5-6 сыныптарда математика сабағында ойын технологияларын қолдану

5-6 сыныптарда математика сабағында ойын технологияларын қолдану

Аннотация: Мақалада 5–6 сыныптардағы математика сабақтарында білім, білік және дағдыларды дамыту құралы ретінде ойын технологияларын пайдалану қарастырылады; оқушылардың зейіні мен ойлауын дамытудағы ойындардың рөлі; әртүрлі дидактикалық ойындардың классификациясы; математика сабағында қолданылатын дидактикалық ойындарды дамыту.

Кілт сөздер: ойын технологиялары, дидактикалық ойын, математиканы оқыту, білім, дағды, дағды, технология, математика.

Оқушылардың көпшілігінің математикаға деген қызығушылығын арттыру оқытылатын пәнді оқыту әдістемесіне, яғни оқу жұмысының қаншалықты дұрыс және шебер құрастырылғанына тікелей байланысты. Қазіргі заманғы және танылған оқыту әдістерінің бірі әртүрлі дидактикалық ойындарды қолдану жүйесі болып табылатын ойын технологияларын пайдалану болып табылады. Ойын технологиялары білім беру, дамыту және тәрбиелеу функцияларын атқарады.

Ойын технологиялары – оқушылардың жұмысын шығармашылық және ізденіс деңгейінде қызықты және тартымды етуге мүмкіндік беретін оқыту түрлерінің бірі. Ойынның көңіл көтеру сипаты ақпаратты есте сақтау, қайталау, бекіту немесе меңгеру, білімді жаңа жағдайда пайдалану сияқты монотонды әрекетті эмоционалды етеді.

Ойындар: жеке, топтық, жаппай, жұптық және жалпы сыныптық болып бөлінеді. Дидактикалық мақсаттары бойынша ойындар: жаңа материалды меңгеру, жаңа білімді бекіту, жалпылау ойындары, ойын элементтері бар аралас сабақ, релаксация ойындары – үзілістерге бөлінеді. Негізінде ойынның ойын негіздері ережелермен, рөлдік ойындармен, іскерлікпен, сонымен қатар күрделі ойын жүйелерімен (мысалы, КВН) тұрады. Пішін әртүрлі болуы мүмкін: аукциондық ойындар, жылдамдық бәсекесі, зерттеушілік ойындар, мәселені шешу үшін іздеу операциясы, ауыспалы ойын жағдайларымен станцияны аралау, баспасөз конференциясы.

Дидактикалық ойындарды ұйымдастыру кезінде белгілі бір ережелерді сақтау керек. Математикалық ойынға қатысушылардың белгілі білім талаптары бар, яғни ойнау үшін білу керек. Бұл талап ойынға тәрбиелік сипат береді. Ойын ережелері нақты тұжырымдалып, ойын материалының математикалық мазмұны оқушыларға түсінікті болуы керек. Әйтпесе, студенттер оған қатысуға ынта танытпайды және ойын формалды түрде өтеді. Ойынды оқушылардың жас және жеке ерекшеліктерін ескере отырып дамыту керек. Бұл ойында әрбір оқушы өзін көрсете алатындай, өз қабілетін, білімін көрсете алатындай, сонымен қатар қанағаттану мен табысқа жете алатындай болуы керек.

Дидактикалық ойынды дамытқанда оқытудың сараланған тәсілін қолдану қажет. Әлсіз оқушылар үшін жеңіл ойын нұсқаларын, сондай-ақ күшті оқушылар үшін қиын нұсқасын беріңіз. Математикалық ойындардың әртүрлілігі математика сабағының тиімділігін арттырып, жүйелі де тұрақты білімнің қайнар көзі болып табылады. Дифференциалды әдісті қолданғанда барлық оқушылар пәнге қызығушылық танытып, оқуда белсенділік танытады.

Ойын барысында оқушылар математикалық пайымдау жасап, өз ойларын қысқа әрі анық жеткізуі керек. Қорытындылау және нәтиже алу үшін ойын осы сабақта аяқталуы керек. Бұл жағдайда тиімдірек болады. Ойын мазмұнының математикалық жағы бірінші орынға шығуы керек. Бұл жағдайда ойын балалардың математикалық дамуында, олардың математикаға деген қызығушылығын арттырып, оқу сапасын арттыруда өз рөлін атқарады.

