Сүйінбайдың Қатағанмен айтысы

1 слайд
Қарашаның жиырма алтысы Сүйінбайдың Қатағанмен айтысы

1 слайд

2 слайд
Оқыту мақсаттары: 7. 1. 2. 1 Әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау. Сабақтың мақсаты: “Сүйінбайдың Қатағанмен айтысы” шығармасындағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдай алады.

2 слайд

3 слайд
Ойтүрткі Сүйінбай Аронұлы кім? Ол жөнінде не білеміз? Жүк журналы Болжам Жаңа ақпарат Тақырып бойынша бұрыннан не білемін? Бұл туралы не білуім керек? Бұл туралы енді не білдім? Қандай маңызды сәттерді мен енді анықтадым?

3 слайд

4 слайд
Жүзеге асыру қадамдары: 1-қадам: сабақ тақырыбын жариялау . 2-қадам: тақырып бойынша болжамды жүк журналының сол жағына жазу. 3-қадам: жұмыс жұбын құру, жұпта және топта талқылау.

4 слайд

5 слайд

5 слайд

6 слайд

6 слайд

7 слайд

7 слайд

8 слайд
Сүйінбай мен Қатағанның айтысы: Сүйінбай мен Қатағанның айтысы – қазақ және қырғыз әдебиетінің тарихындағы ең әйгілі поэтикалық жарыстардың бірі. Бұл айтыс екі түрлі халықтың мәдени байланыстарын нығайтып, олардың рухани бірлігін көрсететін ерекше оқиға болды. by Галия Айтжанова

8 слайд

9 слайд
Сүйінбай Аронұлы мен Қатағанның айтысы – қазақ ауыз әдебиетінің алтын қорындағы ерекше орын алатын айтыс. Бұл айтыс – қазақтың шыншыл әрі өткір тілді ақыны Сүйінбай мен қырғыздың атақты ақыны Қатағанның арасындағы сөз сайысы.

9 слайд

10 слайд
Айтыс туралы Тарихи контекст 1847 жылдың қоңыр күзінде қырғыздың бай шонжар манабы Орманхан шешесіне ас береді. Сүйінбайдың келуі Астың ақындарсыз өтпесін білген Тезек төре елге атағы жайылып, таныла бастаған Сүйінбай ақынды ала барады. Қатағанның мақтануы Қара Бәйтік Тезек төреге Бөлтірік шешеннің қасында отырған бадана көз, сұлу жігітті көрсетіп: «Ана отырған бала Сүйінбай ақындарың емес пе?» - деп сұрайды.

10 слайд

11 слайд
Тарихи контекст 1847 жылдың қоңыр күзінде қырғыздың бай шонжар манабы Орманхан шешесіне ас береді. Бұл жиынға аралас құралас отырған қазақтың Тезек төре, Бөлтірік шешен бастаған игі жақсылары бір қауым ел болып қатысады. Астың ақындарсыз өтпесін білген Тезек төре  елге атағы жайылып, таныла бастаған Сүйінбай ақынды ала барады. Ас ішіліп қызық думан басталарда қырғыздың шоң манабы Қара Бәйтік Тезек төреге Бөлтірік шешеннің қасында отырған бадана көз, сұлу жігітті көрсетіп: - Ана отырған бала Сүйінбай ақындарың емес пе? - деп сұрайды. Бөлтірік: «Иә», - деп жауап бергенше, Сүйінбай домбырасын қағып-қағып жіберіп заулата жөнелді.

11 слайд

12 слайд
Сүйінбай Сүйінбай Аронұлы – өз елінің мұңын, рухын, батырлығын жырлаған ақын. Қатаған Қатаған – қырғыз халқының атақты суырыпсалма, айтыс өнерінің өкілі. Бұл айтыс екі елдің ұлттық рухын, дәстүрі мен мәдениетін танытатын бірегей әдебиет үлгісі болып саналады.

12 слайд

13 слайд
1Ұлттық мақтаныш Сүйінбай қазақ халқының тарихын, батырлығын және кеңпейілдігін жырлайды. 2Сатира және сын Сүйінбай Қатағанның мақтанышқа толы сөздерін өткір әзіл және терең оймен жоққа шығарады. 3Тіл шеберлігі Екі ақынның да сөз қолданысы, риторикалық тәсілдер қолдану және суырыпсалмалық өнерін көрсетуі айтыстың көркемдік деңгейін көтереді. Айтыс барысында екі ақын да өз халқының тарихына, мәдениетіне, салт-дәстүріне байланысты тақырыптарды көтереді. Олар өздерінің сөз өнері арқылы екі халықтың достығын насихаттайды. Қатаған Қырғыз халқының тарихын, табиғатын, мәдени мұрасын мақтайды. Айтыстың негізгі тақырыптары 4

13 слайд

14 слайд
Айтыстың басталуы Қатағанның мақтануынан басталады. Ол өз елінің байлығы мен батырлығын, қазақтардан жоғары тұрғанын айтқысы келеді. Алайда Сүйінбай өткір тілімен қарсыласының сөзін жоққа шығарып, өзінің шеберлігі мен даналығын көрсетеді. Ол қазақ халқының ерлігін, кеңдігін, тарихын мақтанышпен жырлап, Қатағанды ойсырата жеңеді.

