16 (VI)-топ элементтері. Күкірт. №7 көрсетілім «Күкірттің аллотропиялық түр өзгерістері»

Мектеп

Мұхаметқұл Исламқұлов атындағы жалпы білім беретін мектеп коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Педагогтің аты-жөні:

Тумишева Алия Айтбаевна

Күні:

25.01.2024ж

Сынып:

9 «О»

Сабақтың тақырыбы

16 (VI)-топ элементтері.

Күкірт.

№7 көрсетілім «Күкірттің аллотропиялық түр өзгерістері»

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

9.2.1.11-16 (VI) -топ элементтерінің жалпы қасиетін сипаттау

9.2.1.12-күкірттің аллотропиялық түрөзгерістерінің физикалық қасиеттерін салыстыру және күкірттің химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін құрастыру

Сабақтың мақсаты

Білім алушылар:

• 16 (VI) -топ элементтерінің жалпы қасиетін анықтайды

• -күкірттің аллотропиялық түрөзгерістерінінің физикалық қасиеттерін сипаттайды

• -күкірттің химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін біледі

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурс

Сабақтың басы

7 мин

Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасу, түгендеу.

Өткен сабақта қандай тақырып өтілді? Хлорсутек қышқылы

«Qaz math» платформасымен 3 топқа бөлінеді. Топқа бөліну үшін топ басшылары таңдалады.

Сабақтың тақырыбын ашу үшін «Ой шақыру» кезеңі

«Адасқан сөздер» әдісі. Шашыраған әріптер ішінен сөздерді тап, оларды белгіле.

2._____________

3._____________

4._____________

2. ХАЛЬКОГЕНДЕР

3. ҚАСИЕТТЕРІ

4. КҮКІРТ
Кіріспе сұрақтары:

• Қандай сөздер шықты?

• Бұл сөздердің сабаққа қандай байланысы бар деп ойлайсың?

Сонымен балалар, бүгінгі сабақтың тақырыбы: 16 (VI)-топ элементтері. Күкірт. №7 көрсетілім «Күкірттің аллотропиялық түр өзгерістері»

Сабақта меңгеретін мақсатымыз: 16 (VI) -топ элементтерінің жалпы қасиетін анықтайды ; күкірттің аллотропиялық түрөзгерістерінінің физикалық қасиеттерін сипаттайды; күкірттің химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін біледі.

«Сәйкестендіру әдісі арқылы» топ басшылары сайланады.

Топқа бөлінеді.

Әр оқушыны сабақ үстінде тапсырмаларға жауап бергені үшін өзін-өзі бағалау парағына спикер баллдық жүйемен түртіп алып отырады.

«Адасқан сөздер» әдісі. Шашыраған әріптер ішінен сөздерді табады, оларды белгілейді.

Сұраққа жауап береді, бүгінгі сабақтың тақырыбын ашады.

Сабақ тақырыбы мен сабақ мақсатымен танысады

Мадақтау арқылы бағалау

Жарайсың!

Сенің

қолыңнан келді!

https://wordwall.net/ru/resource/67091137

Топқа бөлу ∞ QAZ MATH

(осы сілтемені браузерге қойып, қосыламыз, тіркелудің қажеті жоқ,тек оқушылардың аттарын алдын ала вордта жазып алу керек, сосын неше топқа бөлесіз сонша санды көрсетесіз)

https://learningapps.org/display?v=p5nkwgny223

Сабақтың ортасы

17 мин

6 мин

9 мин

1-тапсырма. Топтық жұмыс. Бейнебаян көрсетілім. Мәтінді тыңда. Жұмбақ.Сұраққа жауап бер.

3-ші подьезде,6-шы этажда,16-шы квартирада орналасқан элементті табыңыз.

Анықтама: Күкірт – бейметалл

Тану : Периодтық жүйеде орны

S ІІІ периодта, VI топта, негізгі топшасында

S /16 протон, 16 нейтрон /16 электрон

Ar = 32

• 2.2 Атом құрылысы S 1s² 2 s² 2 p⁶ 3 s² 3 p⁴

2.3 Валенттілігі мен тотығу дәрежесін көрсет.Мысал келтір

Күкірттің мүмкін болатын тотығу дәрежелері:

S^-2 S⁺⁴ S⁺⁶ \ S^IV S^VI атауын атайды.

2.4-тапсырма.

Реакция схемасы мен күкірттің тотығу дәрежесі арасындағы сәйкестікті көрсет.

Сәйкестендіру саны: 3

• Zn + S → ZnS → S ⁰ → S^–2

• S + O₂ → SO₂ → S ⁰ → S⁺⁴

• S + O₂ → SO₃ → S ⁰ → S⁺⁶

Тотықтырғыш пен тотықсыздандырғышты көрсет.

