3-тоқсан бойынша
жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар
Бөлім «Мен балаң жарық күнде сәуле
қуған...»
6-сынып, № 1
БЖБ
Оқылатын шығарма: С.Торайғыров «Шығамын тірі
болсам адам болып», «Шәкірт
ойы», С.Мұратбеков «Жусан иісі»
Оқу
мақсаты: 6.1.4.1 көркем шығармалардан
орта көлемді үзінділерді мәнерлеп
оқу, жатқа айту;
6.2.1.1 -
шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың
алатын
маңызына негіздеме жасау
Бағалау критеийі:
Орындау
уақыты 15-20
минут
1-тапсырма. «Тізбектен не түсіп
қалған?» әдісімен С. Торайғыровтың «Шәкірт ойы» өлеңі беріледі,
оқушылар өлеңнің мазмұнын еске түсіре отырып, көп нүктенің орнына
тиісті тармақтарды жатқа жазып шығады. Асты сызылған өлең жолдарын
өз сөзіңмен түсіндір.
Қараңғы қазақ көгіне,
Өрмелеп шығып, күн болам!
... ... ... ... ... ... ... ...
...
... ... ... ... ... ... ...
...
Мұздаған елдің жүрегін,
... ... ... ... ... ... ... ...
Еңбек, бейнет тарауы
Рақатқа сарқылар.
Қыздырып күннің қарауы
... ... ... ... ... ... ...
...
Орны отайып көгерер,
Қызығын жайлап ел көрер.
Тұрмыс, тағдыр - бірі де
Бұл мақсаттан бұра алмас;
Қаһарман, Рүстем, Әлі де
Бұрам деп жолда тұра алмас.
Сыланған жардың күлісі,
Алдандырмас бірісі.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Адам өмірінде өзіне ыңғайлы, өзі қызығатын, қолынан
келетін істі істесе, еңбегінің өзіне де, өзгеге де пайдасы мол,
жемісті болып, еліне, халқына пайдасы берекелі болады. Сондықтан да
«еңбек түбі - береке» екенін жадымызда ұстаған
абзал.
2
Сыбырлай шыққан даусында өз
айтқанына қалайда қалтқысыз сендіретіндей керемет бір күш бар...
Бірақ біртіндеп Аянның ертегісі қызған сайын, әлгі дыбыстардың бәрі
құлақтан шет қалып, төңіректі – бүкіл Ешкіөлмес баурайын ,
төмендегі терең құзды ғажайып бір тыныштық басты. Бұл дүние –
ертегі қиял дүниесіне, сиқырлы дүниеге айналып, біз өзіміздің
бар-жоғымызды да ұмытқандай болдық.
. С.Мұратбековтың «Жусан иісі» әңгімесіндегі
берілген эпизодтардағы балалардың
сөздерін сәйкестендіріңдер.
Танысу
Ертегінің
әсері
− Ә... Мен білдім,- деді Садық мақтана дауыстап. Онан соң
әлгі баланың алдын орай өтіп: - Ей, бала, сендер кеше көшіп
келдіңдер ғой,ә? Қоңыр сиырларың бар ғой, ә? -
деді.
Есікбай арбаның артына жабысып ап, оны талай жерге дейін
шығарып салды. Арбадан түсіп қап, қара жолдың үстінде сексиіп ұзақ
тұрды. Қайта келгенінде өте көңілсіз еді... Сол сәтте бәріміздің де
ойынға еш зауқымыз жоқ, көңілсіз
едік.
Қимастық
3-тапсырма. Шығарма бойынша
берілген маңызды эпизодтың маңыздылығын ашып тұрған тірек сөздер
мен сөз тіркестерін анықтаңдар.
|
Шығармадағы
маңызды эпизод
|
Үзіндінің
маңыздылығын ашып тұрған тірек сөздер мен
тіркестер
|
|
«...- Ертеде бір жетім бала бопты… - деп Аян екінші
ертегісін бастады.
Сыбырлай шыққан даусында өз айтқанына қалайда қалтқысыз
сендіретіндей керемет бір күш бар.. Ғажап ертегілер еді… Дүниедегі
жақсылық атаулының бәр-бәрі: ерлік те, ізгілік те, сұлулық пен
ақылдылық та, әйтеуір адамға тән не бір асыл қасиеттің барлығы да
сол Аянның ертегілерінде болушы еді. Аян батырлық туралы ертегі
айтқанда, біз - алым-жұлым киінген қара борбай балалар бір сәтке
жадау қалпымызды ұмытып, шетімізден: көк семсерді жарқ-жұрқ
еткізіп, ат ойнақтатып жауға қарсы арыстанша шабатын нағыз қас
батырдай сезінуші едік өзімізді..»
|
Сенім, арман,
қиял, ерлік, ізгілік, сұлулық,
ақылдылық
|
|
Бағалау
критерийі
|
№
тапсырма
|
Дескриптор
|
Балл
|
|
Идеясы арқылы шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық
мәселені анықтайды;
|
1
|
Өлең мазмұны бойынша көп нүктенің орнына тиісті тармақтарды
жатқа жазып шығады;
|
1
1
|
|
|
|
Асты сызылған өлең жолдарын өз талдап,
түсіндіреді;
|
1
1
|
|
Нақты эпизодтың
маңыздылығын ашады.
|
2
|
«Жусан иісі» әңгімесіндегі берілген эпизодтардағы
балалардың сөздерін сәйкестендіреді;
|
1
1
1
|
|
әңгімедегі берілген эпизодтың алатын маңызына негіздеме
жасайды;
|
1
|
|
Үзіндінің маңыздылығын ашып тұрған тірек сөздер мен
тіркестерін теріп жазады.
|
1
1
|
|
Барлығы – 10
балл
|
Ықтимал
жауаптар
1-тапсырма. «Тізбектен не түсіп
қалған?» әдісімен С. Торайғыровтың «Шәкірт ойы» өлеңі беріледі,
оқушылар өлеңнің мазмұнын еске түсіре отырып, көп нүктенің орнына
тиісті тармақтарды жатқа жазып шығады.
Қараңғы қазақ көгіне,
Өрмелеп шығып, күн болам!
... ... ... ... ... ... ... ...
...
Қараңғылықтың
көгіне,
Күн болмағанда, кім болам?
... ... ... ... ... ... ... ...
Мұздаған елдің жүрегін,
... ... ... ... ... ... ... ...
Жылытуға мен
кірермін!
Еңбек, бейнет тарауы
Рақатқа сарқылар.
Қыздырып күннің қарауы
... ... ... ... ... ... ...
...
Надандық теңізі
тартылар.
Орны
отайып көгерер,
Қызығын жайлап ел көрер.
Тұрмыс, тағдыр - бірі де
Бұл мақсаттан бұра алмас;
Қаһарман, Рүстем, Әлі де
Бұрам деп жолда тұра алмас.
Сыланған жардың күлісі,
Алдандырмас бірісі.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Адам өмірінде өзіне ыңғайлы, өзі
қызығатын, қолынан келетін істі істесе, еңбегінің өзіне де, өзгеге
де пайдасы мол, жемісті болып, еліне, халқына пайдасы берекелі
болады. Сондықтан да «еңбек түбі - береке» екенін жадымызда ұстаған
абзал.
2
Сыбырлай шыққан даусында өз
айтқанына қалайда қалтқысыз сендіретіндей керемет бір күш бар...
Бірақ біртіндеп Аянның ертегісі қызған сайын, әлгі дыбыстардың бәрі
құлақтан шет қалып, төңіректі – бүкіл Ешкіөлмес баурайын ,
төмендегі терең құзды ғажайып бір тыныштық басты. Бұл дүние –
ертегі қиял дүниесіне, сиқырлы дүниеге айналып, біз өзіміздің
бар-жоғымызды да ұмытқандай болдық.
. С.Мұратбековтың «Жусан иісі» әңгімесіндегі
берілген эпизодтардағы балалардың
сөздерін сәйкестендіріңдер.
Танысу
Ертегінің
әсері
− Ә... Мен білдім,- деді Садық мақтана дауыстап. Онан соң
әлгі баланың алдын орай өтіп: - Ей, бала, сендер кеше көшіп
келдіңдер ғой,ә? Қоңыр сиырларың бар ғой, ә? -
деді.
Есікбай арбаның артына жабысып ап, оны талай жерге дейін
шығарып салды. Арбадан түсіп қап, қара жолдың үстінде сексиіп ұзақ
тұрды. Қайта келгенінде өте көңілсіз еді... Сол сәтте бәріміздің де
ойынға еш зауқымыз жоқ, көңілсіз
едік.
Қимастық
3-тапсырма. Шығарма бойынша
берілген маңызды эпизодтың маңыздылығын ашып тұрған тірек сөздер
мен сөз тіркестерін анықтаңдар.
|
Шығармадағы
маңызды эпизод
|
Үзіндінің
маңыздылығын ашып тұрған тірек сөздер мен
тіркестер
|
|
«...- Ертеде бір жетім бала бопты… - деп Аян екінші
ертегісін бастады.
Сыбырлай шыққан даусында өз айтқанына қалайда қалтқысыз
сендіретіндей керемет бір күш бар.. Ғажап ертегілер еді… Дүниедегі
жақсылық атаулының бәр-бәрі: ерлік те, ізгілік те, сұлулық пен
ақылдылық та, әйтеуір адамға тән не бір асыл қасиеттің барлығы да
сол Аянның ертегілерінде болушы еді. Аян батырлық туралы ертегі
айтқанда, біз - алым-жұлым киінген қара борбай балалар бір сәтке
жадау қалпымызды ұмытып, шетімізден: көк семсерді жарқ-жұрқ
еткізіп, ат ойнақтатып жауға қарсы арыстанша шабатын нағыз қас
батырдай сезінуші едік өзімізді..»
|
Сенім, арман,
қиял, ерлік, ізгілік, сұлулық,
ақылдылық
|
Ассистент
16 Ақпан 2025
83
