Материалдар / 9-сынып.Қазақ тілі қмж 4-тоқсан

9-сынып.Қазақ тілі қмж 4-тоқсан

Материал туралы қысқаша түсінік

Сабақ жоспарлары Қазақ тілі 9-сынып.ҚМЖ 4-тоқсан

Қазақ тілі Сабақ жоспары 9 сынып

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 1-сабақ

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Надырбаева Н

Күні:

2.04

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Н. Айтұлы "Бәйтерек" поэмасы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.1.2.1 әдеби шығармадағы психологизмді анықтау;

Сабақтың мақсаты

әдеби шығармадағы психологизмді анықтай алады;

Құндылықтарға баулу

Құндылық: тәуелсіздік және отаншылдық

-отандық және әлемдік мәдениетті танудың құралы ретінде оқуға деген тұрақты қызығушылық;

Құндылық: бірлік және ынтымақ

-ортақ мақсатқа жету үшін басқалармен бірлесіп әрекет ету және өзіне жүктелген міндеттерді жауапкершілікпен орындау;

Құндылық: әділдік және жауапкершілік

-тапсырманы жоспарланған мерзімге сәйкес уақытылы және сапалы орындау.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

5 минут

13 минут

7 минут

10 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі

«Гүлмен тілек»

(сергіту және топқа біріктіру)

Ой шақыру

«Жүзім шоқтары» стратегиясы

Өлеңдері

Өмірі

Н.Айтұлы

Поэмалары

Аудармалары

Топтық жұмыс

1-тапсырма

1-топ: Н.Айтұлының өмірбаяны

2-топ: Н.Айтұлының поэзиясы

3-топ: Н.Айтұлының аудармалары

2-тапсырма

Жұптық жұмыс

Ақын қаламгерлердің туралы пікірлерін оқи отырып, өз көзқарасыңызды жазыңыз.

Қаламгер пікірі	Сенің ойың
Өлең өнерімен әуестенуші жастарымыз баршылық. Алайда шынайы, шын поэзияны жай ғана еліктеушіліктен айыра бі лу қажет -ақ. Әртүрлі әр үндес ақындардың дүниеге келуі қуанышты. Мен Несіпбек өлеңдеріне осы тұрғыдан қараймын. Өз жастығымен жас творчествосына лайық үн аңғардым. Тілі жақсы, ойы анық. Өлеңдерінен жасандылық байқалмайды, жастыққа тән от бар. Ағынан жарылып, таусыла талаптану, ізденіс бар. Қайсы бір жастарда ұшыраса бермейтін мүлде бір бөлек сарын еседі. Жасқанбай, жас адам, жақсы -жақсы жырлар жаз! М.Мақатаев
Бүгінгі қазақ поэзиясының жампозы Несіпбек – Тәуелсіздік пен елдіктің, еркін ойдың, кемел келешектің жаршысы. Ол нағыз ақынға тән болмысымен, азаматтық ой-пікірімен азаттықтың асқақ жыршысына айналды. Сондықтан ол өз замандастар -ынан оқ бойы алда келеді. Маған ол кейде эпикалық жанрдың шашасына шаң жұқпас жүйріктері кешегі Ілияс, Мағжан, Иса, Нұрқандардың бүгінгі тірі жүрген көзіндей көрінеді... С.Ақсұңқарұлы

3-тапсырма

Жеке жұмыс

1) Ақын өлеңінен авторға тән көңіл-күйді анықтаңыз. Поэмадағы психологизмге талдау жасаңыз. Шығармадан дәлел келтіріңіз.

2) Автор жырлаған Бәйтерекке сипаттама беріңіздер.

3) Қазақ халқының тәуелсіздік алғаннан кейінгі ел өмірінің хал-жағдайы және ақынның Отанға деген сүйіспеншілігі поэмада қалай көрінеді?

Үйге: 3-тапсырма

Рефлексия

«Шығу парағын» пайдаланып, төмендегі сұрақтарға жауап беріңдер.

Бүгін не үйрендің?
Тақырып бойынша қандай сұрақтарың бар?
Тапсырмаларды орындау барысында қандай қиындықтар болды?
Келесі сабақта қандай мәселелерге көңіл аудару керек?

