Тірі табиғаттағы үдерістер (жасушаның негізгі құрам бөліктері)

1 слайд
ЖАСУША ҚҰРЫЛЫСЫЖАСУША ҚҰРЫЛЫСЫ  Неміс ботанигі Маттиас Шлейден және Неміс ботанигі Маттиас Шлейден және цитолог Теодар Шванн 1839 жылы жасуша цитолог Теодар Шванн 1839 жылы жасуша теориясын жасады.теориясын жасады.  Ол теория бойынша барлық тірі организмдер Ол теория бойынша барлық тірі организмдер жасушалардан тұрады және құрылысы мен жасушалардан тұрады және құрылысы мен биохимиялық қасиеттері ұқсас болады.биохимиялық қасиеттері ұқсас болады.  Жасушалар – тірі организмдердіңнегізгі Жасушалар – тірі организмдердіңнегізгі құрылымдық және функциональдық бірлігі. құрылымдық және функциональдық бірлігі. Оларды көлеміне, пішініне, құрылысына Оларды көлеміне, пішініне, құрылысына және атқаратын қызметіне қарай ажыратады.және атқаратын қызметіне қарай ажыратады.  Тірі организмдердің жасуша құрылысының Тірі организмдердің жасуша құрылысының ұқсастығын ашу биология ғылымындағы ең ұқсастығын ашу биология ғылымындағы ең іргелі ашылулардың бірі болды.іргелі ашылулардың бірі болды.

1 слайд

2 слайд
ӨСІМДІК ЖАСУШАСЫӨСІМДІК ЖАСУШАСЫ

2 слайд

3 слайд
ЯДРО ЖӘНЕ ЯДРОШЫҚЯДРО ЖӘНЕ ЯДРОШЫҚ  Ядро қабықшадан, оның ішкі ортасын түзетін Ядро қабықшадан, оның ішкі ортасын түзетін ортадан, хроматиннен және бір немесе бірнеше ортадан, хроматиннен және бір немесе бірнеше ядрошықтан тұрады.ядрошықтан тұрады.  Ядрошық хроматин мен рибосоманың синтезін Ядрошық хроматин мен рибосоманың синтезін бақылайды.бақылайды.  Ағылшын ботанигі Ағылшын ботанигі Роберт Броун 1831 Роберт Броун 1831 жасуша ядросын жасуша ядросын ашты.ашты.  Ядро жасушада Ядро жасушада жүретін барлық жүретін барлық үрдістерді басқарады үрдістерді басқарады және оның тіршілігін және оның тіршілігін қамтамасыз етеді.қамтамасыз етеді.

3 слайд

4 слайд
МИТОХОНДРИЯМИТОХОНДРИЯ  Жасушада бірнеше мыңға дейін митохондриялар Жасушада бірнеше мыңға дейін митохондриялар болады. болады.  Митохондриялар жасушаның энергетикалық көзі.Митохондриялар жасушаның энергетикалық көзі.  Мұнда тынысалу кезінде тотығу-тотықсыздану үрдісі Мұнда тынысалу кезінде тотығу-тотықсыздану үрдісі жүреді, ол жасушаны энергиямен қамтамасыз етеді.жүреді, ол жасушаны энергиямен қамтамасыз етеді.  Митохондрия екі мембранадан тұратын қабықшамен Митохондрия екі мембранадан тұратын қабықшамен қапталған. қапталған.

4 слайд

5 слайд
ХЛОРОПЛАСТХЛОРОПЛАСТ  Пластидтер (хлоропласт, хромопласт, Пластидтер (хлоропласт, хромопласт, лейкопласт) тек өсімдік жасушасында ғана лейкопласт) тек өсімдік жасушасында ғана болады.болады.  Хлоропластарда өсімдікке жасыл түс беретін Хлоропластарда өсімдікке жасыл түс беретін пигмент - хлорофилл дәндері болады.пигмент - хлорофилл дәндері болады.

5 слайд

6 слайд
РИБОСОМАРИБОСОМА  Рибосомалар нәруыз Рибосомалар нәруыз синтезінің синтезінің орталығыболып орталығыболып табылады.табылады.  Рибосомалар ядрода , Рибосомалар ядрода , митохондрияда, митохондрияда, пластидтерде және өте пластидтерде және өте көп мөлшерде көп мөлшерде цитоплазмада болады.цитоплазмада болады.  Рибосомалар жеке Рибосомалар жеке немесе топпен немесе топпен (полисома) орналасады. (полисома) орналасады. Жеке орналасқанда Жеке орналасқанда олар өзара РНҚ олар өзара РНҚ жіпшелері арқылы жіпшелері арқылы байланысады.байланысады.

6 слайд

7 слайд
ЖАСУША ЖАСУША ҚАБЫҚШАСЫҚАБЫҚШАСЫ  Жасуша қабықшасы еріген заттарды таңідап Жасуша қабықшасы еріген заттарды таңідап өткізетін қабілеті бар плазмалық мембрана.өткізетін қабілеті бар плазмалық мембрана.  Қабықша үш қабатты және полисахаридтер – Қабықша үш қабатты және полисахаридтер – целлюлоза мен май заттарынан тұрады.целлюлоза мен май заттарынан тұрады.  Қабықшаның ішкі мембранасы Қабықшаның ішкі мембранасы диктиосомалардың есебінен үнемі жаңарып диктиосомалардың есебінен үнемі жаңарып отырады.отырады.

7 слайд