Мақсаты: Оқушыларды айналасындағы адамдармен жылы қарым – қатынас жасаудың маңызын түсіндіре отырып, сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларды адамдарға риясыз қызмет жасауға баулу үйрету.

2. Дамытушылық: Оқушылардағы жанашырлық қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды шынайы болуға тәрбиелеу.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.
   Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Тыныштық сәті. «Нұрға бөлену»

Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Үй тапсырмасын тексеру.

1. №8 – сабақ.Оқулықта берілген 6 – тапсырманы орындау.

2. Келесі сабақ. №9, «Бес тиын» мәтінін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Неліктен Мұрат өзінің сыныптағы кезкшілігіне өте мқұият дайындалды?

2. Не себепті Мұрат тауып алған тиынын мқғаліміне берді?

3. Мұратты дұрыс әрекетке жетектеген оның бойынындағы қандай қасиеттері деп ойлайсың?

4. Адамның өзін және өзгелерді сыйлауының мәні неде деп ойлайсыңдар?

5. Өздерің көпшілік алдында қандай қасиеттеріңмен сыйлы болып жүрсіңдер?

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балалар бір рет оқиды, қыз балалар бір рет оқиды, барлығы бірге қайталайды)

Досы көппен сыйлас

Досы азбен сырлас

Сұрақтар:

1. Достық дегеніміз не?

2. Дос болудың адам үшін маңыздылығы неде?

3. Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы)

Бейнеролик. «Жақсылық міңгі ұмытылмайды»

Сұрақтар:

1. «Досың ренжіткенде оңай ұмытылатын жерге жазу керек, ал досың жақсылық істегенде оны мәңгі ұмытылмайтын жерге жазу керек» деген оймен келісесіңдер ме? Неге?

2. «Жақсылыққа жақсылық әр адамның ісі, жамандыққа жақсылық ер адамның ісі» мақалын қалай түсінесіңдер.

3. Достарыңның жасаған жақсылықтары туралы айтып беріңдер.

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар үш топқа бөлінеді.

1 – топ: «Сүйіспеншілік»

2 – топ: «Шынайылық»

3 – топ: «Жанашырлық»

Тапсырма: Мақалдардың жалғасын табыңдар.

1. Аға әдепті болс, іні әдепті, .................

2. Орнымен мақтай біл, ...........

3. Халықтың қартын біл, ..................

4. Ардагер аға алдыңда тұрса, ..............

5. Сыйлай білсең кәріні, ....................

6. Сыйлау деген - ...............

7. Әдепті бала ата – анасын мақтатар, .......................

6. Топпен ән айту.

Достарым

Әні О.Көшеровтікі

Сөзі Х.Закарияновтікі

(Жанар Айжанованың репертуарынан)

Толтырады бір көңілдің отын достарым

Қатемді түзеп, жол тапсам, дұрыс қостадың

Қиналған шақта бөлісіп жүрек жылуын

Жүріндер сендер қолықтан демеп, достарым

Жабыққан сәтте қас қағым

Жанынды ұғар басқа кім?

Жаңа бір әуен бастадым

Сендерге арнап, достарым!

Сағыныш толы кеудені кернеп жыр көшкін

Достықтың келдім сазына ән мен үн қосқым

Өтермін мынау өлшеулі ғана тірліктен

Биіктен сайлап орнын адал шын достың

Жабыққан сәтте қас қағым

Жанынды ұғар басқа кім?

Жаңа бір әуен бастадым

Сендерге арнап, достарым!

Десек те қашан баянсыз достан түңіл деп

Қаншама арзан мінезге куә жұмыр жер

Асылдар аз ба жаныңды қияр дос үшін?

Соларға тағдыр өкінбей өтер ғұмыр бер

Жабыққан сәтте қас қағым

Жанынды ұғар басқа кім?

Жаңа бір әуен бастадым

Сендерге арнап, достарым!

7. Үй тапсырмасы.

1. №9 – сабақ.Оқулықта берілген 2 – тапсырманы орындау.

2. Келесі сабақ. №10, «Тыынышбек қалай түзелді?» мәтінін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет) немесе 1..................2 [3].

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты:Оқушыларды айналасындағы адамдармен жылы қарым – қатынас жасаудың маңызын түсіндіре отырып, сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

5. Білімділік: Оқушыларды адамдарға риясыз қызмет жасауға баулу үйрету.

6. Дамытушылық: Оқушылардағы жанашырлық қасиеттерін дамыту.

7. Тәрбиелік: Оқушыларды шынайы болуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

2.http://kz-minusovki.ucoz.kz

3.bilim-all.kz

Сабақтың барысы:

2. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

6. Тәртіп.

7. Талап.

8. Тыныштық.

9. Тазалық.

10. Татулық.
    Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Тыныштық сәті. «Нұрға бөлену»

2. Сынып жұмысы.

1. Оқулықтағы Тынышбек қалай түзелді? мәтінін оқып сұрақтарға жауап беру.

Сұрақтар:

1. Қарындастарының ойынын сырттай бақылаған Тынышбек неліктен көз жасына ерік берді?

2. Мұғалімнің бойынан қандай ізгі қасиетті байқадыңдар?

3. «Сыйласаң, сыйлы боласың» деген сөздің мәнін қалай түсінесіңдер?

4. Қарым – қатынастағы өзара сыйластық адам бойындағы қандай құндылықтардың көрінісі?

5. Өзің үлкендемен құрдастарыңмен және кішілермен қаншалықты сыйласып жүрсіңдер? Әңгімелеп беріңдер.

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балалар бір рет оқиды, қыз балалар бір рет оқиды, барлығы бірге қайталайды)

«Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп». 
Абай Құнанбаев 

Ұлы ақын, ағартушы, қазақтың жазба әдебиетінің және әдеби тілінің негізін салушы – Абай (Ибрахим) Құнанбайұлы Өскенбайұлы Шығыс Қазақстан облысы (бұрынғы Семей уезі) Абай ауданында (бұрынғы Шыңғыстау облысы) Шыңғыс тауының бауырында дүниеге келді. Абай атақты Тобықты руының Ырғызбай деген тобынан тарайды. Ол ауыл молдасынан оқып жүрген кішкентай кезінен-ақ зеректігімен көзге түседі.
Сұрақтар:

4. Сүйіспеншілік деген не?

5. Айналаңыздағы адамдарға сүйіспеншілігіңізді қалай білдіресіз?

6. Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?

Қорытынды: Адамдардың бір-бірін жақсы көруі, мейірімділігі, жанашырлығы, қамқорлығы бауырмалдылықты білдіреді. Ол тек қана адамдардың туыстық негізінде ғана емес, жалпы адами қасиет ретінде өзге жұрттарды бауырына тарту, оларды жақын санап қамқорлық көрсету, жатсынбау, көпшіл болудан көрінеді. Ал кеңпейілділік адам бойындағы ізгі қасиетті білдіретін ұғым. Кеңпейілділік пен бауырмалдылық адамдарды татулыққа, бірлікке, ынтымаққа жетелейді. 

8. Оқиға айту (Мұғалім сыйы)

Мейірімді және ілтипатты бол! 
Ұстазға жас жігіт келіп шәкірттікке қабылдауын сұрайды. 
- Ол саған не үшін керек ? деп сұрайды ұстаз. 
- Қайратты да қайсарлы болғым келеді. 
- Енді болмайсың ба? Айналаңа мейірімді, кішіпейіл және ілтипатты бол. Мейірім мен ілтипат арқасында елдің құрметін аласың. Ішкі дүниең тазарып мейірімге толады, яғни, жігерлі боласың. Ілтипаттың арқасында кішкентай да болса, өзгерістерді байқайтын боласың да, көптеген қиындықтарды алдын ала болжай аласың, яғни, ұрыс – қақтығыстарға кірдмей тұрып оларды жеңіп шығасың. Талас – тартыстардың алдын көре алатын боласың, ешкім жеңе алмайтын қайратты боласың. 
- Қалай сонда? 
- Иә, ешкім сені жеңе алмайтын болады, өйткені ешкіммен егеспейсің. Жігіт кетіп қалады. Бірақ бірнеше жыл өтіп, ұстазға қайтып келеді. 
- Не іздедің? – деп сұрайды қария. 
- Сіздің аман – саулығыңызды және қандай да бір көмегім керек пе? – деп сұрайын деп келдім... 
Сол кезде ұстаз жас жігітті шәкірттікке алады. 
Сұрақтар:
1. Жас жігіт ұстаздан не себепті шәкірттікке қабылдауды сұрады? 
2. Ұстаз жас жігітке қандай ақыл- кеңес берді? 
3. Жас жігіттің ұстазға келгендегі мақсаты не деп ойлайсыңдар?
4. Айналаңа мейірім тарату дегенді қалай түсінесіздер ? 
5. Мейірімді болу парыз ба, әлде міндет пе?

6.Әңгіме қай құндылық туралы айтылған?
7. Мейірімділікті басқаларға қалай көрсетер едің? 

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар үш топқа бөлінеді.

Тапсырма: Жағдаяттардың шешімін табу

1 – топ: «Сүйіспеншілік»1 – жағдаят

2 – топ: «Шынайылық» 2 – жағдаят

3 – топ: «Жанашырлық» 3 - жағдаят

6. Топпен ән айту.Достар әні

7. Үй тапсырмасы.

1. «Достық» жайлы шағын эссе жазып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

9. Кері байланыс.

Бүгінгі сабақтан алған әсерлерін желім қағаздар арқылы тақтадағы тілек ағашына іледі.

Мақсаты:Оқушыларға ақкөңілділік туралы түсінік бере отырып, сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

9. Білімділік: Оқушыларды адамдарға риясыз қызмет жасауға үйрету.

10. Дамытушылық: Оқушылардағы жанашырлық қасиеттерін дамыту.

11. Тәрбиелік: Оқушыларды шынайы болуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

Сабақтың барысы:

3. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

11. Тәртіп.

12. Талап.

13. Тыныштық.

14. Тазалық.

15. Татулық.
    Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Тыныштық сәті.Су асты патшалығына ойша саяхат. (Оқушылардан шеңбер құрып отыруды, қолдарын тізесіне немесе үстел үстіне қоюды, аяқтарын айқастырмауды өтініңіз. Арқаларын тік ұстауын қадағалаңыз. Жайлы, баяу музыка қойыңыз).

Мұғалім: Көзіңізді жұмыңыз және бірнеше рет терең тыныстаңыз; денеңізді босатыңыз. Бірнеше секундтан соң теңіз түбіне саяхат жасаймыз.

Теңіз жағасымен келе жатқаныңызды елестетіңіз. Толқындардың жеңіл шалпылына, шағалалардың шуылына құлақ түріңіз. Жалаң аяқтарыңызбен құмды сезініңіз. Шалғайдан қара нүкте көріп тұрсыз: ол жақындаған кезде дельфин екенін түсіндіңіз. Ол сізді теңіз түбіне алып кету үшін келді. Ол өте әдепті жәндік, сізді шыдамдылықпен күтіп тұр. Жайлап оның арқасына отырыңыз, мықтап ұстап, жолға шығыңыз. Дельфиннің арқасында жайланып отырып, өзіңді қауіпсіз сезіну, су астында жүзу қандай керемет. Жан-жағыңызға қараңыз: мұнда кемпірқосақ тәрізді арлы-берлі жарқырай қалқыған әсем балықтар қаншама. Теңіз түбіне бойлаған сайын айнала қалайша өзгереді, суда тербелген қаншама ғажайып балдырлар. Қараңызшы, қандай орасан зор балықтар, ал енді анау жаққа көз тастаңыз... бұл орасан зор сегізаяқ. Су асты неткен қызықты әрі ғажап әлем. Сіз бір нәрсені байқадыңыз ба? Мұнда неткен тұңғиық, толық тыныштық. Осы тыныштық күйде болыңыз.(Мұғалім бірнеше секунд үнсіз қалады).

Ал қазір жоғарыға, өз әлемімізге кері қайтуға дайындалыңыз. Айналаға жіті қараңыз. Ғажап түстерге тағы бір рет қараңыз және тыныштыққа құлақ түріңіз. Осындай тыныштық сізге самалдай әсер береді. Енді дельфин кері қарай жолға шықты. Сіз су бетіне шықтыңыз, жағаға жақындадыңыз. Дельфиннің арқасынан түсіңіз, оны сипалаңыз және осындай ғажап саяхатқа апарғаны үшін ризашылық білдіріңіз.

Сыныпқа оралыңыз және өз орныңызға келіңіз. Бірнеше секундтан соң көзіңізді ашыңыз, осы түйсінген тыныштықты өз бойыңызда сақтауға тырысыңыз. Рахмет!

2. Үй тапсырмасын тексеру.

1. №11 – сабақ. Достық, бауырмалдық туралы мақал – мәтелдер жазу.

2. Келесі сабақ. №12, «Ғазизаның балалары» мәтінін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Неліктен ағайынды бауырлар кінәні әрқайсысы өз мойнына алуға тырысты?

2. Бауырмалдық пен мейірімділік қандай ізгі қасиеттердің негізінде туындайды?

3. Өзгелерге деген ізгі ниеттерің мен жылы лебіздеріңді қалай білдіресіңдер?

4. Өзгелердің қамқорлығына бөленіп, мейірімін сезінгенде қандай күйде боласыңдар?

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балалар бір рет оқиды, қыз балалар бір рет оқиды, барлығы бірге қайталайды)

Махаббат, достық, бауырмалдық - адамның ең бір асыл қасиеттері.

                                                                   Ғабит Мүсірепов

Мүсірепов, Ғабит Махмұтұлы (22 наурыз 1902 - 31 желтоқсан 1985) – қазақтың халық жазушысы, драматург, сыншы, мемлекет және қоғам қайраткері. Қазақ КСР ҒА академигі (1985), Социалистік Еңбек Ері (1974), Қазақстан халық жазушысы.

• Сұрақтар:

1. Айналасындағы адамдардың жақсылығын қалай сезінесіңдер?

2. «Жаныңда жүр жақсы адам»дегенді қалай түсінесіңдер?

3. Жақсы іс адамның қандай әрекеттерінде көрініс табады?

4. Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?

12. Оқиға айту (Мұғалім сыйы)

Жақсылық пен Жамандық

Ертеде Данышпан ата өз ұрпағын сынау үшін адамның оң иығына жақсылықты, сол иығына жамандықты отырғызып қойыпты. Адам бір іс жасарда жақсылық «істе» десе, жамандық «істеме» деп сыбырлайды екен. Сөйтіп адамның бойында қай қасиет басым екенін байқамаққа оны сапарға аттандырыпты.

Адам біраз жол жүріп, өзен жағасымен шаршап келе жатса, судың жағасына шығып қалған балықты көреді.

Балық секіріп суға жете алмай жатыр екен. Жақсылық жаны ашып:

– Адам, ана балыққа көмектесіп жібер, – десе, Жамандық:

– Қой, жөніңе жүре бер, уақытыңды алма, – дейді.

Адам балықтан әрірек асып барып, мойнын бұрып қарайды. Балық шарасыздан көзі жәутеңдеп, көмек сұрағандай болады. Адам шыдай алмай кері бұрылып барып, балықты суға салып жібереді. Балық ризашылығын білдіріп. Суда ойнақшып, секіріп, құйрығын бұлғақтатып суға сүңгіп кетеді.

Адам одан әрі жүре береді. Бір теректің қасынан өтіп бара жатып, шыр – шыр еткен дауысты естіп тұра қалады. Қараса, кішкене ғана торғайдың балапаны ұясынан құлап қалған екен. Еңкейіп енді көтерейін деп жатса, Жамандық:

– Осы торғайдың балапанына бола жолдан қалмақпысың? Оны көтеріп ұясына салу үшін, теректің басына шығу керек. Мерт болсаң қайтесің? Өзің далада ит – құсқа жем боласың ғой, – дейді.

Адам ойланып тұрып қалады. Осы сәтте Жақсылық:

– Ей, адамзаттың баласы, сен әлсіздерге қорған болып, қол ұшыңды беру үшін жаратылғансың. Мына бейшара балапанды ұясына сала кет. Шарапаты тиеді, – дейді.Адам тағы да шыдай алмай балапанды алып, теректің басына өрмелеп шығып, ұясына салып кетеді. Балапан шиқ – шиқ етіп, қанатын қағып, разы болады.Адам демалып алмақшы болып отыра бергенде, аяғының астында бидайдың дәнін әрең сүйреп бара жатқан құмырсқаны көзі шалады. Құмырсқа дәннің о жақ, бұ жағына шығып, қозғауға ыңғайлы ретін таба алмай, ісі өнбей келеді екен. Адам әуелі жамандықтың айтуымен құмырсқаны дәнінен айырып тастағысы келіп оқталады да, шыр – пыр болған Жақсылықтың сөзіне құлақ түрді. Ол:

– Әй, адам - ау, қалай ғана адамдығыңнан айнып кетуге әзір тұрасың. Бұл құмырсқа өзінен үлкен дәнді сүйреп, машақаттанып келе жатқанда, қол ұшыңды көрсетіп жолына салып жіберудің орнына, оны қызықтап, ермек қылғың келгені қалай? Одан да еңбек етуді осы кіп – кішкене тіршілік иесінен үйренбейсің бе? – деп налыған екен.Адам өз ойынан ұялып, райынан қайтады. Сөйтіп Данышпан ата ұрпағын алдына шақырып алып:

–Міне, балам, жамандыққа ерсең жаман боласың, жақсылыққа ерсең жақсы боласың. Мен саған үш сын бердім, үшеуінен де өттің, разымын. Енді осылай адамдығыңнан айнымай, айналаңа қамқор болып, жамандыққа жоламай, жақсылыққа жолдас бол,–деп батасын береді.Содан бері адам баласы жақсылықпен мұратына жетіп келеді екен.

Сұрақтар:

1. Әңгімеде қандай қасиеттер туралы айтылған?

2. Жақсылық жасау дегенді қалай түсінесіңдер?

3. Қандай құндылықтар адамды жақсылық жасауға ұмтылдырады?

4. Жақсы адамның бойында қандай қасиеттер болады?

5. Барлық адамның қолынан жақсылық жасау келе ме? Әңгімелеп беріңдер.

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар үш топқа бөлінеді.

Тапсырма:

1 – топ: Жақсылықжасаудеген не? (топтастырыппостергежазу)

2 – топ:Жақсыаданыңбойындақандайқасиеттерболады? (топтастырыппостергежазу)

3 – топ:  Жақсы адам- елдің ырысы, Жақсы сөз – жанның тынысы. (мақал-мәтелді оқыңдар, негізгі ойды тауып, өмірден мысал келтіріңдер).

Топпен ән айту.

Жақсы адамдар

Әні мен сөзі: А. Оралов

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар,

Жақсы адамдар – бұзылмас тас қамалдар.

Табаныңның астында жатады әлі

Пенделіктен өресі аспағандар

Қайырмасы:

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар.

Жақсы көрем сендерді жақсы адамдар,

Жүрегіңде өйткені аппақ ар бар.

Сендер жайлы шырқалар асқақ ән бар,

Күйіп кетсін көре алмас бәтшағарлар

Жақсы адамдар, жақсы адамдар

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Жолы болсын ақ ниет бар адамдар!

Жақсы адамдар.

Сендер жайлы шырқалар асқақ ән бар,

Жолы болсын ақ ниет бар адамдар!

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар,

Қарап өтсін сендерге басқа жандар.

Қайырмасы:

Жақсы адамдар, жақсы адамдар

Қарап өтсін сендерге басқа жандар

Жақсы адамдар, жақсы адамдар

Қарап өтсін сендерге басқа жандар

Жақсы адамдар.

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар.

7. Үй тапсырмасы.

1. №12 – сабақ.Оқулықта берілген 1 – тапсырманы орындау.

2. Келесі сабақ. №13, «Қара құлып» мәтінін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3].

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты:Оқушыларға ақкөңілділік туралы түсінік бере отырып, сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

13. Білімділік: Оқушыларды адамдарға риясыз қызмет жасауға үйрету.

14. Дамытушылық: Оқушылардағы жанашырлық қасиеттерін дамыту.

15. Тәрбиелік: Оқушыларды шынайы болуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

2.http://kz-minusovki.ucoz.kz

3.bilim-all.k

Сабақтың барысы:

4. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

16. Тәртіп.

17. Талап.

18. Тыныштық.

19. Тазалық.

20. Татулық.
    Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Тыныштық сәті. Су асты патшалығына ойша саяхат. (Оқушылардан шеңбер құрып отыруды, қолдарын тізесіне немесе үстел үстіне қоюды, аяқтарын айқастырмауды өтініңіз. Арқаларын тік ұстауын қадағалаңыз. Жайлы, баяу музыка қойыңыз).

Мұғалім: Көзіңізді жұмыңыз және бірнеше рет терең тыныстаңыз; денеңізді босатыңыз. Бірнеше секундтан соң теңіз түбіне саяхат жасаймыз.

Теңіз жағасымен келе жатқаныңызды елестетіңіз. Толқындардың жеңіл шалпылына, шағалалардың шуылына құлақ түріңіз. Жалаң аяқтарыңызбен құмды сезініңіз. Шалғайдан қара нүкте көріп тұрсыз: ол жақындаған кезде дельфин екенін түсіндіңіз. Ол сізді теңіз түбіне алып кету үшін келді. Ол өте әдепті жәндік, сізді шыдамдылықпен күтіп тұр. Жайлап оның арқасына отырыңыз, мықтап ұстап, жолға шығыңыз. Дельфиннің арқасында жайланып отырып, өзіңді қауіпсіз сезіну, су астында жүзу қандай керемет. Жан-жағыңызға қараңыз: мұнда кемпірқосақ тәрізді арлы-берлі жарқырай қалқыған әсем балықтар қаншама. Теңіз түбіне бойлаған сайын айнала қалайша өзгереді, суда тербелген қаншама ғажайып балдырлар. Қараңызшы, қандай орасан зор балықтар, ал енді анау жаққа көз тастаңыз... бұл орасан зор сегізаяқ. Су асты неткен қызықты әрі ғажап әлем. Сіз бір нәрсені байқадыңыз ба? Мұнда неткен тұңғиық, толық тыныштық. Осы тыныштық күйде болыңыз.(Мұғалім бірнеше секунд үнсіз қалады).

Ал қазір жоғарыға, өз әлемімізге кері қайтуға дайындалыңыз. Айналаға жіті қараңыз. Ғажап түстерге тағы бір рет қараңыз және тыныштыққа құлақ түріңіз. Осындай тыныштық сізге самалдай әсер береді. Енді дельфин кері қарай жолға шықты. Сіз су бетіне шықтыңыз, жағаға жақындадыңыз. Дельфиннің арқасынан түсіңіз, оны сипалаңыз және осындай ғажап саяхатқа апарғаны үшін ризашылық білдіріңіз.

Сыныпқа оралыңыз және өз орныңызға келіңіз. Бірнеше секундтан соң көзіңізді ашыңыз, осы түйсінген тыныштықты өз бойыңызда сақтауға тырысыңыз. Рахмет!

2. Үй тапсырмасын тексеру.

1. №10 – сабақ.Оқулықта берілген 4 – тапсырманы орындау.

2. Келесі сабақ. №11, «Достар» мәтінін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Жандос пен оның анасының ізгі әрекетінен қандай әсер алдыңдар?

2. Адамға жақсылық жасау үшін онымен жақын туыс немесе дос болу міндетті ме? Неліктен?

3. Ақкөңіл адамдар қандай қасиеттерімен ерекшеленеді?

4. Өзгелерге көмек қолларыңды соза білгенде қандай сезімде боласыңдар? Әңгімелеп беріңдер.

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балалар бір рет оқиды, қыз балалар бір рет оқиды, барлығы бірге қайталайды)

Мейірімділік, махаббат, қайырымдылық, адалдық, ақ жүректен шығады.

Ш.Құдайбердіұлы

Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931) –ақын, жазушы, 

философ, тарихшы, композитор. Абаймен замандас әрі інісі, әрі ол негізін салған реалистік әдебиет дәстүрлерін алға апарушы ізбасары. Құдайбердіұлы заманында қазақ арасындағы аса білімдар адамдардың бірі

Оқушыларға 3 рет айтқызып, дәптерге жаздырту.

Сұрақтар:

7. Мейірімділік дегеніміз не?

8. Қайырымдылық жасау дегенді қалай түсінесің?

9. Қандай адамдарды адал деп айта аламыз?

10. Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?

16. Оқиға айту (Мұғалім сыйы)

Ағайындылар

Бір ауылда екі ағайынды тұрыпты. Үлкені үйленіп, әке-шешесімен бірге тұрады, ал кішісі ауылдың шетінде тұрды. Екеуі де көп еңбектенсе де, өмірлері қиын болды, олар байымады. Бірде қуаңшылық жыл болады. Інісі былай ойлады: «Ағамның жағдайы қиын, әйелі мен балалары, әке-шешеміз - соның мойнында. Өзімнің қорларымнан бірнеше бу бидай апарып берейінші» -дейді.

Солай ойлап, жүріп кетеді. Қараңғыда жолда ол өзі сияқты бидай апара жатқан адамды көреді. Ойлағанын іске асырып, үйіне келсе, таң қалады: ондағы жиырма бу бидайы сол қалпында тұр екен. Арқасына қайтадан төрт бума бидай көтеріп, тағы да ағасына кетеді. Тағы да сол бейтаныс адамды көріп, ол өзінің ағасын таниды. Ағасы да солай ойлаған: «Інім қиналып жүр ғой, оған көмектесіп жіберейін».

Сұрақтар:

1. Ағайындылардың бір-бірне көрсеткен қамқорлықтарын немен түсіндіруге болады?

2. Ағайындылар бір-біріне неліктен жасырын түрде жақсылық жасады?

3. Жанашыр бауырдың бойында қандай құндылықтар мен қасиеттер болады?

4. Өздерің бауырларыңнан шынайы қамқорлық сезінгенде қандай күйде боласыңдар? Әңгімелеп беріңдер.

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар бес топқа бөлінеді.

1 – топ: «Мейірімділік»

Жанұялық көмек

2 – топ: «Жанашырлық»

Сыныптастық көмек

3 – топ: «Ізгілік»

Өз-өзіме көмек

4 – топ: «Қамқорлық»

Табиғатқа көмек

Тапсырма: сурет салу арқылы, сахналық көрініс арқылы қорғау.

Топпен ән айту.

Жақсы адамдар

Әні мен сөзі: А. Оралов

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар,

Жақсы адамдар – бұзылмас тас қамалдар.

Табаныңның астында жатады әлі

Пенделіктен өресі аспағандар

Қайырмасы:

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар.

Жақсы көрем сендерді жақсы адамдар,

Жүрегіңде өйткені аппақ ар бар.

Сендер жайлы шырқалар асқақ ән бар,

Күйіп кетсін көре алмас бәтшағарлар

Жақсы адамдар, жақсы адамдар

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Жолы болсын ақ ниет бар адамдар!

Жақсы адамдар.

Сендер жайлы шырқалар асқақ ән бар,

Жолы болсын ақ ниет бар адамдар!

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар,

Қарап өтсін сендерге басқа жандар.

Қайырмасы:

Жақсы адамдар, жақсы адамдар

Қарап өтсін сендерге басқа жандар

Жақсы адамдар, жақсы адамдар

Қарап өтсін сендерге басқа жандар

Жақсы адамдар.

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар.

7. Үй тапсырмасы.

1. №11 – сабақ. Достық, бауырмалдық туралы мақал – мәтелдер жазу.

2. Келесі сабақ. №12, «Ғазизаның балалары» мәтінін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3].

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты:Оқушыларға ақкөңілділік туралы түсінік бере отырып, дұрыс әрекет құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

17. Білімділік: Оқушыларғаотбасындағы, мектептегі парызын орындаудың қажет екенін түсіндіру.

18. Дамытушылық: Оқушылардағы әділеттілік қасиеттерін дамыту.

19. Тәрбиелік: Оқушыларды әдептілікке тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

2.http://kz-minusovki.ucoz.kz

3.bilim-all.kz

Сабақтың барысы:

5. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

21. Тәртіп.

22. Талап.

23. Тыныштық.

24. Тазалық.

25. Татулық.
    Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Тыныштық сәті.Су асты патшалығына ойша саяхат. (Оқушылардан шеңбер құрып отыруды, қолдарын тізесіне немесе үстел үстіне қоюды, аяқтарын айқастырмауды өтініңіз. Арқаларын тік ұстауын қадағалаңыз. Жайлы, баяу музыка қойыңыз).

Мұғалім: Көзіңізді жұмыңыз және бірнеше рет терең тыныстаңыз; денеңізді босатыңыз. Бірнеше секундтан соң теңіз түбіне саяхат жасаймыз.

Теңіз жағасымен келе жатқаныңызды елестетіңіз. Толқындардың жеңіл шалпылына, шағалалардың шуылына құлақ түріңіз. Жалаң аяқтарыңызбен құмды сезініңіз. Шалғайдан қара нүкте көріп тұрсыз: ол жақындаған кезде дельфин екенін түсіндіңіз. Ол сізді теңіз түбіне алып кету үшін келді. Ол өте әдепті жәндік, сізді шыдамдылықпен күтіп тұр. Жайлап оның арқасына отырыңыз, мықтап ұстап, жолға шығыңыз. Дельфиннің арқасында жайланып отырып, өзіңді қауіпсіз сезіну, су астында жүзу қандай керемет. Жан-жағыңызға қараңыз: мұнда кемпірқосақ тәрізді арлы-берлі жарқырай қалқыған әсем балықтар қаншама. Теңіз түбіне бойлаған сайын айнала қалайша өзгереді, суда тербелген қаншама ғажайып балдырлар. Қараңызшы, қандай орасан зор балықтар, ал енді анау жаққа көз тастаңыз... бұл орасан зор сегізаяқ. Су асты неткен қызықты әрі ғажап әлем. Сіз бір нәрсені байқадыңыз ба? Мұнда неткен тұңғиық, толық тыныштық. Осы тыныштық күйде болыңыз.(Мұғалім бірнеше секунд үнсіз қалады).

Ал қазір жоғарыға, өз әлемімізге кері қайтуға дайындалыңыз. Айналаға жіті қараңыз. Ғажап түстерге тағы бір рет қараңыз және тыныштыққа құлақ түріңіз. Осындай тыныштық сізге самалдай әсер береді. Енді дельфин кері қарай жолға шықты. Сіз су бетіне шықтыңыз, жағаға жақындадыңыз. Дельфиннің арқасынан түсіңіз, оны сипалаңыз және осындай ғажап саяхатқа апарғаны үшін ризашылық білдіріңіз.

Сыныпқа оралыңыз және өз орныңызға келіңіз. Бірнеше секундтан соң көзіңізді ашыңыз, осы түйсінген тыныштықты өз бойыңызда сақтауға тырысыңыз. Рахмет!

2. Үй тапсырмасын тексеру.

1. №12 – сабақ. Оқулықта берілген 1 – тапсырманы орындау.

2. Келесі сабақ. №13, «Қара құлып» мәтінін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Неліктен бала анасының сөздерінен ұялды?

2. Болған оқиғадан бала өзіне қандай өмірлік сабақ алды деп ойлайсыңдар?

3. Абай атамыздың «Пайда ойлама – ар ойла» деген сөзін қалай түсінесіңдер?

4. Адамның бойындағы қандай қасиеттеріоны абырой биігіне көтеріп, дұрыс әрекетке жетелейді?

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балалар бір рет оқиды, қыз фбалалар бір рет оқиды, барлығы бірге қайталайды)

• Ар-ождан алдындағы адалдық өз қадір-қасиетіңе, ізгі іс-әрекетіңе байланысты.

Әбу Нәсір әл-Фараби

Әбу Насыр Әл-Фараби әлемге әйгілі ойшыл, философ, социолог, математик, физик, астроном, ботаник, лингвист, логика, музыка зерттеушісі.

• Сұрақтар:

5. Ар – ұждан дегеніміз не?

6. Ар – ұждан алдына не үшін адал болуымыз керек?

7. Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?

8. Оқиға айту (Мұғалім сыйы)

Бозорамал

П. Джон

Автобус аялдамасында ешкімді елеместен мұңға батып, жалғыз жігіт отыр. Жолаушылардың кейбірі оған көңіл аударып, қарап өтсе, енді біреулері қарамайды да. Жігіттің оларға мойын бұруға мұршасы да жоқ, терең ойға батқан.

Ол өткен өмірін қайта-қайта есіне алды. Жиырма жылдай бұрын ол келесі көшедегі қызыл кірпіш үйде дүниеге келіп, бақытты балалық шағын өткізіп еді. Бұл үй мүмкін орнында жоқ та шығар бірақ, қызыл-жасыл гүлдер орнында қалған болар. Ол үйінің маңындағы сол гүлдерді есінен бір сәт те шығара алмады. Үйдің жанында әкесі өз қолымен жасап берген әткеншек, өзі алғаш велосипед теуіп үйренген бақтағы жалғыз аяң жол бәрі-бәрі есінде. Ата-анасы осы велосипедті бірнеше ай бойы еңбек-ақыларын жинап алып беріп еді. Араға оншақты жыл салып, велосипедті мопедке ауыстырды.

Жасөспірім енді ата-анасына төбесін сирек көрсететін жағдайға жетті. Өзі ақша таба бастады, достары да көбейді, ол үшін ата-анасы өмірден артта қалғандай болып, олардан гөрі, достарымен сауық кештерде уақыт өткізу қызықтырақ көрінді.

Жігіт өмірінің осы бір кезеңін есіне алғанда жаны түршікті, оны жан дүниесінің көмескілеу жеріне жасырғысы келді де өне бойы дір ете қалды. Ол сол күні алған қарыздары жиналып қалып, ата-анасына ақша сұрауға келді. Анасы ұлын көргенде құрақ ұшып, барын аузына тосты, әкесі баласына әкелік мейірімін төкті. Ал ұлы әке-шешесінің ақшасын рұқсатсыз алған күйі кете барды.

Осы күннен бастап жасөспірім ата-анасының бет-жүзін көрген жоқ. Өзінің осы қылығынан соң ата-анасының жүзіне қарауға дәті де шыдамады. Сөйтіп, ол өте алысқа кетті...

Ата-анасы баласының өмірінен хабарсыз еді.

Ол кейде түнде айға қарап, өз ата-анасын есіне алатын, «егер ата-анам аман болса, мені көргілері келсе, әйтеуір бір үйіме барармын», - деп ойлайтын.

Жігіт үлкен қалада жұмысқа орналасады, жұмыстан қолы қалт өте қалса, ойына ата-анасы мен үйі түсетін, көзге көрінбейтін бір күш үйіне қарай тарта беретін еді. Көз алдына кішкентай кірпіш үйі мен үйінің маңындағы қызылды-жасылды гүлдер елес болып орала кететін.

Ақыры үйіне қайтуға бел буғанымен, жолға ақшасы болмай, ұзақ жолға жаяу шығады. Жол-жөнекей кездескен көліктерге мініп, жаяулатып үйіне жақын қалған жігіттің ойы сан саққа кетеді.

...Ата-анасының үйіне қайта баруға қақысы бар ма? Өзін жан-төнімен сүйген адамдар жасаған қиянатын кешіре ме?

Жігіт күні бойы ағаш астында отырып өз ойымен әлек болды. Сөйтіп, кеш бата бір күн бойы, бірақ бірнеше сөз ғана жазылған хатты пошта жәшігіне салды. Хатта «Мені көргілерің келетінін ойлау ақымақтық болар. Бірақ қалау өздеріңізден. Бейсенбі күні таң сәріде мен біздің көшеде боламын, мені көргілеріңіз келсе, Босағаға боз орамал байларсыздар. Егер орамал болса, мен үйге кірермін, егер болмаса, туған үйге қолымды ең ақырғы рет бұлғап, өз жөніммен кетермін...» деп жазылған еді.

Міне, күткен бейсенбі күнінің де таңы атты. Жігіттің жүрегі алып ұшып, асығып келеді. Кенет өз ойынан өзі шошып, кілт тоңтай қалды. Мүмкін ата-анасы басқа жаққа көшіп кеткен болар... Босағада боз орамал болмаса ше... Егер боз орамал босағада болмаса, көршілерге кіріп, ата-анамның жағдайын біліп, өз жөніме кетермін...

Өзімен өзі ойға батқан жігіт ағаш маңында бірнеше минут аялдап, көшесіне жасқана көз қиығын салды.

Өз көзіне өзі сенер емес. Анадайдан туған үйі аппақ шағаладай жарқырайды. Үйдің барлық есік терезесі ақ матадан көрінбейді. Үй бозарып атқан ақ таңның сәулесімен шағылысып тұр еді.

Екі көзден парлап аққан жасқа ие бола алмаған жігіт, үйінің босағасына қалай жеткенін де байқамай қалды. Ал оның алдында туған үйдің есігі шалқасынан ашық тұр еді.

Сұрақтар:

1. Әңгіме не туралы? Кім туралы айтылған ?

2. Әңгіменің негізгі ойы қандай?

3. Кім өз өмірлерінен мысал келтіре алады?

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар екі топқа бөлінеді.

Тапсырма:

1 – топ: «Дұрыс әрекет»

1 – жағдаят.

2 – топ: «Ар - ұждан»

2 – жағдаят.

Топпен ән айту.

Сөзі:Мұғалімдер шығармашылығы

Әні: «Ертегілер әні» сазымен

1. Ақиқаттың әнін,

Айтамынмын күнде мен.

Бөбек әлемінің сырларын түсініп,

Нұрына шомылдым күннің.

Тыныштық жан - көркем,

Керемет ол неткен,

Ар- ұждан сөйлейді,

Жүректі тербейді

Бақытқа бізді жетелеп.

Қайырмасы:

Құндылықтар – мәңгі әнім,

Құндылықтар – өмір мәні

Ізгіліктің ғажап күйіне

Ертесіңдер сендер.

2. Дұрыс әрекеттер

Сүйіспеншілік береді,

Тыныштық орнайды,

Қиянат болмайды,

Адамзатқа әлемдегі.

Керемет ол неткен,

Ар- ұждан сөйлейді,

Жүректі тербейді

Бақытқа бізді жетелеп

Қайырмасы:

7. Үй тапсырмасы.

1. №13 – сабақ.«Ақылды болсаң, арыңды сақта» тақырыбына эссе жазу.

2. Келесі сабақ. №14, «Бір билеттің кесірі» мәтінін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3].

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Сабақтың мақсаты:оқушыларға ар-ұждан және абырой туралы түсінік бере отырып, дұрыс әрекет құндылығының мәнін ашу.

Білімділік: оқушыларға ар-ұждан және абырой туралы түсінік беру;

Дамытушылық: оқушыларға ар-ұжданын басшылыққа алып, абыройлы болуға баулу;

Тәрбиелілік: оқушыларды арлылыққа, адалдыққа, әділдікке тәрбиелеу

Ресурстар:

Оқулық, дәптер, мақал-мәтел, дәйексөз, маркер,

аққағаз, көбелек суреттері

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі

Тыныштық сәті

Орманға ойша серуен.

Арқаңызды тік ұстап отырыңыз. Көзіңізді жұмып, терең тыныс алыңыз. Әрбір тыныс алған сайын неғұрлым көбірек босаңсып, сабырлы болуға тырысыңыз. Қазір біз орманға серуенге шығамыз. Өзіңіздің сынып есігіне қарай беттеп, есікті ашқаныңызды, дәлізбен өтіп, далаға шыққаныңызды елестетіңіз. Таза ауаны жұтып, шашыңызды желбіреткен желдің лебін және бетіңізді сәл-пәл қыздырған күн сәулесін сезініңіз. Орманға қарай жүре бастаңыз. Келе жатқанда абай болыңыз, жәндіктерді басып кетпеңіз. Бір минут тоқтап айналаға көз салыңыз. Табиғаттың әсемдігі мен балғындығын сезініңіз. Гүлдердің біріне жақындап, еңкейіп, оның нәзіктігі мен жұқалығына зейін салыңыз. Оны иіскеңіз және хош иісін жұтыңыз. Айналадағы бар нәрсені бақылап, ары қарай жүре беріңіз. Гүлдер, гүлдер мен ағаштардың иісі, құстардың дауысы және жәндіктердің ызыңы. Орманға ендей түсіңіз, қараңызшы, ағаштар биіктей әрі қалыңдай түсті. Жарық пен көлеңкенің ойынын қызықтаңыз, жапырақтардың сыбдырын тыңдаңыз. Біз өзімізді орманда бақытты әрі қауіпсіз сезінеміз. Алаңқайға шығып, осында бірнеше минут демалыңыз. Түбіне барып отырғыңыз келетін ағашты таңдаңыз. Ағашқа жақындаңыз да оны діңінен құшақтаңыз. Оның қуаттылығын сезініңіз, ондағы өмір қуатын сезінуге және ұғынуға тырысыңыз. Енді оның діңіне арқаңызды сүйеп отырыңыз. Көзіңізді жұмыңыз, терең тыныс алыңыз және қоршаған айналаның жым-жырт тыныштығына көңіл бөліңіз.

Бізге қалайша жеңіл әрі тыныш және бақытты сезіну қандай. Табиғат неткен ғажап, оны қалайша сүйетінімізді бен қадірлейтінімізді, бірде бір тірі жәндікке зиян тигізбес үшін қамқорлық жасауды түсінеміз. Сіздің өз ағашыңыз бар екенін және кез келген уақытта оған келе алатыныңызды есте ұстаңыз. Ал қазір мектепке қайтуға дайындалыңыз. Орныңыздан тұрып, айналаға тағы бір көз қырын салыңыз. Келген жолыңызбен кері қайтыңыз, жолыңыздағы жәндіктерді басып кетпеңіз. Міне, мектептің алдына да келдік. Айналаңызға тағы бір қараңыз, таза ауаны терең жұтыңыз, есікті ашып, өз орныңызға қайтып келіңіз. Осы жым-жырттық, тыныштық, қанағат сезімін өзіңізде сақтаңыз. Көзіңізді ашып, күлімсіреңіз!

Үй тапсырмасын сұрау:

Құрманбай Толыбаевтың «бір билеттің кесірі» әңгімесін оқып келу.

• Жолаушы қария неліктен билеттің табылмағанына қатты абыржыды?

• Абырой дегенді қалай түсінесіңдер?

• Өмірде адам абыройға қалай қол жеткізеді?

• Күнделікті өмірде абыройларыңа нұқсан келмеуін қаншаықты қадағалап жүресіздер?

Дәйексөз

Ар-ұждан алдындағы адалдық – өз қадір-қасиетіңе, ізгі іс-әрекетіңе байланысты

Әбу Насыр әл-Фараби

• Дәйексөзді қалай түсіндіңдер?

Дәйексөзді хормен, сосың ұл балдар 1 рет, қыздар 1 рет айтады, дәперлеріне жазып алады.

Мұғалім сыйы.

Өсиет

Тама елінің Сары би деген ақылгөй ақсақалы Даттың үйінде түнеп отырғанды. Сырым баланың әр сөзіне риза болып, оған мынандай өсиет айтыпты.

- Балам, бұл дүниеде алты ұлы сөзі бар , соны есіңнен шығармай жүрсең , ел алдында беделді, сыйлы боласың. егер ол сөзді ұмытсаң халық сенің маңайыңа жоламай аулақ қашады.

Сырым: 
- Ол қандай сөз еді, ата, айтсаңызшы?

Сары би: 
- Арлы ұжданды бол!

Елге деген парызыңды ұмытпа!

Намысыңды жастан сақта!

Халқыңды жаралама!

Қалысыңды қаралама! 

Оқылған әңгімеден сұрақ-жауап:

Сары бидің Сырым шешенге айтқан өсиетін өз ойыңмен жалғастыр.

Шығармашылық жұмыс:

Абыройлы адамға мінездеме беріп, оның портретін жазу.

Үй тапсырмасы:

М.Құрманалиннің «Серттессең – сөзіңде тұр» атты әңгімесін оқып келу.

Күнделіктеріне жазады.

Соңғы тыныштық сәті

• Ыңғайланып отырыңыз.көзіңізді жұмыңыз..Күн шуағы сіздің денеңізге сәуле шашуда,самал жел сіздің шашыңызды тербетіп,сізге көрік беруде...Бұл күшпен өзіңізге жақын адамдармен,достарыңызбен бөлісіп жатқаныңызды елестетіңіз.Бұл қуат сіздің өміріңізбен тығыз байланысты.Сіз әлемдегі ең бақытты жансыз!

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға жақсылықтың адам өміріндегі маңыздылығын ұғындыру арқылы дұрыс әрекет құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

• Оқушыларға жақсылық жасаудың мәнін ұғындыра отырып, қайырымдылық, қамқорлық, жауапкершілік қасиеттері туралы түсінік беру;

• Оқушыларды өзіне және өзгелерге жақсылық жасауға баули отырып, жауапкершілікке үйрету;

• Оқушыларды қайырымды , қамқор болуға тәрбиелеу;

Ресурстар:(құралдар, мәлiметтер) 5Т. 5 жұмыс құралын түгендеу, күнделік, оқулық, жұмыс дәптері, қаламсап, қарындаш.

Сабақ барысы:

Ұйымдастырукезеңi.

 Тыныштық сәтi.(баяу әуен)

«Орманға саяхат»

Көзімізді жұмамыз, терең демаламыз, әр демімізбен өзімізді еркін, тыныштықта сезінеміз.

Қазір біз орманға дем алуға барамыз. Елестетіңіз, сыныптан шығып, дәлізден өтіп, далаға бет алдыңыз.

Таза ауаны сеземіз, самал ескен жылы жел мен күннің нұры ақырын ғана бетімізден өбеді, шашымызды сипайды.

Біз ақырын орманға қарай бет аламыз. Абай болайық, жердегі жәндіктерді аяғымызбен басып кетпеуге тырысайық. Бір минутқа тоқтап, айналамыздағы әсемдікке көз салайық. Құлпырып өскен гүлдердің иісі мұрынды жарады, қандай керемет иіс! Айналамыздағы әрбір әсемдікті көзімізден таса қылмай, ары қарай бет аламыз.

Орманның ішіне де келдік. Құстардың әсем әуені, шөптердің сыбдыры жан дүниемізді жаулап алғандай. Айналамызда түрлі ағаштар. Сол ағаштың ішінен бір қайыңды таңдап алыңыз. Бауырында отырып, біраз тыныстап алыңыз.

Мен бақыттымын, менің жан дүнием тыныш. Табиғат қандай тамаша! Мен табиғаттың бір бөлшегімін, менің табиғатқа зияным тимеуі керек, кез- келген уақытта мен осы ағаштың түбіне келіп дем аламын.

Енді орнымыздан ақырын тұрып, айналамызға тағы көз жібереміз. Келген ізімізбен, мектепке қарай аяңдаймыз. Сыныбымызға келіп өз орнымызға отырайық.

Тыныштық пен разылықты жүрегімізде сақтап, көзімізді ашамыз, бір-бірімізге қарап күлімсірейміз.

• Қандайәсералдыныз?

• Көзалдарыңақандайбейнелерелестеді?

Үй тапсырмасын тексеру.

№ 17 сабақ   «Ата-анам – ізгі адамдар» эссесінен үзінді оқып келу.

1. Ата-ананың бойындағы қандай ізгі қасиеттер ерекше сүйсіндірді?

2. Ата-ананың рөлі туралы әңгімелеп беріңдер?

3. Автор қандай құндылықты бойына сіңіріп өсті деп ойлайсыңдар?

4. Ата-ана мен Отан алдындағы парызды қалай түсінесіңдер? Парыздарыңызды қалай орындап жүрсіңдер?

5. Жүрегі сүйіспеншілікке толы адам болу үшін қандай қасиеттерді өз бойларыңда дамытқыларың келеді? Әңгімелеп беріңдер.

Қорытынды: Перзенті үшін ата-ананың риясыз сүйіспеншілікпен қызмет етуі оқушылардың рухани өсіп жетілуі үшін өте маңызды. Адамның отбасынан алған тәрбиесі оның туған-туысқандары мен айналасындағы адамдармен қарым-қатынасына тікелей ықпал етеді. Адам өскен ортасынан барлық жақсы қасиеттерді бойына сіңіріп өссе, өз ортасына мейірім-шуағын шашып, риясыз сүйіспеншілік пен адамдықтың биік белесіне көтеріле алады. Отбасынан алған жақсы тәлім-тәрбие адамның бойындағы қасиеттердің дамуына ықпал етеді.

Сабақ барысын талдау:

Дәйексөз

Үйінде бақытты адам - әлемде бақытты адам.

Л.Н.Толстой

1. Балалар өздеріңізді қай кезде ерекше, жақсы сезінесіздер?

2.Бақытты адам дегенді қалай елестесіздер?

3.Бақытты отбасы болу үшін отбасы мүшелері бойында қандай қасиеттер болу керек?

Дәйексөзді хормен оқу, жанында отырған балаға айту, жүрекпен айту,жаттап алу.

Орыс әдебиетінің әлемге аты шыққан жазушысы,ағартушы, публицист Лев Николаевич Толстой (28 тамыз (9 қыркүйек) 1828 жыл, Ресей империясы, Тула губерниясы Ясная Полянада дуниеге келген. «Анна Каренина», «Соғыс және бейбітшілік», «Арылу» «Декабристтер» романдары; «Балалық», «Жастық шақ» және «Балдәурен» трилогиялары ; «Помещик таңы», «Альберт», «Идиллия», «Казактар», «Иван Ильичтің өлімі», «Шеше», «Қажы-Мұрат» және т.б повесттері бар. Сондай-ақ, басқа да шығармалардың авторы.

Ең танымал үш шығармасы – "Соғыс және Бейбітшілік" ("Война и Мир"), "Анна Каренина", "Жексенбі" ("Воскресенье").

Түйін: Адам бақытты болу үшін адамдарды риясыз сүйіспеншілікпен құрметтеп, жақсылық жасап, қарым-қатынасты нығайту керек. Отбасымызға адал, шынайы беріліп қызмет етуіміз арқылы бүкіл адамзаттың сүйіспеншілігіне бөленуге мүмкіндік бар. Отбасы мен әлем біртұтас, кез келген отбасы әлемнің бір бөлігі.

Әңгiмелеу

Мұғалім сыйы

Отбасы татулығы

Аңыз әңгіме

Баяғыда бір үлкен отбасы өмір сүріпті. Отбасындағы адамдарсаны өте көп екен, бір қауым ел болып, бірге тұрыпты. Олар отбасы ерекше екен,отбасының өзара келісімде татулықта өмір сүруі елді таң қалдырады. Оларда ұрыс-керіс, дау-жанжал деген атымен болмайды екен.Бұл отбасы жайлы патшаның құлағына да жетеді. Патша естігенінің ақ-қарасын анықтау үшін ауылға келеді. Ауылда тап-таза, барлығы да жеткілікті, тыныштық пен береке қонған.Патшаның көңілі толы, ерекше бір шаттыққа бөленеді. Сыйластығы жарасқан бақытты отбасында қариялардың орны төрде, уайым-қайғысыз, балалары бақытты, мәз-мейрам екен. Бұған патша таң-тамаша болады. Отбасының қалайша бақытты, тату-тәтті өмір сүруінің мәнісін білгісі келеді.

Ол ауыл ақсақалына келіп, отбасындағы татулық пен бірлікке қалай жеткендерін айтуын өтінеді.

Қарт үнсіз ғана жүз рет «кешірім», жүз рет«бірлік» деп қағазға мұқият жазып шығады.

Үш сөзді оқыған патша таң қалады.

-Иә,- деді ақсақал.- Барлық жақсы отбасылары тек осы қасиеттерден құралады,- деді де,сәл ойланып, «және шыдамдылық» деген сөзді қосып қояды.

Сұрақтар.

1.Сендердің отбасыларыңда осындай тату-тәтті қарым-қатынас жасалады ма?

2. Балалар неге бұл отбасында қарияларды төрге отырғызды?

3. Отбасындағы татулық пен бірлік болу үшін қандай қасиеттер қажет?

Қорытынды: Біз осы аңызды оқи отырып үлкендерді сыйлауға,құрметтеуге үйрендік. Қарияларымызды сыйлап, төрге отырғызу біздің міндетіміз екенінін білеміз және соны әрдайым ұстануымыз керек. Біздің бойымызда кешірім, бірлік, шыдамдылық қасиеттері болса біз бақытты өмір сүреміз.

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Балаларды екі топқа, екі шеңберге бөлемін

«Мақал-мәтел жалғасын табу»

Қазір біз ойын ойнаймыз, мен бір мақалды бастап, қолымдағы допты бір оқушыға лақтырамын, доп кімнің қолына тисе сол оқушы мақалды аяқтауы тиіс. Мысалы:

Ата көрген оқ жонар,...

Гул өссе жердің көркі,...

Балапан ұяда не көрсе, ...

Атан-ананың қадірін , ...

Інісі бардың тынысы бар,...
Қарға баласын аппағым дер,...

Ананың көңілі балада,...

Топпен ән айту. «Жанұям»

Сөзі: Қуаныш Жаманқұлов

Әні: Ғазизхан Шекербеков

Үй тапсырмасы.

Дәптермен жұмыс

 Өздері оқыған кітаптары, көрген фильмдері бойынша ата-аналарының, туыстарының арасында берік байланыс орнатудағы жауапкершілігі туралы эссе жазу.

Соңғы тыныштық сәтi.

Баяуәуен, көзіміздіжұмамыз.

Көздіжұмаотырыпбүгінгіөткен сабағымыздыелестету арқылы тұжырымжасаймыз. Нұрлы күн аясында бақытқа бөленген жақсылық жасауға ұмтылуды үйреніңіздер. Әрқашан бойларыңызда  үлкенді сыйлау, кішіге қамқорлық жасау, мейірімге бөленіп ата-аналарыңызды аялау қасиеттері қалыптассын. Жүректеріңіз мейірімге толы, дұрыс әрекет жасап, ешкімге жамандық жасамай, өзгелерді ренжітпей, қамқоршы, жақсылық нұрын шаша біліңіздер. Сонымен бүгінгі сабағымыз аяқталды, қош сау болыңыздар.

Мақсаты:Оқушыларға сыныптағы достықтың маңыздылығын түсіндіреотырып, сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

20. Білімділік: Оқушыларға адамдарға риясыз қызмет жасаудың маңыздылығы туралы түсіндіру.

21. Дамытушылық: Оқушылардағы шынайылық қасиеттерін дамыту.

22. Тәрбиелік: Оқушыларды айналасындағы адамдарға, жанашыр болуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

1. https://kk.wikipedia.org

2. http://kz-minusovki.ucoz.kz

3.bilim-all.k

Сабақтың барысы:

6. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

26. Тәртіп.

27. Талап.

28. Тыныштық.

29. Тазалық.

30. Татулық.
    Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Тыныштық сәті.Су асты патшалығына ойша саяхат. (Оқушылардан шеңбер құрып отыруды, қолдарын тізесіне немесе үстел үстіне қоюды, аяқтарын айқастырмауды өтініңіз. Арқаларын тік ұстауын қадағалаңыз. Жайлы, баяу музыка қойыңыз).

Мұғалім: Көзіңізді жұмыңыз және бірнеше рет терең тыныстаңыз; денеңізді босатыңыз. Бірнеше секундтан соң теңіз түбіне саяхат жасаймыз.

Теңіз жағасымен келе жатқаныңызды елестетіңіз. Толқындардың жеңіл шалпылына, шағалалардың шуылына құлақ түріңіз. Жалаң аяқтарыңызбен құмды сезініңіз. Шалғайдан қара нүкте көріп тұрсыз: ол жақындаған кезде дельфин екенін түсіндіңіз. Ол сізді теңіз түбіне алып кету үшін келді. Ол өте әдепті жәндік, сізді шыдамдылықпен күтіп тұр. Жайлап оның арқасына отырыңыз, мықтап ұстап, жолға шығыңыз. Дельфиннің арқасында жайланып отырып, өзіңді қауіпсіз сезіну, су астында жүзу қандай керемет. Жан-жағыңызға қараңыз: мұнда кемпірқосақ тәрізді арлы-берлі жарқырай қалқыған әсем балықтар қаншама. Теңіз түбіне бойлаған сайын айнала қалайша өзгереді, суда тербелген қаншама ғажайып балдырлар. Қараңызшы, қандай орасан зор балықтар, ал енді анау жаққа көз тастаңыз... бұл орасан зор сегізаяқ. Су асты неткен қызықты әрі ғажап әлем. Сіз бір нәрсені байқадыңыз ба? Мұнда неткен тұңғиық, толық тыныштық. Осы тыныштық күйде болыңыз.(Мұғалім бірнеше секунд үнсіз қалады).

Ал қазір жоғарыға, өз әлемімізге кері қайтуға дайындалыңыз. Айналаға жіті қараңыз. Ғажап түстерге тағы бір рет қараңыз және тыныштыққа құлақ түріңіз. Осындай тыныштық сізге самалдай әсер береді. Енді дельфин кері қарай жолға шықты. Сіз су бетіне шықтыңыз, жағаға жақындадыңыз. Дельфиннің арқасынан түсіңіз, оны сипалаңыз және осындай ғажап саяхатқа апарғаны үшін ризашылық білдіріңіз.

Сыныпқа оралыңыз және өз орныңызға келіңіз. Бірнеше секундтан соң көзіңізді ашыңыз, осы түйсінген тыныштықты өз бойыңызда сақтауға тырысыңыз. Рахмет!

2. Үй тапсырмасын тексеру.

1. №19 – сабақ. Оқулықта берілген 2 – тапсырманы орындау.

2. Келесі сабақ. №20, «Қоңыр күз еді» мәтінін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Мәтіндегі «Сен өзіңді басқамен салытырма. Кімнің қандай білігі бар, ол маған бес саусақтай белгілі» деген сөзді қалай түсінесіңдер?

2. Ұстаз оқушы бойынан қандай қасиетті көре білді деп ойлайсыңдар?

3. Қазақтың Чеховы деп кімді, қай жазушыны айтып тұрғанын білесіңдер ме?

4. Адам қандай қасиеттері арқылы рухани – адамгершілік биігіне көтеріліп, кемелдікке жете алады?

5. Сыныптарыңда ұстаз бен шәкірт арасында осыған ұқсас оқиға болды ма?

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балалар бір рет оқиды, қыз балалар бір рет оқиды, барлығы бірге қайталайды)

Досыңменен дос болғанға шаттан,

Дұшпаныңпен дос болғаннан сақтан

Халық мақалы

1. Дос алдындағы қанда парызым бар деп ойлайсыңдар?

2. Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы)

Піл мен маймыл

Бір орманда Пілмен Маймыл кездесіпті. Содан екеуі кезек-кезек мақтаныпты.

• Дүниеде менен күшті ешкім жоқ! Мен ашулансам, қандай ағаш болса да тамырымен жұлып аламын! – дейді Піл мақтанып.

• Ағаштан-ағашқа мен сияқты ешкім секіре алмайды. Мен ептімін! – дейді маймыл тез-тез сөйлеп.

Піл мен Маймыл осылай мақтана береді, мақтана береді. Ең соңында Үкіден сұрамақ болады. Үкі бір ағаштың бұтағында ұйықтап отыр екен.

• Уа, данышпан, Үкі! – дейді Маймыл бұтақтан бір қолымен ұстап,тербетіліп тұрып.

• У-у-х! Өй! – деп, Үкі шошып кетеді. Бағдаршам сияқты үп-үлкен көзін бір ашып алып,қайта жұмақояды. Неболыпқалды? Айта беріңдер!

• Піл: «Дүниедегі еңкүшті менмін» деп мақтанады. Ал мен оған:«Дүниедемененасқанептіжоқ»деймін.Төрелігінөзіңайтыпбер.

• Бір сөзбенайтқанда, – дейді Піл сөзге араласып.– Күшті болған жақсы ма, жоқ ептіболғанжақсыма?

Үкі ұзақ үнсіз отырады. Содан үп-үлкен көзін бір ашып қалады да, қайта жұмады.

• Мына өзеннің арғы жағында бір зәулім алма ағашы бар. Жалғыз ғана ағаш. Соның еңболмағанда бір алмасын жесем, сонда ғана төрелік айтааламын, – дейді Үкі.

Піл мен Маймыл жүгіріп отырып өзенге келеді. Өзеннің ағысы қатты болатын. Содан Маймыл:

• Өзенненқалайөтеміз? – депуайымдайды.

• Уайымдама!Келарқамамін.Өзенненсеніменалыпөтемін.Менкүштімінғой! – депПілтұмсығынкөккекөтеріп,мақтанақышқырыпалады.

МаймыллыпетіпПілгемініпалады.Екеуіөзенненөтеді.

Зәулімбиікалмаағашыныңжанына келгендеПілалмағатұмсығыжетпейтінінкөріп:

• Алманықалай жинаймыз? – деп уайымдайды.

• Сеносыжердетұр, – дейдіМаймылқуанып.– Қазіртезөрмелепшығамында,жемістісағанлақтырыптұрамын.Менептімінғой!

• Екеуіосылайбір-бірінекөмектесіп,алманыжинапалады.

• СоданқайтаданҮкігекеледі.

• Үкітағыдакөпкедейінкөзінашпайды.

• Уа,ормандағықұсатаулыныңақылдысы!Бізсағаналмаәкелдік.Соныжепалда,өзіңніңәділтөрелігіңдіайт, - дейдіМаймыл.

• Сенөзенненөзің өттіңбе? – дейдіҮкікөзінашпағанкүйі.

• Пілөткізді.

• Ептіедіңғой,ебіңкөмектеспедіме?

• Ағысықатты,тауөзеніекен.Ағызыпәкетуі мүмкінеді.

• Ал,Піл,сензәулім биіктегіжемістіқалайтердің?

• Маймылкөмектесті.

• Оның қалай,күшіңкөмектесеалмадыма?

• Жоқ.ЕгерМаймылкөмектеспесе,менжемісжинай алмаседім.

• Дұрыс, – дейді үкі. – Менекеуіңді,қиынсәттебір-біріңеқалайкөмектесугеболатынынбілсіндепалмағажұмсағанедім.Дүниедегіеңқымбат – достық,татулықекенінендіекеуіңбілдіңдер.Мынаәкелген жемістеріңдіөздеріңжейқойыңдар. – Менмүлдеалмажемеймін.

Міне,осылайПілменМаймылдос,татуболыпты,оларбір-бірінеәрқашанкөмектесіпжүредіекен.

Сұрақтар:

1. Қиын жағдайға түскендедостарбір-бірінеқандай әрекет жасайды?

2. Қиын сәттедостардыңбір-біріне жасаған әрекетін сипаттап беріңіздер.

3. Достықтың қадірін білуге үкіге не көмектесті?

4. Сіздер осындай ұқсас мысалдар білесіздер ме?Айтып беріңіздерші?

Мақсаты: Оқушыларға сыныптағы достықтың маңыздылығын түсіндіре отырып, сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларға адамдарға риясыз қызмет жасаудың маңыздылығы туралы түсіндіру.

2. Дамытушылық: Оқушылардағы шынайылық қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды айналасындағы адамдарға, жанашыр болуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.
   Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Тыныштық сәті. Нұрға бөлену

2. Үй тапсырмасын тексеру.

1. №19 – сабақ. Аптаның ақырғы күндері.

Сұрақтар:

1. «Дос», «Достық» деген ұғымды қалай түсінеміз?

2. Достар арасындағы ізгі қарым-қатынасқа кедергі келтірмеу үшін не істеуіміз керек?

3. Досқа адал, қамқор болу үшін адам бойында қандай қасиеттер болуы тиіс деп ойлайсыңдар?

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балалар бір рет оқиды, қыз балалар бір рет оқиды, барлығы бірге қайталайды)

Айнымас досы бар адам-ең бақытты адам.

Халық мақалы

Бақытты адамның бойында қандай қасиеттер болады деп ойлайсыздар?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы)

Ертегі: «Дос табу»

Ертеде бір ерке бала болыпты. Ата-анасы оның айтқанының бәрін орындайды екен. Ерке балада бәрі жеткілікті болыпты, тек оның бірге ойнайтын досы болмапты. Бала айналасындағы балалармен тіл табыса алмапты. Ол ешкімнің сөзіне құла түрмей, өзінің айтқанымен жүреді екен. Бірақ оған ешкім сенің бұл ісің дұрыс емес деп айтпапты. Бір күні ол үйіне ренжіп келіп:

«Барлық балалар менен теріс айналды. Ешкім менімен дос болғысы келмейді. Менің енді ешқашан досым болмайтын шығар»,- деп ойлайды. Бір уақытта:

- Ендеше, мен сенің досың болайын,- деген біреудің дауысы естіледі.

«Бұл кім?- деп бала бұрылып артына қарағанда кереуеттің үстінде отырған кішкентай адамды көреді. Бала аң-таң болып оған қарап қалады. Жаңағы кіп-кішкентай адам қарапайым адамға мүлде " ұқсамайтын еді. Ол сарғыш түсті, мөлдір, бірақ оның тұла бойы қайырымдылыққа толы екені сезіліп тұратын.

- Сен қай елден келдің?- деп бала одан сұрайды. Кішкентай адам өзін Мейірім деп таныстырып, өзінің басқа елден келгені туралы, ол жер де бәрі ұша алатынын және олар өте бақытты екенін айтты. Ол жердегі барлық адамдарға көмектескісі келетінін, бірақ қазір оның күші жеткіліксіз екенін, ол тек бір балаға ғана көмек бере алатынын жеткізеді.

- Айтшы, Мейірім, мүмкін сен білетін шығарсың, менің неге досым жоқ?

- Бәрі менен неге теріс айналады?

- Көмектесші маған,- дейді бала.

- Бұл өте оңай, айналаңдағыларды жүрегіңмен тыңдап үйрену керек. Қасыңдағы адамдарды жақсы көріп, олардың айтқандары саған қызықты болмаса да сөзіне құлақ асу керек. Сондықтан өзің үшін ғана емес, басқалар үшін де өмір сүре білуің қажет.

Сөйтіп, олар бірден достасып кетеді. Олар кештерін бірге өткізіп, қызықты әңгімелер айтады. Мейірім өзі кіп-кішкентай болса да, көп нәрсе білетін. Ол өзінің білгенін баламен бөлісіп отырады.

Ерке бала Мейірімнің бұл ісіне әрқашан разы еді.

- Рақмет, саған Мейірім, сенің қасымдаболғаның қандай жақсы. Сен менің нағыз досымсың!

Осылай уақыт өте береді. Бір күні бала үйіне қуанып келеді.

- Мейірім, бүгін мен үшін өмірімдегі ең қуанышты күн. Мен арманыма жеттім. Ақырында мен өзіме ДОС таптым. Бұл өте бір керемет. Қасыңда қашанда көмекке дайын тұратын, сырың мен мұңыңды тыңдайтын адамың болғаны қандай жақсы.

Бала өзінің өміріндегі бақытты күні туралы тоқталмастан айтып жатты. Бірақ оны ешкім тыңдаған жоқ. Ол Мейірім білген құпияны білген жоқ. Осы уақыт ішінде Мейірім

баланы көп жақсы істерге, дос болуға және өзіне қалай дос табуды үйретіпті.

Бала қалай өзіне дос тапқан соң, Мейірім солай өзінің ғажайып, сиқырлы еліне қайтуы керек еді. Мейірім өзінің ісін бітіріп, балаға достықтың не екенін, дос бола білуді түсінуге көмектескен соң өз еліне оралыпты.

Бала Мейірімнің жоғалғанын көріп, қапаланады. Бірақ Мейірім баланың мәңгіге жүрегінде қалды. Бала енді қашанда басына іс түскенде Мейірім мен ақылдасып, жүрегін тыңдайтын болыпты.

Сұрақтар:

1. Қиын жағдайға түскенде достар бір-біріне қандай көмек көрсетуі қажет?

2.Ерке баланың өзгеруіне не себеп болды?

3.Сіздердің өмірлеріңізде осындай жағдайлар болды ма?

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар үш топқа бөлінеді.

І тап: «Дос» ұғымына топтастыру жасау күн сәулесіне, адасқан әріптерді орнына орналастыру, достыққа байланысты 5-6 сөйлем жазу.

ІІ топ: «Дос» ұғымына тән қасиеттерді ағаштың жапырақтарына жазу, адасқан әріптерді орнына орналастыру, достық туралы мақал-мәтелдер жазу.

ІІІ топ: «Дос» ұғымына тән қасиеттерді шаңырақтың уықтарына жазу, адасқан әріптерді орнына орналастыру, дос, достық туралы 4 жол өлең шығару.

Әр топ өз постерларын қорғау.

Топпен ән айту.

Достарым Гүлнұр Оразымбетова.

1. Дөңгелек шексіз ғалам бар
   Өтсе де қанша замандар 
   Достық құшағын ашады 
   Біріне бірі адамдар

Қайырмасы:
Достарым, ай- күнім 
Арайлап айдыным 
Сендерсің сарқылмас

Береке байлығым.
2. Жетсе де жылжып жыл басқа 
Достардың жөні бір басқа 
Сағынысып көргенде 
Құшағын жайып тұрмасқа 

Қайырмасы.
Достарым біргеміз 
Бөлінбес іргеміз
Арманмен қиалмен

Қол создық күнге біз

7. Үй тапсырмасы.

1. №20 – сабақ. Қоңыр күз еді (үзінді) Қалихан Ысқақ. 81 бет оқу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты:Оқушыларға сыныптағы достықтың маңыздылығын түсіндіреотырып, сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

4. Білімділік: Оқушыларға адамдарға риясыз қызмет жасаудың маңыздылығы туралы түсіндіру.

5. Дамытушылық: Оқушылардағы шынайылық қасиеттерін дамыту.

6. Тәрбиелік: Оқушыларды айналасындағы адамдарға, жанашыр болуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

3. https://kk.wikipedia.org

4. http://kz-minusovki.ucoz.kz

3.bilim-all.kz

Сабақтың барысы:

2. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

Тәртіп.Талап. Тыныштық.Тазалық.Татулық.
Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Тыныштық сәті.Су асты патшалығына ойша саяхат. (Оқушылардан шеңбер құрып отыруды, қолдарын тізесіне немесе үстел үстіне қоюды, аяқтарын айқастырмауды өтініңіз. Арқаларын тік ұстауын қадағалаңыз. Жайлы, баяу музыка қойыңыз).

Мұғалім: Көзіңізді жұмыңыз және бірнеше рет терең тыныстаңыз; денеңізді босатыңыз. Бірнеше секундтан соң теңіз түбіне саяхат жасаймыз.

Теңіз жағасымен келе жатқаныңызды елестетіңіз. Толқындардың жеңіл шалпылына, шағалалардың шуылына құлақ түріңіз. Жалаң аяқтарыңызбен құмды сезініңіз. Шалғайдан қара нүкте көріп тұрсыз: ол жақындаған кезде дельфин екенін түсіндіңіз. Ол сізді теңіз түбіне алып кету үшін келді. Ол өте әдепті жәндік, сізді шыдамдылықпен күтіп тұр. Жайлап оның арқасына отырыңыз, мықтап ұстап, жолға шығыңыз. Дельфиннің арқасында жайланып отырып, өзіңді қауіпсіз сезіну, су астында жүзу қандай керемет. Жан-жағыңызға қараңыз: мұнда кемпірқосақ тәрізді арлы-берлі жарқырай қалқыған әсем балықтар қаншама. Теңіз түбіне бойлаған сайын айнала қалайша өзгереді, суда тербелген қаншама ғажайып балдырлар. Қараңызшы, қандай орасан зор балықтар, ал енді анау жаққа көз тастаңыз... бұл орасан зор сегізаяқ. Су асты неткен қызықты әрі ғажап әлем. Сіз бір нәрсені байқадыңыз ба? Мұнда неткен тұңғиық, толық тыныштық. Осы тыныштық күйде болыңыз.(Мұғалім бірнеше секунд үнсіз қалады).

Ал қазір жоғарыға, өз әлемімізге кері қайтуға дайындалыңыз. Айналаға жіті қараңыз. Ғажап түстерге тағы бір рет қараңыз және тыныштыққа құлақ түріңіз. Осындай тыныштық сізге самалдай әсер береді. Енді дельфин кері қарай жолға шықты. Сіз су бетіне шықтыңыз, жағаға жақындадыңыз. Дельфиннің арқасынан түсіңіз, оны сипалаңыз және осындай ғажап саяхатқа апарғаны үшін ризашылық білдіріңіз.

Сыныпқа оралыңыз және өз орныңызға келіңіз. Бірнеше секундтан соң көзіңізді ашыңыз, осы түйсінген тыныштықты өз бойыңызда сақтауға тырысыңыз. Рахмет!

2. Үй тапсырмасын тексеру.

1. №19 – сабақ. Оқулықта берілген 2 – тапсырманы орындау.

2. Келесі сабақ. №20, «Қоңыр күз еді» мәтінін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Мәтіндегі «Сен өзіңді басқамен салытырма. Кімнің қандай білігі бар, ол маған бес саусақтай белгілі» деген сөзді қалай түсінесіңдер?

2. Ұстаз оқушы бойынан қандай қасиетті көре білді деп ойлайсыңдар?

3. Қазақтың Чеховы деп кімді, қай жазушыны айтып тұрғанын білесіңдер ме?

4. Адам қандай қасиеттері арқылы рухани – адамгершілік биігіне көтеріліп, кемелдікке жете алады?

5. Сыныптарыңда ұстаз бен шәкірт арасында осыған ұқсас оқиға болды ма?

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балалар бір рет оқиды, қыз балалар бір рет оқиды, барлығы бірге қайталайды)

Досыңменен дос болғанға шаттан,

Дұшпаныңпен дос болғаннан сақтан

Халық мақалы

5. Дос алдындағы қанда парызым бар деп ойлайсыңдар?

6. Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы)

Піл мен маймыл

Бір орманда Пілмен Маймыл кездесіпті. Содан екеуі кезек-кезек мақтаныпты.

• Дүниеде менен күшті ешкім жоқ! Мен ашулансам, қандай ағаш болса да тамырымен жұлып аламын! – дейді Піл мақтанып.

• Ағаштан-ағашқа мен сияқты ешкім секіре алмайды. Мен ептімін! – дейді маймыл тез-тез сөйлеп.

Піл мен Маймыл осылай мақтана береді, мақтана береді. Ең соңында Үкіден сұрамақ болады. Үкі бір ағаштың бұтағында ұйықтап отыр екен.

• Уа, данышпан, Үкі! – дейді Маймыл бұтақтан бір қолымен ұстап,тербетіліп тұрып.

• У-у-х! Өй! – деп, Үкі шошып кетеді. Бағдаршам сияқты үп-үлкен көзін бір ашып алып,қайта жұмақояды. Неболыпқалды? Айта беріңдер!

• Піл: «Дүниедегі еңкүшті менмін» деп мақтанады. Ал мен оған:«Дүниедемененасқанептіжоқ»деймін.Төрелігінөзіңайтыпбер.

• Бір сөзбенайтқанда, – дейді Піл сөзге араласып.– Күшті болған жақсы ма, жоқ ептіболғанжақсыма?

Үкі ұзақ үнсіз отырады. Содан үп-үлкен көзін бір ашып қалады да, қайта жұмады.

• Мына өзеннің арғы жағында бір зәулім алма ағашы бар. Жалғыз ғана ағаш. Соның еңболмағанда бір алмасын жесем, сонда ғана төрелік айтааламын, – дейді Үкі.

Піл мен Маймыл жүгіріп отырып өзенге келеді. Өзеннің ағысы қатты болатын. Содан Маймыл:

• Өзенненқалайөтеміз? – депуайымдайды.

• Уайымдама!Келарқамамін.Өзенненсеніменалыпөтемін.Менкүштімінғой! – депПілтұмсығынкөккекөтеріп,мақтанақышқырыпалады.

МаймыллыпетіпПілгемініпалады.Екеуіөзенненөтеді.

Зәулімбиікалмаағашыныңжанына келгендеПілалмағатұмсығыжетпейтінінкөріп:

• Алманықалай жинаймыз? – деп уайымдайды.

• Сеносыжердетұр, – дейдіМаймылқуанып.– Қазіртезөрмелепшығамында,жемістісағанлақтырыптұрамын.Менептімінғой!

• Екеуіосылайбір-бірінекөмектесіп,алманыжинапалады.

• СоданқайтаданҮкігекеледі.

• Үкітағыдакөпкедейінкөзінашпайды.

• Уа,ормандағықұсатаулыныңақылдысы!Бізсағаналмаәкелдік.Соныжепалда,өзіңніңәділтөрелігіңдіайт, - дейдіМаймыл.

• Сенөзенненөзің өттіңбе? – дейдіҮкікөзінашпағанкүйі.

• Пілөткізді.

• Ептіедіңғой,ебіңкөмектеспедіме?

• Ағысықатты,тауөзеніекен.Ағызыпәкетуі мүмкінеді.

• Ал,Піл,сензәулім биіктегіжемістіқалайтердің?

• Маймылкөмектесті.

• Оның қалай,күшіңкөмектесеалмадыма?

• Жоқ.ЕгерМаймылкөмектеспесе,менжемісжинай алмаседім.

• Дұрыс, – дейді үкі. – Менекеуіңді,қиынсәттебір-біріңеқалайкөмектесугеболатынынбілсіндепалмағажұмсағанедім.Дүниедегіеңқымбат – достық,татулықекенінендіекеуіңбілдіңдер.Мынаәкелген жемістеріңдіөздеріңжейқойыңдар. – Менмүлдеалмажемеймін.

Міне,осылайПілменМаймылдос,татуболыпты,оларбір-бірінеәрқашанкөмектесіпжүредіекен.

Сұрақтар:

1. Қиын жағдайға түскендедостарбір-бірінеқандай әрекет жасайды?

2. Қиын сәттедостардыңбір-біріне жасаған әрекетін сипаттап беріңіздер.

7. Достықтың қадірін білуге үкіге не көмектесті?

8. Сіздер осындай ұқсас мысалдар білесіздер ме?Айтып беріңіздерші?

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар төрт топқа бөлінеді.

Тапсырма: Мұқағали Мақатаевтың «Достыққа жүрмін, достыққа жүрмін құмартып...» деген өлең жолын басшылыққа алып, төмендегі рөлдерді қатыстырып сахналау ұйымдастырыңдар.

• Достық (өмірмен байланыстырады)

• Ақкөңіл, ашық – жарқын (мәтіннен жүрекке жылы сөздерді тауып айтады)

• Сұрақ қоюшы (сұрақ қояды) Реттеуші (реттеп отырады)

Топпен ән айту.

Жақсы адамдар

Әні мен сөзі: А. Оралов

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар,

Жақсы адамдар – бұзылмас тас қамалдар.

Табаныңның астында жатады әлі

Пенделіктен өресі аспағандар

Қайырмасы:

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар.

Жақсы көрем сендерді жақсы адамдар,

Жүрегіңде өйткені аппақ ар бар.

Сендер жайлы шырқалар асқақ ән бар,

Күйіп кетсін көре алмас бәтшағарлар

Жақсы адамдар, жақсы адамдар

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Жолы болсын ақ ниет бар адамдар!

Жақсы адамдар.

Сендер жайлы шырқалар асқақ ән бар,

Жолы болсын ақ ниет бар адамдар!

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар,

Қарап өтсін сендерге басқа жандар.

Қайырмасы:

Жақсы адамдар, жақсы адамдар

Қарап өтсін сендерге басқа жандар

Жақсы адамдар, жақсы адамдар

Қарап өтсін сендерге басқа жандар

Жақсы адамдар.

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар, жақсы адамдар,

Сендер аман болыңдар жақсы адамдар.

Жақсы адамдар

7. Үй тапсырмасы.

1. №20 – сабақ.Оқулықта берілген 4 – тапсырманы орындау.

2. Келесі сабақ. №21, «Жайын ілерде» мәтінін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3].

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты: Оқушыларға сүйіспеншілік құндылығы бойынша әлем,табиғат,туған жер туралы ұғымын кеңейту.

Міндеттері:

• Қоршаған орта әлемінің адам өміріндегі маңыздылығын түсіндіру.

• Табиғат әлеміне қамқорлық жасау,әлемді жағымды қабылдай білу сезімдерін дамытуға,өмірдің мәнін түсініп,өз орнын таба білу іскерліктерін дамыту

• Әлем,табиғат ғажаптарын тани білуге және онымен үйлесімді өмір сүруге тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

3. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

Тәртіп.Талап. Тыныштық.Тазалық.Татулық.
Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Тыныштық сәті.Су асты патшалығына ойша саяхат. (Оқушылардан шеңбер құрып отыруды, қолдарын тізесіне немесе үстел үстіне қоюды, аяқтарын айқастырмауды өтініңіз. Арқаларын тік ұстауын қадағалаңыз. Жайлы, баяу музыка қойыңыз).

Мұғалім: Көзіңізді жұмыңыз және бірнеше рет терең тыныстаңыз; денеңізді босатыңыз. Бірнеше секундтан соң теңіз түбіне саяхат жасаймыз.

Теңіз жағасымен келе жатқаныңызды елестетіңіз. Толқындардың жеңіл шалпылына, шағалалардың шуылына құлақ түріңіз. Жалаң аяқтарыңызбен құмды сезініңіз. Шалғайдан қара нүкте көріп тұрсыз: ол жақындаған кезде дельфин екенін түсіндіңіз. Ол сізді теңіз түбіне алып кету үшін келді. Ол өте әдепті жәндік, сізді шыдамдылықпен күтіп тұр. Жайлап оның арқасына отырыңыз, мықтап ұстап, жолға шығыңыз. Дельфиннің арқасында жайланып отырып, өзіңді қауіпсіз сезіну, су астында жүзу қандай керемет. Жан-жағыңызға қараңыз: мұнда кемпірқосақ тәрізді арлы-берлі жарқырай қалқыған әсем балықтар қаншама. Теңіз түбіне бойлаған сайын айнала қалайша өзгереді, суда тербелген қаншама ғажайып балдырлар. Қараңызшы, қандай орасан зор балықтар, ал енді анау жаққа көз тастаңыз... бұл орасан зор сегізаяқ. Су асты неткен қызықты әрі ғажап әлем. Сіз бір нәрсені байқадыңыз ба? Мұнда неткен тұңғиық, толық тыныштық. Осы тыныштық күйде болыңыз.(Мұғалім бірнеше секунд үнсіз қалады).

Ал қазір жоғарыға, өз әлемімізге кері қайтуға дайындалыңыз. Айналаға жіті қараңыз. Ғажап түстерге тағы бір рет қараңыз және тыныштыққа құлақ түріңіз. Осындай тыныштық сізге самалдай әсер береді. Енді дельфин кері қарай жолға шықты. Сіз су бетіне шықтыңыз, жағаға жақындадыңыз. Дельфиннің арқасынан түсіңіз, оны сипалаңыз және осындай ғажап саяхатқа апарғаны үшін ризашылық білдіріңіз.

Сыныпқа оралыңыз және өз орныңызға келіңіз. Бірнеше секундтан соң көзіңізді ашыңыз, осы түйсінген тыныштықты өз бойыңызда сақтауға тырысыңыз. Рахмет!

2. Үй тапсырмасын тексеру.

1. №21, «Жайын ілерде» мәтінін оқып келу

Сұрақтар:

1. – Атасы немересінің балыққа баруына не себепті қарсы болды деп ойлайсындар?

2. -Мәтінде қысқы табиғат көрінісі қалай суреттелген? Өзің тұратын жердің табиғаты қандай?

3. –айнала қоршаған ортаны қорғап, сақтап қалуда қандай жалпыадамзаттық құндылықтар көрініс береді?

4. –Отбасымен немесе достарыңмен табиғат аясына серуенге шығып тұрасың ба?

5. –Қоршаған әлем, табиғатқа риясыз қызмет ету үшін адам бойында қандай қасиеттер болу керек? Мысалдармен дәйектеп айтып бер

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балалар бір рет оқиды, қыз балалар бір рет оқиды, барлығы бірге қайталайды)

Адамзаттың табиғатсыз күні жоқ,

Табиғаттың оны айтарға тілі жоқ

Қадыр Мырза Әли

9. Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?

4. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар үш топқа бөлінеді.

• 1 топ: 1 тапсырма : Біздің қоршаған орта туралы мәтінді оқып, адам мен табиғаттың байланысын, ондағы барлығына ортақ дүниені табыңдар.

• 2 топ: 2 тапсырма: Табиғат құбылыстарын жете түсіну үшін «Қоршаған әлем және адамзат баласы» тақырыбында сауалнама жүргізіндер, нәтижесі бойынша табиғат пен барлық тіршілік иесінің тығыз қарым-қатынасы мен өзара үлесімі туралы қорытынды жасандар.

• 3 топ: 3 тапсырма : атақты суретші Ә.Костеевтің «Қазақстан тауларында» атты суретін мұқият қарап, табиғат пен жан-жануарлар арасындағы үйлесімділікті әңгімелеп беріндер

• Табиғат –адам баласының құтты қонысы, жайлы мекені, ырыс-дәулеті, денсаулығының сенімді серігі. Сондықтан халық оны аялайды, қадір тұтады, күтіп баптайды. Адамның екі анасы бар: бірі туған анасы, екіншісі – табиғат. Табиғаттағы зандылықтар мен құбылыстар үйлесімді келеді. Табиғат –ұстаз, тәжірибелі тәрбиеші. Адам мейірімділікті, сүйіспеншілікті, қайырымдылықты әдемілікті табиғаттан үйренеді. Адам табиғатқа мейірімділікпен, сүйіспеншілікпен, қамқорлықпен қарап, үйлесімділік сақтағанда, адамзат баласы үшін табиғат кең сарай, мәңгі тозбас құтты қоныс болады.

5 Топпен ән айту.

Үшқоңыр

Сөзі: Н.Назарбаев

Әні: А. Қоразбаев

Үшқоңыр Алатаудың қойнауында,
Әкемнің ізі қалған жайлауыңда,
Қасқасу гүр-гүр тасып, гүлі еркелеп,
Арқардың жайылатын аймағында.
Қайырмасы:
Ай, Үшқоңырым, туған жерім,
Рахым нұры тұнған жерім,
Ай, Үшқоңырым, тал бесігім,
Жүрегімде мәңгі есімің.
Бұл жерде тарих сырдың сыбдыры бар,
Бабалар тұлпарының дүбірі бар,
Бұл жерде Жамбыл-'Жәкем' өлең айтқан
Өнердің, ақындықтың тұғыры бар.
  
Шыңдарың Төле бидің қалпағындай,
Жазира жасыл әлем алқабыңды-ай,
Жуасы, қарақаты, бүлдіргені
Әжемнің шекер қосқан талқанындай.
 

Көрінер сонадайдан анық маған,
Шыңында қырандары қалықтаған,
Самғаған қыранына құмар қылып,
Өсірген ұландарын алып далам. 

6. Үй тапсырмасы..

1. Келесі сабақ. №22, «Есею» Серік Үсенұлы. мәтінін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3].

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.