2024-2025 оқу жылына арналған
Қысқа мерзімді сабақ жоспарларын жүктеп алғыңыз келеді ме?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
Материалдар / 11 сынып ГЕОМЕТРИЯ ҚМЖ 3 тоқсан

11 сынып ГЕОМЕТРИЯ ҚМЖ 3 тоқсан

Материал туралы қысқаша түсінік
ҚМЖ ЖАҢА
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Пән: геометрия

Қысқа мерзімді жоспар №1-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:


Айналу денелері және олардың элементтері

Педагогтің аты-жөні:


Күні:

9.01.2024ж

Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Цилиндр және оның элементтері. Цилиндрдің жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.1.7 – цилиндрдің анықтамасын, оның элементтерін білу; цилиндрді жазықтықта кескіндей алу;

11.3.4 – цилиндрдің бүйір беті және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

11.1.11 – көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу;

Сабақтың мақсаттары:

цилиндрдің анықтамасын, оның элементтерін білу; цилиндрді жазықтықта кескіндей алу

цилиндрдің бүйір беті және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығарады және оларды есептер шығаруда қолдану;

айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару

көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу

Құндылықтарды дарыту

«Ар-ұят» құндылығына:

Топпен, жұппен жұмыс орындау барысында құрмет, серіктестік және жеке жұмыс орындау кезінде жауапкершілік, шешім қабылдай білу және жауапкершілікті сезіну; достарына,сыныптастарына мейірімділік таныту құндылықтарын дарыту.


Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар






Сабақтың басы

5мин

Салемдесу, сабақ мақсатын

Үй тапсырмасын тексеру және талдау


Оқушыларға оқу мақсатын талқылатып, сабақ мақсаттарын өздеріне табуға мүмкіндік беру.

Көпжақтар мен айналу денелеріне өмірден мысалдар келтірту

Сәлемдесу.

Сабақтың мақсатын анықтау

Көпжақтарға мысал өмірден келтіру.

Көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын өмірде, өндірісте, құрылыста көптеп қолданылады.

Атап айтатын болсақ, әртүрлі шырындардың қорабын, конфеттердің, әтірлердің, сыйлықтырдың қораптарын жасауда пайдаланады

«Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



Оқулық

Оқу құралдары

слайд



Сабақтың ортасы

35мин




Сабақты презентация арқылы түсіндіру Айналу денесі дегеніміз-қандайда бір шектелген облыс өзінің шекарасында жатқан осьтен айналуынан шыққан фигураны айтады. Цилиндр деп тік төртбұрышты оның қабырғасының бірінен айналдырғанда шығатын фигураны атайды.

Егер жасаушылары цилиндрдің табандарына перпендикуляр, яғни цилиндрдің биіктігіне тең болса, онда цилиндр тік дөңгелек цилиндр деп аталады. Дегенмен геометрияда және бізді қоршаған ортада цилиндрдің басқа да түрлері кездеседі, мысалы, көлбеу цилиндрлер.

Цилиндр бетінің жазбасы.

Цилиндрдің бетінің жазбасы бүйір жағы тіктөртбұрыштан және 2 дөңгелектен тұрады.

Тіктөртбұрыштың бір қабырғасы цилиндрдің биіктігіне, ал екіншісі табанындағы шеңбердің ұзындығына тең.

Шеңбердің ұзындығ мына формуламен есептеледі: L= Пи*D.

Сызбадағы тіктөртбұрыш болатын жазбаға диаметрі цилиндрдің табанының диаметріне те болатын екі дөңгелек бекітілген. Жазбаның сызбасын салу кезінде йілу сызығының көрінбейтін тұстарын үзік сызықтармен жүргізілуі керек.


Сабаққа белсенділік танытып отырған оқушыларды ауызша арқылы мақтау сөздерімен бағалау

ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


слайд



Shape1 Shape2

Жаңа сабақты бекіту


1 тапсырма. Цилиндр салып үйреніңіз


3-тапсырма.

Цилиндр элементтерін жазып, оларғы анықтама бер

AA1 – _____________________________

OO1 –________________________________

OB –_________________________________

CC1 –________________________________

2 тапсырма. Жұптық жұмыс

Сұрақтарға жауап жаз

Сұрақ №1

Келесі сөйлемдерді аяқтаңыз.

Цилиндрдің табанының диаметрі 2 дм, ал биіктігі 14 дм. Бұл цилиндр қабырғалары ... дм және 14 дм болатын тікбұрышты үшбұрыштың қабырғасы арқылы айналдырғанда алынған геометриялық дене.


Сұрақ №2

Цилиндр табанының радиусы 2,5 см, ал биіктігі 12 см. Осьтік қиманың диогональін тап.


Сұрақ №3

Цилиндрдің бүйір беті жазбасы қандай фигура?


Сұрақ №4

Цилиндрдің бүйір беті жазбасының ауданы 40 π, табанының диаметрі 5-ке тең. Цилиндрдің биіктігін табыңыз.


Сұрақ 5

Цилиндрдің радиусының квадратын табыңыз

Shape3



1 дескриптор

Дәптерге цилиндр сала алады

ҚБ: смайликтер арқылы


2 дескриптор:

  • Сөйлемді толықтырып жазады

  • Цилиндрдің осьтік кимасының диагональін табады;

  • Цилиндр бүйір бетінің жазбасының қандай фигура екенін жазады

  • Цилиндр радиусын табады

  • Онын квадратын анықтайды

Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары










Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары


Сабақтың соңы

5мин

Шығармашылық үй тапсырмасы:

  1. Қағаздан жасалған қабырғасы 3 болатын кубтан қыры 1 болатын куб құрастыруға болатындай жазбаны қалай қиып алуға болады.


Рефлексия:

  • не білдім

  • нені үйрендім

  • не түсініксіз болды

Оқушылар өзінің және өзінің сыныптасының жұмысын бағалау критерийлері бойынша бағалайды.


Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша 10 баллдық жүйемен бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалімтарапынан кері байланыс беріледі.

Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары




Пән: геометрия

Қысқа мерзімді жоспар №2сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11 ә

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Цилиндр және оның элементтері. Цилиндрдің жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.3.4 – цилиндрдің бүйір беті және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

Сабақтың мақсаты:

цилиндрдің анықтамасын, оның элементтерін білу; цилиндрді жазықтықта кескіндей алу

цилиндрдің бүйір беті және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығарады және оларды есептер шығаруда қолдану;

айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу;

Құндылықтарды дарыту

«Ар-ұят» құндылығына:

Топпен, жұппен жұмыс орындау барысында құрмет, серіктестік және жеке жұмыс орындау кезінде жауапкершілік, шешім қабылдай білу және жауапкершілікті сезіну; достарына,сыныптастарына мейірімділік таныту құндылықтарын дарыту.

Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5минут


Салемдесу, сабақ мақсатын

Үй тапсырмасын тексеру және талдау


Оқушыларға оқу мақсатын талқылатып, сабақ мақсаттарын өздеріне табуға мүмкіндік беру.

Көпжақтар мен айналу денелеріне өмірден мысалдар келтірту

.Қоршаған ортадан айналу денелеріне қатысты мысалдар келтіріп және олардың назарын бүгінгі тақырыптың негізгіформулаларын білудің және қолданудың маңыздылығын айтып өту.

Айтыңыздаршы, тік және көлбеу цилиндр ден немесе конуста ненені аңғауға болады? Қалған айналу денелері осы денелердің комбинациясы ретінде қарауға болама? Шар және қиық конустар ше?

Оқушыларға бүгінгі сабақтың тақырын, мақсатын және жетістік криерийлерін таныстыру

Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары


Сабақтың ортасы


15мин


Анықтама.

Цилиндр деп тіктөртбұрышты оның бір қабырғасынан айналдырғанда шығатын фигураны айтады. Цилиндрдіңжоғарғыжәнетөменгіжазықтықтарменшектелгенбөлігінбүйірбеті депатаймыз, ал жоғарғыжәнетөменгіжазықтықтардыцилиндрдің табандары депатаймыз.

Табандарыныңарақашықтығынцилиндрдіңбиіктігідепаталады.

Цилиндрдіңжасаушысытабанынатікнемесекөлбеубұрышжасауынабайланыстытікнемесекөлбеу цилиндрдепаталады. .

Сұрақтар мен талдаулар.

1.Цилиндрді қалайжасауғаболады?

Тіктөртбұрышты оның бір қабырғасынан айналдырғанда шығатын фигура төменде көрсетілген

Оқушылармен бірлесіп төмендегі формулаларды қорытыпшығару:

Бүйір бетінің ауданы: Sбп= 2 RH

Толық бетінің ауданы:

Sпп=2 RH+2 R2 немесе Sтб =2 R(H+R)

Оқушылармен бірлесе отырып цилиндрдің осьтік қимасы жайлы түсінік пен суретін қарастырыңыз.

Өтілгенсабақтықаншалықтымеңгергенін білумақсатын датөмендегі сұрақтарғажауапберулерінсұраңыз:

  1. Цилиндрдің осьтік және центрлік симметриясы бар ма?

  2. Цилиндрдің қанша симметриялы жазықтығы бар?

  3. Цилиндрдің осьі арқылы өтпейтін симметриялы қималары бар ма?

Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.



Picture 3


Shape4

Бекіту тапсырмалары

20мин



Дескриптор.

-есеп сызбасын сызады

-табан ауданын табады;

Осьтік кима ауданын табады,

-цилиндр биіктігін табады






Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары



Цилиндр осьтік кимасы диагональі 20см-ге тең шаршы. Табу керек: а) цилиндр биіктігін; б) Sтабан тап


Дескриптор.

-есеп сызбасын сызады

Диагональін жүргізеді

Табан радиусын табады

Табан ауданын табады



АВ кесіндісінің ұштары цилиндрдің екі табанында жатыр. Цилиндр радиусы -r, биіктігі – h, АВ кесіндісі мен цилиндр осьінің ара

қашықтығы d. егер r = 10, d = 8, AB = 13 болса , биіктігін тап

Дескриптор.

-есеп сызбасын сызады

АВ кесіндісін жүргізеді

АО радиусын сызады

-ізделінді кесіндіні табу үшін орнек құрады

-кесіндіден оське дейінгі ара қаықтықты табады

Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары



4-тапсырма

Егер бір метр квадратқа 200 г бояу керек болса, табанының диаметрі 6 м және биіктігі 8 метр болатын цилиндр пішінді бакты бояу үшін қанша бояу қажет?

Жауабы: __________________

5-тапсырма

Диаметрі 50 см болатын цилиндр трубасының биіктігі 20 м. Егер табанын жабу үшін материалдың 20%-ы кететін болса, трубаны дайындау үшін қанша қаңылтыр қажет

Жауабы: __________________


Дескриптор:

Есепті шығару жолын дұрыс таңдайды

Цилинда ауданын табады

Канша бояу кететінін табады

Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары


Сабақтың соңы

5мин

Теорияны еске түсіру.


  • Цилиндр деп қандай фигураны айтады?

  • Конус деп қандац фигураны айтады?

  • Цилиндрдің толық бетінің ауданының формуласы қандай?

  • Конустың толық бетінің ауданының формуласы қандай?

Тапсырма 1. Цилиндр мен конустың 3D модельдерін құрастыру үшін олардың жазбаларын танып, білу мақсатында сәйкестендіру тапсырмасын орындау.


Есептер шығару арқылы білімдерін шыңдау.





Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.


