Студенттер тұлғасының психологиялық ерекшеліктері

1 слайд
Студенттер тұлғасының психологиялық ерекшеліктері Орында ған : Кентаев Мұхамеджан 2 курс 50 топ Қабылдаған: Раманова Л.Б.ҚЫЗЫЛОРДА МЕДИЦИНАЛЫҚ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖІҚЫЗЫЛОРДА МЕДИЦИНАЛЫҚ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖІ Қызылорда, 2019 ж

1 слайд

2 слайд
ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына Жолдауында «Білім берудің басты өлшемі - білім мен білік алған кез-келген азамат әлемнің кез-келген елінде қажетке жарайтын маман болатындай деңгейге көтерілу болып табылады»,- деп атап көрсетті. Ғылымның әр саласында білім мазмұны мен көлемі қауырт өсіп отырған бүгінгі күнгі жан-жақты дамыған бәсекеге қабілетті азаматтарды қалыптастыру, әсіресе студенттердің өзіндік танымы мен шығармашылық ойын қалыптастырып одан әрі дамытумен қатар, олардың өздігінен білім алуын, ізденуін, қорытынды жасауын және талдай білу дағдыларын қалыптастыру қажет.

2 слайд

3 слайд
Студенттік кезеңді құрайтын 4-5 жылдың ішінде жеке адамда күрделі өзгерістер болады. Жеке адам дамуының бас кезінде адамның физикалық тұрғыда жетілуі ғана емес, сонымен қатар тұлғалық белсенділігі мен интеллектуалдылық және моральдық көрсеткіштерінің де жан-жақты дамуымен сипатталынады. Студенттік жас (18-25 жас) адам өміріндегі ерекше кезең болып табылады, себебі «жалпы мәні бойынша және негізгі заңдылықтары бойынша 1-25 ке дейінгі жас, балалық даму кезеңдері қатарындағы ақырғыдан гөрі, кемелді жас кезеңдерінің қатырында бастапқы буын болып табылады.

3 слайд

4 слайд
Студенттердің психологиялық мүмкіндіктері (16-20 жас аралығы): • ақыл-ойының, адами қарым-қатынасының жетілуі; • көзі ашық, дүниетанымы қалыптасқан; • жаңаны сезіну – батылдық,шешімділік; • дербестілік,тік мінезділік; • сыншылдық, өз-өзіне сын көзбен қарау; • таным мен интеллектуалды мүмкіндіктердің шыңырау шегі; • мақсаттылық, шешімділік, табандылық, бастамашылдық; • жауапты шешімдерді қабылдау: мамандықты таңдау және меңгеру; • өмір сүру стилі мен орнын таңдау; • өмірлік жарын таңдау, өз жанұясын құру, сексуалды белсенділік; • сәйкестік кризисі: әлеуметтік және индивидуалды тұлғалық таңдаулар мен өзіндік анықтаудың пайда болуы; • профессионалды ойлау мен профессионалды компетенттіліктің қалыптасуының ең тиімді кезеңі; • мінез-құлық, интеллект, бағалы бағдарлардың қалыптасуының ортаңғы кезеңі.

4 слайд

5 слайд
Студенттер тұлғасының психологиялық ерекшеліктері 3 Тұлғаның сана сезімі мен дүниетанымы1 Қазіргі кезде студенттер тұлғасының дамуы 2 Тұлғаның толық қалыптасу мәселесі 4.Тұлғаның психологиялық мәселесінің талдамасындағы жаңа тенденциялар

5 слайд

6 слайд
Материалдық ( тамақ, киім, тұрғын үй және т.б.) қажеттіліктерСтудент тұлғасының бағыттылығы Рухани елігу, талпыныс, эмоционалды күй (таным , музыка, кітап және т.б.) Оқушы белсенділігі

6 слайд

7 слайд
Студенттік топтың ерекшеліктері мыналар: • Құрамының бірдейлігі ( жастық айырмашылықтар әдетте 5 жастан көп емес), қызығулардың, мақсаттардың, психологиялық ерекшеліктердің жастық ұқсастығын шарттандырады, топтың ұйымшыл болуына көмектеседі. • Студенттік топ іс-әрекетінің негізгі түрі – оқу, ал оқу ұйымшылдығының факторы өндірістікке қарағанда әлсіздеу, сондықтан ұйымшыл коллектив қосылмайды, әрқайсысы өзінше болады. • Студенттік топтар өзін-өзі басқарудың негізінде қызмет жасайды, оқытушы-куратардан белгілі-бір басқарушы әсер етуге түседі. • Студенттік топта “коллективтік қайғыру және көңіл-күй”, “коллективтік пікір”, еліктеу, сену немесе конформизм құбылысы, сайысу құбылысы сияқты әлеуметтік-психологиялық құбылыстар көрінеді.