Оқушылар арнайы дайындалып келген гүлді алақандарына салып тұрып, бір-біріне тілек тілейді және гүлдің астына жазылған сөздер бойынша топқа біріктіріледі.

Оқушылар пікірі тыңдалады және берген жауаптарын негізге ала отырып, сабақтың мақсатына болжам жасайды.

Оқушылардың жауабы тыңдалады және сабақтың мақсаты мен жетістік критерийі таныстырылады

Оқушылар 3 топқа бөлініп, постер қорғайды.

Н:Айтұлының өмірбаяны, поэзиясы, аудармасына қатысты ақпараттар жинақтап, өз жұмыстарын қорғайды.

Жұптық жұмыста зиялы қауым өкілдерінің ақын туралы пікірлерін оқи отырып, өз көзқарастарын жазады.

Ақын өлеңінен авторға тән көңіл-күйді анықтайды.. Поэмадағы психологизмге талдау жасайды. Шығармадан дәлел келтіреді.

«Шығу парағын» пайдаланып, сұрақтарға жауап береді.

Талқылау кезінде оқушылардың айтылған пікірлері мен көзқарастары ауызша

мадақтау арқылы бағаланып, сабақтың келесі кезеңінде белсенді қатысуына ынталандырады

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

«Жапондық бағалау» әдісі бойынша үш топ бірін-бірі бағалайды. Осы бағалау арқылы келесі өзгелердің жауаптарымен келісетін тұстарын, толықтыруға қатысты өз көзқарастарын, өздерінің қоятын сұрақтарын жеткізеді.

Дескритор

Білім алушы

-ақын туралы пікірлерге өз ойын білдіреді;

-шығармашы

лықпен орындайды;

-пікірді негізге алады,

-ойтолғау жазады,

-өз ойларын дәлелмен жеткізеді,

-қорытынды түйін жасайды.

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 2-сабақ

03.04.2024

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

03.04.2024

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Н. Айтұлы "Бәйтерек" поэмасына сюжеттік талдау

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау;
9.2.1.1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау;

Сабақтың мақсаты

Әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасай алады. Поэтикалық, мәтіндердегі композициялық амалдарды талдай алады;

Құндылықтарға баулу

Құндылық: тәуелсіздік және отаншылдық

-отандық және әлемдік мәдениетті танудың құралы ретінде оқуға деген тұрақты қызығушылық;

Құндылық: бірлік және ынтымақ

Құндылық: әділдік және жауапкершілік

-тапсырманы жоспарланған мерзімге сәйкес уақытылы және сапалы орындау.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

10 минут

7 минут

8 минут

5 минут

Сабақтың соңы

5 минут

1.Сәлемдесу

2. Психологиялық ахуал

«Айдаһар»

Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

Ой шақыру

1.Елорда қай жылы ресми астана мәртебесіне ие болды?

2. «Бәйтерек» шығармасының жарнв қандай?

4.Ақын осы шығармасын жазуға не түткі болды? Мысал келтір.

5. Оқыған үзіндіден автордың қандай көңіл күйі байқаады?

6.Оқыған үзінге қандай атау ұсынар едің?

Поэмадағы автор идеясы қандай?

7.Бәйтерекке арналған босқа қандай шығармаларды білесіңдер?

1-тапсырма

Поэманы оқып, сюжеттік - композициялық талдау жаса

Сюжеттік композициялық желі	Сюжеттік желінің атауы
Сюжеттің басталуы
Сюжеттік байланыс
Сюжеттің дамуы
Сюжеттің шиеленісі
Сюжеттің шешімі

3-тапсырма

Поэмадағы маңызды оқиғаны анықтап, талдау жүргізіңдер.

Идеясы	Дәлелдер

Шығарма сюжетіндегі мына үзінділер шығарманың қай бөлігінде кездесті? Онда не туралы айтылған?