Оқу құралдары;


Слайд;





Пән: геометрия

Қысқа мерзімді жоспар №3сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11 ә

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Цилиндр және оның элементтері. Цилиндрдің жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.3.4 – цилиндрдің бүйір беті және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

Сабақтың мақсаты:

цилиндрдің анықтамасын, оның элементтерін білу; цилиндрді жазықтықта кескіндей алу

цилиндрдің бүйір беті және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығарады және оларды есептер шығаруда қолдану;

Құндылықтарды дарыту

«Ар-ұят» құндылығына:

Топпен, жұппен жұмыс орындау барысында құрмет, серіктестік және жеке жұмыс орындау кезінде жауапкершілік, шешім қабылдай білу және жауапкершілікті сезіну; достарына,сыныптастарына мейірімділік таныту құндылықтарын дарыту.

Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5минут


Оқушалармен бірлесіп цилиндрдің анықтамысын айналу денесі ретінде беру.

Қандайзаттарцилиндрдіңформасынбереді?

Суреттенсолзаттардыкөрсетіңдер.


Қоршаған ортадан айналу денелеріне қатысты мысалдар келтіріп және олардың назарын бүгінгі тақырыптың негізгіформулаларын білудің және қолданудың маңыздылығын айтып өту.

Айтыңыздаршы, тік және көлбеу цилиндр ден немесе конуста ненені аңғауға болады? Қалған айналу денелері осы денелердің комбинациясы ретінде қарауға болама? Шар және қиық конустар ше?

Оқушыларға бүгінгі сабақтың тақырын, мақсатын және жетістік криерийлерін таныстыруОқушыларға бүгінгі сабақтың тақырын, мақсатын және жетістік криерийлерін таныстыру

Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары


Сабақтың ортасы


15мин


Анықтама.

Цилиндр деп тіктөртбұрышты оның бір қабырғасынан айналдырғанда шығатын фигураны айтады. Цилиндрдіңжоғарғыжәнетөменгіжазықтықтарменшектелгенбөлігінбүйірбеті депатаймыз, ал жоғарғыжәнетөменгіжазықтықтардыцилиндрдің табандары депатаймыз.

Табандарыныңарақашықтығынцилиндрдіңбиіктігідепаталады.

Цилиндрдіңжасаушысытабанынатікнемесекөлбеубұрышжасауынабайланыстытікнемесекөлбеу цилиндрдепаталады. .

Сұрақтар мен талдаулар.

1.Цилиндрді қалайжасауғаболады?

Тіктөртбұрышты оның бір қабырғасынан айналдырғанда шығатын фигура төменде көрсетілген

Оқушылармен бірлесіп төмендегі формулаларды қорытыпшығару:

Бүйір бетінің ауданы: Sбп= 2 RH

Толық бетінің ауданы:

Sпп=2 RH+2 R2 немесе Sтб =2 R(H+R)

Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.



Picture 3


Shape5

Бекіту тапсырмалары

20мин

5 Цилиндрдің биіктігі 8 см, радиусы 5 см. цилиндрдің осіне параллель болатын қимасының ауданын табыңыз. Цилиндрдің осьімен сол қимаға дейінгі қашықтық 3см.


Дескриптор.

-1)Біз АВ кесіндісінің ұштары арқылы өтетін жааушыны және олар арқылы өтетін жазықтықты саламыз

2) АО және СО.радиустарын жүргіземіз

3) DАОС – теңбүйірлі, ОК биіктігін жүргіземіз, как раз сол ізделінді кесінді болады. Мұнда ОК кесіндісі АС мен ВС –ға перпендикуляр





Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары



АА1 цилиндрінің жасаушысы арқылы екі қиюшы жазықтық жүргізілді, олардың біреуі цилиндр осі арқылы өтеді. Цилиндрдің қималарының аудандарының қатынасын табыңызз, егер олардың арасындағы бұрыш j болса

Дескриптор.

Сызбасын салайық, АА1В1В және АА1С1С қиюшы жазықтықтар жүргізеді

- Аудандарының қатыныасын жазады


Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары



Тақтаға шыққан оқушылардың белсендігіне қарай бағалау

Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары



Жеке жұмыс

Тест тапсырмаларын орындау:

  1. Цилиндір табанының диаметрі 4 см, ал биіктігі 3 см. Осьтік қимасының диоганалін табыңыз.

A)5 см B)4 см C)6 см D)10 см E)12 см.

2.Цилиндрдің осіне параллель қимасының диоганалы 9 және табанымен 600 бұрыш жасайды. Егер табанында 1200 доға қиылыса, цилиндрдің толық бетін табыңыз.

A)40 B)54 C)55 D)41 E)42

3. Қиық конустың табандарының аудандары 25 және 64, осьтік қимасының ауданы 52 болса, толық бетінің ауданын табыңыз.

A)150 B)154 C)149 D)148 E) 151

4.Цилиндрдің осіне параллель қимасы одан см қашықтықта. Егер қиманың ауданы 8 см2 және табанынан 600 доға қиса, онда цилиндрдің толық бетін табыңыз.

A)40 B)54 C)55 D)24 E)42

Тест жауаптары: 1. A 2. B 3. B 4. D


Бағалау: өзін – өзі бағалау.

Оқу құралдары;


Слайд;


Интернет ресурстары


Сабақтың соңы

5мин

Теорияны еске түсіру.


  • Цилиндр деп қандай фигураны айтады?

  • Конус деп қандац фигураны айтады?

  • Цилиндрдің толық бетінің ауданының формуласы қандай?

  • Конустың толық бетінің ауданының формуласы қандай?

Тапсырма 1. Цилиндр мен конустың 3D модельдерін құрастыру үшін олардың жазбаларын танып, білу мақсатында сәйкестендіру тапсырмасын орындау.


Есептер шығару арқылы білімдерін шыңдау.





Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.


Оқу құралдары;


Слайд;





Пән: геометрия

Қысқа мерзімді жоспар №4-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Цилиндр және оның элементтері. Цилиндрдің жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.1.7 – цилиндрдің анықтамасын, оның элементтерін білу; цилиндрді жазықтықта кескіндей алу;

11.3.4 – цилиндрдің бүйір беті және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

11.1.11 – көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу;

Сабақтың мақсаты:

цилиндрдің анықтамасын, оның элементтерін білу; цилиндрді жазықтықта кескіндей алады;

цилиндрдің бүйір беті және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығарады және оларды есептер шығаруда қолданады;

айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығарады;

көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


салемдесу, түгелдеу. Содан кейін оқушыларға цилиндрдің толық жазбасын бейнелеуді ұсыныңыз.

Оқушыларға келесі бекіту тапсырмасын ұсыныңыз.

Мысалы, жазбаның ауданын табыныз:

Жауабы: 39π см2

цилиндрдің анықтамасын, оның элементтерін білу; цилиндрді жазықтықта кескіндей алу – оқу мақсатын оқушылармен топта жұмыс жасай отырып меңгерту.

Сынып оқушыларын топқа бөлу: ( тік төртбұрыштар бойынша )

Оқушыларға топта тіктөртбұрышты бір қабырғасы бойымен айналдырып, пайда болған айналу денесін бейнелеуді ұсыныңыз. Пайда болған айналу денесін атаңыз.

содан соң оқушыларға цилиндр моделін көрсетіп, цилиндрлық бет, цилиндр, оның элементтері (бүйір беті, табандары, жасаушылары, ось, биіктік, радиус) ұғымдарын еңгізу және сызбада белгілеуді ұсыну.


Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып

Сабақтың ортасы




Цилиндрдің бүйір және толық бетінің формулаларын өз бетінше қорытып шығару үшін оқушылардың жұмысын ұйымдастырыңыз.

Ол үшін оқушыларға топта тапсырманы орындауды ұсыныңыз.

Мысалы:

Цилиндрдің жазбасы тіктөртбұрыш. 8-ге тең жазбаның диагоналі табанымен 300 бұрыш жасайды. Цилиндрдің толық бетінің ауданын табыңыз.

Жауабы: (кв.бірл.).

Әрбір топ өз тапсырмасының шешімін цилиндрдің бүйір және толық бетінің формулаларын қорытып шығару ретінде көрсетеді.



Барлық топтардан кейін мұғалім қорытынды шығарады және формулаларды тақтаға жазады.



ІІ. Топпен жұмыс:

11.3.4 - цилиндрдің бүйір және толық беті аудандарының формулаларын есептер шығаруда қолдану Бекіту үшін оқушыларға дайын сызбаларда немесе қолданбалы сипаттағы тапсырмаларды ұсынуға болады.

Цилиндрдің толық бетінің ауданын табыңыз.

Жауабы: (кв.бірл.).

.

Оқушылар топта 4 сұраққа жауап береді. Алынған нәтижені тексеру үшін әрбір топ 1-ден 4-ке дейінгі карточканы алады. Карточканың нөмірі топ тақта алдында шешімін көрсететін сұрақтын нөміріне сәйкес келеді. Қалған топтар, бірлесіп әзірленген критерийлерге сәйкес, басқалардың жұмысын бағалайды.



Тақырыпты бекіту үшін оқушыларға жұптасып келесі тапсырмаларды орындауды ұсыныңыз,сонында өзара тексеру жүргізеді.



ІІІ. Жұппен жұмыс:



1) Қабырғасы бойымен айналған тіктөртбұрыштың қабырғалары 8 см және 3 см. Пайда болған цилиндрдің осьтік қимасының диагоналін табыңдар. Есептің қанша шешімі бар?

Жауабы: 10 см немесе см.



2) Цилиндрдің осьтік қимасының диагоналі 48 см, ал диагональ мен жасаушысының арасындағы бұрышы 600.

а) цилиндрдің биіктігін;

ә) цилиндрдің табанының ауданын табыңыз.

Жауабы: а) 24 см, ә) см2.

3) Металл түтікшенің ұзындығы 77 см . Көлденен қиманың ішкі диаметрі 4 см, сыртқы диаметрі 4,4 см..

  1. иілген ішкі беттін ауданын,

  2. иілген сыртқы беттін ауданын;

  3. беттін жалпы ауданын табыңыз.


Жауабы:

(i) 308π немесе 967,12 см2;

(ii) 338,8π немесе 1063,832 см2;

  • (iii) 646,8π немесе 2030,952 см2




2 Өлшемдері (см) суреттекөрсетілгеншляпаныңсыртқыбетініңауданынтабыңыз.

Жауабы: см2

Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.







Shape6 Shape7

Сабақтың соңы



Сабақ соңында рефлексия жүргіземіз. (3 минут)

«Сөйлемді жалғастыр» (дәптерге жазады).

  1. Бүгінгі сабақта... білдім

  2. үйрендім

  3. қиындықттуындады

  4. әлі де жұмыстануымкерек

… мағанқызықболды?

Үй жұмысы:

1Ұзындығы 25 см болатын АВ кесіндінің үштары цилиндрдің табанының шеңберлерінде жатады. Цилиндрдің биіктігі 15 см, радиусы 26 см болса, берілген кесінді және цилиндр осінің арасындағы ара қашықтықты табыңдар.булмеруерттинжумысы

Жауабы: 24.

2. Радиусы 10,5 см, биіктігі 3 см болатын цилиндрдің табанының шеңберлерінде шаршының төбелері жатады. Шаршы қабырғасын табыңдар. Есептің қанша шешімі бар?

Жауабы: 15 см немесе 3 см.

Кері байланыс. Бағалау

Бағалау. Оқушылар бір-булмеруертинжумысы бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.






Пән: геометрия

Қысқа мерзімді жоспар №5-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Конус және оның элементтері. Конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.1.8 - конустың анықтамасын, оның элементтерін білу; конусты жазықтықта кескіндей алу;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр,

конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

11.3.6 - конустың бүйір және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.1.11 – көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу;

Сабақтың мақсаты:

- конустың анықтамасын, оның элементтерін біледі; конусты жазықтықта кескіндей алады;

айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығарады;

- конустың бүйір және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолданады;

көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алады;

Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


. Ұйымдастыру кезеңі

- оқушылардың зейінін шоғырландыруға

- оқушылармен бірге сабақ мақсаттарын/ОМ анықтап алуға

- оқушылардың «жақын даму аймағын», сабақ соңында күтілетін нәтижелерді анықтауға

көңіл бөлу қажет


. Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушылар жұппен өзара үй тапсырмаларын тексереді. Қиындық туғызған жағдайда топта талдайды.

Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11

Сабақтың ортасы




Ой түрткі


Келесі кестені толтыруды тапсырыңыз.

ІІІ. Жаңа тақырып 15 минут

Егер конустың бүйір бетін табанындағы шеңбер бойымен және қайсыбір жасаушысы бойымен қиып, алынған бетті жазып, жазықтық бетіәне орналастырсақ, конустың беттік жазбасын аламыз.

Суретте радиусы ге, ал жасаушысы - ге тең конустық беттің толық жазбасы бейнеленген. Оның бүйір бетінің жазбасы радиусы - ге тең және ұзындығы - ге тең доғаға керілген шеңбер секторы болады.

Енді конустың бүйір бетінің ауданын анықтайық. Суреттен конустың бүйір бетінің ауданы радиусы - ге, ал центрлік бұрышы - ға тең секторының ауданына тең екенін көреміз. . доғасының ұзындығы ге тең екенін, ал екінші жағынан бұл доға ұзындығы конус табанындағы шеңбер ұзындығына, яғни - ге тең. Сонда екені шығады.

Осыдан



Яғни

Ал конустың толық бетінің ауданы


Топпен жұмыс20 минут

Математикалық дайындық деңгейіне байланысты оқушыларды 3 топқа біріктіріңіз. Әрбір топқа, өз шешімін тақтада алдында таныстырып, тапсырманы шешуді ұсыныңыз. Жұмыс аяқталған соң, бірлесіп әзірленген критерийлерге сәйкес, топтар өзара бағалау жүргізеді.

1-топ.

Конустың биіктігі құрайды, ал табан радиусы - . Конустың бүйір бетінің ауданың және толық бетінің ауданың табыңыз ( пайдаланыңыз).

Жауабы: ;



2-топ.

Конустың осьтік қимасының ауданы , ал биіктігі мен жасаушысы арасындағы бұрышы -қа тең.Конустың толық бетінің ауданың табыңыз.

Жауабы: (кв.бірл.).



3-топ.

Конус тәрізді жүгері собығының (суретті қараңыз) ең енді табан радиусы , ал ұзындығы (биіктігі) - -ге тең. Егер собықтың әрбір бетінде орташа астық бар болса,онда сіз бүкіл собықта қанша дәндер таба аласыз.


Жауабы: 531.

Бағалау. Топтар бір – бірін тексереді. Кеткен қателіктер бойынша кері байланыс береді.

11.1.11 -көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай білу;

15 минут

Конус жазбасын қарастырмас бұрын оқушыларға проблемалық жағдайды ұсыныңыз.

Геометриялық денелерді жазбаларымен сәйкестендіріңіздер

https://bilimland.kz/ru/courses/math-ru/geometriya/stereometriya/tela-vrasheniya/lesson/konus

Оқушылар берілген геометриялық денелердің, конустан басқа, жазбаларын біледі. Конус пен оның жазбасы сәйкестендірілмей қалады.

Оқушыларға конустың жазбасын дәптерлеріне салуды ұсыныңыз.

Оқушылармен талқылаңыз:

  • конустың бүйір бетінің жазбасы нені береді?

  • жазбасының ауданың қалай есептейміз?

Қорытынды жасап, конустың бүйір және толық беттерінің аудандарының формулаларын енгізіңіз. Оқушыларды қысқаша конспект жазуды сұраңыз.

Жеке жұмыс 15 минут

Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.







Shape8 Shape9

Сабақтың соңы

Сабақты қорытындылау. Рефлексияжүргізеді

- ненібілдім, неніүйрендім?

- ненітолықтүсінбедім?

- немен жұмыстыжалғастыруқажет?

Үй жұмысы.

Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.





Пән: геометрия

Қысқа мерзімді жоспар №6-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Конус және оның элементтері. Конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.1.8 - конустың анықтамасын, оның элементтерін білу; конусты жазықтықта кескіндей алу;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр,

конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

11.3.6 - конустың бүйір және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.1.11 – көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу;

Сабақтың мақсаты:

- конустың анықтамасын, оның элементтерін біледі; конусты жазықтықта кескіндей алады;

айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығарады;

- конустың бүйір және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолданады;

көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Ұйымдастыру кезеңі

Сәлемдесу. Оқушылардың сабаққа қатусын тексеру. Сабққа дайындық. Үй жұмысын тексеру. Бүгін өтілетін сабақтың мақсаты мен күтілетін нәтижелермен таныстыру.

Ынталандыру


Бастапқы білімді тексеру

Берілген фигуралардың арасынан конусты табыңдар.

1. Конус деп нені айтамыз?

2. Жасаушы өзі не?

3. Конустың өстік қимасы қандай фигура болады?

4. Конустың биіктігі дегені не?.


Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




Мұғалім оқушыларға жасаушысы бойынша қиылған конустың бүйір бетінің жазбасын ұсынады.

Оқушыларға сұрақтар:

  • Мынау сектордың конусқа не қатысы бар?

  • Оның ауданын қалай табамыз?

  • Конустың толық бетінің ауданын қалай табамыз?

Жауаптардан қорытынды жасап конустың бүйір бетінің және толық бетінің ауданын табу формулаларын жазыңдар.

Оқушылардың жауаптары:

  • Sбб = πRl

  • Sтб= Sбб + Sоаб

  • Sтб = πRl + π R2

  • Sтб = π R(R+l)

Есеп шығару:

  1. Сызбада ОВ=3, КВ=5 болса, конустың бүйір бетінің және толық бетінің ауданын табыңдар:

  2. Сызбада ОВ=5, КО=12 болса, конустың бүйір бетінің және толық бетінің ауданын табыңдар:

  1. Сызбада ОВ=6, ∟АКО=30о болса, конустың бүйір бетінің және толық бетінің ауданын табыңдар:




Тәжірибелік жұмыс.



  1. Диаметрінің ұзындығы 5 м, биіктігі 3 м және қабырғасының биіктігі 2 м болатын киіз үйді екі қабаттап жабу үшін, қанша киіз керек? Жауап: 144 м2.

  2. Мұнараның төбесі конус тәріздес және төбесінің биіктігі 2 м, ал мұнараның диаметрі 6 м. Егер жапсарға 10% материал кететін болса, мұнараны жабу үшін, өлшемді тіктөртбұрышты жабындық материалдан қанша керек?Жауап: 39

Жұптық жұмыс.

1. Егер конустың жасаушысы 7 , ал табанының ауданы ге тең болса, оның бүйір бетінің ауданын табыңдар .

  1. Жазбасы сызбада көрсетілген конустың бүйір бетінің ауданын табыңдар.


  1. Жазбасы сызбада көрсетілген конустың бүйір бетінің ауданын табыңдар.



Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.






Shape10 Shape11

Сабақтың соңы

Сабақты қорытындылау. Мұғалім сөйлемдерді аяқтауды ұсынады:

            - «Бүгін сабақта мен... не қажет екенін түсіндім»

             - «Практикалық мазмұндағы есептерді шешу кезінде ... қажет.»

            - «Мен үшін ең қиыны ...»


Үйге тапсырма:

Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.






Пән: геометрия

Қысқа мерзімді жоспар №7-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Конус және оның элементтері. Конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.1.8 - конустың анықтамасын, оның элементтерін білу; конусты жазықтықта кескіндей алу;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр,

конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

11.3.6 - конустың бүйір және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.1.11 – көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу;

Сабақтың мақсаты:

- конустың анықтамасын, оның элементтерін біледі; конусты жазықтықта кескіндей алады;

айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығарады;

- конустың бүйір және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолданады;

көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Амандасу. Оқушыларды оқу мақсатымен таныстыру. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару және өтілген материалды қайталау мақсатында алдыңғы тақырып бойынша сұрақ қоюды ұйымдастыру.

Сұрақтар ауызша фронтальді түрде қойылады:

-Айналу денелері дегеніміз не? Мысал келтіріңіздер.

-Неліктен бұл денелерді айналу денелері деп атайды?

-Цилиндрді қалай алуға болады?

-Цилиндр пішінді заттарға өмірден мысал келтіріңіздер.


Оқушыларды сабақтың мақсатымен таныстыру. Оқушылармен бірлесе отырып бағалау критерийлерін құру (Слайд 1):

-Конустың анықтамасын тұжырымдайды;

-Конустың элементтерін сызбада көрсетеді;

-Конустысызады;

-Конустың элементтеріне байланысты есептер шығарады.

Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




Оқушыларды жұпқа бөлу.Оқушылардың конус туралы білетін мағлұматтарын жинақтау мақсатымен жұптасып таратпа қағазын (Қосымша 1) толтыруға тапсырма беру, нәтижесі ауызша талқыланатынын ескерту.

Жұппен орындауға арналған тапсырмалар (Қосымша 1):

1.Берілген сызбаға қарап конусқа екі түрлі анықтама беріңіз



2.Схема бойынша конустың элементтерін жазыңыз.


Конус элементтеріне анықтама беріңіз.


Жұмыс барысында мұғалім оқушылардың жұмысын бақылайды, сұрақтар қою арқылы бағыт-бағдар береді. Жұмыс соңында бірнеше жұп кезекпен тақтада өз жауабымен бөліседі. Қалған жұптар кері байланыс береді. Мұғалім теориялық мағлұматтарды талқылау барысында конус және оның элементтері туралы презентацияұсыну арқылы сабақтың теориялық бөлімін қорытындылайды. Сөз соңында көлбеу және тік конус болатыны туралы қосымша мәлімет бере отырып, алдағы уақытта тек тік конус қарастырылатыны ескертіледі. Тік конусты жалпы жағдайда жәй ғана конус деп айтады.

Оқушыларға бекітуге арналған тапсырмалар ұсыну. Мұғалім оқушылардың жұмысын бақылайды, қажет жағдайда кері байланыс береді.

1. Жұптық жұмыс(Қосымша 2).

1. Тік бұрышты үшбұрышты әрбір катетінен айналдырғанда пайда болған конустар әрдайым тең болады ма?

Жұптар тең болмайды депқысқаша жауап берген жағдайда , қай уақытта тең болады деген сұрақ қою арқылы толық жауап беруге бағыттау.


2.Қабырғаларының ұзындықтары 3 см, 4см, 5 см болған үшбұрышты ұзын қабырғасының бойынан айналдырғанда пайда болған фигураны сызып көрсетіңіз. Пайда болған фигура туралы не айта аласыз?


Жұмыс нәтижесін «Аялдама» әдісі арқылы жұптар бірін-бірі тексереді.


2. Өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар (Қосымша 3):


1.Конустың биіктігі 6 см, ал радиусы 3 см. Конус жасаушысын табыңыз.(Жауабы: )

2.Конус жасаушысы 14 см, ал биіктігі 8 см. Конус табанындағы дөңгелектің ауданын табыңыз. (Жауабы: )

3. Конус жасаушысы12см тең және табан жазықтығына 30° жасап көлбеген. Конустың радиусы мен биіктігін табыңыз. (Жауабы: )

4. Конустың табанындағы дөңгелектің ауданы 1600 , биіктігі 9. Конустың жасаушысын табыңыз. (Жауабы: 41)

5. Конус биіктігі 10 тең және конус осімен 60° бұрыш жасайды. Конустың диаметрін және жасаушысын анықтаңыз. (Жауабы: және 20)


Оқушылар жұмыс нәтижесін дайын жауаптар арқылы тексереді

Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.






