ұл бала тәрбиесі

1 слайд
«Отбасындағы ұлдың тәрбиесі» КММ “№3 Күршім гимназиясы” Балалардың бос уақытын ұйымдастырушы:Тоқтауова П.Ш .

1 слайд

2 слайд
Мақсаты: Ержігіттің қалай болу керектігі, ел -жұрт, үлкен кіші, кәрі- жас алдында өзін қалай ұстап, әйелдер  мен балаларға қалай қамқорлық жасау, отбасы мен ел-жұртына қалай  үлгі-өнеге болу, қиын сәттер мен ел басына күн туған сын сағаттарда қалай ерлік көрсетіп, қалай азаматтық таныту секілді істерге бағыт-бағдар беру. Әр халықтың бала тәрбиесіндегі өзіндік ерекшеліктері арқылы мәдени құндылықтары қалыптасады. Ұл бала –  қазақта шаңырақ иесі, ер-азамат – ата-ананың отын тұтатушы болып саналады

2 слайд

3 слайд
«Әкеге қарап ұл өсер...» Ержігіттің тәрбиесіне халық қаһарманы Бауыржан Момышұлы атамыз көп көңіл бөлген. Ер бала тәрбиесі туралы айтқан өнегесі. Бұрын қазақтар ер баланы еркелеткенде басынан сипамаған. Арқасынан қаққан. «Басына сипау ұл баланы аяп, мүсіркеу сезімдерін туғызады, төмен қарап жүретін жасық болып қалады» деп түсінген. Ата-ана, ел-жұртына қорған болатын, шаңыраққа ие болатын ұлдың көзін жерден алмайтын жігерсіз, есіркеуді тілеп тұратын ынжық болғанын қаламаған. Ал арқасынан қаққанда ер бала батылданады, жігерленеді, еңсесін тік ұстап, тура қарауға дағдыланады. Неге болса да тайсалмай қарайтын қайратты, батыл болып ержетсін деп ұлды арқадан қағыпты.

3 слайд

4 слайд
«Әкеге қарап ұл өсер...» Бірде бір кісі жасқа толған баласын алып, данышпан кісінің алдына келеді де: «Баламды, қалай тәрбиелесем болады?» деп сұрайды. Сонда әлгі кісі:  «Сен бір жыл, тоғыз айға кешіктің»  деген  екен. Расымен де, бала тәрбиесі құрсақтан басталады. Ал тәй-тәй басқан баланың бойына мұсылман әдептерін, ислам қағидаларын сіңіруден кеш қалмауға тырысыңыз.

4 слайд

5 слайд
ЖІГІТТІҢ ҮШ ЖҰРТЫ: ӨЗ жұрты . ҚАЙЫН жұрты . НАҒАШЫ жұрты .

5 слайд

6 слайд
МАҚАЛ-МӘТЕЛДЕР: Адам болар жігіттің жары өзіне лайық. Керуен бастар жігіттің нары өзіне лайық Ақылды жігіт атқа да мінер, таққа да мінер.  Жарлы болатын жігіт байталын атқа сатады, Жалғыз болатын жігіт ағайынын жатқа салады.  Кемел жігіт кешірімді. Жігітті намыс өлтіреді, Қоянды қамыс өлтіреді.

6 слайд

7 слайд

7 слайд

8 слайд
Сөзжұмбақтың жауабы: 7 атасын білмеген,жетесіз. 8 қырлы бір сырлы. Батыр бір рет өледі, Қорқақ 1000 рет өледі. Білекті бірді жығады, Білімді 1000ды жығады. Бір елі ауызға төрт елі қақпақ. 50 жылда ел жаңа.

8 слайд

9 слайд

9 слайд

10 слайд
Жігітке жеті өнерде аз.

10 слайд

11 слайд
Қазақ халқының мәдени-тұрмысында, салт-дәстүрінде, рухани зердесінде қамшының алатын орны ерекше. Қамшы өнер туындысы, сый- сыяпаттың төресі, ер жігіттің серігі, айбыны, шаңырақтың киесі, тіпті, кейде батырдың қаруы да болған. Оны жай ғана ат айдайтын құрал деп айта салу ағаттық. Ауылда өскен әрбір қара домалақ қазақ атқа мінбес бұрын қамшыны қолға алады. Мейлі, қолға алмағанның өзінде үй төрінде ілулі тұратын осы бір бұйымның атауының нені білдіретінін ойлап көрдіңіз ба? Қамшы өру. «Тәрбие басы –тіл».   Оған жақсы әрі салиқалы сөздерді айту, үйге келгенде және кеткенде үнемі Алланың сәлемін тілеу тек жақсы тұсынан әсер етпек. Әнас ибн Мәликтің (оған Алла разы болсын)  сөздерінен Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) жас балалардың жанынан өткенде үнемі сәлем сөзін айтатындығы жеткізіледі. Әкесі баласына үйге кіргенде де, шыққанда да осылайша назар аударса, бала өзінің маңыздылығын, дәрежесінің жоғарылығын, қоғамға керектігін сезінеді әрі өскенде де өз балаларына осындай құрмет көрсетеді. Жалпы, бір әкенің тәрбиесін жүз мектептің бере алмайтыны даусыз.

