§52.«Биоинформатика» ұғымы. Биоинформатиканың құралдарын зерттеулерге қолдану.

Бөлім:

«Биомедицина және биоинформатика»

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы: 11 «ә»

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Биоинформатика» ұғымы. §52.«Биоинформатика» ұғымы.

Биоинформатиканың құралдарын зерттеулерге қолдану.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

11.4.4.3 - биоинформатиканың ролін сипаттау;

Сабақтың мақсаты:

биоинформатиканың ролін сипаттайды;

Сабақ кезеңі

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Бұрынғы білімін еске түсіру

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тәртібін қадағалау.

"Қандай әсер етеді?" әдісі

Тапсырма: Эпигенетика сыртқы ортаның әсеріне қалай жауап береді? Оны қалай қолдану арқылы адам ағзасының даму процесіне ықпал етуге болады?

? Психологиялық ахуал: "Деректер ғылымы және биология"

? Тапсырма:

Мұғалім оқушыларға "Қалай ойлайсыз, генетикалық ақпаратты компьютерлік бағдарламалар арқылы талдауға бола ма?" деген сұрақ қояды.

Мұғалім "Биоинформатика – биологиялық деректерді өңдеуге арналған ғылым" деп, сабақты тақырыпқа бағыттайды.

Оқушылар амандасады, сынып тәртібін сақтайды.

Оқушылар үй жұмысы бойынша өткен білімдерін еске түсіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Дұрыс жауап:

Сыртқы ортаның әсері: Қоршаған ортадағы стресстер, тамақтану әдеттері, ауа райы мен химиялық заттар эпигенетикалық өзгерістерге әкелуі мүмкін.

Қолдану мүмкіндігі: Эпигенетикалық өзгерістердің көмегімен адамның денсаулығын жақсартуға және тұқым қуалайтын аурулардың алдын алуға болады.

Оқушылар өз ойларын ортаға салады (мысалы, ДНҚ секвенирлеу, биологиялық деректерді талдау, ауруларды зерттеу).

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель

Презентация

Биология 11-сынып, Автор: Е.А.Очкур, Ж.Ж.Құрманғалиева, М.А.Нуртаева. Алматы «Мектеп» баспасы 2020 ж

Оқушылардың назарын аудару

? "Биоинформатиканы қайда қолдануға болады?"

? Тапсырма:

Сұрақ: Биоинформатиканың қандай салаларда қолданылатынын таңдаңыз.

□ Геномдық зерттеулер

□ Дәрі-дәрмек жасау

□ Климаттың өзгеруін зерттеу

□ Барлық жауап дұрыс

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

✅ Дұрыс жауап:

• Барлық жауап дұрыс

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель

Презентация

Биология 11-сынып, Автор: Е.А.Очкур, Ж.Ж.Құрманғалиева, М.А.Нуртаева. Алматы «Мектеп» баспасы 2020 ж

Сабақтың мақсатын таныстыру

11.4.4.3 - биоинформатиканың ролін сипаттау;

Кілт сөздер:

А. Биоинформатика

Ә. Геномика

Б. ДНҚ секвенирлеу

В. Протеомика

Г. Молекулалық модельдеу

Д. Деректер қоры

Жаңа сабақтың оқу мақсатын жазады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель

Презентация

Биология 11-сынып, Автор: Е.А.Очкур, Ж.Ж.Құрманғалиева, М.А.Нуртаева. Алматы «Мектеп» баспасы 2020 ж

Құндылық:

«жасампаздық және жаңашылдық»

Теориялық білім: Биоинформатика ұғымы және оның зерттеулердегі рөлі туралы білу.

Практикалық дағдылар: Биоинформатиканың құралдарын зерттеулерде қолдану әдістерін меңгеру.

Функционалдық сауаттылық: Биоинформатика құралдарын ғылыми зерттеулерде тиімді пайдалану.

Сабақтың оқу мақсатымен байланысты басты құндылықтармен танысады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты таныстыру

Мәтін:

Биоинформатика және медицина

? Статистика:

• Биоинформатика қатерлі ісік және генетикалық ауруларды зерттеуде маңызды рөл атқарады.

• Қазақстанда биоинформатикалық әдістер жаңа дәрілер жасауға және генетикалық диагностикаға қолданылады.

• ДНҚ секвенирлеу арқылы адамның тұқымқуалаушылық ауруларға бейімділігі анықталады.

? Биоинформатика медициналық зерттеулерді жетілдіруге көмектеседі!