Shape12 Shape13

Сабақтың соңы

Оқушылардың рефлексиясы, кері байланыс.

Оқушылар үшін рефлексия сұрақтары:

Не білдім?

Не үйрендім?

Не түсініксіз болды?

Нені жақсартуым керек?


Оқушылар бағалау критерийлері бойынша өздерінің және сыныптастарының жұмыстарын бағалайды.

6. Конус жасаушысы оның биіктігінен екі есе ұзын және 8 тең. Конус табанының ауданын табыңыз. (Жауабы: )


Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.









Пән: геометрия

Қысқа мерзімді жоспар №8-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Конус және оның элементтері. Конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.1.8 - конустың анықтамасын, оның элементтерін білу; конусты жазықтықта кескіндей алу;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр,

конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

11.3.6 - конустың бүйір және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.1.11 – көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу;

Сабақтың мақсаты:

- конустың анықтамасын, оның элементтерін біледі; конусты жазықтықта кескіндей алады;

айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығарады;

- конустың бүйір және толық беті аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолданады;

көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


. Ұйымдастыру кезеңі.

Амандасу;

оқушы зейінін сабаққа аудару;

үй тапсырмасы бойынша қиындық тудырған есептерді талдап,нұсқау жасау;

өткен сабаққа өзара сұрақтармен шолу жасау.

Сабақ тақырыбымен таныстырып оқу мақсатын ашу және бағалау критерийлерін құру. Оқушыларды әр топта 3-4 оқушы болатындай топқа бөлу. Академиялық шыншылдық пен ынтымақтастыққа баулуды ескере отырып, білу және түсіну, қолдану, талдау дағдыларын қамтитын тапсырмалармен топтық жұмыс ұйымдастыру. (2-4 слайд, 2 мин)

Топтық жұмыс тапсырмалары

1. «Кім білгір?»

1-ші топқа : Конус дегеніміз не?

Анықтама: Тікбұрышты үшбұрышты катетінен айналдырғанда шығатын фигура конус деп аталады.

2- топ: Конустың түрлерін ата?

Конустың түрлері

Табаны дөңгелек болып келетін және оның биіктігінің табаны дөңгелектің центріне дәл түсетін конусты тік дөңгелек конус деп атаймыз.

Тік емес конустар мектеп курсында қарастырылмайды. Бұл конус айналу денесі болмайды.

3- топ: Конус қандай элементтерден тұрады?


Топтар бір-бірін тыңдайды, бірін-бірі толықтырады және кері байланыс береді. Соңында мұғалім презентация (Слайд 6-12) көмегімен қорытындылайды.


Мұғалім келесі топтық жұмыстың мақсатын айтып өтеді.


Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




«Біліміңді тексер» (І – деңгейлік тапсырма)

Есеп №1.Биіктігі 3,5 м табанының диаметрі 4 м конус тәрізді шатыр кенеппен жабылған. Шатырға қанша квадрат метр кенеп кеткен?

Есеп №2. Мал азығын сүрлейтін мұнараның төбесі конус тәріздес.Төбенің биіктігі 2 м, мұнараның диаметрі 6 м. Төбенің бетінің ауданын тап.

Есеп №3. Конус тәріздес шатырдың радиусы 15 м, ал жасаушысы 30м. Егер 1 м2 ауданға 150г бояу жұмсалған болса , осындай 2 шатырды бояу үшін неше кг бояу керек?



Топтар бір-бірінің жауаптарын салыстырады, бірін-бірі толықтырады және кері байланыс береді.



(ІІ – деңгейлік тапсырма)

Есеп №1. Конус жасаушысы 4- ке тең және табан жазықтығымен 300 бұрыш жасайды. Конустың бүйір бетінің ауданын тап.

Sк.б.б. =πRL

Sк.б.б. =

Есеп №2. Радиусы 12 см және бұрышы 2700 сектордан конус жасаған. Конустың радиусын тап?

Мұғалім презентация (Слайд 13-14) көмегімен қорытындылайды.


. Өзіндік жұмыс тапсырмалары.

1 . Конустың биіктігі 15см, табанының радиусы 8см. Конустың жасаушысын табыңдар.

А. 17см В. 15смС.12см Д.14см Е.18см.

2. Радиусы 12 см және бұрышы 2700 сектордан конус жасаған. Конустың радиусын тап?

А. 12 смВ. 9см С.10см Д.11см Е.15см.

3. Конустың биіктігі 4 м, табанының радиусы 3 м. Жасаушысын табыңдар.

А. 5 см В. 7 смС.8 см Д.14см Е.12см.

4. Конус жасаушысы 4- ке тең және табан жазықтығымен 300 бұрыш жасайды. Конустың бүйір бетінің ауданын тап.

А. В. С. Д. Е. .

5. Конус биіктігі 20 см, табанының радиусы 15 cм. Бүйір бетінің ауданын табыңыз.

A) 372 см2. B) 370 см2. C) 300 см2. D) 375 см2. E) 355 см2.

6. Конустың жасаушысы 12 дм және табан жазықтығына 30 бұрышпен көлбеген. Конустың биіктігін табыңыз.

A) 6 дмB) 6 дмC) 24 дмD) 6 дмE) 24 дм

7. Конустың жасаушысы 13 см-ге, биіктігі 12 см-ге тең. Конустың бүйір бетінің ауданын табу керек.

A) 80 см2. B) 78 см2. C) 75 см2. D) 70 см2. E) 65 см2.

8. Конус биіктігі 20 см, табанының радиусы 15 cм. Бүйір бетінің ауданын табыңыз.

A) 372 см2. B) 370 см2. C) 300 см2. D) 375 см2. E) 355 см2.



Өзіндің жұмыс нәтижесін оқушылар презентациядан (Слайд 15) өз-өздерін тексеру арқылы бағалайды.

Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.






Shape14 Shape15

Сабақтың соңы

Үйге тапсырма:

Есеп №1. Конустың табанының радиусы 9 см. Биіктігі 12 см. Толық бетінің ауданын табыңдар.

Есеп №2. Дөңгелек сектордың радиусы 3м, ал бұрышы 120˚-қа тең сектор конус тәріздендіріп оралған. Конус табанының радиусын тап.

Сабақты қорытындылау.

Кері байланыс жүргізу.

Рефлексия парақшалары

Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.







Қысқа мерзімді жоспар №9-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қиық конус және оның элементтері. Қиық конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.1.9-қиықконустыңанықтамасын,оныңэлементтерінбілу,қиықконустыжазықтықтакескіндейалу;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

11.3.7 – қиық конустың бүйір беті және толық беті аудандары формуларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.1.11 – көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу;

Сабақтың мақсаты:

-қиық конустың анықтамасын,оның элементтерін біледі ,қиық конусты жазықтықта кескіндей алады – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығарады;

қиық конустың бүйір беті және толық беті аудандары формуларын қорытып шығарады және оларды есептер шығаруда қолданады;

көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Сабақ басында:

Алдыңғы сабақта өтілген материалдарға шолу жасау.

Үй тапсырмасын тексеру, талдау.

Тақырып ашу. Сөзжұмбақ.

Сабақтың тақырыбымен, оқу мақсатымен танысу.

Жетістік критерийін жасап, талқылау.


Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




Конустың түрлері және элементтерімен таныстыру

Экранға конустың моделі немесе жанып тұрған фонар көрсетіледі.

Шатыр және оның маңыздылығы

Ракетаның формасы және оның маңыздылығы

Өрт қауіпсіздігі шелегінің формасының маңыздылығы

Астана геометриясы

ІІ. Қиық конус туралы ойларын тыңдау, сызбасын салу және мысалдар келтіру.

Экраннан қиық конусқа өмірде кездесетін мысалдар көрсетіледі.

Астана геометриясы кітабынан оқып алу.


Конустың қималарын зерттеу.

(Конустың су құйылған мөлдір пластик моделі арқылы қималарының формаларын анықтайды).


Конустың қималары экраннан көрсетіледі.


Оқушылар дәптерлеріне конустың сызбасын салады. Оның элементтерін көрсетеді және анықтамаларын жазып алады.

Конустың қималарын дәптерлеріне салады.


Өтілген тақырыпты бекіту мақсатында деңгейлері әр түрлі практикалық тапсырмалар арқылы өзіндік жұмыспен қамтамасыз ету.

Формативті бағалау:

Мұғалім өтілген жаңа материялға қатысты тапсырмаларды ФБ арқылы орындауды ұсынады.

ОМ жету үшін, тапсырмаларды орындамастан, алдын ала оқушылармен мұғалім бірлесе отырып бағалау дескрипторларын құрады.

Мысалы,

Оқушы ОМ жетеді, егер:

  • Конустың элементтерін дұрыс белгілейді;

  • Қиық конустың элементтерін дұрыс анықтайды;

  • Тапсырмаларды орындау барысында конус пен қиық конустың элементтерін табу үшін формулаларды дұрыс қолданады;

  • Практикалық тапсырмаларды анализ жасап, шешімін дұрыс табады.



1

2

3

4

5

L



2

2


r

1,5



3

h

1,5




3

S




9




l – конустың жасаушысы,

r – табан радиусы,

h - биіктігі,

S – остік қимасының ауданы,

a – осьпен жасаушысының арасындағы бұрыш

Практикалық тапырма: Биіктігі 5см, радиустары 3см және 6см болатын кіші шелек жасау үшін қанша кв см қаңылтыр керек?



Жауабы:


1

2

3

4

5

L

10

2

2

r

1,5

1

3

h

1,5

5

1

3

S

2,25

9

Практикалық тапсырма:



Бағалау критерийлері:

өте жақсы – барлығы дұрыс орындалса

жақсы- қатесіз немесе екі қате жіберілсе

қанағаттанарлық- төрт қате жіберілсе

қанағаттанарлықсыз- төрт қатеден көп боса,


Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.







Shape16 Shape17

Сабақтың соңы


Жалпы бағалау жүргізу

Оқушылар сабақ басында құрылған бағалау критерийлері арқылы өз-өзін бағалайды.



Кері байланыс:

Мен:

  • Конус ұғымын білемін оны басқаларға түсіндіре аламын;

  • Конустың элементерін атап көрсете аламын;

  • Конустың белгісіз элементтерін есептеу жолын білемін;

  • Конустың қималарын сала аламын;

Конус формасының не үшін қолданылатынын өзгеге түсіндіре аламын.

Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.




Қысқа мерзімді жоспар №10-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қиық конус және оның элементтері. Қиық конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.1.9-қиықконустыңанықтамасын,оныңэлементтерінбілу,қиықконустыжазықтықтакескіндейалу;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

11.3.7 – қиық конустың бүйір беті және толық беті аудандары формуларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.1.11 – көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу;

Сабақтың мақсаты:

-қиық конустың анықтамасын,оның элементтерін біледі ,қиық конусты жазықтықта кескіндей алады – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығарады;

қиық конустың бүйір беті және толық беті аудандары формуларын қорытып шығарады және оларды есептер шығаруда қолданады;

көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Сабақтың басын ұйымдастыру.

-Сәлемдесу.

-Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

-Оқушылар назарын аудару.

Сабақ тақырыбы мен мақсатын анықтау.

Сабақ тақырыбы мен мақсатын тұжырымдау және жазу.

Негізгі білімді белсендіру.

Бағалау критерийін құру.

Оқушыларға сабақтың тақырыбын тұжырымдауға, сабақтың мақсаттарын талқылауға, нәтиже және бағалау критерийлерін болжауға ұсыну.

Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




Жаңа сабақты жұптық жұмыс барысында оқушылардың жұппен меңгеруіне жағдай жасау. Оқушылар бірлесе отырып, айналу денелерінің элементтерін анықтайды.