14 слайд

15 слайд
Айтыстың қорытындысы Сүйінбайдың жеңісі -Сүйінбай ботам, екі елдің бас қосқан үлкен айтысында Қатағанды жеңгенің үшін Ыстықкөлдің ақ көбігінен жаралған асқан сұлу Мейіз атты қыз, алты қанат ақ орда, алтын бесік, бір бүркіт, мойынында күміс қарғысы бар екі тазы силаймыз. Риза бол, қарағым! - дейді Қара Бәйтік асқа жиналған күллі қазақ пен қырғыздың ортасында. Өлеңде даналық болса, сөзде сыйқыр болады деген. Мейіз атты сұлуды жарты жолдан еліне қайтарған бабаның асыл мінезі мәңгілікке үлгі болып қала бермек. 

15 слайд

16 слайд
Мәдени ықпалдастық 1 Ұлттық Рух Сүйінбайдың жеңісі – оның сөзінің шынайылығы мен рухының биіктігінде болды. Айтыс екі елдің ұлттық рухын, дәстүрі мен мәдениетін танытатын бірегей әдебиет үлгісі болып саналады. 2 Өзара Байланыс Бұл айтыс тек екі ақынның сайысы ғана емес, қазақ пен қырғыз мәдениеттерінің өзара ықпалдастығының жарқын көрінісі. Сүйінбайдың жеңісі – оның сөзінің шынайылығы мен рухының биіктігінде болды. Бұл айтыс тек екі ақынның сайысы ғана емес, қазақ пен қырғыз мәдениеттерінің өзара ықпалдастығының жарқын көрінісі.

16 слайд

17 слайд
Айтыстың маңызы 1 Ұлттық мұра 2 Мәдени байлық Екі халықтың мәдени мұрасын байытады. 3 Айтыс өнері Қазақ айтыс өнерінің шыңын көрсететін туынды. Қазақ және қырғыз әдебиетінің алтын қорындағы ең бағалы дүниелердің бірі.

17 слайд

18 слайд
Қорытынды Сүйінбай мен Қатағанның айтысы – қазақ және қырғыз әдебиетінің алтын қорындағы ең бағалы дүниелердің бірі. Бұл айтыс ұрпақтан ұрпаққа жалғасып, екі халықтың мәдени мұрасын байыта береді.

18 слайд

19 слайд
Шығармадан үзінді Автор бейнесін гуманистік тұрғыдан талдауМенің түйгенім Мен Қарасай ұлымын, Нар келдемнің түрімін. Айтулы ердің бірімін, Шапырашты батыр ел, Батыр туған мен едім! Менменсіген мықтының, Талайын жеңген ер едім... Көппін деп айттың Қатаған, Көптігің сенің қайда бар, Үш атаның ұлысың, Қазағымды қаптатсам, Жұртта қалған күшіктей, Айдалада ұлырсың!.. Топ бастаған бұлбұлмын, Сөз бастаған жүйрікпін, Судан шыққан сүйрікпін, Бәйгеден озған дүлділмін, Шығарма Қатаған үніңді! Есіңе сақта бүгінгі, Қанатың сынған күніңді! 1-тапсырма Өлең жолдарындағы автор бейнесіне сипаттама бер. Мысалдармен ойыңды дәлелде. Кейіпкер бейнесін гуманистік тұрғыдан талда.

19 слайд

20 слайд
Дескриптор: Білім алушы -кейіпкер бейнесін гуманистік тұрғыдан талдайды; -мысалдар арқылы өз ойын дәлелдейді; -көңілге түйгенін жазып, ойын қорытындылайды.

20 слайд

21 слайд
2-тапсырма «Венн диаграммасы» арқылы қазақ ақыны Сүйінбай мен қырғыз ақыны Қатағанды салыстырыңдар. Сүйінбай Қатаған Дескриптор: Білім алушы -Сүйінбай ақынға сипаттама береді; -Қатаған ақынға сипаттама береді; -ортақ қасиеттерін анықтайды. -ортақ қасиеттерін анықтайды.

21 слайд

22 слайд
Жүк журналы Болжам Жаңа ақпарат Бұл туралы енді не білдім? Қандай маңызды сәттерді мен енді анықтадым?

22 слайд

23 слайд
Рефлексия «ҚҚҚ» кестесі Қызық болған 1 нәрсе Қиын болған 1 нәрсе Құнды болған 1 нәрсе Үйге тапсырма: 3-тапсырма.

23 слайд