ШАҢҒЫ СПОРТЫНЫҢ АДАМ ДЕНСАУЛЫҒЫНА ПАЙДАСЫ

1 слайд
Ғылыми жұмыстың тақырыбы: «ШАҢҒЫ СПОРТЫН ЫҢ АДАМ ДЕНСАУЛЫҒЫНА ПАЙДАСЫ »«Арқалық қаласы әкімдігі білім бөлімі» № 4 жалпы орта білім беретін мектебі»ММ

2 слайд
Жетекшісі: Ауезбеков Ералхан Орындаған: Қайырбек АлтынбекДене тәрбиесі пән мұғалімі 8 сынып оқушысы

3 слайд
Мазмұны: І. Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім 1. 1 Техникасы 1.1 Классикалық стиль 1.2 Еркін стиль 1.3 Өрді бағындыру 1.4 Төмен түсу 2 Жарыстардың негізгі түрлері 2.1 Бөлек стартты жарыстар 2.2 Ортақ стартты жарыстар 2.3 Қуу жарыстары 2.4 Эстафеталар 2.5 Жеке спринт 2.6 Командалық спринт 3 Қашықтықтар ұзындығы ІІІ. Зерттеу бөлім 1. 2. IV. Қорытынды V. Ұсыныс VІ. Пайдаланылған әдебиеттер    

4 слайд
Кіріспе   Шаңғымен жылжудың дұрыс техникасы дегеніміз қимыл жүйесі, олар арқылы шаңғышы өз қимылының жоғары жетістігіне жетеді. Басқаша айтқанда, шаңғымен жылжу техникасы шаңғышыға белгілі бір нәтижеге жету үшін оның дене күшінің дамуына сәйкес келетін мүмкіндігін жүзеге асыруға көмектесуі керек. Алайда егер шаңғышының жұмыскерлік қабілеті төмен болса, ең дамыған техника да жоғары спорттық жетістіктерге әкелмейді. Және керісінше, егер қимыл әрекеттері жақсы дамыған спортшы дамыған техниканы меңгермесе, спорттық жетістіктерге жете алмайды. Бұл техника мен спортшының дене бітімінің күш жұмсау қабілетінің өзара байланыстылығымен түсіндіріледі. Шаңғымен жылжу техникасының көрсеткіштері болып табиғилық, нәтижелілік, жылдамдық және үнемділік табылады.  

5 слайд
Мақсаты:  Оқушыларға адам денсаулығының қымбаттылығын, өмір сүру үшін қажеттілігін бағалы байлық екенін, маңызын түсіндіру.  Оқушыларды сұлу да сымбатты, денсаулығы зор, күшті болу үшін денені шынықтыру, оларға спортпен айналысуы қажет екендігіне көз жеткізе отырып спортқа деген қызығушылықтарын арттыру.  Салауаттану адам жанының да, тәнінің де тазаруы, денсаулығының жақсаруы, сондықтан салауатты өмір салтын ұстануға тәрбиелеу.

6 слайд
Шаңғымен жүгірудің негізгі екі түрі бар — « классикалық стиль » және « еркін стиль ». Классикалық стиль Бастапқы « классикалық стилге » алдын ала дайындалған екі коллеядан тұратын шаңғы іздерімен бүкіл қашықтықты жүгіріп өтуді жатқызады . «Классикалық» шаңғымен жүгіруде спортшы екі таяқты кезек кезек пайдалану (яғни итеру) немесе екеуімен бір уақытта итеріп қозғалады. Бір циклдағы қадам бойынша бірқадамды, алмакезек екіқадамды және қадамсыз жүру бойынша бөлінеді.