7 слайд

8 слайд
“ Коллективтік қайғыру және көңіл-күй” – бұл коллективтегі, қоршаған әлемдегі жағдайға коллективтің эмоциялық реакциясы. Коллективтік көңіл-күй конфликтге алып келе отырып, коллективтің іс-әрекетін стимулдандырады немесе өшіре алады

8 слайд

9 слайд
“ Коллективтік пікір” – коллективтік өмір сұрақтары бойынша пікірлердің, көзқарастардың ұқсастығы, белгілі-бір жағдайларды, топ мүшелерінің қылықтарын мақұлдау немесе мақұлдамау

9 слайд

10 слайд
Ассоциация - өзара қатынастар тек тұлғалық мәнді мақсаттармен (достарымен, таныстарымен) ғана жанамаланатын топ Корпорация – ішкі мақсаттармен ғана біріктірілген, оның шегінен шықпайтын, өзінің топтық мақсаттарын кез-келген жолмен, соның ішінде басқа топтар арқылы іске асыруға талпынатын топКооперация – реалды шын мәнінде ұйымдасқан құрылымымен ажыратылатын топ, іс-әрекеттің жеке түріндегі нақты тапсырманы орындаудағы талап етілген нәтижеге қол жеткізуге бағынған іскерлік сипаттағы тұлға аралық қатынастар Коллектив – уақыт бойынша тұрақты, бірлескен қоғамдық пайдалы іс- әрекетпен және топ мүшелері арасындағы формальды (іскерлік) және формальды емес өзара қатынастардың күрделі динамикасымен біріктірілген, арнайы басқару органдары бар өзара әрекеттесуші адамдардың ұйымдасқан тобы Студенттік топ “ассоциациялар” типінен коллектив деңгейіне дейін дамиды немесе “корпорация” типіне дейін өзгереді.

10 слайд

11 слайд
Студенттердің қарым - қатынас мәдениетін қалыптастыру процесі Субъектив Мақсатқа бағытталған Өзара әрекеттестік Қарым - қатынас Формальды Адекватты Жағымды қарым - қатынас Комминикативті қабілет Қарым - қатынас процесі Икемділік Білім Дағды

11 слайд

12 слайд
Студенттің жеке басының қалыптасып, дамуына мынадай факторлар әсер етеді

12 слайд

13 слайд
Студенттердің қызметін үш негізгі топқа жіктеуге болады Бірінші түрдегі тұлға оқудағы мақсаттар мен міндеттердің ауқымдылығымен ерекшеленеді Үшінші түрі тек оқу жоспарымен ғана шектеледі Екінші түрдегі тұлға шағын мамандануға бейімделген

13 слайд

14 слайд
Студенттердің қарым-қатынасы жағынан зерттеушілердің бірқатары 5 топты бөліп көрсетеді

14 слайд

15 слайд
Т.И Лисовский мынадай студенттер типологиясын ұсынады: 1 «Гармониялық» 2 «Кәсіби» 7 «Орта деңгейлі» 3 «Академик» 8 «Түңілген» 4 «Қоғамшыл» 9 «Еріншек» 5 «Өнер сүюші» 10 «Өнерпаз» 6 «Ынталы» 11 «Ұлы»

15 слайд

16 слайд
1. «Гармониялық». Өз мамандығын саналы түрде таңдайды. Өте жақсы оқиды, ғылыми және қоғамдық жұмыстарға белсенді қатысады. Дамыған, мәдениетті, ашық, әдебиет пен өнерге қызығушылығы бар, спортпен шұғылданады 2. «Кәсіби». Өз мамандығын саналы түрде таңдайды. Жақсы оқиды, ғылыми-зерттеушілік жұмыстарға сирек қатысады, себебі жоғарғы оқу орнынан кейінгі практикалық жұмыстарға бейімделген, қоғамдық жұмыстарға қатысады. Мұндай студенттер үшін ең бастысы – жақсы оқу. 3. «Академик». Мамандығын саналы түрде таңдайды.Тек «өте жақсыға» оқиды. Аспирантурада оқуға бейімделген. Өзге пәндерге зиян келтірсе де, көбінде ғылыми-зерттеушілік жұмыспен айналысады. 4. «Қоғамшыл». Оған қоғамдық жұмыстарға икемділік тән.Осының салдарынан оқуға және ғылыми жұмыстарға деген белсенділігі төмендейді. Дегенмен, ол өзінің мамандығын дұрыс таңдағанына толығымен сенімді.Әдебиетпен және өнермен шұғылданады.

