердің жиырылуын тудырады. Адам денесінен өткен ток ауыр әсер қалдырады . физиологиялық

9 слайд
Ток көздері Алғашқы ток көзі 1800ж. Вольт бағанасы Химиялық энергия Жарық энергиясыМеханикалық энергияІшкі энергия Электр энергиясы Фотоэлемент Генератор Термоэлемент Гальваникалық элемент Ток көздері

10 слайд
Гальваний элементтері НДЕ (ЭЛЕКТР БАТАРЕЯСЫ) – ХИМИЯЛЫҚ РЕАКЦИЯ ӘСЕРІНЕН ЗАРЯДТАР БӨЛІНЕДІ.

11 слайд
Ток көздері. ТОКТЫҢ ЖЫЛУЛЫҚ ӘРЕКЕТІН КҮНДЕЛІКТІ ҚОЛДАНЫСТАҒЫ ПРИБОРЛАРДАН КӨРУГЕ БОЛАДЫ. Жылулық ток көздерінде – ішкі энергия электр энергиясына түрленеді Механикалық ток көздерінде – мех. энергия электр энергиясына түрленеді

12 слайд
Александро Вольта Итальян физигі Электрофор, электрометр, электроскоп, конденсатор құралдарын ойлап тапқан. Алғашқы ток көзі 1800ж. Вольт бағанасы

13 слайд
Ток көзін алу үшін зарядтарды бөлгенде электрлік емес күштерді қолданады. Оларды бөгде күштер деп атайды. Бөгде күштердің әрекетін сипаттау үшін  әрпімен белгіленетін электр қозғаушы күші ұғымын енгіземіз. (ЭҚК )

14 слайд
Электр қозғаушы күші Ток көзінің энергетикалық сипаттамасы Бөгде күштер жұмысының орын ауыстыратын электр зарядына қатынасына тең.  = A б /q 1В = 1Дж/ Кл

15 слайд
Ток күші Өткізгіштің көлденең қимасы арқылы қандай да бір уақыт аралығында тасымалданатын электр мөлшерінің сол уақыт аралығына қатынасы I= q/t 1 А =1 Кл/ сI – ток күші q – электр заряд t - уақыт 1 Ампер =1 Кулон/1 секунд

16 слайд
Андре Мари Ампер- тәжірибе жүзінде тогы бар,екі паралель өткізгіштің өзара әрекеттесу күштері бойынша анықтаған 1 Ампер- вакуумде бір-бірінен 1 м қашықтықта орналасқан көлденең қимасының ауданы өте аз, шексіз ұзын түзу екі өткізгіштің бойымен өтетін тұрақты ток күші

17 слайд

18 слайд
Ток күшін өлшеу құралы амперметр деп аталады. Амперметрді электр тізбегіне, барлық құралдарға тізбектеп жалғайды / қосады.

19 слайд
 қандайда бір жұмыс істеу арқылы өткізгіш сымдарды қыздырып, токтың жылулық әрекетін бақылауға болады.  Өткізгіш бойымен электр тогы жүрген кезде өткізгішіміз қызады, яғни электр энергиясы ішкі энергияға айналады.

20 слайд
q A U  t I U A   Тізбек бөлігіне арналған Ом заңына сәйкес U= IR Осы формуланы пайдаланып, жұмыстың өрнегін былайша түрлендіруге болады: А= IR It= I 2 R t A=[ Дж ] Джоуль

21 слайд
Уақыт бірлігінде өндірілетін токтың жұмысы электр тогының қуаты болып табылады .t A Р  R U Р R I Р I U Р 2 2      Р= [ Вт ] Ватт

22 слайд
Джеймс Джоуль Эмилии Ленц Ток күшінің жылулық әрекеті тек физикада ғана емес, өндірісте пісіру істерін жүзеге асыру үшін де қолданамыз. Пісіруге қажет детальдарды бір-біріне жалғау үшін ток күшінің жылулық әрекеті қажет. Өткізгіштің бойымен ток өткенде бөлінетін жылу мөлшерін тәжірибе жүзінде ағылшын ғалымы Дж. Джоуль мен орыс ғалымы Э. Ленц зерттеп, мынадай тұжырымдама жасады :Rt I Q 2  ] [ Дж Q  Джоуль-Ленц заңы

23 слайд
P = UI A = q U U = IR Ток жұмысы Электр кернеуі Ток күші I = q / t Токтың қуатыСАБАҚТЫ БЕКІТУ: 1.ТАПСЫРМА

24 слайд
Q=I 2 Rt электр санауыш Вт*сағ Ток жұмысы Ток жұмысы Ток қуаты ваттметр Джоуль-Ленц заңы 2.ТАПСЫРМА

25 слайд
1. Электр шамы кернеуі 220 В электр желіге қосылған. Шамның қыл сымының кедергісі 484 Ом болса, шамның қуаты қандай? 2. Қуаты 600 Вт шамның кедергісі 150Ом болса, шамдағы ток күші қандай? 3. 220 В желіге қосылған шам 0,5 мин жарық шығарғанда 1800 Дж энергия бөлінген. Шамның қыл сымының кедергісі қандай? 3. Тапсырма.Есептер шығару.

26 слайд
P=IU; Q=I 2 Rt; А=I 2 Rt формулаларынан ток күші неғұрлым көп болса, қуат та, жұмыс та, бөлініп шығатын энергия да көп болатындығын көреміз.Яғни, токтың жылулық әсерлерін біз өткізгіштің бойымен ток өткенде оның қызатындығымен түсіндіре аламыз. Токтың жылулық әрекетін күнделікті қолданып жүрген приборлардан байқауға болады және пісіру ісінде қолданамыз.  

27 слайд
Білемін Білдім Білгім келедіИнсерт кестесімен жұмыс

28 слайд
Сабақтағы көніл- күйің

29 слайд
1.Үйлеріңіздің барлық бөлмелеріндегі шамдардың, үтіктің, шаң сорғыштың, тоңазытқыштың құжаттық жазулары бойынша қуатын есептеңдер. 2.Электр энергиясын тұтынатын барлық құрылғылардың жалпы қуатын есептеңдер.

30 слайд
Назарлары ң ыз ғ а рахмет!