Тәуелсіз елдің төл теңгесі

1 слайд

1 слайд

2 слайд
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті, Ұлт көшбасшысы Н.Ә.Назарбаев Еліміздің жарқын болашағы, қуатты, әлеуетті мемлекет болып қалыптасуы үшін Ұлт көшбасшысының сіңірген еңбегі ұшан теңіз

2 слайд

3 слайд
«Біз ұлттық валютамызды бір – ақ рет және бір атаумен шығаруымыз керек. Екінші қайтара оның аты өзгермейді. Сондықтан оны әбден зерттеп барып, бір шешімге келуіміз қажет» Н.Ә.Назарбаев

3 слайд

4 слайд
1992 жылы көктемде Елбасы жарлығымен құрылған Ұлттық валютаны енгізу жөніндегі мемлекеттік комиссия ұлттық валютаны енгізудің тұжырымдамасын дайындады. Бұл құжатта жаңа валютаның енгізілу мерзімі, тәсілі, жаңа валютаны айырбастау пунктеріне ақшаны жеткізу мәселелері, қолма – қол айырбастау коэффиценті мен лимиттері, валюта бағамын қалыптастыру мәселелер нақтыланды.

4 слайд

5 слайд
Ұлттық валютаның атауы туралы да бірнеше нұсқалар ұсынылды. Олардың қатарында «сом», «ақша», «теңге» деген атаулар болды. Қорытындысында комиссия ежелгі Қыпшақ даласында сауда айналымында болған «теңгеге» тоқталды. Теңгенің айналымға енгізілуі тәуелсіз республикамыздың жылнамасындағы ең маңызды оқиғаның бірі болды. Тәуелсіздікті нығайту үшін, әлеуметтік – экономикалық реформаларды жүргізу үшін аса қажетті тарихи қадам осылайша жасалған болатын.

5 слайд

6 слайд
Суретшілер Темір Сүлейменов, Хайролла Ғабжәлелов, Меңдібай Әлин, Ағымсалы Дүзелханов 1,5 айдың ішінде ақша нұсқаларын, тарихи тұлғалардың суреттері салынған үлгілерді әзір етті. 1, 3, 5, 10, 20, 50, 100 теңгелік банкноттарда: 1 – Әбу Насыр Әл Фараби, 3 – Сүйінбай, 5 – Құрманғазы, 10 – Шоқан, 20 – Абай, 50 – Әбілқайыр хан, 100 – Абылай хан бейнесі салынған.

6 слайд

7 слайд
Тарихи тұлғалардың суреттері салынған үлгілерТарихи тұлғалардың суреттері салынған үлгілер

7 слайд

8 слайд
Алғашқы ұсынылған нұсқаның бірінде Елбасының бейнесі де бедерленген еді.Бұл туралы Н.Назарбаев өзінің «Қазақстан жолы» кітабында: «Мен тарихи тұлғамын ба, жоқ па оған ұрпақтар қазы болады. Африка елдерінің билеушілерінен басқа көзі тірі мемлекет басшыларының ешқайсысы ақшаға өз суреттерін орналастырғанын көргенім жоқ», - деді.

8 слайд

9 слайд
Теңге 1993 жылы 15 қарашада айналымға енгізілді. Ең бірінші бағамы 1 АҚШ долларына 4,75 теңге болды. Әр теңге 500 рубльге ауыстырылды. Қазақ тіліндегі, ұлттық нақыштағы банкноттарды бір – біріне көрсетіп сүйінші сұрасқан ағайын тәуелсіздікке тәубе айтты. Ендігі міндет тіпті күрделі еді. Теңгенің құнын жоғалтпай ұстап тұрудың маңызы күннен – күнге арта түсті.

9 слайд

10 слайд
Ұлттық валютаның дайындалуы аса жасырын, мемлекеттік құпия жағдайда жүзеге асыпты. Жаңа ақшаны басуы ағылшынның «Хариссон және оның ұлдары» фирмасы қолға алған. (Бұл компания Ұлыбритания патшайымының Алтын белгісімен марапатталған).

10 слайд

11 слайд
Бүгінде теңгенің түр – түсі, келбеті, бастапқы қалпы бірнеше мәрте өзгергенмен, төл ақшамыз елдің экономикалық тірегіне айналды. Теңге тәуелсіздікпен қатар нығайды, қадамын нықтады. Халықаралық банкноттар бірлестігі екі жыл бойы төл теңгені «Жыл банкноты» деп жариялады. 5000 теңгелік 2012жылы әлемде жүз банкноттың арасында дизайны, шығармашылығы, техникалық орындалуы жағынан озығы деп танылған.

11 слайд

12 слайд
Қаржы операциясы теңге арқылы есептелінгендіктен, оның бағамы басқа елдердің валютасымен күнбе-күн нақтыланып отырды. Ендігі міндет теңгенің экономикалық өсімге тікелей қызмет жасауын қамтамасыз ету болатын. Бұған дейін теңге құлдырап бара жатқан болса, Ұлттық банк өзіндегі алтын-валюта қорынан қосымша ақша жұмсап, оны реттеп отыратын. Бірақ бұл әрекет жасанды бағамның жасалуына жол ашты. Теңгенің шын бағамын белгілеу үшін оны еркіндікке жіберу керек болды.

12 слайд

13 слайд
Осы шарадан кейін теңге бағамы АҚШ долларына шаққанда бірден екі есеге сатылап жоғарылап кетті. Бұдан кейінгі жылдары теңгенің АҚШ долларына қатынасы бойынша құнсыздану қарқыны едәуір баяулады. Мысалы, егер 1995 жылы теңгенің бағамы 17,9 пайыз болса, 1996 жылы – 15,4 пайызға төмендеді, 2001 жылы теңгенің номиналдық құнсыздануы 5,17 пайыз, ал 2002 жылы 3,25 пайыз болды .

13 слайд

14 слайд

14 слайд

15 слайд
Бүгін теңге тұтастай Қазақстан мен оның барша азаматтарының дербес тіршілігінің, мемлекет тәуелсіздігінің айғағы болып отыр. Ұлттық ақша осы жылдар ішінде түрлі қаржы дағдарыстарына төтеп беріп қана қоймай, жұртшылық тарапынан инвестициялық сенімге де ие болды.

15 слайд

16 слайд
Олай дейтініміз, 1999 жылдан бері нарық реттейтін еркін бағам ағысына шығарылған ұлттық валюта соңғы кездері 1 АҚШ долларына қатысты тұрақтылығын ұстап келеді. Оған дейін жасанды түрде тежеліп келген теңге бағамы еркіне жіберілген кезде, 1 АҚШ долларының құны сол уақыттағы 67-70 теңгеден 200 теңгеге дейін барғанын жұртшылық ұмыта қойған жоқ. Алайда, бұл құнсыздану ұзаққа бармай, айналасы бір- екі аптада доллар құны қайта төмендеді. Қазір ол 153- 154 теңгенің шамасында тұрақталды.

16 слайд

17 слайд
Теңге ұлттық валюта ретінде еліміздің экономикалық даму үдерісінде өзінің лайықты орнын тапты. Еліміз «Қазақстан - 2050» стратегиясын басшылыққа алып, әлемнің өркениет көшімен қарышты қадаммен алға басып келеді. Бұл әлемнің озық 30 елінің қатарына бағытталған ізгілікті қадам болып табылады.

17 слайд