7 слайд
Еркін стиль « Еркін стиль » аты айтып тұрғандай сопртшы өзі қалай жүгірем десе солай ерікті дегенді білдіреді , , ал « классикалық » жүгіру жылдамдығы бойынша « конькиліктен » баяу болғандықтан , « Еркін стиль » мен « конькилік жүгіру »   синоним болып кеткен . Конькилік жүгіру 1981 жылдан бері кең тараған, сол жылы оны алғашқы рет сол кездегі 40 жастан астқан финн шаңғышысы  Паули Сиитонен  пайдаланып (55 км жарыста) жеңіп шыққан. Ең кең тараған бір уақыттағы екіқадамды конькилік жүгіру (жазықтар мен аз және орта көлбеуліктерде пайдаланылатын) мен бір уақыттағы бірқадамды конькилік жүгіру (стартта үдеуду,жазықтар мен 10-12° төбелерде пайдаланылады).

8 слайд
• Өрді бағындыру • Өрді бағындыру үшін конькилік жүгіру әдісімен немесе : сырғанау қадамы ( өрлігі 5° тен 10°), ступающим шагом (10° тан 15°), жүгіру қадамымен (15° тен жоғары ), « жартылайшыршалық », « шыршалық », « баспалдақтық » ( жарыстарда қолданылмайды ).

9 слайд
Төмен түсу Спортшылар төмен түсерде тұрудың тізе бүгілу айырмашылығы бар әртүрлі бірнеше әдісін пайдаланады. Жоғарғы тұруда тізе бүгу бұрышы 140 —160°, орта тұруда 120—140° , екеуі де тегіс емес еңістіктерде пайдаланылады. Тегіс еңістерде ең жылдам, төменгі тұру, тізе бүгілу бұрышы 120° пайдаланылады.

10 слайд
Бөлек стартты жарыстар Бұл жарыста спортшылар белгілі бір ретпен белгілі уақыт аралықтарында стартпен жарысты бастайды . Әдетте уақыт аралығы 30 с (өте сирек — 15 с немесе 1 мин). Спортшылар реті жеребемен немесе сол мезеттегі сопртшылар рейтингісімен (мықты спортшылар соңында) анықталады. Жұпты бөлек старттар болады. Спортшының жарыс уақыты «фиништегі уақыт» минус «старттағы уақыт» формуласымен есептеледі.

11 слайд
Эстафеталар Эстафеталарда  төрт спортшыдан тұратын командалар жарысады (сирек — үштен). Төрт этаптан тұрады (сирек — үштен). Эстафеталар бір стильмен өтуі мүмкін (барлық қатысушылар классикалық немесе тек қана еркін стильмен жүгіреді) немесе екі стильмен де (1 мен 2 этапты классикалық, ал 3 мен 4 этапты — еркін стильмен) өтуі мүмкін . Эстафета масс-стартпен басталады, жақсы орындарда жеребе бойынша немесе алдыңғы баламалы жарыстарда жоғары орын алған командалар жайғасады. Эстафетаны беру стартта тұрған өз командасының қатысушысын алақанымен кез келген дене мүшесіне тигізуімен жүргізіледі, екі қатысушы да бұл кезде эстафета беру аймағында болулары тиіс. Команда уақыты деп «команда соңғы қатысушысының фиништік уақыты» минус «алғашқы қатысушының старттық уақыты» (әдетте ол нөлге тең).

12 слайд

13 слайд

14 слайд

15 слайд
Оқушы жетістігі Шынықсаң шымыр боласың, Сауығып айдай толасың. Спортты серік ете біл, Жақсы азамат боласың. Жеңімпаз болу оңай ма, Арман болған талайға? Болмасаң да ұқсап бақ, Жарысқа түсіп қалайда –

16 слайд
Маратова Азалия шаңғы үйірмесі қалалық жарыс 3 орын Құттыбаев Берікболсын былғары дап үйірмесі қалалық жарыс 3 орын Қайырбек Алтынбек жеңіл атлетика үйірмесі Қалалық жарыс жарыс 1, 2 орын, шаңғы үйірмесі қалалық жарыс 3 орын Омаш Анелья жеңіл атлетика үйірмесі қалалық жарыс 3 орын Омаш Бекзат жеңіл атлетика үйірмесі қалалық жарыс 2 орын,

17 слайд
Әубәкірова Айдана тоғызқұмалақ үйірмесі қалалық жарыс 3 орын Тажин Рустем жеңіл атлетика үйірмесі қалалық жарыс 1.2.3 орын игері,шаңғы үйірмесі қалалық жарыс 2 орын

18 слайд
Уа , халқым назар аудар денсаулыққа ! Өмірде бақыттысың денің сауда . Денсаулық терең бақыт деген сөзді , Құр айтпаған ұлы Абай данамыз да .