11 слайд

12 слайд
«Тән тәрбиесі де жан тәрбиесі секілді маңызды».   Ойшылдардың бірі: «Балаң ақылды әрі есті болсын десең,  дені сау, мықты етіп өсір.  Ол жұмыс істесін, әрекеттенсін, жүгірсін, айқайласын, тынымсыз қимыл үстінде болсын. Бала ойнағанда қандай болса, есейгенде жұмыста да сондай болмақ.. Сондықтан, болашақ қайраткерді тәрбиелеу – ең алдымен ойыннан басталады» деген екен. Яғни, баланы нағыз ер азаматқа тән спорт түрлеріне баулыған абзал. Сүннетте садақ ату, жүзу, салт жүріс секілді спорт түрлері құпталады.

12 слайд

13 слайд
Күш сынаспақ   Бұл ойын стол үстінде екі баланың білек сынасуымен орындалады.2 бала шынтақтарын столға тірек қол бастарын айқстырады.Кім білекті столға жықса сол бала жеңіске жетеді. Ағаш аттың үстінде аттың басын ұстап тұрып 2-ші қашан білектен тартысып сынасуға да болады.Бірақ баланың қауіпсіздігі қатаң бақыланады.  Ат жарыс  Бұл ойын екі командаға бөлініп ойналады.  Ойын шарты: Балалала тәрнбиешінің «Алға»-деген белгісі бойынша,ат үстіндегі қимылын салып жарысады.Қай команда мәреге тез жетіп бітіреді.Сол команда жеңімпаз болады.Ат кескін бет пердесін тақымға қысып мәреге шауып жету. Ер балаларға арналған ұлттық ойын түрлері

13 слайд

14 слайд
1 . 16 жаста сүйегің қатайып, дене мүшелерің толық қалыптаса бастайды. Сондықтан да шамадан тыс зілдей ауыр салмақ көтерме. Спортпен немесе өте көп күш жұмсауды қажет ететін іспен есіңнен тамғанша айналысушы болма. Бұл сенің келешек өміріңе қатер. Әрқайсымен керегінше ғана айналыс. 2 . Аузыңа арақ (немесе шарап) тамшысын апарушы болма. Темекі ұстап та, тартып та үйренбе. Ішімдіктің қаныңа әбден араласқан әрбір зәрлі мысқылы сенің жақсы өсіп келе жатқан дене мүшелеріңді күрт тоқтатып, бауыр, нерв жүйелерін тез тоздырып, сарытап бола бастайсың. Сөйтіп, түрің, дене мүшелерің мен денсаулығың жағынан өз қатарыңнан мүлде қалып, кейіннен дертті бола бастайсың. Кеңестер

14 слайд

15 слайд
3. Ешқашан бір тамақты тоя жеуші болма. Бірақ, шамаң келгенше дұрыс тамақтан. Қазақ дастарқанындағы дәстүрлі тағамдарға қоса, мүмкіндігінше, жемістер мен көкеністерді молырақ қабылда. Ағарғанды (сүт, айран, ірімшік, құрт, қымыз, т.б.) дастарқаннан қалдырмауға тырыс. Беталды шәй ішіп, нан жей беру өте зиян. 4. Өзіңнің әрбір күнгі уақытыңды алдын-ала нақты жоспарлап, атқаратын ісіңе қарай сағат-сағатқа бөліп үйрен. Бүгінгі шаруаны ертеңге қалдырушы болма. Мезгілімен демала біл. Білім алудан тысқары мезгілде үй ішің үшін аянбай еңбек етіп үйрен. Кітаптан алатын білім мен қара жұмыс істеуден алатын ләззатың сені алдағы 4-5 жылда мықты азамат етіп қалыптастырады. Сонда сен өз құрдастарыңнан оқ бойы озып кеткеніңді байқайсың. 5 . Өз қатарыңмен (дос-құрбыларыңмен), ересек адамдармен (мұғалімдеріңмен, ата- анаңмен, ауыл аймақтағы егде кісілермен, т.б.) осы бастан араласып, ашық сөйлесіп үйрене бер. Олармен араласып, еркін пікір алмасу кезінде өмірден жинаған азды көпті өз тәжірибелерің мен кітаптан алған білімдеріңді ептеп қолдана баста. Көрген білгеніңнен үнемі қорытынды шығара біл. Кеңестер

15 слайд

16 слайд
Қорытынды: Жас ұрпақты рухани-адамгершілікке, салауаттылыққа тәрбиелеуде адамгершіліктің ақ жолынан айнымаған бұрынғы өткен ақыл-ой алыптарының мұра етіп қалдырған өсиет сөздері және ғұламалардың ғибраттары арқылы қоғамымызда салауатты өмір салтын қалыптастыруымызға болады. Сонда ғана бүкіл жер бетінде, әсіресе, жастар арасында бой көрсетіп жатқан маскүнемдік, нашақорлық, парақорлық, дүниеқоңыздық, көреалмаушылық сияқты кеселдерден мемлекетіміздің болашағы – жас ұрпағымызды қорғап қаламыз және аман сақтаймыз.

16 слайд