15 сабак. Нәсілдік белгілердің қалыптасуы. Нәсілдердің теңдігі. ҚМЖ Жаратылыстану 5 сынып

Бөлім

5.1.B Ғалам. Жер. Адам.

Педагогтың аты-жөні

Жорабаева Динара Жумадиалаевна

Күні

22.10.2024ж.

Сынып

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы

Нәсілдік белгілердің қалыптасуы. Нәсілдердің теңдігі.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

5.2.7.2 нәсілдік белгілердің қалыптасу факторларын анықтау

5.2.7.3 нәсілдер теңдігін дәлелдеу

Сабақтың мақсаты

Тақырыптың  себеп-салдарлы  байланыстарын табу, басты мәселені  ажырата білу және өз пікірін дәлелдей алу дағдыларын қалыптастыруға жағдай жасау.

Жаңа тақырып  туралы түсініктер қалыптастыру, тақырып жүйесін түсніу

Бағалау критерииі

оқушылар сыни тұрғыдан ойлана алады;

тақырып мазмұнын өздігінен ізденіп, топ жұмысына белсене араласып, өзін өзі реттеуді қалыптастырады;

оқушылар алған білімдерін тиянақтауға, пысықтауға, өздіктерінен жұмыс жасай білуге үйренеді;

Халық географиясы туралы біледі

Қосымша ізденуге, картамен жұмыс істеуге, қорытынды жасауға дағдыланды.

Сабақтың кезеңі/ уақыты

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басы

Ұйымдастыру кезеңі

Амандасу, оқушыларды түгендеу

«Қалаларға саяхат» әдісі арқылы оқушылардан ортағасырлық қалалардың атауларын сұрау

ІІ. Өткен тақырыптар бойынша білімдерін пысықтау

«5 сұрақ » әдісі арқылы оқушылар топ болып 5 сұрақ дайындап, келесі топқа сұрақтар қояды

Бір-бірін «Бас бармақ» әдісі арқылы бағалайды

. Өткенді пысықтау топпен

М Сабақтың тақырыбы, оқу мақсаттары мен бағалау критерийлері хабарланады.

Оқушылар «шаттық шеңберіне» тұрып, мұғаліммен бірге қайталайды. Өлең сөздеріне қатысты бір-біріне жақсы тілектер айтады. Қайырлы күн,достым! Әр бір күнін сәттілікке толсын! Бүгінгі алған баған, кілең бестік болсын!

Үй тапсырмасын айтады, тақырып бойынша сұрақтарға жауап береді.

Қол шапалақ

Стикер

Сөздер жазылған қима қағаздар

АКТ

Ортасы

Топтық жұмыс

Қосымша материалдар

. Халықтар географиясы халықтарды орналастыру құрамын, халықтарды тұрғылықты жерге орналастыру динамикасын зерттейді. Бұл – экономикалық және әлеуметтік ғылымдардың бір бөлігі.

Халықтар географиясы адамдардың жиынтығымен айналысады, ал экономикалық география негізінен әр түрлі аймақтың түрлері мен экономикалық қызмет-процесімен және осы қызметтің нәтижелерімен айналысады. Сондықтан бірқатар шетелдік және отандық ғалымдар физикалық және экономикалық географиямен қатар, халықтар географиясын географияның үшінші бөлімі ретінде қарады. Халықтар географиясы мен экономикалық географияның жақындасуына кейінгі кезде экономикалық географияны экономикалық және әлеуметтік география деп атайтын жайғай себеп болады. Біз түсіне бастағанымыздай адамдар, халық бұл тек қана бүкіл адамзаттың бірінші өндіруші күші емес, тек қана «алтын қолдар емес», экономик-географ Баранскийдің айтуы бойынша, халықтар өндіруші және тұтынушы екенін ұмытпау керек. Сондықтан экономика халықтарымен басынан аяғына дейін байланыста деп айтуға болады.

Халықтар географиясы экономикалық географияның дербес тармағы ретінде біздің елімізде тек 40-жылдардың басында дами бастады, бұл ең алдымен Н.Н. Баранскиймен, Р.М.Кабоның еңбегі нәтижесінде. Қазіргі жағдайда халықтар географиясы георафияны бүтіндей қарайтындардың бірі ретінде қарастырыла алады: бірінші бөлімде халықтар географиясы немесе физикалық географияны алады, екінші бөлімде адам географиясы, антропогеография немесе адамдардың қызметі менөмірі арқылы жер шарына енгізуді қарастыратын әлеуметтік география.

Методиялық жоспарда халықтар географиясы жоғарғы теориялық курстарда талданған барлық географиялық, экономикалық және әлеуметтік әдістемелер мен тәсілдерді қолданады. Халықтар географиясының зерттеудің ортақ объектісі бар басқа гуманитарлық ғылымдармен тығыз байланысы бұл тақырыптың 3-ші бөлімінде қарастырылады.

Халықтар мен тұрғылықты жерлерге орналастыруы, құрамы, динамикасы келесі категорияларды бекітеді:

1. Халықтарды қайта құру географиясы

2. Адам нәсілдерінің географиясы

3. Әлем халықтарының этникалық құрамы

4. Әлем дінінің географиясы

5. Әлеуметтік құүрылым және еңбек ресурстары (қорлары)

6. Халықтардың көшіп-қонуы

7. Әлем халықтарының орналастыру және мекендеудің географиялық түрлері.