Табиғатта таралуы:

Күкірттің табиғи қосылыстары: Балқаш, Шығыс Қазақстан облысында сульфидтер (ZnS,PbS, FeS,т.б) күйінде болса, сульфаттары (СаSO₄. 2 H ₂O, Na ₂SO₄. 10H₂O, MgSO₄. 7H₂O) т.б. болады. Күкірт қосылыстары мұнайда және тас көмірде де кездеседі.

2.4 Алынуы

Грек тілінен аударғанда chalcos – мыс, genos – тудырушы.

Бос күйіндегі күкіртті тау жыныстарынан балқыту арқылы алады.Ол үшін күкірттің оңай балқитын қасиеті қолданылады ( t_балқу =112,8 ⁰С). Егер тау жынысы мен күкірттің қоспасын қыздырса,күкірт оңай балқиды,ал жыныс тұнбаға түседі.Балқыған күкіртті ыдысқа құйып алады.

2.5 Қасиеттері

Физикалық қасиеттері:

Күкірт –сары түсті,қатты кристалды зат

Оның үш аллотропиялық түр өзгерісі болады:

ромбтық,

моноклинді,

пластикалық .

Қ алыпты жағдайда күкірт молекуласы сақина түрінде тұйықталған сегіз атомнан тұрады

Суда күкірт ерімейді, спирт пен эфирде нашар ериді; бензолда, күкіртті көміртекте және т.б. жақсы ериді

Химиялық қасиеттері:

Күкірт химиялық реакцияларда тотықтырғыш та, тотықсыздандырғыш та бола алады

күкірттің жай заттармен әрекеттесуі

күкірт жоғары температурада сутекпен әрекеттеседі

Жоғары температурада күкірт фтормен және оттекпен әрекеттеседі (жанады.)

күкірт қыздырғанда сутекпен әрекеттеседі: S + H₂ = H₂S;

металдармен әрекеттесіп, сульфидтер түзеді: S + Fe = FeS; 2Al + 3S = Al₂S₃;

күкіртті оттекте жаққанда күкіртті газ немесе күкіртті ангидрид – SO₂ түзіледі:

S + O₂ = SO₂;

таза күкірт тотықсыздандырғыш қасиет көрсетеді: 

S + 2HNO₃ = H₂SO₄ + 2NO.

«Кино лента» әдісі. Сұрақ:

1. 16 (VI) -топ элементтерінің жалпы қасиетін біле алдыңдар ма?

2. Күкірттің аллотропиялық түрөзгерістерінінің физикалық қасиеттерін сипаттай аламызба?

3. Күкірттің қасиеттері туралы қандай ой түйдіңдер және реакция теңдеулерін жаза білемізбе?

1.1-тапсырма.

Күкірт қышқылындағы күкірттің тотығу дәрежесі қанша?

• –3

• +6

• +4

• +3

Түсіндіру!

Қажетті теңдеу: 2*(+1)+х+4*(-2)=0

Теңдеуді шешеу арқылы х=+6 екендігін табамыз.

Жауабы: H⁺¹ S⁺⁶ O₄^-2 .

1.2-тапсырма.

Реакция схемасы мен күкірттің тотығу дәрежесі арасындағы сәйкестікті көрсет.

Сәйкестендіру саны: 3

• Zn + S → ZnS → S ⁰ → S^–2

• S + O₂ → SO₂ → S ⁰ → S⁺⁴

• S + O₂ → SO₃ → S ⁰ → S⁺⁶

2-тапсырма Жұптық жұмыс. "Бірге ойлаймыз" әдісі

№7 көрсетілім «Күкірттің аллотропиялық түр өзгерістері»

Араласқан суреттерді күкірттің тұздары мен қосылыстарына жіктеп ақпараққа желімдеңіз.

Барит

Мирабилит

Пирит

Мырыш алдамшысы

Күміс жылтыры

Каинит Халькопирит

Түсіндіру!

Тұздары S Қосылыстары

3-тапсырма Жеке жұмыс. " Хат келді " әдісі

Зертханалық тәжірибе "Күкірт қышқылының сілті және ас содасы ерітінділерімен әрекеттесуі"

Жұмыс барысы

Тәжірибе. Күкірт қышқылының химиялық қасиетін зерттеу

ТҚ ережесі:

Тәжірибені кестеге сүйене отырып орындаңыз.

6-топтағы элементтердің қасиеттеріндегі өзгерістердің құрылымы туралы қорытынды жасаңыз.

Мәтінді тыңдайды. Ақпараттың мазмұнын анықтайды, сұраққа жауап береді.

Мәтіннің әр пунктіне назар аударып,сұраққа жауап беретін сөйлемдерді табады.

Негізгі сұрақтардың жауаптарын сипаттайды.

Мәтіндегі мәліметтерді негізге ала отырып қойылған сұрақтардың жауаптарын кино лента парағына түртіп жазып алады.Жазылған әр бір кино лента қағазын бірі-біріне желімдеп,кино лентаны айналдырады.

