1822–1824 жылдардағы патша реформалары

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Отарлау және ұлт-азаттық күрес

Мектеп:

Сағат саны: 1 сағат

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

1822-1824 жж. патша реформалары

(Алғашқы сабақтың жалғасы, 2-сабақ)

Сабақтың түрі

Зерттеу сабағы

Зерттеу сұрағы

Неліктен XX ғасырдың 20-шы жылдарында Қазақстанда әкімшілік реформалар жүргізілді?

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

7.1.2.1 – дәстүрлі қазақ қоғамындағы өзгерістерді өткен тарихи кезеңдермен салыстыру арқылы анықтау

Тарихи концепт (фокус)

• Өзгеріс пен сабақтастық

Сабақтың мақсаты

1822-24 жж жарғылары нәтижесінде Қазақстанда болған әкімшілік-аумақтық өзгерістерді түсіну

Бағалау

критерийлері

Сыни ойлау мен талдау- 1822-24 жж патша реформаларының қазақ қоғамы мен тұрмысына әкелген өзгерістерін талдайды

Синтез- 1822-24 жж патша реформаларының нәтижесі мен оның отарлық сипатын нақтылайды

Тілдік мақсаттар

Тыңдалым дағдысы- мұғалім мен оқушылардың баяндаған ақпаратын тыңдайды;

Оқылым дағдысы- берілген мәтіндерді оқиды;

Айтылым дағдысы- түрлі тапсырмаларды талқылап, сынып алдында жариялайды;

Жазылым дағдысы- жазба тапсырмаларын орындайды

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Дәстүрлі билік, генерал-губернаторлық, жарғы, округ, округтық приказ, дистанция, заседатель, ішкі күзет

Диалог пен жазылымға пайдалы сөз тіркестері:

«Сiбiр қырғыздары туралы», «Орынбор қырғыздары туралы» Жарғылардың пайда болу себептері мынадай... ... ... ... .... ....

Патша өкіметінің мақсаты ... ... ... ... ... ... ...

«Сiбiр қырғыздары туралы» Жарғының авторы... ... ... ... ... ... ...

Патша өкіметі «Сiбiр қырғыздары туралы» жарғыны ... жылы бекітті

«Орынбор қырғыздары туралы» Жарғының авторы... ... ... ... ... ... ...

Патша өкіметі «Орынбор қырғыздары туралы» жарғыны ... жылы бекітті

Реформаны жүзеге асыру барысында.... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

1822-1824 жж. патша реформаларының салдары... ... ... ... ... ... ... ... ...

Құндылықтарды дарыту

Сабақ барысында «Функционалды сауаттылық», топтық жұмыста «Құрмет пен ашықтық» жүзеге асады

Пәнаралық байланыстар

Қазақ тілі пәні бойынша білімдері жаңа сөздермен жұмыс және айтылым, тыңдалым, жазылым барысында қолданылады

АКТ қолдану дағдылары

Бейнефильм, интерактивті тақтамен жұмыс

Бастапқы білім

ХVІІІ ғ Қазақ хандығындағы дәстүрлі билік жүйесі туралы біледі

Сабақ барысы

Сабақтыңжоспарланғанкезеңдері

Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

10 мин

(Б) Ұйымдастыру сәті. Өткен материалды пысықтау

«Дұрыс/Жалған» тапсырмасы

• 1822-24 жж патша реформаларының басты мақсаты- Орта жүз бен Кіші жүзде хандық билікті жою (Дұрыс)

• Орта жүздің соңғы ханы-Уәли (Дұрыс)

• 1822ж «Сібір Қырғыздары» Жарғысының авторы-

П.Эссен (Жалған)

• Орта жүз 4 әкімшілік-территориялық бөлікке бөлінді (Жалған)

• Орта жүз болыс-ауыл-округ болып бөлінді (Жалған)

• Округты –округтық приказ басқарды (Дұрыс)

• Кіші жүздің соңғы ханы-Шерғазы (Дұрыс)

• Ресей патшасы «Орынбор қазақтарын басқару» жарғысын 1822ж бекітті (Жалған)

• Кіші жүз үш әкімшілік аймаққа Батыс,

Орта және Шығыс округтерге бөлінді (Дұрыс)

• Кіші жүз бен Орта жүзде дәстүрлі хандық билік жойылды ( Дұрыс)

(М)Оқушылардың жауаптарынан кейін сабақ тақырыбы өткен сабақтың жалғасы екендігі ескертіледі. Сабақ тақырыбы мен оқу мақсаттары пысықталады. Бағалау критерийлері де оқушыларға таныстырылып, тарихи концепт пен зерттеу сұрағына назар аударылады.