Сюжет	Түсіндірме
Жеткiзбес құдай сүйсе баққа кiмдi, Қарыны ақ түйенiң ақтарылды. Ат шаптыр, аруақ шақыр, тойла, қазақ, Тәуелсіз Президентің атқа мінді. Ошақтың үш бұтындай үшкiл қазақ, Ел болып еңсе көтер, күш қыл, қазақ. Сиырдың бүйрегiндей бытырасаң, Қашанда көрер күнiң мүшкiл, қазақ!
Басқалар түсiнбесе түсiнбесiн, Түбiнде түсiнетiн халқы ғана. Көңiлi тебiренсе домбырадай, Төгiлмес құлақ күйiн оң бұрамай. Атадан арыстан боп туғанменен, Тұтқасын ұстата ма тағдыр оңай? Кең дала қан жылаған қасiреттен, Қазақтың қашан көзден жасы кепкен?
Ақмола – кеше ғана басқа қала, Айналды Бәйтеректi Астанаға! Емiренiп өз анасы емiзбесе, Сәбиге шайнап берген ас бола ма? Бақытым басымда тұр талай күткен, Сеземiн келмегенiн оңайлықпен.

ЕББҚ оқушыға тапсырма:

Жыр үзіндісін қарасөзбен жазып бер.

Сарыарқа – айқастардың сахнасы,
Сенделтiп салған талай әбiгерге.
Алысса ауыздықпен арда көңiл,
Тартуға қайғы деген арба жеңiл.
Қобызға үнiн қосып күңiренедi
Ежелгi Қазтуғаннан қалған Едiл.
Созылып сор өзенi содан берi,
Арнасы аққан сайын тереңдедi.
Ойласа Орынборды опынатын
Алаштың арысы мен кемеңгерi.
Жер қайда қиып алып қылғытпаса,
Шындыққа шара бар ма шыр жұқпаса?
Қазақтың астанасын аярлықпен
Ақмешiт, Алматыға сырғытпаса?

Қорытындылау

Поэмада Тәуелсіздік алғаннан бергі ерекше оқиғалар мен елеулі сәттерді жырлағанын «Төрт сөйлем» тәсілімен дәлелдеңдер:

Пікір. Жыр мазмұны бойынша өзіндік пікірлеріңді бір сөйлеммен жазыңдар.

Дәлел. Өз пікірлеріңді бір сөйлем мен дәлелдеңдер.

Мысал. Пікірлеріңді өмірмен байланыстырып, мысал келтіріңдер. Қорытынды. Тақырып бойынша қорытынды шығарыңдар

Үйге: 7-тапсырма

Рефлексия

Психологиялық ахуал

«Айдаһар»

Оқушыларды сергітіп алу үшін бәрін бір-бірінің белінен ұстатып тұрғызады. 1-оқушы «айдаһардың басы», соңындағы оқушы «құйрығы». Басы құйрықты ұстап алу керек.

Поэманы оқып, сюжеттік - композициялық талдау жасайды.

Поэмадағы маңызды оқиғаны анықтап, талдау жүргізеді.

«Бәйтерек» поэмасында Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың ерен еңбегімен қатар тәуелсіздік тақырыбы тереңдей айтылған. Тәуелсіздік алғаннан бергі ерекше оқиғалар мен елеулі сәттерді жырлай отырып, поэмадағы негізгі ой– оқырмандарды елдігіміздің қадірін білуге, болашақты берекелі қарсы алуға шақыру»

Жыр үзіндісін қарасөзбен жазып береді.

Шығарманың сюжеттік желісін «Төрт сөйлем» тәсілімен жеткізеді.

Жыр мазмұны бойынша бір сөйлеммен пікір жазады. Өз пікірлерін бір сөйлеммен дәлелдейді. Өмірмен байланыстырып, мысал келтіреді. Қорытынды жасайды

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

Дескриптор

Білім алушы

-Сюжеттік желіні анықтайды

1.Оқиғаның басталуы

2. Оқиғаның дамуы

3.Оқиғаның байланысуы

4.Оқиғаның шиеленісуі

5.Оқиғаның шарықтау шегі

6.Оқиғаның шешімі

Дескритор

Білім алушы

-шығарманың идеясын анықтайды,

-маңызды оқиғаларға талдау жасайды,

-дәлелдер келтіреді.

Дескритор

Білім алушы

-үзінділердің шығарманың қай бөлігінде кездескенін анықтайды,

-не туралы айтылғанын түсіндіреді.

Берілген тапсырмалар

дың барлығына

«ноутбук» арқылы өзін-өзі бағалау жүргізеді.