Мәтінді оқиды – берілген өмірлік жағдайға немесе ғылыми контекстке талдау жасайды.Негізгі идеяны анықтайды – мәтіндегі басты мәселені немесе зерттелетін құбылысты табады.Ақпаратты талдайды – мәтіннен қажетті мәліметтерді бөліп алады.Қорытынды жасайды – алынған ақпаратты қолдана отырып, сұрақтарға жауап береді немесе шешім ұсынады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Оқушыларға бағыт бағдар беру

? 1-тапсырма (Физика): Биоинформатикада қолданылатын есептеуіш қуат.

Сұрақ: ДНҚ секвенирлеу үшін қандай физикалық факторлар маңызды?

□ Жарық толқындарының ұзындығы

□ Электромагниттік өріс

□ Жоғары жылдамдықты процессорлар

□ Барлық жауап дұрыс

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

✅ Дұрыс жауап:

• Барлық жауап дұрыс

Дескриптор:

• ДНҚ талдауында қолданылатын физикалық принциптерді сипаттайды – 2 балл

Интерактивті панель, презентация

Жұмыс дәптері

Үлестірме парақ

Практикалық тапсырмалар беру.

? 2-тапсырма (Математика): Генетикалық деректерді талдау.

Сұрақ: Егер бір зерттеуде 50000 генетикалық тізбек талданса және әрбір тізбекті өңдеу 0.02 секундты қажет етсе, барлық деректерді өңдеуге қанша уақыт кетеді?

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

✅ Дұрыс жауап:

• 50000 × 0.02 = 1000 секунд (немесе 16 минут 40 секунд)

Дескриптор:

• Есептеу дағдыларын қолданады – 2 балл

• Қате есептеулерді талдайды – 1 балл

Интерактивті панель, презентация

Жұмыс дәптері

Үлестірме парақ

Бағалау

? 3-тапсырма (Биология): Биоинформатиканың зерттеу объектілері.

Сұрақ: Биоинформатика қандай биологиялық құрылымдарды зерттейді?

□ Гендер

□ Ақуыздар

□ РНҚ молекулалары

□ Барлық жауап дұрыс

? 4-тапсырма (Химия): Биоинформатикадағы молекулалық анализ.

Сұрақ: Биоинформатика қандай химиялық қосылыстарды зерттеуге көмектеседі?

□ Нуклеотидтер

□ Ақуыздар

□ Метаболиттер

□ Барлық жауап дұрыс

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

✅ Дұрыс жауап:

• Барлық жауап дұрыс

✅ Дұрыс жауап:

• Барлық жауап дұрыс

Дескриптор:

•Биоинформатиканың зерттеу объектілерін түсіндіреді – 2 балл

Дескриптор:

• Химиялық қосылыстардың биоинформатикадағы рөлін сипаттайды – 2 балл

Интерактивті панель, презентация

Жұмыс дәптері

Үлестірме парақ

Сабақтың соңы

Кері байланыс беру

"Биоинформатика ұғымы"

Мақсаты: Оқушылардың биоинформатика туралы негізгі түсінігін бағалау.

Оқушылар биоинформатика ұғымын анықтап, оның биология мен ақпараттық технологиялардың қиылысында қалай жұмыс істейтінін түсініп, «1», «2», «3» деңгейінде бағалайды.

1 – Биоинформатика ұғымын түсінбеймін.

2 – Биоинформатика ұғымын білемін, бірақ оның толық мағынасын түсінбеймін.

3 – Биоинформатика ұғымын толық түсінемін және оның биологиядағы рөлін жақсы білемін.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель

Презентация

Білімді игеруді жақсарту және оны тәжірибеге көшіру

Шығармашылық жұмыс.

§53. Экстракорпоральды ұрықтандыру әдісі және оның маңызы. Экстракорпоральды ұрықтандырудың этикалық аспектілері.

Білім алушылар келесі тақырыптың тақырыбымен және тірек сызба сызады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Биология 11-сынып, Автор: Е.А.Очкур, Ж.Ж.Құрманғалиева, М.А.Нуртаева. Алматы «Мектеп» баспасы 2020 ж

Кілт сөздер (Әріптік рет)

Сәйкес анықтамалар (орындары ауыстырылған)

А. Биоинформатика

3. Биологиялық деректерді компьютерлік өңдеу әдістері

Ә. Геномика

5. Организмнің генетикалық құрылымын зерттеу ғылымы

Б. ДНҚ секвенирлеу

2. ДНҚ-ның нуклеотидтік ретін анықтау әдісі

В. Протеомика

1. Ақуыздардың құрылымы мен қызметін зерттейтін ғылым

Г. Молекулалық модельдеу

4. Биологиялық молекулалардың құрылымын болжау әдісі

Д. Деректер қоры

6. Биологиялық ақпараттарды сақтайтын жүйе