16 слайд

17 слайд
5.«Өнер сүюші». Әдебиет пен өнерге жақын болғандықтан, ғылыми жұмыстарға аз қатысады. Бірақ, сабақты жақсы оқиды. Оған көркемдік қабілеттілік пен кең ой-өріс тән. 6.«Ынталы». Өз мамандығын саналы түрде таңдамайды. Бар күшін сала отырып, сабақты адал ниетпен оқиды. Ұжым адамдарымен аз араласады. Уақытының басым бөлігін оқуға жұмсағандықтан, өнермен және әдебиетпен аз шұғылданады,киноға,концертке,дискотекаға барғанды ұнатады. 7. «Орта деңгейлі». Сабақты артық күш жұмсамай мүмкіндігінше оқиды. Соны мақтан тұтады. Оның мақсаты: «Диплом алып, басқалардан кем жұмыс жасаймын». Мамандықты таңдауда көп ойланбайды. Оқуға түскен соң, аяғына дейін оқу керек деп пайымдайды. 8. «Түңілген». Өзі қабілетті болғанымен, таңдалған мамандығы ол үшін аз тартымды болып табылады. Оқуға түскен соң, аяғына дейін оқу керек деп пайымдайды. Жақсы оқуға тырысқанымен, оқудан ешқандай ырзашылық алмайды.Өнермен, спортпен шұғылдануға талпынады.

17 слайд

18 слайд
9. «Еріншек». «Аз күш жұмсау» мақсатында нашар оқиды. Дегенмен өзін толығымен мақтан етеді. Болашақтағы кәсібіне жауапкершілікпен қарамайды. Ғылыми-зертеушілік жұмыстарға және қоғамдық өмірге қатыспайды. 10.«Өнерпаз». Оған кез-келген жұмысты шығармашылық жолмен шешу тән – оқуға да, қоғамдық жұмыстарға да қатысады. Ұқыптылықты, жинақтылықты, бас көтермей істейтін жұмысты жаны сүймейді. Сондықтан да, «Маған бұл қызық емес» немесе «Маған бұл қызық» принципы бойынша дұрыс оқымайды. Ғылыми-зерттеушілік жұмыстармен айналыса отырып, түрлі мәселелерді шешудің бірқилы жолдарын іздейді. 11. «Ұлы». Мәртебелі факультеттерде сәтті оқиды, қарапайым студенттерге жоғарыдан қарайды. Компанияда басшы болуға ұмтылады, басқа студенттерге немқұрайлы, менсінбей қарайды.

18 слайд

19 слайд
Жоғары оқу орнында студенттердің әлеуметтік адаптациясы 2 бөлінеді: а) Кәсіпшілік бейімделу б) Әлеуметтік– психологиялық бейімделу

19 слайд

20 слайд
Зерттеушілер студенттерінің жоғары оқу орындарының талабына сәйкес бейімделудің 3 түрін қарастырады: 1. Формальды бейімделу; 2. Қоғамдық бейімделу; 3. Дидактикалық бейімделу.

20 слайд

21 слайд
Студенттің өзіндік бағалаудың екі тәсілі бар: Олар өзі туралы алдын –ала көзделген мақсатын қаншалықты жүзеге асырғанымен салыстырып, теңестіреді. Егер өзінің бұл туралы ойлағаны мен өзгелердің соған қойған бағасы дәл келсе, осы жетістікке жеткеннің белгісі деп санайды. Өзгелердің өзі жөніндегі пікірін жинап, соларды өзара салыстыру арқылы жетіспейтін жақтарын білу. Мұндай жағдайда өзі мен үлкендер берген баға сәйкес келмеуі мүмкін.

21 слайд

22 слайд
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. Негізгі әдебиетер: 1. Қазақстан Республикасының Білім туралы заңы // Егемен Қазақстан, 1999, 1 маусым. 2. Қазақстан Республикасы азамат тарихының жаңа әлеуметтік-экономикалық мінез-құлқын қалыптастыру тұжырымдамасы. –Алматы; 1999, 40 б. 3. Қазақстан Республикасы этникалық-мәдени білім беру тұжырымдамасы. //Егемен Қазақстан, 7 тамыз, 1996 4. Қазақстан Республикасының гуманитарлық білім беру тұжырымдамасы. Алматы, 1994, 37 б. 5. Леонтьев А.Н. Избранные психологические произведения: В 2-х т. Т.1,Москва, 1983, 288 с 6. Бейсенбаева А.А. Гуманизация образования старшекласников на основе межпредметных связей. Алматы, 1996, 219 с. 7. Жарықбаев Қ.Б. Психология. Алматы, 2000, 325 б. 8.Тәжібаев Т.Т.Абай жастарды тәрбиелеу туралы, Алматы, 1964 156б.

22 слайд