Араласқан суреттерді мұқият көріп, берілген ақпараққа тұздары мен қосылыстарын жіктеп желімдеу және атын атап мағлұмат беру

Зертханалық тәжірибені мұқият көріп, берілген кетедегі сұрақтарға жауап жазу

Өзін-өзі бағалау

Кино лента таратпа қағазына қанша сөйлем жазса,сонша балл есебінде бағалау парағына жазып өзін-өзі бағалайды

Қалыптастырушы бағалау

ҚБ

Тамаша жауап!

Жақсы жауап!

Ұсыныс!

Өзін-өзі бағалау

Қайсы топтан оқушы бірінші жазып сұрақтарға жауап берсе,сол топты бағалау

Кино лента таратпа қағазына қанша сөйлем жазса,сонша балл есебінде бағалау парағына жазып өзін-өзі бағалайды

Өзін-өзі бағалау

Қайсы жұп тапсырманы аяқтап,тұздары мен қосылыстарын атап беріп мағлұмат берсе, сол жұпты бағалау

Өзін-өзі бағалау

Қайсы топтан оқушы бірінші кестені толтырып сұрақтарға жауап жазып берсе,сол топты бағалау

Кестедегі сұрақтардың қаншасына жауап жазса,сонша балл есебінде бағалау парағына жазып өзін-өзі бағалайды

Презентация

Оқулық

https://smk.edu.kz/Attach/FileDownload/a30055d8-d66f-445c-b5e1-ebe7c3a4a370

Таратпа қағаздар,

желімдер

Презентация

Презентация

Оқулық

Таратпа қағаздар

https://smk.edu.kz/Attach/FileDownload/beec90c4-d94b-4bbc-9450-e29a5a7a4753

https://bilimclass.kz/schedule/19.01.2024/lesson/eb5c4675-9c97-428a-8d00-9e62383522b4/lesson

Үлестірме материалдар

https://bilimclass.kz/schedule/19.01.2024/lesson/eb5c4675-9c97-428a-8d00-9e62383522b4/lesson

А 4 ақ парағы;

қаламсап; желімдер;

https://smk.edu.kz/Attach/FileDownload/fd9d1f15-31c3-4b4f-99e8-23b5dc4ba5a3

https://smk.edu.kz/Attach/FileDownload/911a2bd3-8b61-4a61-a2b2-484308662318

https://smk.edu.kz/Attach/FileDownload/d2f1f38a-9f1a-453f-828a-03510dd8b78d

Қауіпсіздік техникасының ережесі.

Құралдар мен реактивтер

https://youtu.be/PuqgcDBubGE?si=kb8s2JmBH0oXnx1n

https://smk.edu.kz/Attach/FileDownload/f953d320-0863-4573-bd8f-0a2016fe8f4b

Сабақтың соңы

6 мин

Бекіту кезеңі.

4-тапсырма Топтық жұмыс.

Күкірттің табиғаттағы биологиялық ролі.

Күкірт маңызды биогендік элемент болғандықтан, барлық тірі ағзаларда қанша пайыздан болады?

Дұрыс жауап саны: 2

А) Өсімдіктер құрамында 0,3–1,2% болса, жануарларда 0,5–2% құрайды

Б) Күкірт белоктардың құрамдас бөлігі болғандықтан 01-1,4 %

С) Адам ағзасында (дененің орташа салмағы 70 кг) 140 грамм

Д) Өсімдіктер құрамында 0,2–1,6% болса, жануарларда 0,3–3% құрайды

Е) Адам ағзасында (дененің орташа салмағы 80 кг) 170 грамм

Түсіндіру!

Күкірт маңызды биогендік элемент болғандықтан, барлық тірі ағзаларда үнемі болады. Өсімдіктер құрамындағы күкірт 0,3 - 1,2 % болса, жануарларда 0,5 - 2 % құрайды.Күкірт белоктардың құрамдас бөлігі болғандықтан , тірі ағзалар үшін қажетті элементке жатады. Белоктардың құрамында масса бойынша 0,8 – 2,4% химялық байланысқан күкірт бар.Адам ағзасында (дененің орташа салмағы 70 кг) 140 грамм күкірт бар.

Кері байланыс «3 Қ» әдісі зертханалық қызықты тәжірибе арқылы сабақ барысында қызық, қиын, құнды болған үш ақпаратты жаз

Оқушыларды бағалау

Үйге тапсырма:

Қосымша ақпарат ізденіп келеміз.

§33 Күкірттің қосылыстары оқу

1 – 2 есептерді шығару 20-21 беттер.

Оқушылар сауалнамаға өз өмірімен байланыстырып жауап береді. Бүгінгі тақырыпты қорытындылайды. Түйгенін айтады.

Бүгінгі білімдерін, не үйренгендерін тұжырымдайды

Оңай болды/қиын болды Өзін-өзі

бағалау арқылы

Оқушы өзін бағалайды

Pisa халықаралық зерттеуінің жаратылыстану -ғылыми сауаттылық тапсырмалары

Таратпа қағаздар

Ақ парақ; NaOH ерітіндісі; индикаторлар: фенолфталин;

қаламсап