Оқушылармен айналу денелері бойынша барлық білгендерін талқылаңыз

Тапсырма 1.Үшбұрыштың бір қабырғасы арқылы айналғанда пайда болатын денеге ұқсас қоршаған ортадан мысалдар келтіріңдер.

Тапсырма 2. Суреттегі денелер қандай жазық фигураларды айналдыру арқылы пайда болған.

Тапсырма 3.

Оқушылардан келесі сұрақтарды жұпта талқыла, жауап беру сұралады:

  • Цилиндрдің бүйір бетінің жазбасы қандай фигура болады?

  • Жасаушы бойымен қиылған цилиндрдің бүйір бетінің жазбасы қандай фигура болады?

  • Цилиндрдің бүйір және толық бетінің ауданын қалай табуға болады?.

  • Конустың бүйір бетінің жазбасы қандай фигура болады?

  • Жасаушы бойымен қиылған конустың бүйір бетінің жазбасы қандай фигура болады?

  • Оның ауданың қалай табуға болады?

  • Қорытынды жасап, қиық конустың бүйір және толық бетінің ауданын қорытып шығарыңыз.

Тапсырманы орындамас бұрын оқушылардан сұрау:

  • Жасаушы бойымен қиылған қиық конустың бүйір бетінің жазбасы қандай фигура болады?

Оқушыларға кестені толтыруды ұсыныңыз:


Жаңа материалды бекіту үшін, оқушыларға жұптасып, келесі тапсырмаларды орындауға ұсынылады:

Тапсырма 5.


  1. Цилиндрдің бүйір бетінің жазбасы тік төртбұрыш. Жазбаның диогоналі 8-ге тең және табанымен 30о бұрыш жасайды. Цилиндрдің толық бетінің ауданын табыңыз.

Жауабы:

  1. Конустың жасаушысы 12 дм және табан жазықтығына 300 бұрышпен көлбеген. Конустың биіктігін табыңыз.

Шешуі: Sin300=H/L, 1/2= H/12 , H=6 Жауабы: 6дм.

  1. Конустың осьтік қимасының ауданы 32-ге тең, ал биіктігі мен жасаушысының арасындағы бұрыш 45о –қа тең. Конустың толық бетінің ауданын табыңыз. Жауабы:

  2. Табандары 13 және 18 болатын тік бұрышты трапецияны кіші бүйір қабырғасынан айналдырған. Пайда болған қиық конустың толық бетінің ауданын табыңыз. Жауабы: 896π.


Тапсырма 6.


Оқушыларға жұптасып, келесі тәжірибелік есептерді шешуге және бір-бірін тексеруге ұсыныс жасалады:


  1. Диаметрінің ұзындығы 5 м, биіктігі 3 м және қабырғасының биіктігі 2 м болатын киіз үйді екі қабаттап жабу үшін, қанша киіз керек?

Жауап: 144 м2.


  1. Мұнараныңтөбесі конус тәріздесжәнетөбесініңбиіктігі 2 м, ал мұнараныңдиаметрі 6 м. Егержапсарға 10% материал кететін болса, мұнараны жабу үшін, өлшемді тіктөртбұрышты жабындық материалдан қанша керек?


  1. Егерқиық конус тәріздішелектіңдиаметрлері 15 см және 10 см, жасаушы 30 см болсажәне 1 м2 -қа 200 г бояукететінболса, сондай 100 шелектіңекібетінсырлауүшінқаншабояуқажетболады? (Шелекқабырғаларыныңқалыңдығыесепкеалынбайды)


Бағалау: дұрыс жауаптары тақтада көрсетіледі.«Досыңды тексер»-әдісімен тексереді.

Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.






Shape18 Shape19

Сабақтың соңы

Сабақты қорытындылау:

  1. Қандай тапсырмалар қиындық туғызды?

  2. Неліктен?

  3. Жұмыста нені ескермедіңіздер?

  4. Неліктен?

  5. Нәтижені қалай жақсартуға болады?


Тапсырма 4.

Кестені толтырыңыз



Табанының ауданы

Бүйір бетінің ауданы

Толық бетінің ауданы

Цилиндр




Конус




Қиық конус





{\displaystyle S=\ 4\pi r^{2}}{\displaystyle V={\frac {4}{3}}\pi r^{3}}Бағалау: дұрыс жауаптары бір-бірін аралап жүріп бағалайды.

Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.





Қысқа мерзімді жоспар №11-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қиық конус және оның элементтері. Қиық конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.1.9-қиықконустыңанықтамасын,оныңэлементтерінбілу,қиықконустыжазықтықтакескіндейалу;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

11.3.7 – қиық конустың бүйір беті және толық беті аудандары формуларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.1.11 – көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу;

Сабақтың мақсаты:

-қиық конустың анықтамасын,оның элементтерін біледі ,қиық конусты жазықтықта кескіндей алады – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығарады;

қиық конустың бүйір беті және толық беті аудандары формуларын қорытып шығарады және оларды есептер шығаруда қолданады;

көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Сабақтың басын ұйымдастыру.

-Сәлемдесу.

-Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

-Оқушылар назарын аудару.

Сабақ тақырыбы мен мақсатын анықтау.

Сабақ тақырыбы мен мақсатын тұжырымдау және жазу.

Негізгі білімді белсендіру.

Бағалау критерийін құру.

Оқушыларға сабақтың тақырыбын тұжырымдауға, сабақтың мақсаттарын талқылауға, нәтиже және бағалау критерийлерін болжауға ұсыну. Оқушыларға сайттағы материалдарды оқу ұсынылады немесе сайдтағы материалдың мәтіні беріледі. https://www.resolventa.ru/uslugi/uslugischoollia.htm

Сайдтағы материалдың мәтіні.


Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




Қиық конус

  Төбесі  S,   табанының радиусы   r , биіктігі  h және осі  SO болатын конусты қарастырайық.Конустың табаны жатқан жазықтықты α деп белгілейік. Конустың Sтөбесінен қашықтықта табан жазықтығына параллель  β жазықтығы радиусы  r1 центрі  O1 нүктесі болатын дөңгелек қияды  (сурет 1).

Сурет 1

        SOA және SO1A1 тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығынан   r1 радиусынбелгілі  r, h және h1арқылы өрнектейміз. Сонда

      Сонымен, β жазықтығы конустыекі бөлікке бөледі: бір бөлігі осі SO1 табан радиусы  r1болатын конус, ал содай ақекінші бөлігі , қиық конус деп аталады. (сурет 2).

Сурет 2.

     Табаны мен табанына параллель қиманыңарасындағыконустыңбөлігінқиық конус депатайды.

Конустықандай да біржазықтыққиғандапайдаболғандөңгелек пен оныңтабанынқиықконустыңтабандары, ал олардыңцентрлерінқосатынкесіндінібиіктігі (Н) депатайды.

Мұнда Н биіктігі O1О-ге тең.

Көрсетілген суретте қиық конус биіктігі h – h1-ге тең.

Табандарының радиусы қиықконустыңрадиустарыболады.

r1– жоғарғытабанының радиусы, r – төменгітабанының радиусы.

Табандарынқосып, канондықбеттіқұрайтынкесінділердіқиықконустыңжасаушысы (l )депатайды. Мысалы мұндағы сурет 2-де қиық конус жасаушыларының бірі AA1болады

Қиық конустың барлық жасаушылары тең.

Өздері меңгерген теориялық ұғымдарды саралай келе оқушылар өз пайымдауларымен көзқарастарын білдіре отырып есептер шығарады.

Жұмыс дәптерінде жеке жұмыстар орындайды.

Тапсырма 3:

Қиық конустың табан радиустары 3 дм және 7 дм, ал жасаушысы 5 дм.

а) Қиық конустың биіктігін табыңыз

б) Бүйір бетінің ауданын табыңыз.

Шешуі: ABCD – трапециясын қарастырамыз. және биіктіктерін жүргіземіз.. Бұл биіктік қиық конустың биіктігін береді.

дм

дм

тікбұрышты үшбұрышын қарастырамыз:

дм

Жауабы: 3дм, .

Тапсырма 4:

Қиық конустың табан радиустары 10 см және 4 см, ал жасаушысы табан жазықтығыменбұрыш жасай көлбеген. Конустың осьтік қимасының ауданын табыңыз.


Шешуі: Тікбұрышты үшбұрыштың тангенсі бойынша, h=6.



Жауабы: 84


Жаңа сабақ. Оқушыларға сайттағы материалдарды оқу ұсынылады немесе сайдтағы материалдың мәтіні беріледі. https://www.resolventa.ru/uslugi/uslugischoollia.htm

Сайдтағы материалдың мәтіні.

Қиық конус

  Төбесі  S,   табанының радиусы   r , биіктігі  h және осі  SO болатын конусты қарастырайық.Конустың табаны жатқан жазықтықты α деп белгілейік. Конустың Sтөбесінен қашықтықта табан жазықтығына параллель  β жазықтығы радиусы  r1 центрі  O1 нүктесі болатын дөңгелек қияды  (сурет 1).

Сурет 1

        SOA және SO1A1 тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығынан   r1 радиусынбелгілі  r, h және h1арқылы өрнектейміз. Сонда

      Сонымен, β жазықтығы конустыекі бөлікке бөледі: бір бөлігі осі SO1 табан радиусы  r1болатын конус, ал содай ақекінші бөлігі , қиық конус деп аталады. (сурет 2).

Сурет 2.

     Табаны мен табанына параллель қиманыңарасындағыконустыңбөлігінқиық конус депатайды.

Конустықандай да біржазықтыққиғандапайдаболғандөңгелек пен оныңтабанынқиықконустыңтабандары, ал олардыңцентрлерінқосатынкесіндінібиіктігі (Н) депатайды.

Мұнда Н биіктігі O1О-ге тең.

Көрсетілген суретте қиық конус биіктігі h – h1-ге тең.

Табандарының радиусы қиықконустыңрадиустарыболады.

r1– жоғарғытабанының радиусы, r – төменгітабанының радиусы.

Табандарынқосып, канондықбеттіқұрайтынкесінділердіқиықконустыңжасаушысы (l )депатайды. Мысалы мұндағы сурет 2-де қиық конус жасаушыларының бірі AA1болады

Қиық конустың барлық жасаушылары тең.

Оқушыларға сұрақ:

  • Неліктен қиық конус айналу денесі деп аталады?

  • Қиық конусты алу үшін қандай фигураны айналдыру керек?

  • Бұл фигураның қай элементі арқылы айналдыру керек?

Оқушылар жауаптарына кері байланыс беру.

Жаңа тақырыптың маңызды аспектілерін ойлау және жазып алуды ұсыну.

Жаңа сабақты жұптық жұмыс барысында оқушылардың өз бетімен меңгеруіне жағдай жасау. Оқушылар бірлесе отырып, қиық конустың элементтерін анықтайды және осьтік қимасының, бүйір бетінің және толық бетінің формулаларын қорытып шығарады.

Тапсырма 1:

Оқушыларға нұсқау беру арқылы қиық конустың бүйір және толық бетінің ауданы формулаларын өздеріне дәлелдету.

Кестені толтырыңызРисунок 10


қиық конустың осі;


қиық конустың биіктігі;


қиық конустың жасаушысы;


төменгі табанының радиусы;


жоғарғы табанының радиусы;


осьтік қимасы, тең бүйірлі трапеция.

Тапсырма 2:

Осьтік қимасының ауданы:

осьтік қимасының ауданын тауып, ықшамдаңыз:

Бүйір бетінің ауданы:

Қиық конустың табандарының радиустарының қосындысына конустың жасушасының ұзындығының көбейтіндісіне тең:


Толық бетінің ауданы:

Бүйір бетінің ауданына екі табанынындағы фигуралардың ауданын қосыңыз:

IMG_4743 - копия (2).JPG

Бағалау: дұрыс жауаптары тақтада көрсетіледі.












ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.







Shape20 Shape21

Сабақтың соңы


Тапсырма 5:

Қиық конустың табандарының диаметрлері 3 м және 6 м, ал биіктігі 4 м.

а) Қиық конустың жасаушысын табыңыз;

б) Қиық конустың толық бетінің ауданын табыңыз.


Шешуі: Пифагор теоремасыбойынша

Жауабы:


Бағалау: дұрыс жауаптары тақтада көрсетіледі.

Сабақты бекіту, бағалау мақсатында «бос орынды толтыр» тапсырмасы алынады.


1

2

9


4

4

5

5


45

Жауаптары:


1

2

9

5

4

4

5

5

81

45

Бағалау: дұрыс жауаптары тақтада көрсетіледі.«Досыңды тексер»-әдісімен тексереді.



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.




Қысқа мерзімді жоспар №12-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қиық конус және оның элементтері. Қиық конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.1.9-қиықконустыңанықтамасын,оныңэлементтерінбілу,қиықконустыжазықтықтакескіндейалу;

11.3.5 – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығару;

11.3.7 – қиық конустың бүйір беті және толық беті аудандары формуларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану;

11.1.11 – көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алу;

Сабақтың мақсаты:

-қиық конустың анықтамасын,оның элементтерін біледі ,қиық конусты жазықтықта кескіндей алады – айналу денелерінің (цилиндр, конус, қиық конус, шар) элементтерін табуға есептер шығарады;

қиық конустың бүйір беті және толық беті аудандары формуларын қорытып шығарады және оларды есептер шығаруда қолданады;

көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай алады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Сабақ оқушыларды презентацияда қиық конуспен таныстыру мен қайталаудан басталады: с усеченным конусом:

Қиық конусты архитектуралық құрылыс нысаны

Қиық конустың негізгі элементтері

Қиық конус қималары

Қиық конустың бүйір және толық бетінің аудандарының формулалары

Одан кейін, мұғалімнің көмегімен конусқа және қиық конусқа әр – түрлі 10 есеп қарастырылады.

Топтық жұмыс. Мұғалім оқушыларды 3 топқа бөліп, әр топқа карточкадан таратады. Карточкада, екі есеп, – біріншісі конус, екіншісі қиық конус бет ауданына берілген. Оқуышыларға мұғалім үлестірген плакатқа сызбасын сызып, есептерін шығарып, өз жұмысын сынып алдында ауызша қорғауы қажет. Оқушылар бір – бірін қол шапалақ арқылы бағалайды.


Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы






Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.








Rectangle 1 Rectangle 2

Сабақтың соңы

Мұғалім сабақ тақырыбы бойынша ашық сұрақтар қою арқылы оқушыларды ауызша бағалап, сабаққа қорытынды жасайды.

Мұғалім карточкадағы үй жұмысын таратады.

Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.






Қысқа мерзімді жоспар №13-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Сфера, шар және олардың элементтері. Сфера бетінің ауданы


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.1.10 - сфера, шардың анықтамаларын білу; жазықтықта кескіндей алу;

11.3.8 – сфера бетінің ауданын табуға есептер

шығару;

Сабақтың мақсаты:

- сфера, шардың анықтамаларын білу; жазықтықта кескіндей алады; – сфера бетінің ауданын табуға есептер

шығарады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Жеке жұмыс.

Мақсаты: жеке жұмыс жасай есептің жауабын дәптерге орындау

. Ұйымдастыру кезеңі

-психологиялық жағымды ахуал туғызу;

- оқушылардың назарын аудару;

-сабақтың мақсатын оқушылармен бірге анықтау;

Сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау

«Ой қозғау» топтастыру стратегиясы

Жаңа білімді қалыптастыруды ұйымдастыру мұғалімнің бағыт беруі арқылы оқушының өзіндік ойлауы, қорытынды жасауы арқылы жүргізу.

Өтілген сабақты қайталау мақсатында әрбір оқушыға бағытталған лездік сұрақтар беру.

Шар дегеніміз не?

Сфера дегеніміз не?

Сфераның ауданын табу формуласы?

Шар мен сфераның өзгешелігі не?

Шар мен сфераға айнала табиғаттан мысалдар келтір.



Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




Жұптық жұмыс

Мақсаты: есептер шығару;

  1. Сфералық баллонның радиусы оған ауа үрлегенде 7-ден 14 см-ге дейін артады. Екі жағдайдағы баллон бетінің ауданының қатынасын табыңыз.

  2. Айдың диаметрі Жердің диаметрінің бір бөлігі. Олардың аудандарының қатынасын табыңыз.

  3. Жартылай сфералық кесе, қалыңдығы 0,25см болатын болаттан жасалған. Кесенің ішкі радиусы 5см болса, кесенің сыртқы бетінің ауданын табу

Бағалау: Оқушылар орындаған тапсырмаларын «досыңды тексер»-әдісімен тексереді. Білімді бекіту.

Сфераның ауданы 3,14 дм2. Оның радиусын табыңыз.

Шешуі:

Оқушылардың алған білімін қолдану анықтау мақсатында жеке жұмыс беремін.

1-есеп.Диаметрі 12 см болатын шар бетінің ауданын табыңыз.

Берілгені: D = 12 см Шешуі: R = 6 см,

Sш = ?

Жауабы:

2. Жарты сфера тәріздес табақша қалыңдығы 0,25 см болаттан жасалынған, табақшаның ішкі радиусы 5 см.Табақшаның сыртқы бетінің ауданын табыңыз (π ≈ 3.14 қолданыңыз).

Жауабы: 346, 185 см2.

3.

Радиусы 10см болатын футбол добын қаптау үшін қанша метр тері жұмсалады? (Доп бетінің ауданының 8 % -ін тігісін қосу.)

Жауабы: 1357 см2.

Бағалау:Жауаптарын презентация арқылы көрсетіп өздерін бағалатамын.

Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.








Rectangle 3 Rectangle 4

Сабақтың соңы

Үй тапсырмасы:

1.Айдың диаметрі жер диаметрінің төрттен біріне тең. Олардың аудандарының қатынасын табыңыз.

Жауабы: 1 : 16.

2.

Рисунок 1 Рисунок 3

Бір доптың диаметрі екінші доптың диаметрінен екі есе үлкен. Екінші допқа қарағанда бірінші допты жасауға қанша материал артық жұмсалды?

3.Радиусы 10 см болатын футбол добының сыртқы бөлігін тігуге терінің қанша мөлшері қажет? (Тігістерге шардың беткі аймағының 8% қосыңыз.)

Жауабы: 1357 .


Өзіндік жұмыс. «Сараланған тапсырмалар»

Мақсаты: сабақты бекіту

Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.




Қысқа мерзімді жоспар №14-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Сфераға жүргізілген жанама жазықтық


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.2.3 – сфера мен жазықтықтың өзара орналасуын білу;

11.4.4 – координаталардағы сфера мен жазықтықтың өзара орналасуына есептер шығару;

11.3.9 – сфераға жанама жазықтықтың анықтамасын және қасиетін білу;

11.3.10 – шар мен сфераның жазықтық пен қималарына байланысты есептер шығару;

Сабақтың мақсаты:

сфера мен жазықтықтың өзара орналасуын біледі;

координаталардағы сфера мен жазықтықтың өзара орналасуына есептер шығарады;

сфераға жанама жазықтықтың анықтамасын және қасиетін біледі;

шар мен сфераның жазықтық пен қималарына байланысты есептер шығарады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Ұйымдастыру кезеңі.

1. Оқушылармен сәлемдесу

2. Үй тапсырмасын тексеру.

3. Тақырыпты, сабақ мақсатын, бағалау критерийлерін анықтау

Өткен материалды өзектендіру, жаңа материалмен сабақтастық орнату сұрақтары:

1. Сфера мен жазықтық қалай орналасады?

2. Егер жазықтық шармен қиылысса, қима қандай фигура?

3. Сфера мен шарға байланысты: шеңбердің ұзындығы, дөңгелектің ауданы ұғымдарына өз түсінігің қандай?

Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




Жаңа материалды меңгерту.

Сферамен тек бір ғана ортақ нүктесі болатын жазықтық сфераға (шарға) жанама жазықтық деп аталады, ал жазықтық пен сфераның ортақ нүктесі жанасу нүктесі деп аталады.

Сфераға жанама жазықтықтың қасиеті: сфера мен жазықтықтың жанасу нүктесінде жүргізілген сфераның радиусы жанама жазықтыққа перпендиеуляр болады.


Теорема. Шардың жазықтықпен қимасы дөңгелек болады. Бұл дөңгелектің центрі шардың центрінен қиюшы жазықтыққа түсірілген перпендикулярдың табаны болып табылады.


Дәлелдеуін оқушылардың өздеріне ұсынуға болады.

Дәлелдеу. α – қиюшы жазықтық және O – шар центрі болсын. Шар центрінен αжазықтығына перпендикуляр түсіреміз және осы перпендикулярдың табанын O′ деп белгілейміз.

X – шардың α жазықтығына тиісті еркімізше алынған нүктесі болсын. Пифагор теоремасы бойынша:

OX шардың радиусынан артық емес болғандықтан, ,

яғни шардың жазықтығымен қимасының кез келген нүктесі O′ нүктесінен шамасынан артық емес ара қашықтықта жатады, олай болса, ол центрі O′ және радиусы болатын дөңгелекке тиісті.

Керісінше: бұл дөңгелектің кез келген нүктесі шарға тиісті болады. Ал бұл шардың α жазықтығымен қимасы центрі O′ нүктесінде болатын дөңгелек деген сөз.

Теорема дәлелденді.


Мысал – 1.

Сфераның радиусы 2 см. Оның центрінен қашықтықта жазықтық жүргізілген. Сфераның қимасына іштей сызылған квадраттың қабырғасының ұзындығын есепте.

қиманың радиусы,

тік бұрышты.

Қимаға іштей сызылған квадраттың қабырғасының ұзындығын формула бойынша тап:

Жауабы: см

Дескриптор:

- қиманың радиусын табады;

- қимаға іштей сызылған квадраттың қабырғасын есептейді.

Сыныптық (ұжымдық) жұмыс ұйымдастыру,

1.

Жазықтық сфераны қиып өтеді. Қиылысу сызығының бір нүктесінен жүргізілген сфераның диаметрінің ұзындығы см және қима жазықтығымен бұрыш жасайды. Қиылысу сызығының ұзындығын тап.

Жауабы: см

2.

Сфераның радиусы см. Сфераға жанама жазықтықта жататын нүкте жанасу нүктесінен см қашықтықта орналасқан. Осы нүктеден ең жақын орналасқан сфера нүктесіне дейінгі ара қашықтықты тап.

Жауабы: см.


Жұппен жұмыс тапсырмалары.

3.

Сфераның радиусы см. Сферадан тысқары нүктесінен сферадағы ең жақын нүктеге дейінгі қашықтық см. нүктесінен барлық нүктелері

см қашықтықта орналасқан сферада жатқан шеңбердің ұзындығын тап.

Жауабы: см.

4.

Ромбының қабырғасы , сүйір бұрышы . Ромбының барлық қабырғалары шармен жанасады, шардың үлкен дөңгелегінің ауданы . Шар центрінен ромб жазықтығына дейінгі қашықтықты тап.

Жауабы: бірлік


Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.








Rectangle 5 Rectangle 6

Сабақтың соңы

Шығармашылық тапсырма (зерттеу жұмысы)



және нүктелері шар бетінде жатыр. және хордалары ға, ал олардың арасындағы бұрыш ға тең. Шардың үлкен дөңгелегінің ауданы болса, онда жазықтығы шар центрінен қандай қашықтықта болады?