5–6 сыныптарда математика сабағында қолданылатын ойындар көбінесе белгілі бір сюжетке байланысты. Сюжеттер ең қарапайым, балалардың қиялына арналған. Көбінесе сюжеттер ойындардың атауларында шифрланады: «Сандар диірмені», «Математикалық басқатырғыштар», «Ең жақсы есептегіш». Көптеген дидактикалық ойындарда оқушылар топтары арасындағы бәсекелестік принципі қолданылады, өйткені жарыстар ойындардың эмоционалдық сипатын арттырады. Сонымен бірге, ескеретін ерекшелік, студенттер командасының біріншілігіне жарыс өткізген дұрыс, осылайша студенттер өздері тапсырманы орындауға ұмтылып қана қоймай, сонымен қатар топ мүшелерін ынталандырады. олардың командасы мұны істеу және оларға көмектесу. Жарыстың сюжеті әртүрлі тәсілдермен, атап айтқанда: «Эстафета», «Ұжымдық есеп», «Кім жылдам» ойындарының атауында көрсетілуі мүмкін.

Математика сабағының әртүрлі кезеңдерінде ойындарды қолданудың орындылығы әртүрлі. Жаңа білімді меңгеру кезеңінде дидактикалық ойындар дәстүрлі оқыту түрлеріне қарағанда көп жағынан төмен, сондықтан ойын негізіндегі оқыту технологиялары алған білімдерін тексеру, дағдыларды дамыту, дағдыларды дамыту үшін жиі қолданылады. Математика сабағында ойынның орнын анықтау мұғалімнің дидактикалық ойындардың функцияларын түсінуіне және олардың классификациясына байланысты. Ұжымдық ойындар сабақтың дидактикалық мақсаттары бойынша: оқу, бақылау және жалпылау болып бөлінеді. Оқыту ойыны – бұл оқушылардың жаңа білім, білік, дағдыны меңгеру. Танымдық іс-әрекет мотиві тек ойында ғана емес, математикалық материалдың мазмұнында анық көрінсе, ассимиляция нәтижесі әлдеқайда жақсы болатынын ескеру қажет. Бақылау дидактикалық ойынының мақсаты – алған білімдерін қайталау, бекіту және тексеру. Оған қатысқан кезде студенттер өтілген материалда белгілі бір математикалық дайындықты қажет етеді. Осыған сәйкес жалпылау ойындары білімнің интеграциясын қажет етеді. Олар пәнаралық байланыстарды орнатуға және әртүрлі жағдайларда әрекет ету қабілетін алуға бағытталған.

5–6 сыныптардағы математика сабағында ойын технологияларын қолдануды қарастырайық.

«Ең жақсы санаушы» дидактикалық ойыны.

Бұл ойынның мақсаты – ойша есептеу дағдыларын жетілдіру. Мұғалім келесі сабақта «Ең жақсы санаушы» ойыны болатынын, сынып 3 командаға бөлінетінін хабарлайды. Алдын ала әрбір команда оқылатын тақырып бойынша ауызша есептеу үшін 4 мысал таңдауы керек. Әр команда өз командасын көрсететін капитанды сайлайды. Ауызша санауға арналған мысалдарды басқа командалардың мүшелері «есептегішке» ол адасып кеткенше ұсынады. Содан кейін оның орнына басқа команда мүшесі келеді. Ең көп мысалдарды шешкен «есептегіштердің» саны аз болған команда жеңімпаз атанады. Ойын сабақтың басында 10-15 минут ойналады. Бұл ойын негізінен 5-6 сынып математика курсында «Ондық бөлшектерді қосу және азайту», «Ондық бөлшектерді көбейту және бөлу», «Теріс сандарды қосу және азайту», «Жай бөлшектермен арифметикалық амалдар» тақырыптарын оқу барысында қолданылады.

«Математикалық эстафета» дидактикалық ойыны.

Бұл ойынның мақсаты: оқушылардың ондық бөлшектермен амалдарды орындау қабілетін тексеруге жағдай жасау. Ойынға дайындалу үшін алдын ала сандық өрнектері бар карталар дайындалады, олардың мәнін табу үшін бірнеше арифметикалық амалдарды орындау қажет. Оқушылар 3 командаға бөлінеді. Әр командаға ұқсас мысалдар жазылған карточкалар беріледі. Құрастырылған мысалдарда бір командада қанша оқушы болса, сонша әрекет болуы керек. Әр топтағы оқушы бір әрекетті орындайды, жауабын жазып, картаны басқа топ мүшесіне береді. Әрбір қатысушы бір әрекетті орындауы керек. Кім бірінші мысалды шешіп, дұрыс жауап берсе, сол топ жеңеді. Сонымен, сабақтың ойын түрлерінде ынтымақтастық, жарыс, ұжым арқылы тәрбиелеу, балаларды шығармашылыққа баулу, жауапкершілікті әр адамның бойына сіңіру, ең бастысы математиканы оқыту идеялары жүзеге асады. Ойын күшті есептеу дағдылары мен дағдыларын қалыптастыруға ықпал етеді, білім сапасын арттыруда, логикалық ойлауды дамытуда, сонымен қатар оқушының жеке қасиеттерін дамытуда үлкен рөл атқарады.