Дескритор

Білім алушы

-пікір білдіреді,

-өз пікірін бір сөйлеммен дәлелдейді,

-өмірмен байланысты

рады,

-қорытынды шығарады.

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 3-сабақ

05.04.2024

Бөлім:		4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат
Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :
Күні:		05.04.2024
Сынып: 9		Қатысушылар саны:		Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:		Н. Айтұлы «Бәйтерек» поэмасы. Кейіпкер бейнесі
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:		9.1.3.1 көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтау;
Сабақтың мақсаты		Көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтай алады.
Құндылықтарға баулу		Құндылық: тәуелсіздік және отаншылдық -отандық және әлемдік мәдениетті танудың құралы ретінде оқуға деген тұрақты қызығушылық; Құндылық: бірлік және ынтымақ -ортақ мақсатқа жету үшін басқалармен бірлесіп әрекет ету және өзіне жүктелген міндеттерді жауапкершілікпен орындау; Құндылық: әділдік және жауапкершілік -тапсырманы жоспарланған мерзімге сәйкес уақытылы және сапалы орындау.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі// Уақыты	Педагогтің әрекеті		Білім алушының әрекеті		Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басталуы 5 минут Сабақтың ортасы 5 минут 15 минут 10 минут 5 минут Сабақтың соңы 5 минут	Ұйымдастыру кезеңі Психологиялық ахуал «Мен басқаның көзімен» Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады. Ой шақыру 1.Несіпбек Айтұлының өмірі мен шығармашылығы туралы не білдіңдер? 2. Ақын «Бәйтерек» поэмасында қандай мәселелерді көтереді? 3. «Бәйтерек» деген сөздің мағынасын қалай түсінесіңдер? 4. Жазушы қандай көркемдік суреттеу құралдарын пайдаланған? 5. Поэма неліктен «Бәйтерек» деп аталған? 1-тапсырма «Кубизм» тәсілін қолданып: – «Суреттеңдер». Поэмада Елбасы бейнесі қалай суреттелген? – «Зерттеңдер». Бәйтеректі тақырып етіп алудағы ақынның мақсаты қандай? Қазақ халқының өткен өмірі поэмада қалай көрініс тапқан? – «Байланыстырыңдар». Поэмадағы қазақ халқының өткен тарихымен бүгінгі келбеті қалай үйлесім тапқан? – «Қолданыңдар»: а) Кейіпкер іс-әрекетіне байланысты қандай нақыл сөз, мақал-мәтел айтар едіңдер? ә) Шығармадағы сөз кестелерін, ой айшықтарын (теңеу, метафора, эпитет) табыңдар. – «Талқылаңдар». Азаттық, тәуелсіздік туралы ой бөлісіңдер. – «Салыстырыңдар». Н.Айтұлының «Бәйтерек» поэмасымен Е.Жүністің «Тәуелсіздік» өлеңіндегі ортақ идеяны салыстырыңдар. ЕББҚ оқушыға тапсырма Ақын шығармасынан өз ұлтына, еліне, жеріне деген мақтанышын білдіретін жолдарын тауып түсінік бер. Қорытындылау «Егер мен автор болсам...» әдісі Ұнатқан кейіпкеріне өлең құрастыр. Үйге: 3-тапсырма Рефлексия «Білім поштасы» 1.Менің ойымша... 2.Себебі... 3.Мысалы... 4.Қорыта айтқанда...		Психологиялық ахуал «Мен басқаның көзімен» Ортаға бір оқушыдан кезекпен шығып, қалған қатысушылар ол жайлы қандай ой - пікірде екенін айтады. Оқушы өзін басқаның көзімен қандай адам екенін анықтайды. «Кубизм» тәсілін қолданып Кейіпкердің қалай суреттелгенін сипаттайды Поэмадағы қазақ халқының өткен тарихымен бүгінгі келбеті қалай үйлесім тапқанын әңгімелейді. Кейіпкер іс-әрекетіне байланысты қандай нақыл сөз, мақал-мәтел айтып береді. Шығармадағы сөз кестелерін, ой айшықтарын (теңеу, метафора, эпитет) табады.		Ауызша мадақтау Жарайсың! Керемет шешім! Ойлы шешім! Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін! Дескритор Білім алушы -кейіпкерді сипаттайды, -өөткен тарихты бүгінгі келбетімен салыстырады, -кейіпкерге қатысты нақыл сөздерді айтып береді. -шығармадағы сөз айшықтарын сипаттайды,	Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл Қалыптас тырушы бағалауға арналған тапсырма лар жинағы 9-сынып Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 4-сабақ

