9 сынып Наурыз жыл басы ЖЕЛІДЕГІ ФЕЙКТЕР ҮШІН ЖАУАПКЕРШІЛІК тәрбие сағаты қмжсы

Бөлім:

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Күні:

Сынып: 9 сынып

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Тәрбие тақырыбы

Наурыз жыл басы

Құндылықты дарыту

Оқушыларға Наурыз мерекесінің маңызын түсіндіру;

Қазақ халқының салт-дәстүрлерін таныстыру, ұлттық құндылықтарға құрметпен қарауға тәрбиелеу;

Оқушылардыңшығармашылыққабілеттеріндамыту.

Қауіпсіздік сабағы

«ЖЕЛІДЕГІ ФЕЙКТЕР ҮШІН ЖАУАПКЕРШІЛІК»

Мақсаты

Сабақтың мақсаты: жалған ақпаратты таратудың салдарын түсіну және дереккөздердің дұрыстығын тексеруді үйрену.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Наурыз – түркі халықтары мен көптеген шығыс елдері үшін аса маңызды мейрам. Бұл күн табиғаттың жаңаруын, күн мен түннің теңелуін білдіреді. Қазақ халқы үшін Наурыз – тек көктемгі мереке ғана емес, сонымен қатар жаңа жылдың бастауы болып саналады. Осы мейрамда адамдар бір-біріне ақ тілек айтып, наурыз көже әзірлеп, ұлттық ойындар ұйымдастырады.

1. "Наурыз көже құрамы" тапсырмасы

Оқушыларға Наурыз көжеге қосылатын 7 түрлі тағамды атау тапсырмасы беріледі.

Дұрысжауап: су, ет, тұз, май, жарма, бидай, сүт.

2. "Дәстүрдібілесіңбе?" ойыны
Әртопқаұлттықсалт-дәстүрдіңатауыберіледі, олартүсіндіріпберуікерек:

• Бата беру

• Тілеуайту

• Жетіата

• Қымызмұрындық

• Бесікке салу

презентация

Сабақтың ортасы

1. Наурыз мерекесінің тарихы

Наурыз мейрамы мыңдаған жылдардан бері тойланып келеді. Бұл мереке ежелгі парсы және түркі халықтарында жаңа жылдың басы ретінде аталып өткен. Қазақ халқы Наурызды «Ұлыстың ұлы күні» деп ерекше құрметтеген. Бұл күні табиғат жаңарып, тіршілік қайта жанданады.

2. Наурызмерекесініңмаңызы

Наурыз – халықтыбірлікке, татулыққа, қонақжайлыққашақыратынмейрам. Бұлкүндеріадамдарараздықтыұмытып, бір-бірінеқұрметкөрсетіп, ізгітілектерайтады. Наурызмейрамында:

ЖетітүрлітағамнанжасалғанНаурызкөжедайындалады;

Ауыл-аймақболыпұлттықойындарұйымдастырылады;

Үлкендергеқұрметкөрсетіліп, жастар бата сұрайды;

Ағашотырғызу, тазалықжүргізусияқтыигіістератқарылады.

Ұлттықдәстүрлер мен ойындар

Наурызмейрамындакөптегенұлттықдәстүрлер мен ойындарөткізіледі. Олар:

Арқантартыс

Асық ату

Қазақшакүрес

Жамбы ату

АударыспақБұлойындархалықтыңбірлігінарттырып, ұлттыққұндылықтардысақтауғаықпалетеді.

Интербелсенді тақта/ компьютер

Сабақтың соңы

Наурыз – қазақ халқының мәдени мұрасы мен ұлттық дәстүрлерінің маңызды бір бөлігі. Бұл мейрамды атап өту арқылы біз ата-бабаларымыздың дәстүрлерін жаңғыртып, бірлігімізді нығайтамыз. Сондықтан Наурызды барынша жоғары деңгейде тойлап, оның құндылықтарын келер ұрпаққа жеткізу – біздің ортақ міндетіміз.

"Наурызда айтылатын тілек" шығармашылық тапсырмасы

Әр оқушы Наурыз мерекесіне арналған құттықтау сөз немесе өлең құрастырады.

презентация

Қауіпсіздік сабағы

«ЖЕЛІДЕГІ ФЕЙКТЕР ҮШІН ЖАУАПКЕРШІЛІК»

Сабақтың мақсаты: жалған ақпаратты таратудың салдарын түсіну және дереккөздердің дұрыстығын тексеруді үйрену. Негізгіміндеттер:

1. Жалғанақпараттың не екенінтүсіндіріңіз.

2. Фейктердіңтаралусалдарынкөрсетіңіз.

