Тербелмелі қозғалыс.Қозғалысты сипаттайтын негізгі шамалар

1 слайд
Сапакбаева Гульжан Мейрамгалиевна Семей қаласы

1 слайд

2 слайд
Сабақтың мақсаты: Тербелмелі қозғалыс туралы, тербелмелі қозғалыстардың басқа қозғалыстардан ерекшеліктеріне, тербелмелі қозғалысты сипаттайтын негізгі шамаларға түсінік беру.

2 слайд

3 слайд
Тербелістер деп дененің бірдей уақыт аралығындағы дәлме – дәл немесе жуықтап қайталанып отыратын қозғалысын айтады Тербелмелі қозғалысқа периодтылық тән. Қозғалыстың периодтылығы белгілі бір уақыт өткен соң дене орнының, яғни оның координатасының дәл немесе шамамен дәл қайталанып отыратынын білдіреді.

3 слайд

4 слайд
Тербеліс периоды-дене қозғалысы толығымен қайталанып отыратын ең аз уақыт аралығы Дене қайсыбір нүктеден шығып сол нүктеге қайта оралғандағы қозғалыс процесі бір циклді береді Тербеліс жиілігі – бірлік уақыт ішіндегі тербеліс саны [T] = с t T = n v = n t [v] = Гц v = 1 T

4 слайд

5 слайд
А Амплитуда – дененің тепе-теңдік күйінен ең үлкен ығысуы А [А] = м Тербеліс амплитудасы

5 слайд

6 слайд
Тербеліс жасайтын дененің координаты уақыт өтуіне қарай қалай өзгергенін көрсетеді.Қозғалыс үшін х координатының t уақытқа графигі қисық болады , оны синусоида деп атайды 9_7.swf

6 слайд

7 слайд
Тербеліс кезінде дененің орны үздіксіз өзгерсе –дене қозғалыста болады Тербелістегі дене кординатасының уақытқа тәуелділік графигі тербеліс графигі деп аталады . 9_13.swf

7 слайд

8 слайд
Эксперимен т жүргізейік! 8

8 слайд

9 слайд
Керекті құрал –жабдықтар: тұрғы, серіппелімаятник, математикалық маятник 1 тапсырма •Маятник 20 с –та қанша тербеліс жасайды. Тербеліс жиілігі неге тең? 2 тапсырма • Серіппеге тербеліп тұрған жүк 10 с –та қанша тербеліс жасайды.Тербеліс периодын анықта

9 слайд

10 слайд
1.Дененің х координатасының уақытқа тәуелділігінің графигі бойынша тербеліс периодын анықтаңдар . (80 , а-сурет) 2.График бойынша (80,а-сурет) тербеліс жиілігін анықтаңдар . Есеп

10 слайд

11 слайд
80,ә- суретте механикалық тербелістер кезіндегі дененің х ығысуының t уақытқа тәуелділігінің графигі кескінделген.График бойынша тербеліс периодын ,жиілігін және амплитудасын анықтаңдар

11 слайд

12 слайд
Дененің ОУ координатасының уақытқа тәуелділігінің графигі бойынша тербеліс амплитудасын, тербеліс периодын және жиілігін анықтаңдар? анықтаңдар . Т

12 слайд

13 слайд
Торғай қанатының тербеліс жиілігі 10 Гц, шыбындікі 300 Гц, масаныкі 450 Гц . Олардың қанаттары 1 мин-та қанша тербеліс жасайды?

13 слайд

14 слайд
Тербеліс жиілігінің өлшем бірліктерін тап. (дұрыс тапсаң шар әуеге қалықтайды!) кГц МГц см м 3 м/с Гц Н

14 слайд

15 слайд
Тербеліс туралы алғаш зерттеуші ғалымдар

15 слайд

16 слайд
Ежелгі гректің атақты оқымыстысы Аристотель былай деген: «Барлық ауа шағыла отырып,тербелмелі қозғалысқа келу үшін соққы жасайтын бет бітімінің тегіс болуы қажет». Ал аспап шегінің тербеліс заңдарын 1636 жылы Мерсеин деген ғалым ашты

16 слайд

17 слайд
Шектің ұзындығы мен амплитудасының арасындағы математикалық байланысты бірінші рет Эйлер ашқан болатын Л.Эйлер француз ғалымы математик,физик,механик, астроном

17 слайд

18 слайд
Әл-Фарабидің өзінің « Музыканың ұлы кітабы» деген еңбегінде шын мағынасында музыкалық дыбыстарды периодты тербелістерге сәйкестендіреміз, яғни период дегеніміз белгілі уақыт аралығындағы қайталанып отыратын тербелістер Әл – Фараби мысал ретінде шектің тербелісін қарастыра отырып, шектің тербелмелі қозғалыстары оған жанасқан ауа қабатының бөлшектерін дірілдетеді деген. Аспаптағы қуыс бөліктер мен тесіктердің болуына байланысты аспаптың корпусы керексіз тербеліске ұшырайды. Әл-Фараби

18 слайд

19 слайд
Италиялық физик және жұлдызшы Галилео Галилей бiрiншi сағаттың жүрiсiнiң бақылауы үшiн маятниктiң тербелiстерiнiң мерзiмнiң тұрақтылығының қолдануын идеяны айтып шықты. 1583 ж Галилейдiң iздеулерi сәттi аяқталды, және ол маятниктiң тербелiсiнiң мерзiмi арқанның ұзындығынан тәуелдi болатын тұратын маятник жүктi ауытқудың бұрышынан емес қозғалыстың заңдарын ашты

19 слайд

20 слайд
Голландия ғалымы Х.Гюйгенс 1657 ж алғашқы маятникті сағаттарды құрастырған.

20 слайд

21 слайд
« Жәндік қанаттарының тербелісі» Ірі денелі қоңыздың қанаты баяу тербеліп отырады, ал ұсақ масаның қанаты жиі тербеледі. Ірі қоңыздар қанатын секундына 100-120, кішкене қара шыбын қанатын 350 рет, ал, сары масаның қанаты секундына 500-600 рет тербеледі. Қанаты үлкен қоңыздар ұшқанда қанаттың дыбысы қаттырақ естілсе, кішкентай масаның қанаттары нәзік болғандықтан нәзік үн шығарады

21 слайд

22 слайд
«Домбыра шегінің тербелісі» Ішек тербелгенде оны қоршаған ауаның бөлшектері де сондай жиілікпен тербеліп, бір жерде тұрған тербеліс ауаның екінші қабатына берілелі, сөйтіп, бастапқы тербеліс жан-жаққа тарай бастайды. Әрине, мұнда да ауаның бөлшектері тербеліске түседі де, қайтадан орнына келеді    

22 слайд

23 слайд

23 слайд

24 слайд
Валюта Сатып алу Сату USD 149.6 -0.75 150.45 -0.50 EUR 193.5 -0.70 195.05 -1.40 RUB 4.76 4.85 -0.01 G3_10.swf

24 слайд

25 слайд
Үйге тапсырма: § 25,26.Оқуға

25 слайд