Сабық соңында оқушылар рефлексия жасайды:

- не білдім, не үйрендім?

- не түсініксіз болды?

- нені толықтыруым қажет?

Үй жұмысы:

нүктесінен сферасына жанама жүргізілген. нүктесінен жанасу нүктесіне дейінгі қашықтықты тап.


Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.






Қысқа мерзімді жоспар №15-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Сфераға жүргізілген жанама жазықтық


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.2.3 – сфера мен жазықтықтың өзара орналасуын білу;

11.4.4 – координаталардағы сфера мен жазықтықтың өзара орналасуына есептер шығару;

11.3.9 – сфераға жанама жазықтықтың анықтамасын және қасиетін білу;

11.3.10 – шар мен сфераның жазықтық пен қималарына байланысты есептер шығару;

Сабақтың мақсаты:

сфера мен жазықтықтың өзара орналасуын біледі;

координаталардағы сфера мен жазықтықтың өзара орналасуына есептер шығарады;

сфераға жанама жазықтықтың анықтамасын және қасиетін біледі;

шар мен сфераның жазықтық пен қималарына байланысты есептер шығарады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


. Ұйымдастыру кезеңі

- оқушылардың зейінін шоғырландыруға

- оқушылармен бірге сабақ мақсаттарын/ОМ анықтап алуға

- оқушылардың «жақын даму аймағын», сабақ соңында күтілетін нәтижелерді анықтауға

көңіл бөлу қажет

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушылар жұппен өзара үй тапсырмаларын тексереді. Қиындық туғызған жағдайда топта талдайды.

Оқушылардың назарын сабаққа аудару және алдыңғы сабақты жаңа сабақпен байланыстыру мақсатында сұрақ қоюды ұйымдастыру:

  • Сфера мен жазықтық қалай орналасуы мүмкін?

[ 1. Жазықтық сфераны қиып өтеді;

2. Жазықтық сфераны қимайды;

3. Жазықтық сфераны бір нүктеде қияды;]

  • Егер сфера мен жазықтықтың бір ғана ортақ нүктесі бар болса, онда ол жазықтықты қалай атаймыз?

[ Оқушылар өз ойларын білдіреді.]

  • Егер жазықтық сфераны қиып өтетін болса, онда қима қандай фигура болады?

[ Қима шеңбер болады]

  • Шеңбердің ұзындығын қай формуламен табамыз?

[ ]

  • Егер жазықтық шарды қиып өтетін болса, онда қима қандай фигура болады

[ Қима дөңгелек болады]

  • Дөңгелектің ауданын қай формуламен табамыз?

[ ]

Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




Топпен жұмыс

Оқушыларды топқа біріктіріңіз. Әрбір топқа сфераның моделін (доп немесе тенниске арналған доп) және жазықтықтар (картон парағы) үлгісін таратыңыз. Әр топқа сфераның және жазықтықтың өзара орналасуын модельдеу және олардың орналасуын сферасының радиусы R мен оның центрінен d жазықтығына дейінгі қашықтықтың арасындағы арақатынасына байланысты зерттеуді ұсыныңыз.

Содан кейін әрбір топ өз нәтижелерін көрсетеді.

Оқушылармен бірге алынған қорытындыларды жалпылаңыз және кесте түрінде рәсімдеңіз, мысалы:



Егерсфераныңцентріненжазықтыққадейінгіқашықтықсфераныңрадиусынанкішіболса, ондажазықтық пенсферақиылысады. (Қимасышеңбер.)


Егерсфераныңцентріненжазықтыққадейінгіқашықтықсфераныңрадиусынатеңболса, ондажазықтықтыңжәнесфераның бірортақнүктесіболады. (Жазықтық сфераға жанама.)


Егер сфераның центрінен жазықтыққа дейінгі қашықтық сфераның радиусынан артық болса, онда жазықтықтың және сфераның ортақ нүктесі жоқ.


Бағалау. Әртопөзпостерлерінжеке- жекеқорғайды.

Сфераның жазықтықпен қиылысуы шеңбер болады, ал бұл шеңбер центріера центрінен қиюшы жазықтыққа жүргізілген перпендикулярдың табанымен беттеседі.

(Шыныбеков Ә.Н)





Жұппен жұмыс. (Гусев, Қайдасов, Есенғазин. Геометрия есептер жинағы 11 сынып)

  1. Қабырғалары 8 см ромб радиусы 4 см сфераны жанайды. Ромбтың бұрышы - қа тең. Сфера центрінен ромб жазықтығына дейінгі қашықтықты табыңдар.

  2. Радиусы 5 см шарды оның центрінен 3 см қашықтықта жазықтық қиып өтеді. Қиманың ауданын анықтаңдар.

  3. Шарды оның центрінен 6 см қашықтықта жазықтық қиып өтеді. Қиманың ауданы . Шардың радиусын есептеңдер.

Жауабы: 1) 2 см; 2) 3) 10 см.

Бағалау. Әр жұп белсенділігіне қарай смайликтермен бағаланады.



Жеке жұмыс

  1. Шар бетіндегі нүкте арқылы оны қиятын екі жазықтық жүргізілген. Екі жазықтық та

  2. сфера центрінен қашықтыұта өтеді.Олардың арасындағы бұрыш .Пайда болған қималардың аудандарын табыңыз. (Жауабы: )

  3. (Гусев, Қайдасов, Қағазбаева. Геометрия 11 сынып

Шардың радиусы 13 – ке тең. Жазықтық шар центрінен 5- ке тең қашықтықта өтеді. Қимада пайда болған дөңгелектің радиусын табыңыз.



Бағалау. Өзін –өзі бағалау.





Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.









Rectangle 7 Rectangle 8

Сабақтың соңы

Сабақты қорытындылау. Рефлексияжүргізеді

- ненібілдім, неніүйрендім?

- ненітолықтүсінбедім?

- немен жұмыстыжалғастыруқажет?

Үй жұмысы.

  1. теңдеуімен берілген сфера мен жазықтығының ара қашықтығы қандай?

  2. теңдеуімен берілген сфера мен жазықтығының ара қашықтығы қандай?


Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.




Қысқа мерзімді жоспар №16-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Сфераға жүргізілген жанама жазықтық


Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.2.3 – сфера мен жазықтықтың өзара орналасуын білу;

11.4.4 – координаталардағы сфера мен жазықтықтың өзара орналасуына есептер шығару;

11.3.9 – сфераға жанама жазықтықтың анықтамасын және қасиетін білу;

11.3.10 – шар мен сфераның жазықтық пен қималарына байланысты есептер шығару;

Сабақтың мақсаты:

сфера мен жазықтықтың өзара орналасуын біледі;

координаталардағы сфера мен жазықтықтың өзара орналасуына есептер шығарады;

сфераға жанама жазықтықтың анықтамасын және қасиетін біледі;

шар мен сфераның жазықтық пен қималарына байланысты есептер шығарады;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Сәлемдесу;

-Оқушыларды түгелдеу;

-Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру;

-Оқушыларды карточкалар арқылы үш топқа бөлу

Оқушылардың назарын сабаққа аудару және

өздері сабақ мақсатын тұжырымдауы үшін оқушылар назарына төмендегі суреттерді ұсыну (Слайд 2)

  • Қалай ойлайсыздар, сабақ мақсаты қандай болмақ?

  • Сфера дегеніміз не?

  • Жазықтық дегеніміз не?

  • Сфера мен жазықтықтың өзара қалай орналасуы мүмкін деп ойлайсыздар?

  • Сфераңың теңдеуі қандай?

  • Центрі (1;2;-3), ал радиусы 4-ке тең сфераның теңдеуі қалай жазылады?

Мұғалім оқушыларды оқу мақсатымен таныстырады және оқушылармен бірлесе отырып бағалау критерийлерін құрады.

Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




Мысал 1

Радиусы 4 болатын шар берілген. Оның бетіндегі бір нүкте арқылы екі жазықтық жүргізілген: біріншісі шарға жанама, екіншісі біріншісіне 30° бұрыш жасайды. Қиманың ауданын тап.

Мысал 2

Қабырғалары см-ге тең тең қабырғалы ұшбұрыштың жазықтығы ұшбұрыштың центрі болатын нүктеде шардың жазықтығымен жанасады. Шардың центрінен ұшбұрыштың қабырғасына дейінгі қашықтық 5 см-ге тең болса, онда шардың радиусын тап.

1 топтың жұмысы:

  1. Теңдеудің оң жағына R2–d2 назар аударып, болған жағдайды қарастырайық.

Түсінбесеңіз (1) суретті пайдаланыңыз.

    1. топтың жұмысы:

Теңдеудің оң жағын R2–d2 назар аударып,
? болған жағдайды қарастырайық.

Түсінбесеңіз (1) суретті пайдаланыңыз

    1. топтың жұмысы:

Теңдеудің оң жағын R2–d2 назар аударып, болған жағдайды қарастырайық Теориялық материал

  1. Егер болса, квадраттардың қосындысы теріс санға тең болып қалады. Ондай жағдай мүмкін емес болғандықтан,

сфера мен жазықтықтың ортақ нүктесі болмайды.

  1. Егер болса, онда екенін еске түсірсек, онда сфера мен α жазықтығының бір ғана ортақ нүктесі (0;0;0).

  2. Егер , онда , ал бұл шеңбердің теңдеуі. Демек, сфера мен жазықтық қиылысса, қима шеңберді құрайды.

Оқушылар жұмысты тақтада орындайды. Тақтадағы жұмысты мұғалім тексеріледі. Орында шығарып отырған оқушылар тақтадағы үлгімен өзін-өзі тексереді.

  1. Беттерінің ауданы 256π см2-қа тең, сферада жатпайтын нүкте арқылы сферамен жанасатын екі жазықтық жүргізілген. Жазықтықтар арасындағы бұрышы 60°-қа тең. Сфераның центрінен жазықтықтардың қиылысу сызығына дейінгі қашықтықты тап.

  2. Сфераның биіктігі 15 см-ге тең қабырғалы үшбұрыштың жазықтығының центрінде жанасады. Сфераның центрінен үшбұрыштың қабырғасына дейінгі арақашықтық 13 см-ге тең. Сфераның радиусын тап.

  1. Сфера және оны жанайтын жазықтық берілген. Жанама жазықтыққа тиісті нүкте және сфераның центрі арқылы жанама жазықтықпен 30° бұрыш жасайтын түзу жүргізілген. Берілген нүктеден жанасу нүктесіне дейінгі арақашықтығы 4√3 тең. Берілген нүктеден сфера бетіне дейінгі ?? арақашықтықты тап.


Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.








Rectangle 9 Rectangle 10

Сабақтың соңы

  1. Центрі – ?, радиусы ? болатын шарды ? нүктесінде α жазықтығы жанайды. ? нүктесі ? жазықтығына жатады.

a) ∠??? = ? болсын. ?? және ??-ді тап?

b) ? нүктесінен шарға дейінгі арақашықтықты тап.

Оқушылар бағалау парағы арқылы бірін-бірі бағалайды .

Үйге тапсырма. Берілген есептерді шығарып үлгермеген жағдайда, қалған есептерді үйде аяқтап келу.

Мақсатқа жетудегі оқушылардың рефлексиясы.

Оқушыларды сабақтың мақсаты мен жетістік критерийіне оралта отырып мұғалім сабақты қорытындылайды. Оқушыларға үй жұмысын жаздыра отырып, презентацияның слайдында жазылған сөйлемді аяқтауларын сұрайды.

*Бүгін білгенім…

*Маған қызық болғаны…

*Мен басқаша ойлаймын…

*Менің тағы тыңдағым келгені…

*Тапсырмамен жұмыс жасағанда маған көмектескен…

*Менде ниет пайда болды


Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.