3. Интернеттегіақпараттыңдұрыстығынтексеругеүйрету. Материалдар мен ресурстар:

• Жалғанақпаратжәнеоныңсалдарытуралыбейнеролик.

• Ақпараттытексерубойыншаұсыныстары бар үлестірмематериалдар.

Сабақтыңбарысы

1. Кіріспе(2 минут) -Талқылау: жалғанақпаратдегеніміз не жәнеол неге кеңтаралған? (жалған – бұлжаңылыстыруғабағытталғанәрекетнемесемәлімдеме, жалғанақпараттықамтитынжаңалықтар).

2. Негізгібөлім(6 минутқадейін)

• Жалғанмысалдарменжәнеолардыңсалдарыменпрезентациянықарау.

• Талқылау: фейктерқалайтараладыжәнеоларадамдарғақалайәсеретеді.

Практикалықбөлім

Оқушылардытоптарғабөліп осы чек парағыбойыншакезкелгенжаңалықтытексеругетапсырмаберіңіз:

• фактілердітексеру;

• стиль мен тілгеназараударыңыз: әдеттентысжазустилінемесеэмоционалдытақырыптардықолдануықтималжалғанақпараттыкөрсетуімүмкін;

• Мекенжайынтексеріңіз: кейдеалаяқтықсайттардаресмиресурстарғаұқсас URL мекенжайларыболады.

• Ақпараттытексерубойыншаұсыныстары бар жадынамалартарату.

Жадынамаақпараттыңдұрыстығынтексерудің 5 қарапайымқадамы.

ХХІ ғасырдаақпараттыңкөптігісоншалық, бәрінигерумүмкінемес. Сондықтаноныменжұмысістеудағдысыөмірлікқажеттіліккеайналады. «Фактчекинг» терминіфактілердітексерудібілдіреді. Факт – бұлнақтыоқиға.

• Антипод фактісі – фактоид. Бұлбарлықжердешындықүшінқабылданғанкүмәндіақпарат.

• Фактчекингпринциптері: тәуелсіздік, бейтараптықжәнедәлдік. Неліктенфактілердітексерукерек?

Негізгісебеп: жалғанақпаратоқырманғаәлемніңдұрысемесбейнесінжасайды. Бұлөзкезегіндебеделгекөлеңкетүсіреді.

Фактчекингөнерінигеруүшінкелесінегізгіережелердімеңгеріп, ұстанукерек: Бірнешетәуелсізкөздерденақпараттыңбастапқыкөзіннемесерастауын табу керек:

Дереккөз – бастапқымәлімдеменемесеәрекетшыққанадам. Сондай-ақ, дереккөзоқиғаларғақатысқан (куәгер) немесебастапқыдереккөзгежақынадамболуымүмкін.

1. Қарама-қарсыжақтыңпікірінбіліңіз.

Кезкелгенжағдайда, кем дегенде, екіжағы бар. Кем дегендебарлыққатысушыларменжәнемүдделітараптарменбайланысуғатырысукерек.

2. Фейктердітанудыүйреніңіз. Фейктер тек саналыжалғандықтардығанатүсінбеуікерек. Бұлсондай-ақнемқұрайдылық, қателержәнетехникалыққателер, оларжаппайсанағаеніп, жалғаншындыққаайналады. Сондықтанаталғанадамдардыңесімдерінің, кәсіптері мен атақтарыныңжазылуынтексеру, күндерді, атауларды, мекенжайлардыжәнет.б. тексеруөтемаңызды.

3. Фактілердіңсенімділігіесіңіздеболсын.

Кейбір медиа фактоидтардықуанашығарады, өйткеніолараудиторияментанымал. Эмоциялардыңжанынданемқұрайдылық, тезірекжәнеәлемгебіріншіболыпсоныжаңалықтыайтуғадегенұмтылысжиікездеседі.

4. Әлеуметтік медианы абайлапқолданыңыз.

Әлеуметтік медиа жұмыстыжеңілдетедіәріқиындатады. Еңдұрысы, олардантабылғанәрбір факт үшін кем дегендеекі-үшрастауды табу керек.

Барлықдеректергесүйенеотырып, ақпараттыңтүпнұсқалығынтексерумүмкіндігі медиа сауаттыадамныңмаңыздыдағдыларыныңбірідепайтуғаболады.

3.Қорытынды (2 минут)

Пайдалысілтеме:

https://youtu.be/bfdMQ3OBxy8?si=fDLiEXOK-ubcE-32

https://drive.google.com/file/d/1jBaUo3bG8fZ7Sq1vN9_O9NM8_pbR0LUM/vie w