Улы жануарлар және олардың қысқаша сипаттамасы

1 слайд
Улы жануарлар Укушева Толқын Қалиасқаровна Биология магистрі, аға оқытушы

1 слайд

2 слайд
• Улы жануарлар — денесінде басқа жаунарлар мен адам денсаулығына қауіпті улы заттар болатын организмдер. Дүние жүзінде улы жануарлырдың 5000-дай түрі таралған. Бұлардың активті және пассивті, ал қарусыз түрлері бар. Кейбір қарулы улы жануарлардың ( жылан, өрмекші, кене, көп аяқтылар т.б. ) у бөлетін бездері, ал кейбіреулерінің ( бал арасы, жабайы ара, кейбір балықтар ) у сақтайтын аппараты болады. Пассивті улы жануарлардың кейбір тканьдері (мысалы, скат, мурена т.б.қаны, теңіз шортаны, шармай, еуропа қаязы т.б. уылдырығы және қарын көк еті) улы болады.

2 слайд

3 слайд
• Улы жануарлардың ішіндегі өте улысы - қарақұрт шөл және шөлейт жерлерде, бүйі сортаң, ылғалды жерлерде және құршаян жартасты биік құзда тіршілік етеді. Бұлар Қазақстанда көп тараған. Сүт қоректілерден тек ақ аюдың бауырында улы зат болатыныдығы анықталды. Улы қос мекенділерге саламандра (үш түрі - қызыл бауыр, жайын ауыз, тарбақа ), жасыл және кәдімгі құрбақалар, бауырымен жорғалаушылардан улы жыландар жатады. Кейбір улы жануарлардың уы - фармацевтика өнеркәсібі үшін дәрі-дәрмек жасайтын бағалы шикі зат. Құрбақаның құлық сыртындағы тері безінен 16-24 мг улы құрғақ зат алынады, бұдан тыныс алу, қан айналысын күшейтетін дәрі жасалады.

3 слайд

4 слайд
• Алғашқы суреттегі улы жаратылыс иегері – фугу балығы. Бұл ханымның ішкі ағзаларында, әсіресе бауырында және уылдырығында, сондай-ақ өті мен терісінде тетродотоксиннің өлімге апарып соқтыратын көп мөлшері жинақталған. Бүгінге дейін фуганың уын қайтаратын дәрі-дәрмек табылмаған. Толығырақ: http://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/sayahatty-syemin/2802/

4 слайд

5 слайд
• Древолаздың терісі кез-келген тірі ағзаны өлтіріуге күші жететін уды бөлетін темірмен өкпектелген. Бұл у шамамен жүздеген заттардан тұрады. Удың қауіптілігі соншалықты ғалымдар зерттеу жүргізу барысында бақаны қолымен ұстау үшін өте қалың қолбақтар киюге мәжбүр болады, өйткені оның уы кез-келген сызат арқылы еніп кетуі әбден мүмкін. Древолаздың уына қарсы вакцина әлі де ойлап табылмаған. У ағзаға түскен жағдайда, адамның тірі қалуы екі талай. Толығырақ: http://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/sayahatty-syemin/2802/

5 слайд

6 слайд
• Аустралиялық ең қауіпті жылан. Ұзындығы 3,5 метрге дейін жетеді, ал улы тістерінің мөлшері – 1 см. Бұл жыланның уы өте күшті. Тайпан жыланы қарапайым атты шағар болса, ат бірнеше минуттың ішінде өліп кетеді. Адам баласын шаққан бірнеше жағдайда соңы өкінішті қазаға апарып соқтырған. Толығырақ: http://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/sayahatty-syemin/2802/

6 слайд

7 слайд
• Үнді және Тынық мұхиттарының суларында мекен етеді. Оның арқасында қауіпті сезуге көмектесетін 13 қылқан бар. Балықтың уының күшті болғандығы соншалықты, уы тиген жағдайда адам бірден есінен танып қалады. Толығырақ: http://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/sayahatty-syemin/2802/

7 слайд

8 слайд
• Сарышаян ,Оның көлемі үлкен емес, бар болғаны 11,5 см-ге дейін жетеді. Дегенмен нейротоксиннің мөлшері көп болғандықтан уы өте қауіпті. Аталған сарышаянның бізгегі әлсіз болып келеді, сондықтан дені сау ересек адамды өлтіруге шамасы жете бермейді. Дегенмен уланған жағдайдың соңы өмірге қауіп тудырумен немесе аллергия берумен аяқталуы мүмкін. Толығырақ: http://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/sayahatty-syemin/2802/

8 слайд

9 слайд
• Теңіз жыланы бұл епті шабуылшының уы әдетте өлім туғызып немесе сал ауруына шалдықтырады. Бір қызығы аталаған жылан өзінен үлкен жаратылыс иелеріне шабуыл жасауға жүрексінеді, сондықтан жылан адамдарға қауіп төндірмейді. Толығырақ: http://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/sayahatty-syemin/2802 /

9 слайд

10 слайд
• Көгілдір шығыршықты сегізаяқ Материалды көшіріп басқанда Massaget.kz сайтына гиперсілтеме міндетті түрде қойылуы тиіс. Авторлық құқықты сақтаңыз Сегізаяқ суда адам өмірі үшін қауіпті емес, бірақ судан шыққан жағдайда өткір тұмсығымен шағып алуы мүмкін. Сегізаяқтың уы өте күшті болып келеді, бір сегізаяқтың қуаты он адамды өлтіруге жетеді. Толығырақ: http://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/sayahatty-syemin/2802/

10 слайд

11 слайд
• Теңіз арасы - Бұл араның уының күші ересек адамды бірнеше минуттың ішінде өлтіріп тастауға жеткілікті Суда жүргенде көзге мүлде көрінбейді десе де болады, сондықтан одан сақтану қиынға соғады. Араның пішіні көлемі 20-30 см қорапты еске түсіреді. http://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/sayahatty-syemin/2802 /

11 слайд

12 слайд
• Көкбасты ифрита Мына таңғажайыпты қараңыз, әлемде улы құстар да болады екен. Иә,иә, дәл солай! Жаңа Гвинея ормандарында осындай улы құс мекен етеді. Құсытың көлемі 16,5см-ге дейін жетеді. Кеуделері мен қанаттары сары-қоңыр түсті болып келеді, ал басы көк түсті «қалпақпан» сәнделген. Уының көп мөшері кеудесі мен аяқтарында жинақталған. Оның қауырсындарына байқаусызда тиіп кеткен адам күйіп қалады, ал ұсақ түктері мұрын аймағына түсер болса, бірден аллергиялық жөтел басталады. http://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/sayahatty-syemin/2802/

12 слайд

13 слайд
Улы/усыз жануарларды топтастырыңыз

13 слайд

14 слайд
Толықтырыңыз • Улы ______________ — денесінде басқа жаунарлар мен адам денсаулығына қауіпті улы заттар болатын организмдер. Дүние жүзінде ____жануарлырдың_______ түрі таралған. Бұлардың активті және пассивті, ал қарусыз түрлері бар. Кейбір қарулы улы жануарлардың (________ , кене, көп аяқтылар т.б. ) у бөлетін бездері, ал кейбіреулерінің ( бал арасы, жабайы ара, кейбір балықтар ) у сақтайтын _________ болады.

14 слайд

15 слайд
Жәндіктерді салыстырыңыз

15 слайд

16 слайд
Усыз жануарларды белгілеңіз • Мысық • Сары шаян • Сиыр • Кене • Жылан • Фугу • Латимерия • Тауық • Улы өрмекші • Аю

16 слайд

17 слайд

17 слайд