19 слайд
Жарыс заңы ежелден- Жеңімпазды анықтау Жеңімпаз болу шарты сол, Еңбектену, жалықпау Біреу озса сайыста, Біреу артта қалады. Жеңілгендер ренжімей, Тараса бізге жарады.

20 слайд
Ұсыныс: Күтілетін нәтиже Дене тәрбиесінің мақсаты –денсаулығы мықты,рухы биік,Отанын сүйетін және шығармашылығы шыңдалған азаматты. Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан 2050» бағдарламасында біздің ұрпақтың бүгінгі кезеңнің міндеттерінен өзге келер ұрпақтар алдында орасан зор жауапкершілік жүгін арқалайтындығымыз,сонымен бірге жастарды отансүйгіштік рухта тәрбиелеп ,дене тәрбиесімен,спортпен айналысуға үгіттеп,еліміздің болашағы жастардың қолында екенін есте ұстауға тиіс екендігіміз айтылған. Бұдан егемен елімізде жас ұрпақтың дене тәрбиесіне айрықша көңіл бөлініп отырғаны көрінеді.Ол түсінікті де.Келешекте Азия барысына айналатын елдің іргесін нығайтатын дәл қазіргі жас ұрпақ.Сондықтан жас ұрпақтың салауатт өмір салтын қалыптастырып,денсаулығына аса зор көңіл бөлген абзал.

21 слайд
Қорытынды   Шаңғы тебу спорты мемлекеттік оқу орындарда міндетті бөлім болып табылады. Оның міндетіне арнаулы кіріспелі қолданбаны, шаңғымен қозғалудың негізгі техникасын, құрылған нормативтік көрсеткіштерді орындау және шаңғыны қолданумен байланысты кейбір қарапайым білімді жетілдіруді оқыту кіреді. Оқу мазмұны жоғары дәрежелерге жетуге, көп ауқымды жалпы техникалық және тактикалық арнаулы дайындықтарға бағытталған. Бұл спорт күш, жылдамдық, шыдамдылық, қозғалыс координациясы сияқты физикалық қасиеттерді дамытады.    

22 слайд
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ Қ.Р. үздіксіз білім беру жүйесінде “Салауатты, денсаулықты сақтау бағдарламасы бойынша салауатты өмір салтын қалыптастыру” тұжырымдамасы. – Валеология, дене тәрбиесі, 2003. №1. Базарбегі Т. Бастауыш мектептегі дене тәрбиесі – Алматы; Рауан, 1994. Брусиловский М.В. Қазақстандағы дене тәрбиесі және спорт очерктері". Алматы, "Кітап", 2001. Газимова Х. Шынықсаң шымыр боласың. – Бастауыш мектеп. 2005ж. Дене мәдениеті – оқушыларды оқыту мен тәрбиелеу жүйесінде. //Ізденіс- Поиск. 2009. № 2(2) -Б.262-264. Дене тәрбие жүйесінің мазмұны мен негіздері. //Ұлт тағылымы. № 4. – Алматы, 2005. –Б. 28-31. Жеке тұлғаның рухани дамуындағы дене мәдениетінің рөлі //«Шоқан тағлымы 14» Халықаралық ғылыми-практикалық конференция. Т.6.- Көкшетау, 2009. – Б.222-224. Спорттық қызметтің мәні мен ерекшелігі. «Қазақстан жоғарғы мектебі» 2008. №1, -Б.-71-76. Тайжанов.С., Қошаев М.Н., Адамбеков М.И.,Мухтаров С.М. Баларда қозғалыс функциясын қалыптастыру // Дене тәрбиесінің жаршысы журналы., - 2004. – № 1. - 79-84 б.б.

23 слайд