Отандық халықтар географиясының негізгі міндеттерінің бірі халықтар географиясын әлемдік деңгеймен және логикасымен одан әрі дамуын оқытудың қажеттілігі болып табылады. Осыдан барып нақты міндеттершығады.

Отандық ғылым саласында міндетті түрде халықтарын географиясын оқытудың экономикалық географиясындағы деңгейін көтеруді қажет етеді. Бұл, ең алдымен экологиялық тұрақсыздықтың басты факторы болып, әлемдегі халықтар санының өсуімен байланысты. Сонымен қатар, бұл оқытудың қажеттілігі керісінше Ресейдегі туудың қысқаруымен орыс ұлтының депопуляцияға ұшырауымен тығыз байланысты болып отыр.

Қазіргі кезде географиялық аспектілерде халықтарды жоспарлау, болжау саласында өзгерістер енгізу қажет. Жеке тұрғын жерлердің, фирмалардың, кәсіпорындардың деңгейіне дейін. Халықтар географиясында экологиялық әдістемені, әлеуметтік экология, антропоэк Ғылым жүйесіндегі халық географиясы.

Классиктердің айтқан сөздерін қайталауға болады: әр ғылымдардың классификациясы шартты, және олар бір-бірімен ғылымда тығыз байланысты. Халық географиясымен пән аралық байланыстары мынандай: шаруашылық географиясы және экономикалық, әлеуметтанумен, табиғи ресурстар географиясымен, физикалық географиямен, картография байланысты. Халық географиясының сонымен қатар, мынандай ғылымдармен байланысы бар:

Антропология. (гр.тілінен anthropos - адам ) – адамзаттың пайда болған заңдылығын анықтайтын ғылым саласы. 

Демография (гр. тілінен demos - халық) – халықтың ұдайы өсуін зерттейді. 

Этнография (гр.тілінен ethnos – тайпа, халық) – бір топ халықтың пайда болғанын зерттейді: тайпа, ұлт, этнос, сонымен қатар, мәдениеттің пайда болғанын. 

Социология (лат.тілінен societas - қоғам) – қоғамның дамуын және пайда болуымен қарым-қатынасын зерттейді. 

Экология (гр.тілінен oikos – үй, қоныстану жері) – қоршаған ортамен байланысын анықтау. Ластанған қоршаған ортаның адамдарға тигізетін әсері, зияны. 

Рекреациялық география (лат.тілінен recreation – қалпына келуі) – халық географиясымен, қызмет көрсету орталығымен, медицина және физикалық географиямен байланысын зерттейді. Демалу орталығын және түрін қарастырады.

Халық географиясымен тығыз байланыста:

Еңбек экономикасы – еңбек ресурстарын және оны пайдалану. 

Медицина географиясы – табиғаттың адам ағзасына әсері, жеке ауру түрлерінің географиялық таралуы. 

Әлеуметтік гигиена – халық денсаулығының жалпы жағдайы, бұған әлеуметтік-экономикалық факторлардың әсерін, қорғану және денсаулықты нығайту үшін шаралар ұйымдастыру. 

Қала құрылысы және аймақтық жобалау – бұл ғылым әр типтегі және әр көлемдегі адам тұратын мекендер салу. Тұрғындар үшін арнайы архитектуралық үйлер салып, жағдайын жақсарту.

Демография пәні бұл өмір бойы үздіксіз деп санауға болады. Бір ұрпақтың келесі ұрпақ жалғасын береді және бұл заңдылық.

ологияны дамытуды күшейтуді талап етеді. 

Жаңа тақырыпты оқушыларға түсіндіруде дайын материалдар тарату, картаға кескіндеу, картамен жұмыс жасау.

Жаңа сабақты  толық  меңгерту үшін сыни тұрғыдан ойлаудың «Спираль» әдісін алу. Бұл әдістің тиімділігі, топтағы оқушылардың барлығы да мәтінмен жұмыс жасайды. Оқушыларға уақыт беріп, тапсырма бойынша жұмыс жасауын тапсырдым.

Тірек сөздермен байланысты өз ойларын айтады..

Тыңдалым. Оқылым. Жаңа сөздерді тыңдайды, қайталайды.

Бас бармақ

ҚБ «Бәрекелді,әттеген-ай»

Бағалау парақшасын толтырады.

ҚБ Бағдаршам

А4 кесте сызылған қағаз

Стикер, «Т» кестесі сызылған кесте

Сабақтыңсоңы

Үй тапсырмасы:

Көп нүктенің орнына жақшаның ішінен тиісті қосымшаны қойып жазады.Күз (-да, -де) күн суытады. Жапырақ (-тар,-тер,-дар) сарғаяды. Құстар ұшып кете (-ді, -сің, -ды). Құстар-адамның дос (-тары, -ымыз,-сы). Біз құстар (-мыз,-ды, -ді) шығарып саламыз. Олар жылы жақта мекендей (-ды, -ді, -ты)

Рефлексия

Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды.

Рефлексия парағы