• Тарихи концепт (фокус):өзгеріс пен сабақтастық

Зерттеу сұрағы: Неліктен XX ғасырдың 20-шы жылдарында Қазақстанда әкімшілік реформалар жүргізілді?

Презентация

Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін)

3-том. – Алматы, 2010.

Оқулық

Қабылдинов З.Е., Қайыпбаева А.Т. Қазақстан тарихы 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы: Атамұра, 2012.

Сабақтың ортасы

18 мин

10 мин

Зерттеу мен талдау

Мәтінмен жұмыс.«Әлемді шарлау» тапсырмасы

Топтағы оқушыларға мәтін таратылып, белгіленген уақыт ішінде мәтін мазмұны оқылады. Мәтін мазмұны оқылып болғаннан кейін, келесі тапсырмалар орындалады. Топтағы оқушылар төмендегі кесте бойынша мәтінді талдайды, қажетті ақпаратты кестеге толтырады.

Сонан соң әр топтан бір оқушы белгіленген уақыт ішінде басқа топтарға барады да, өздерінің тапсырмаларына байланысты ақпаратты жазып алады. Осылайша әр топ өздеріне қатысты(қоғамның әр саласын реформаның өзгеріске ұшыратқаны туралы) білім жинақтайды. Бір топ өз жұмысын қорғайды. Қалғандары тақтаға өздері орындаған жазба, сызба жұмыстарын іледі, бірінші топты ауызша толықтырады. Келесі топ өз жұмысын қорғайды, қалғандары өздерінің білетін ақпараттарымен қосымша толықтырады.

Осылайша, оқушылар дәстүрлі билік жүйесінің құлдырау себептері және шаруашылық, тұрмыстағы өзгерістер екі реформамен тікелей байланысты екенін анықтайды. ХІХ ғ. басындағы реформалардан кейін отарлық жүйенің күшейе бастағандығына көз жеткізеді.

Топтағы оқушылар кестені мәтінді талдау кезінде қолданылады.

1-топ.Басқару ісіндегі өзгерістер

2-топ. Шаруашылықтағы өзгерістер

3-топ. Әлеуметтік салада өзгерістер

Дескриптор:

1-топ.

- Басқару жүйесіндегі кемінде 3 өзгерісті талдайды;

2-топ.

- Сауда мен шаруашылық саласындағы кемінде 3 өзгерісті талдайды;

3-топ.

- Денаулық сақтау, білім беру, дін саласындағы кемінде 3 өзгерісті талдайды

Кері байланыс. Мұғалімнің кері байланыс беруі.

Интепретация

(Т)Сабақтың соңында мұғалім «Неліктен XX ғасырдың 20-шы жылдарында Қазақстанда әкімшілік реформалар жүргізілді?» деген зерттеу сұрағына қайта оралып, сыныпта жалпы талқылау ұйымдастырылады. Оқушылардың жауабынан кейін жинақтаған білімдерін қорытындылау мақсатында оқушыларға рольдік ойынтапсырмасы беріледі.

Әр топтың оқушыларыдиалогті жүргізуге кімге сеніп тапсыруға болатынын таңдап, өз «өкілдерін» сайлайды. Қалған барлық оқушылар көрермен рөлін атқарады. Тақырыпқа байланысты берілген сұрақтарға топ «өкілдері» жауап береді.«Өкілдер»- әр топтан шығып, 1-топ өкілі- аға сұлтан, 2-топ өкілі- саудагер, 3-топ өкілі-