Табиғатты пайдалану түрлері

1 слайд

1 слайд

2 слайд
Сабақтың тақырыбы: Табиғатты пайдалану түрлері Оқу мақсаты: 10.3.1.1 - Табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін(шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну Бағалау критерийі: - шаруашылық типтеріне қарай табиғатты пайдаланудың қажеттілігін сипаттайды; - нәтижесін графикалық түрде бейнелейді

2 слайд

3 слайд
Табиғатты пайдалану дегеніміз- адамзат қоғамы өзінің өмір сүруіне қажетті әлемдегі бүкіл материалдық-энергетикалық, ақпараттық және әртүрлі табиғат байлықтары мен табиғат құбылыстарының жиынтығын өз қажетіне қолдану мүмкіншілігін айтамыз. Адам өзінің шаруашылық іс-әрекеті арқылы табиғатқа тікелей де жанама да әсер етеді. Ол қоғамның материалдық, мәдени тағы басқа да мұқтаждығын қанағаттандыру үшін табиғат ресурстарын үнемі, үздіксіз пайдаланып келеді Қоршаған ортаны ластаушылардың жіктелуі Ластанудың шығу тегі Нысандары Ауқымы Ластану түрлері Созылу уақыты Табиғи Антропоген-дік Су Атмосфера Топырақ Ландшафт Локальді (жергілікті) Рационалды Шегаралас аумақтар Ғаламдық Химиялық Биологиялық Физикалық (жылу, жарық көздері, шамадан тыс қатты шу, радио активтік, электромагниттік) Уақытша Тұрақты

3 слайд

4 слайд
Қоршаған табиғи ортаны қорғаумен табиғатты тиімді пайдаланудың негізгі принциптері Түрлі табиғат жағдайларын ж/е қорықтық табиғатты қорғау Табиғат ресурстарын қорғау Табиғат ресурстарын тиімді пайдалану Адамның тіршілік ортасын қорғау Бізді қоршаған табиғи ортаны қорғау Бүгңн де атмосфераны, флора мен фаунаны, топырақты, суды және жерасты қойнауын сақтауға бағытталған мемлекеттік іс-шаралардың көптеген жиынтығы кездеседі

4 слайд

5 слайд
Табиғатты пайдалану дегеніміз – түрлі табиғат ресурстары мен табиғат жағдайларын пайдалану. Табиғатты пайдалану жолдары Н.Ф. Реймерстің жіктеуі бойынша: Табиғат ресурстарын өндіру, оларды бөліп алу, қайта өңдеуден өткізу, оларды қорғаудан тұрады Адамның тіршілік ортасындағы табиғи шарттарды пайдалануы және қорғау шараларынан тұрады Табиғи жүйелердің тепе-теңдігін тиімді өзгерту, қайта қалпына келтіру және сақтау шараларынан Адам саны мен адамның табиғи өсімін реттеу шараларынан тұрады

5 слайд

6 слайд
1. Тиімсіз пайдалану орта сапасының нашарлауына және тозуына әкеліп соқтырады. Бұл табиғи жүйелердің ластануымен, экожүйелердің бұзылуымен қатар жүретін құбылыс. 2. Тиімді пайдалану табиғат байлықтарын кешенді, ғылыми негізбен, оның ресурстық әлеуетіне зиян келтірмейтіндей деңгейде пайдалануды білдіреді. Табиғатты тиімді пайдалану шаралары Мәдени ландшафтыларды қалыптастыру Шикізатты толықтай, қалдықсыз өңдеуге мүмкіндік беретін озық технология түрлерін пайдалану Қалдықтарды қайта өңдеуден өткізу Қорғауға алынатын аумақтарды барынша ұлғайту Флорамен фаунаны сақтауды қамтамасыз ету 1 2 3 4 5

6 слайд

7 слайд
Америкалық ғалым Юджин Одумның пікірі бойынша, табиғатты тиімді пайдалануды екі жақты мақсатта қарастырады: •Эстетикалық және демалыс сұраныстарының материалдық қажеттіліктерін қанағаттандыра алатын қоршаған ортаның жай-күйімен қамтамасыз ету; •Тұтыну мен қалпына келудің тепе-теңдігін сақтай отырып, пайдалы өсімдіктердің, жануарлар мен түрлі материалдардың үздіксіз өнімін алу мүмкіндігімен қамтамасыз ету.

7 слайд

8 слайд
Экожүйенің антропогендік әсері кезінде есепке алынады: Қолайсыз антропогендік әсерге тұрақтылық Төтенше жағдайлар мен құбылыстарға қарсы тұрақтылық шегі Өзін-өзі реттеуге қабілеттілік шегі Өзін-өзі қалпына келтіру әлеуетінің қабілеттілік шегі шегі

8 слайд

9 слайд
Сөйлемді аяқтаңдар: 1 Табиғатты пайдалану дегеніміз – ........ 2 Ластану түрлері:..... 3 Ластану шығу тегіне қарай.....деп бөлінеді. 4 Табиғатты тиімді пайдалану бұл - ..... 5 Экологиялық қауіпсіздік дегеніміз- .......

9 слайд

10 слайд
Мәтінмен жұмыс. Оқушылар табиғатты пайдалу түрлерін, ұтымды және ұтымсыз пайдалану қажеттілігін айтады. Топтық жұмыс. Дүниежүзінде табиғатты пайдалану туралы шағын зерттеу жүргізу. 1 топ – Жерді пайдалану; 2 топ – Суды пайдалану;

10 слайд

11 слайд
Бағалау критерийлері Дескрипторлар, оқушыға Табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіре алады. Табиғатты пайдалану шаруашылықтың қай саласында қолданылатының анықтау Табиғат пайдаланудың мақсаты қандай Табиғат пайдалану кезінде туындайтын мәселелер Табиғатты пайдаланудың түрін анықта: ұтымды немесе ұтымсыз пайдаланама Қазақстанда бұл табиғат пайдаланудың деңгейіне сипаттама жасаңдар Болашақта бұл табиғат пайдаланудың қолданылуына болжам жасап көр.

11 слайд

12 слайд
Тапсырма. Қазақстан қалаларындағы ауаның ластану деңгейінің СИ (стандартты индекс)тен неше есе артық екендігі көрсетілген. Төмендегі ақпаратты диаграмма түрінде ұсыныңыз Дескриптор - шаруашылық типтеріне қарай табиғатты пайдаланудың қажеттілігін сипаттайды; - ҚР қалаларының атмосфераны ластау деңгейін диаграммалық түрде бейнелейді

12 слайд

13 слайд
Бүгінгі тақырып бойынша білімімізді тексеру үшін графика орындап көрейік Қ а р а ғ а н д ы Н ұ р - С ұ л т а н Ө с к е м е н А қ т ө б е Т е м і р т а у А л м а т ы Г л у б о к о е п . Ж е з қ а з ғ а н Б а л қ а ш Р и д д е р А т б а с а р А т ы р а у 0 5 10 15 20 25

13 слайд

14 слайд

14 слайд