Бөлім:		4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат
Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :
Күні:
Сынып: 9		Қатысушылар саны:		Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:		Н. Айтұлы «Бәйтерек» поэмасы. Үзінділермен жұмыс
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:		9.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану
Сабақтың мақсаты		Көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдана алады.
Құндылықтарға баулу		Құндылық: тәуелсіздік және отаншылдық -отандық және әлемдік мәдениетті танудың құралы ретінде оқуға деген тұрақты қызығушылық; Құндылық: бірлік және ынтымақ -ортақ мақсатқа жету үшін басқалармен бірлесіп әрекет ету және өзіне жүктелген міндеттерді жауапкершілікпен орындау; Құндылық: әділдік және жауапкершілік -тапсырманы жоспарланған мерзімге сәйкес уақытылы және сапалы орындау.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі// Уақыты	Педагогтің әрекеті		Білім алушының әрекеті		Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басталуы 5 минут Сабақтың ортасы 5 минут 15 минут 15 минут Сабақтың соңы 5 минут	Ұйымдастыру кезеңі Психологиялық ахуал «Өмір ұраны» Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады. Ой шақыру Ақынның: Томирис, Еділ патша, Елтеріс хан, Аңсаумен еркін өмір арпалысқан. Жете алмай жерұйыққа Асан қайғы, Желдіртіп желмаясын жер тауысқан, – деуін де не сыр бар? 1-тапсырма Топтық жұмыс «Балық қаңқасы» әдісімен «Поэманы оқығанда, біздің өмірімізге қажетті мағлұматтар ала алдық па?» деген сұраққа топтық жұмыс жүргізіп, үзінділер бойынша сызбаға түсіріңдер 2-тапсырма Ақын шығармасынан өз ұлтына, еліне, жеріне деген мақтанышын білдіретін жолдарын табыңдар, түсінік беріңдер. Үлгі: Жеткiзбес құдай сүйсе баққа кiмдi, Қарыны ақ түйенiң ақтарылды. Ат шаптыр, аруақ шақыр, тойла, қазақ, Тәуелсіз Президентің атқа мінді. ЕББҚ оқушыға тапсырма Үзіндінің мазмұнын қара сөз түрінде жазып бер. Ақмола – кеше ғана басқа қала, Айналды Бәйтеректi Астанаға! Емiренiп өз анасы емiзбесе, Сәбиге шайнап берген ас бола ма? Бақытым басымда тұр талай күткен, Сеземiн келмегенiн оңайлықпен. Үзiле жаздап едi өндiршегiм, Өзекке тепкiлеген өгейлiктен. Көңiлге сәуле құяр Сарай нұры, Астана – ел тiрегi, ел айбыны! Кемерi шалқып жатқан Қазақстан – Мұхиттың аласұрған көк айдыны. Тiршiлiк түзегенде көркiн жаңа, Сұрапыл соқпаса екен толқын жара. Армысың, Азаттықтың астанасы – Талпынған арманына еркiн қала! Жаhанның жанарында жаңа қала, Жұлдыздай туа қалған өлiарада. Бес жылда бой көтерген ғимараттар Жайнап тұр шомылғандай самалаға! Үйге: 5 -тапсырма Рефлексия «Шығу парағын» пайдаланып, төмендегі сұрақтарға жауап беріңдер. Бүгін не үйрендің? Тақырып бойынша қандай сұрақтарың бар? Тапсырмаларды орындау барысында қандай қиындықтар болды? Келесі сабақта қандай мәселелерге көңіл аудару керек?		Психологиялық ахуал «Өмір ұраны» Әр қатысушы өзінің өмірдегі ұранын қағазға жазып, қағаздар араластырылады. Содан соң біртіндеп оқылады. Басқалар оқылған ұранның кімнің өмірлік ұстанымы екенін табу керек. Оқушылардың бір-бірін қаншалықты білетінін анықтау үшін, бірін-бірі жақынырақ тану үшін жүргізуге болады. «Балық қаңқасы» әдісімен «Поэманы оқығанда, біздің өмірімізге қажетті мағлұматтар ала алдық па?» деген сұраққа топтық жұмыс жүргізеді. Үзінділер бойынша сызбаға түсіреді. Ақын шығармасынан өз ұлтына, еліне, жеріне деген мақтанышын білдіретін жолдарын табады. Өлең жолдарына түсінік береді. Үзіндінің мазмұнын қара сөз түрінде жазып береді. «Шығу парағын» пайдаланып, сұрақтарға жауап береді.		Ауызша мадақтау Жарайсың! Керемет шешім! Ойлы шешім! Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін! Дескритор Білім алушы -қойылған сұрақ төңірегінде ақпараттар береді, -үзінділермен жұмыс жасады, -сызбаны толтырады. Дескритор Білім алушы -шығармадан ақынның өз еліне мақтанышы сезімін білдіретін жолдарды анықтайды, -талдау жасайды. «Жапондық бағалау» әдісі бойынша үш топ бірін-бірі бағалайды. Осы бағалау арқылы келесі өзгелердің жауаптарымен келісетін тұстарын, толықтыруға қатысты өз көзқарастарын, өздерінің қоятын сұрақтарын жеткізеді.	Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл Қалыптас тырушы бағалауға арналған тапсырма лар жинағы 9-сынып Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 5-сабақ