Қысқа мерзімді жоспар №17-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Цилиндр, конус және шардың жазықтық пен қималары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.2.2 - цилиндрдің, конустың және шардың жазықтық пен қималарын кескіндеу;

Сабақтың мақсаты:

- цилиндрдің, конустың және шардың жазықтық пен қималарын кескіндейді;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Үй тапсырмасын тексеру, талдау.

Оқушылар дәптерлерін алмастыру арқылы дайын жауаптармен үй жұмыстарын тексеріп, бірін-бірі бағалайды.

Оқушылармен бірігіп жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсатын ашамыз.

Оқушыларды үш топқа бөліңіз. Топтарды айналу денелерін жазықтықпен қиғанда пайда болған қималарды зерттеуді тапсырыңыз.

1-топқа цилиндрді жазықтықпен қиғанда пайда болатын қималардың орналасуын зерттеу;

2-топқа конусты жазықтықпен қиғанда пайда болатын қималардың орналасуын зерттеу;

3-топқа шарды жазықтықпен қиғанда пайда болатын қималардың орналасуын зерттеу.

Топтарға А3 парағында постерге өз тапсырмаларын орындап, қорытынды шығаруға, жұмыстарын көрсетуге және қалғандарына қажет болған жағдайда жауаптарды толықтыруға мүмкіндік беріңіз. Оқушылардан дәптерлеріне кесте түрінде қысқаша түсінік конспект жазуларын сұраңыз.


Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




Жұптық жұмыс: оқушылардың сабақ мақсатына жетуін бағалау үшін есептер беріледі.

1.Биіктігі 6 см болатын цилиндрдің осінен 4 см қашықтықта параллель қима жүргізілген. Егер қиманың ауданы 36 см2 болса, онда цилиндрдің радиусын және толық бетінің ауданын табыңыз.

2.Табанының радиусы 8 см болатын конустың жасаушысы табан жазықтығымен 60о бұрыш жасайды. Арасындағы бұрышы 45о болатын екі жасаушысы арқылы өтетін қиманың ауданын және қонустың бүйір бетінің ауданын табыңыз.


3.Шардың диаметрінің ұшы арқылы 450 бұрыш жасап өтетін қиманың ауданын табыңыз. Шардың диаметрі d -ға тең.

4.Цилиндрдің толық бетінің ауданы 130π , ал бүйір бетінің ауданы 80π болса, онда цилиндірдің өлшемдері мен осьтік қимасының ауданын табыңыз.

5. Биіктігі 6 см болатын конустың осьтік қимасының төбесі 900 бұрыш жасайды. Конустың бүйір бетінің ауданын табыңыз..


6. Шардың диаметрінің ұшы арқыды 300 бұрыш жасап өтетін қимасының ауданы 75π см2 тең.шардың диаметрін табыңыз..


Жауаптары:

1. 5 см, 110π см2.

2. 64 см2; 128π см2

3. .

4. r=5см, h=8см, =80

5. 36 π

6. 20 см

Бағалау: жұптар дайын жауаптармен бірін-бірі бағалайды

Қиманың түрлері

Сызбасы

Сипаттамасы

Цилиндрдің жазықтықпен қимасы













Цилиндрді жазықтықпен оның осі арқылы қиғанда пайда болған қиманы осьтік қима деп атайды. Осьтік қима -тік төртбұрыш болады. Оның екі қабырғасы цилиндрдің жасаушылары болса, ал басқа екеуі диаметрлері болады.

Цилиндрдің осіне перпендикуляр болатын қимасы оның табандарына тең болатын дөңгелек болады.

Цилиндрдің осімен бұрыш жасап қиятын көлбеу қимасы эллипс болады.

Цилиндрдің осіне параллель жазықтықпен қиғандағы қима-тік төртбұрыш болады. Оның екі қабырғасы жасаушысы, ал басқа екі қабырғасы табандарының хордасы болады.

Конустың жазықтықпен қимасы

Конустың осі арқылы өтетін жазықтықпен қимасы -осьтік қима деп аталады. Ол теңбүйірлі үшбұрыш болады. Оның бүйір қабырғалары конустың жасаушылары, ал табан қабырғасы конустың табанының диаметрі болады.

Конустың төбесі және табаны арқылы өтетін қимасы - теңбүйірлі үшбұрыш болады. Оның бүйір қабырғалары конустың жасаушылары, ал табаны конустың табанының хордасы болады.

Конустың табанына параллель болатын қимасы - центрі конустың осінде жататын дөнгелек болады.

Конустың табанына параллель болмайтын қимасы - эллипс болады.


Конустың басқа типтегі қималарының түрлері

Шардың жазықтықпен қимасы


Шардың жазықтықпен қиғандағы кез келген қимасы дөнгелек болады. Ол дөңгелектің центрі шардың центрінен түсірілген перпендикулярдың табаны болады..


Шардың центрі арқылы өтетін ең үлкен қимасы -диаметрлік қима деп аталады.



Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.









Rectangle 11 Rectangle 12

Сабақтың соңы

Оқушылардың рефлексиясы, кері байланыс.

Оқушылар сабақтың бағалау критерийлері бойынша өзін-өзі бағалайды

  • цилиндрдің қималарын салады;

  • конустың қималарын салады;

  • шардың қималарын салады.


Үй тапсырмасы:

1.Цилиндрдің радиусы 5 см, ал биіктігі 6 см. Цилиндрдің осінен 4 см қашықтықта орналасқан параллель қиманың ауданын табыңыз.

Жауабы: 36

2. Шардың центрінен 15 см қашықтықта орналасқан қиманың ауданын табыңыз. Шардың радиусы 17 см.

Жауабы: 64

3.Конустың радиусы 3 м, ал биіктігі 4 м. Конустың жасаушысы мен осьтік қимасының ауданын табыңыз.

Жауабы: 5см; 12

Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.




Қысқа мерзімді жоспар №18-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Цилиндр, конус және шардың жазықтық пен қималары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.2.2 - цилиндрдің, конустың және шардың жазықтық пен қималарын кескіндеу;

Сабақтың мақсаты:

- цилиндрдің, конустың және шардың жазықтық пен қималарын кескіндейді;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Салемдесу

Сабак максатын таныстыру

Салемдесу

Сабақ мақсатын мұғаліммен бірге ашу

Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»



ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




1

Цилиндрдіңосьтікқимасыныңдиагоналы 26 см-гетең.Цилиндрдің бүйір бетінің ауданын табыңыз.

Жауабы:

2

Конустың жасаушысы см-ге тең, ал осьтік қимасының төбесіндегі бұрышы . Конустабаныныңыауданынтабыңыз.

Жауабы:

3

Шарбетініңауданы ,көлемінтабыңыз.

Жауабы: 

Бағалау: Смайликпен бағаланады.


Жұппен жұмыс:

1

Цилиндрдің осьтік қимасының ауданы -ге, ал биіктігі 15 см-ге тең.

Цилиндрдіңтолықбетініңауданынтабыңыз.

Жауабы: 

2

Цилиндр табанының ауданы , ал биіктігі 10 см. Цилиндркөлемінтабыңыз.

Жауабы:

3

Конустың осьтік қимасының ауданы , ал табанының радиусы 7 см. Конустыңбүйірбетініңауданынтабыңыз.

Жауабы:

4

Конус табанының радиусы 8 см, ал жасаушысы табан жазықтығына  бұрыш жасай көлбеген. Конустыңтолықбетініңауданынытабыңыз.

Жауабы: 

5

Шардың бетінін ауданы болса, көлемін табыңыз.

Жауабы: 

6

Шардыңкөлемін .Шардыңбетініңауданынтабыңыз.

Жауабы: 

Бағалау:Жұптар жауабымен бір-бірлерін тексереді.



1.Биіктігі 6 см болатын цилиндрдің осінен 4 см қашықтықта параллель қима жүргізілген.Егер қиманың ауданы 36 см2 болса, онда цилиндрдің радиусын және толық бетінің ауданын табыңыз.

2.Табанының радиусы 8 см болатын конустың жасаушысы табан жазықтығымен 60о бұрыш жасайды. Арасындағы бұрышы 45о болатын екі жасаушысы арқылы өтетін қиманың ауданын және қонустың бүйір бетінің ауданын табыңыз.

3.Шардың диаметрінің ұшы арқылы 450 бұрыш жасап өтетін қиманың ауданын табыңыз. Шардың диаметрі d -ға тең.

4.Цилиндрдің толық бетінің ауданы 130π , ал бүйір бетінің ауданы 80π болса, онда цилиндірдің өлшемдері мен осьтік қимасының ауданын табыңыз.

5. Биіктігі 6 см болатын конустың осьтік қимасының төбесі 900 бұрыш жасайды. Конустың бүйір бетінің ауданын табыңыз.

6. Шардың диаметрінің ұшы арқыды 300 бұрыш жасап өтетін қимасының ауданы 75π см2 тең.шардың диаметрін табыңыз



Жеке жұмыс:

1

Бір квадрат метрге 200 г бояужұмсалса, ондатабаныныңдиаметрі 1,5 м, биіктігі 3м цилиндр пішіндібактыбояуүшінқаншабояукерек?

Шешуі : D=1.5 м, H=3м,   бояукетеді

2

 Шелектабаңдрыныңрадиустары 15 см және 10 см, ал жасаушасы 30 см болатынқиық конус пішінді. Егер 1  ауданға 150 г бояужұмсалатынболса, осындай 100 шелектіңішкіжәнесыртқыбеттерінбояуүшіннеше кг бояукерек?

Шешуі: 

, смайликтермен бағаланады

Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.








Rectangle 13 Rectangle 14

Сабақтың соңы

Үйге

3

Радиусы 10 см футбол добынқаптауүшінқаншатеріжұмсалады? (Доптыңтігісінеоныңбетініңауданының 8 процентінқосындар).

Бағалау.Дәптерден тексеріп жүріп

Рефлексия:

Оқушылар тақтада берілген рефлексивті сөздердің бастамасын таңдай отырып, шеңбер бойымен өздерінің ойын бір сөйлеммен жеткізеді.

Бүгін мен ................ білдім

Маған ........ қызықты болды

Маған ..................... қиын болды

Мен ......... тапсырманы орындадым

Мен .................................... түсіндім

Енді мен ..........................................

Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.






Қысқа мерзімді жоспар №19-сабак

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Айналу денелері және олардың элементтері

Мектеп:

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Цилиндр, конус және шардың жазықтық пен қималары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.2.2 - цилиндрдің, конустың және шардың жазықтық пен қималарын кескіндеу;

Сабақтың мақсаты:

- цилиндрдің, конустың және шардың жазықтық пен қималарын кескіндейді;



Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


1-топ:

Цилиндрге жүргізілетін қима түрдерін анықтау


2-топ:

Конусқа жүргізілетін қима түрлерін анықтау

3-топ:

Шарға жүргізілген қима түрлерін анықтау



Презентацияда берілген есептерді шығару.


Дискрептор:

  • Айналу денелерін салады;

  • Қималарын салады;

Элементтерін табады.



Мұғалім ұйымдастыру кезеңінде белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» әдісіарқылы бағалайды: «Жарайсың! Жақсы! Өте жақсы! Талпын!»






ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.















ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.


Сабақтың ортасы




.

Дескриптор:

-1-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-2-ші сұраққа жауап береді.

1-балл

-3-ші сұраққа жауап береді.

1-балл


Әрбір дұрыс жауапка 1 балл қойылады


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.








Rectangle 15 Rectangle 16

Сабақтың соңы

Бағалау. Оқушылар бір-бірін ауызша критерий бойынша бағалайды.

- Кейбір оқушыларға мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі.


ДК экраны


Сұрақтар топтамасы.


Оқулық 11-сынып.




Жариялаған:
Сезім
19 Қаңтар 2025
265
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі