|
Сабақтың басы
7
минут
|
Сәлемдесу
Оқушыларды түгелдеу.
«Біртұтас тәрбие
бағдарламасындағы құндылықтарды процесіне ұйымдастыру кезеңінен
бастап,сабақтың әрбір кезеңінде
жүргіземін»
«Эврика»
әдісі
Эврика
..................
Эврика менің көңіл күйім
керемет.
Эврика мен үй тапсырмасын
орындадым.
Эврика мен жаңа білім
алдым.
«Бірлік және ынтымақ
,Еңбекқорлық »
құндылығы
«Физминутка»
|
Физикалық
шама
|
Белгіленуі
|
Формуласы
|
Өлшембірлігі
|
|
Архимед
күші
|
|
|
|
|
Тығыздық
|
|
|
|
|
Көлем
|
|
|
|
Тест тапсырмасын
орындау
https://wordwall.net/resource/52861179
|
Оқушылар сәлемдеседі .
Атмосфералық ахуал арқылы көңіл күйде жаңа тақырыпты ашып ,
үй тапсырмасына берілген тапсырманы орындайды
.
|
Өзін-өзі бағалау
Дескриптор:
2 балл
|
Презентация
Жұмыс парағы
Көрнекіліктер
|
|
Сабақтың ортасы
30 минут
|
Жаңа
сабақ
Алтын тәж
Оқиға:
Б.з.д. 3-ғасырда Архимед Сиракузаның ұлы ғалымы болған.
Оның әйгілі ашылуының бірі «Архимед күші» немесе «Архимед заңы», ол
суда батқан денеге сұйықтың тарапынан әрекет ететін күштің дененің
өз салмағына байланысты екенін түсіндірген. Оқиға былайша
өрбіді:
Сиракуза патшасы Гиерон II жаңа тәж жасатты. Патша күмістен
алтынға дейін жасалған тәждің таза алтыннан жасалғанын білгісі
келді. Ол Архимедке алтын тәжінің салмағы мен көлемін өлшеп, оның
құрамында қанша күміс бар екенін анықтауды тапсырды. Бұл патшаның
адалдығын тексеру үшін маңызды мәселе болды, өйткені күміс алтынға
қарағанда арзанырақ болатын.
Архимед мәселені шешу жолын іздеп жүргенде, бір күні
шомылып жүргенде кенеттен жауап табады. Шомылған кезде Архимед суға
батқан дененің көлемі мен салмағы туралы ойланып, осы идеяны
шешудің әдісін тапты. Ол суға түсіп жатқан дене су көлемін
ығыстырып шығаратынын байқады. Осылайша, судың ығыстыру принципі
негізінде дененің көлемі мен салмағын салыстыра отырып, оның
құрамын анықтауға болатындығын
түсінді.
Архимед бұл ашылуын қуанышты түрде жариялап: «Эврика!
Эврика!»(қазақша «Таптым! Таптым!») деп
айқайлады.
Есеп: Патшаның тәжінің құрамын
анықтау
Оқиғаға негізделген есеп:
Патша Гиерон II алтыннан жасалған тәждің таза алтын екенін
тексеруді тапсырды. Архимед тәждің массасы мен көлемін салыстыра
отырып, оның құрамында қанша күміс бар екенін анықтауға шешім
қабылдады.
Тәждің салмағы 500 грамм. Алтынның тығыздығы 19 300 кг/м³,
ал күмістің тығыздығы 10 500 кг/м³. Тәждің көлемі 25 см³ (0.000025
м³) екені белгілі.
Сұрақ:
1. Тәждің таза алтыннан жасалғанын қалай анықтауға
болады?
2. Архимед әдісін пайдалана отырып, тәждің құрамында қанша
күміс бар екенін есептеңіз.
Қорытынды:
Архимед бұл әдіс арқылы патшаның тәжінде күмістің бар
екенін анықтайды. Егер тәж толықтай алтыннан жасалған болса, оның
көлемі мен салмағы сәйкес келер еді, ал осы есепте алтын мен
күмістің араласуы байқалады.
Есептің нәтижесінде, тәждің құрамында 17.5 г күміс бар
екені анықталды.
Жаттығу
4.6
№5
Альюминиден жасалған бұйымның ауадағы салмағы 15Н , ал суға
батырылғандағы салмағы 9 ,5 Н.Алюминидің тығыздығын
анықтаңдар.
№6
Бұйымның ауадағы салмағы 5 Н, ал судағы салмағы 4,5Н.Бұйым
таза күмістен жасалған ба әлде онық құрамында мыс бар
ма?
№7
Герон патшасының алтын тәжінің ауадағы салмағы 20 Н , ал
судағы салмағы 18,75 Н болсын. Тәж
затының тығыздығы қандай?Алтынға тек күмңс қосылған деп
болжап,тәждің құрамында қанша алтын,қанша күміс барын
табыңдар.
№8
30 Н күш жұмсап , тасты су ішінде ұстап ұрған болсаңдар
,тастың ауадағы массасы қандай болғаны? Тастың тығыздығы
– 2500 кг/м3
|
Оқушылар тапсырманы топтасы .жұппен және жеке
орындайды.
Өзара пікір алмасып ,бір- біріне тапсырма орындауда
көмектеседі.
|
Дескриптор:
Сұйықтар мен газдардағы кері итеруші күштің табиғатын
түсіндіре алады;
Есептер шығаруда Архимед заңының формуласын қолдана
алады;
Жаңа сабақтың теориясын
меңгереді;
Жұппен бірге жұмыс жасайды;
З балл
Дескриптор:
Есептің шартын түзе алады;
ХБЖ ға келтіре алады;
Негізгі
формуланы түрлендіріп ,белгісіз шаманы таба
алад;
З балл
|
Жұмыс парағы
Тапсырмалар
|
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
