ЖИ көмекші
Түркі империясының мұрагерлері
23 Қаңтар 2025
194
1 слайд
§30 Түркі
империясының
мұрагерлері
10.3.1.2 -Қазақстанда мемлекеттіліктің
қалыптасуыныңтарихи кезеңдерін түсіндіру;
10.3.2.2 -ерте және дамыған орта ғасырлардағы
түркімемлекеттерінің геосаяси белсенділігін
сипаттау;
10.3.2.3 -Түркі әлемінің қалыпта- суы мен
дамуындағы Түркі империясының рөлін бағалау
1 слайд
§30 Түркі империясының мұрагерлері 10.3.1.2 -Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуыныңтарихи кезеңдерін түсіндіру; 10.3.2.2 -ерте және дамыған орта ғасырлардағы түркімемлекеттерінің геосаяси белсенділігін сипаттау; 10.3.2.3 -Түркі әлемінің қалыпта- суы мен дамуындағы Түркі империясының рөлін бағалау
2 слайд
Ұйғыр қағандығы (745-840 жж.)
Негізгі аспектілер
Тоғыз тайпадан құралған. Шығыс Түрік
қағандығы құрамында болған.
Қытай үкіметіне көмектесті. Қытаймен сауда-
саттық жүргізді.
Құлау себептері
Бұйрықтар күшейіп, яғлақар тайпасы билігінен
айырылды.
Эдиздер әулетінің билігі келді. Қағандық әлсіреді.
2 слайд
Ұйғыр қағандығы (745-840 жж.) Негізгі аспектілер Тоғыз тайпадан құралған. Шығыс Түрік қағандығы құрамында болған. Қытай үкіметіне көмектесті. Қытаймен сауда- саттық жүргізді. Құлау себептері Бұйрықтар күшейіп, яғлақар тайпасы билігінен айырылды. Эдиздер әулетінің билігі келді. Қағандық әлсіреді.
3 слайд
Қарлұқ мемлекеті (756-940 жж.)
Жабғудың шектеулі
билігі
Тайпалық ақсүйектер
мұрагерлікпен билік
жүргізді.
Қытайлармен
қарым-қатынас
Таразды басып алды.
Суябты талқандады.
Шашты (Ташкентті)
бағындырды.
Атлах (Талас)
шайқасы
Қарлұқтар мен
қытайлардың арасында
751 жылы болған.
3 слайд
Қарлұқ мемлекеті (756-940 жж.) Жабғудың шектеулі билігі Тайпалық ақсүйектер мұрагерлікпен билік жүргізді. Қытайлармен қарым-қатынас Таразды басып алды. Суябты талқандады. Шашты (Ташкентті) бағындырды. Атлах (Талас) шайқасы Қарлұқтар мен қытайлардың арасында 751 жылы болған.
4 слайд
Қарахан мемлекеті (942-1212
жж.)
1
Қарахан – «қара қаған»
ІХ ғасырдың ортасында беделге ие болды.
2
Мемлекеттің бөлінуі
Батыс (яғмалар) және шығыс (шығылдар)
3
Саманилермен күрес
999 жылы жеңіске жетті. Әмударияға дейінгі жерлерді бағындырды.
4
Қарақытайлардың жаулап алуы
Қарахан мемлекетінің құлауына әкелді.
4 слайд
Қарахан мемлекеті (942-1212 жж.) 1 Қарахан – «қара қаған» ІХ ғасырдың ортасында беделге ие болды. 2 Мемлекеттің бөлінуі Батыс (яғмалар) және шығыс (шығылдар) 3 Саманилермен күрес 999 жылы жеңіске жетті. Әмударияға дейінгі жерлерді бағындырды. 4 Қарақытайлардың жаулап алуы Қарахан мемлекетінің құлауына әкелді.
5 слайд
Оғыз мемлекеті (ІХ ғ соңы-ХІ ғ басы)
1
Жабғу
Билік мұрагерлікпен берілді.
2
Күл еркіндер
Әскербасы.
3
Оң қанат
Бұзықтар.
4
Сол қанат
Ұшықтар.
5 слайд
Оғыз мемлекеті (ІХ ғ соңы-ХІ ғ басы) 1 Жабғу Билік мұрагерлікпен берілді. 2 Күл еркіндер Әскербасы. 3 Оң қанат Бұзықтар. 4 Сол қанат Ұшықтар.
6 слайд
Қимақ қағандығы (ІХ-ХІ ғ басы)
1
Қимақтардың жеті тайпасы
Ұйғыр қағанатынан қосылды.
2
Қимақтардың билігінің кеңеюі
Орталық, Шығыс, Солтүстік Қазақстанның барлық аумағына үстемдік етті.
3
Қағанның «патша руына» берілетін билігі
Қағандық 11 үлестік иелікке бөлінді.
4
Қимақтардың ыдырауы
Дала көшпелі тайпаларының қоныс аударуынан болды.
6 слайд
Қимақ қағандығы (ІХ-ХІ ғ басы) 1 Қимақтардың жеті тайпасы Ұйғыр қағанатынан қосылды. 2 Қимақтардың билігінің кеңеюі Орталық, Шығыс, Солтүстік Қазақстанның барлық аумағына үстемдік етті. 3 Қағанның «патша руына» берілетін билігі Қағандық 11 үлестік иелікке бөлінді. 4 Қимақтардың ыдырауы Дала көшпелі тайпаларының қоныс аударуынан болды.
7 слайд
Шығыс Қыпшақ хандығы
1Қыпшақтардың билігінің кеңеюі
Оғыздар мен печенегтерді жеңіп, Дон
және Қара теңіз жағалауындағы Даланы
басып алды.
2«Половецтер»
Орыстар қыпшақтарды осылай атады.
3Хорезммен байланыс
Саяси өмірге араласып, одақтасты,
әулеттік некелер жасасты.
4Қыпшақтардың билігінің кеңеюі
Ертістен Еділге дейінгі аумақты иеленді. «Қыпшақ даласы» (Дешті Қыпшақ) деп аталды.
7 слайд
Шығыс Қыпшақ хандығы 1Қыпшақтардың билігінің кеңеюі Оғыздар мен печенегтерді жеңіп, Дон және Қара теңіз жағалауындағы Даланы басып алды. 2«Половецтер» Орыстар қыпшақтарды осылай атады. 3Хорезммен байланыс Саяси өмірге араласып, одақтасты, әулеттік некелер жасасты. 4Қыпшақтардың билігінің кеңеюі Ертістен Еділге дейінгі аумақты иеленді. «Қыпшақ даласы» (Дешті Қыпшақ) деп аталды.
8 слайд
Қорытынды
1Еуразия картасын өзгертті 2Этникалық келбет берді
3Саяси құрылымды өзгертті 4Еуразиялық кеңістікті
байланыстырды
Қимақтар мен қыпшақтар қазақ этногенезіне әсер етті.
8 слайд
Қорытынды 1Еуразия картасын өзгертті 2Этникалық келбет берді 3Саяси құрылымды өзгертті 4Еуразиялық кеңістікті байланыстырды Қимақтар мен қыпшақтар қазақ этногенезіне әсер етті.
9 слайд
1-тапсырма. Кестен толтырыңыз!
№ Мемлекеттер Өмір сүрген кезеңі Қысқаша тарихы
1
2
3
4
5
6
9 слайд
1-тапсырма. Кестен толтырыңыз! № Мемлекеттер Өмір сүрген кезеңі Қысқаша тарихы 1 2 3 4 5 6
