Баскетбол Баскетболдың отаны Америка Құрама Штаттары болып есептелінеді. Алғашқы ойын 1891 жылы Массачусетс штатының Спрингфилд қаласында құрылған христиан жастар қауымдастығының оқу жаттығу орталығында ұйымдастырылған. Сол кезде Канададан қоныс тепкен жас мұғалім, доктор Джеймс Нейсмит гимнастика түрін ары қарай жетілдіру мақсатында жаңа ойын түрін ойлап тауыпты деседі. Баскетболдың этимологиясы (basket – себет, boll -доп) деп жіктеледі. Алғашында ойынды футбол добымен өткізген. Арада бір жыл өткен соң Джеймс Нейсмит арнайы доппен қоса, баскетболдың алғашқы 13 ережесін ойлап тапқан.

Соңғы деректерге қарағанда, оның шығу тарихы 4 мың жылдық кезеңді қамтиды. Ал кейбір мамандардың айтуынша, оның пайда болған кезі бұдан да көп уақыт болуы әбден мүмкін. Тоғызқұмалақ өткен ғасырларда қазақ даласындағы ең кең тараған ойын болатын. Қазақи аңыздарға сенетін болсақ, тоғызқұмалақ ойынын қарапайым қойшылар ойлап тапқан.

Стандарт деген сөздің ағыліпын тілінен қазақшаға аудармасы норма, эталон, үлгі дегенді білдіреді. Стандарт белгілі бір бұйым жайында негізгі деректер беретін қүжат. Матаны шығару, барлық қасиеттерін тексеру, сорттау, маркілеу, жинастыру және буып-түю стандарт нормаларына сәйкес жүргізіледі. Әр матаға және маталар тобына бөлек стандарггар болады. Стандарттау деп барлық сүраныс жасайтын жақтарға пайда келтіретін белгілі саладағы іс-әрекеттерді ретке келтіру мақсатында белгіленіп қолданылатын ережелер жинағын айтады.

Мата току станогінің жүмысы. Токыма станогының схемасы төмендегі 2.5-суретте көрсетілген. ¥ршықтан-2 айналып өткен ламель-3, ремизкалардың галевтерінің тесіктері-4, арқылы батанға-8 бекітілген бердо тістерінің-5 арасымен өтеді. Дайын мата станоктың алдыңғы бел темірін-11 айналып өтіп шикізатты реттеуіштің-9 көмегімен білікке-10 оралады. 1-орағышта негіз үнемі керілген күйде тұрады. Шыт, без, полотно сияқты маталарға керек қарапайым тоқыма өрнектерін жасау үшін екі ремизка жеткілікті. Біреуіне негіздің барлық жүп, екіншісіне барлық тақ жіптері өткізіледі. Егер тоқыма станогында бір ремизка көтеріліп екіншісі бір ремизка темен түссе негіздің барлық жіптері жалжиды да шөлнек өтетін тоқығыш саңылау тудырады. Мата бетіне тоқыма өрнектерін жасаған кезде ремизкалар саңылау тудыратын эксцентрикті механизмнің көмегімен көтеріліп түседі.

Мата току станогінің жүмысы. Токыма станогының схемасы төмендегі 2.5-суретте көрсетілген. ¥ршықтан-2 айналып өткен ламель-3, ремизкалардың галевтерінің тесіктері-4, арқылы батанға-8 бекітілген бердо тістерінің-5 арасымен өтеді. Дайын мата станоктың алдыңғы бел темірін-11 айналып өтіп шикізатты реттеуіштің-9 көмегімен білікке-10 оралады. 1-орағышта негіз үнемі керілген күйде тұрады. Шыт, без, полотно сияқты маталарға керек қарапайым тоқыма өрнектерін жасау үшін екі ремизка жеткілікті. Біреуіне негіздің барлық жүп, екіншісіне барлық тақ жіптері өткізіледі. Егер тоқыма станогында бір ремизка көтеріліп екіншісі бір ремизка темен түссе негіздің барлық жіптері жалжиды да шөлнек өтетін тоқығыш саңылау тудырады. Мата бетіне тоқыма өрнектерін жасаған кезде ремизкалар саңылау тудыратын эксцентрикті механизмнің көмегімен көтеріліп түседі.

Бірінші дүниежүзілік соғысқа дейін әйелдерде шалбар кию дәстүрі болмаған. Бұл уақытта әйелдердің киім үлгісінде көйлектер, кең етекті белдемшелер танымал еді. Бірақ соғыс басталғаннан кейін әйелдерге мұндай киіммен жүру ыңғайсыз болады. Сөйтіп, олар ер адамдарша киіне бастайды. Себебі, ерлері соғысқа кеткенде үйдегі бар шаруаны әйелдерге өз мойнына алуға тура келді. Осылайша әйелдер алғаш рет шалбар киген болатын.

Көйлектік маталардың түрлері: жартылай жүнді, мақта матасы, синтетикалық маталар болып келеді. Жүн мата –қалың немесе жұқа, жылу қасиеті өте жоғары, төзімді, берік және кез-келген түске оңай бояуға болады, қыртысталмайды. Бірыңғай жүннен немесе басқа талшықтар қосылып аралас тоқылған маталар. Жүн маталар таза жүн Мата (6 – 10% ғана өзге талшық қосылған) және жартылай жүн мата болып бөлінеді. Жартылай жүн матаға жасанды және синтетикалық талшықтар көбірек қосылған. Бұл оның сапасын арттырады, яғни тез тозбайды, мыжылмайды, үтіктеуді қажет етпейді. Көйлекті тігуге жартылай жүн маталар қолданылады. Матаның оң жағын, түгінің бағытын, ақауын анықтау. Жүн маталарды орағанда оңын ішке қаратады. Мата жиегіндегі түйрелген іздердің томпиған жағы оң жаққа қарайды. Қолданудың алдында матаның екі жағында мұқият қарап шығады. Ақауы бар жерлерін тігінші борымен немесе ине шаншымдармен белгілейді. Пішу кезінде ақаулы жерлерді айналып өтеді немесе онша көрінбейтін бөліктерге жібереді.

Белдемшеге мата таңдағанда, оны немен киетіндігін шешіп алу керек: блузкамен, жемпірмен, қамзолмен. Мата таңдауы бұйымның қолданылуына қарай (күнделікті, үйге киюге), мезгілге (жаз, қыс), сәнге және пішінінің ерекшелігіне байланысты. Тіке белдемшелерге және камзолга ауыр және тығыз мата ұсынылады (жүн, джинсы матасы). Әр түсті, сызықша немесе шатраш. Төменге қарай кеңейе түскен белдемшелерді жеңіл маталардан тігеді: мақта, зығыр, жүн және жібек.

Заман ағысына сай біліммен қаруланған ой-өрісі жоғары, зерделі, жан-жақты дамыған маман - уақыт талабы. Кеше ғана көк туын желбіретіп шаңырақ көтерген егемен елімізді өркениетке жетелейтін білім бастауында мектеп, ал сол мектепте жас ұрпақ бойына білім негізінің мәңгілік іргетасын қалаушы- ұстаз тұрады.

Оқытудың белсенді және интербелсенді үлгілерін енгізу – бүгінгі таңда өзекті мәселенің бірі. Себебі, студент оқу үдерісіне белсенді араласқан кезде ғана берілген материалды жеңіл меңгеріп, жақсы есінде сақтайды, мәніне тереңірек үңіледі. Сондықтан да бүгінгі күн талабы – студентті белсенді әрекетке тарту.