10.04.2024

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Н. Айтұлы «Бәйтерек» поэмасы.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.2.2.1 автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасау;

Сабақтың мақсаты

Автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасай алады.

Құндылықтарға баулу

Құндылық: тәуелсіздік және отаншылдық

-отандық және әлемдік мәдениетті танудың құралы ретінде оқуға деген тұрақты қызығушылық;

Құндылық: бірлік және ынтымақ

Құндылық: әділдік және жауапкершілік

-тапсырманы жоспарланған мерзімге сәйкес уақытылы және сапалы орындау.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

15 минут

5 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

Орныңды жылдам ауыстыр» жаттығуы 3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

1-тапсырма

Топтық жұмыс

Поэманың әр бөлімдеріне ат қойып,

оқиға желісіндегі автор бейнесіне талдау жасаңдар.

Автор бейнесінің (лирикалық кейіпкер) идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау барысында дәлел келтіріңдер.

Үлгі:

Автор бейнесі

Идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөлі

Дәлел

1-бөлімде автордың- лирикалық кейіпкердің түс көруі

Қолына ақ қағаз бен қалам алып, тәуелсіз

дікті жырлауға бел бууы

Түсiмде Тәуелсiздiк Падишасы
Ақ қағаз, алтын қалам бердi маған!

2-тапсырма

Шығармашылық жұмыс жазу. Конверт ішіндегі (атамекен, сағыныш, туған жер, махаббат)тірек сөздерді қатыстырып, мәтін немесе ойтолғау жазыңдар.

ЕББҚ оқушыға тапсырма

1) Түбіне тіршіліктің тағдыр ие,

Тәңірдің ғұзырында бар дүние,

Қызыл тіл қара тасты балқытады,

Келгенде қылқобыздай зар күйіне.

Сұрақ: Қызыл тіл деген не?

2) Қолыңда жүйрiк қалам жарқылдаса,
Сөзiңдi арманың не ел тыңдаса!
Кеудемде көз бар шығар қайнап жатқан,
Тамшысы таңдайымның сарқылмаса!..

Сұрақ: Қалам қандай жағдайда жарқылдайды?

3-тапсырма

Поэмадағы бас кейіпкерлерді Тарих, Халық, Елбасы деп алсақ, автор оны қалай суреттеген?

Үйге: 10 -тапсырма

Ойтаразы

Бас бармақ - басты мәселе. Бүгінгі сабақта ең құнды мәселе не болды?

Балаң үйрек- бірлесу. Мен топта / жұпта қалай жұмыс жасадым? Кімге көмек бердім?

Ортан терек – ойлану. Мен бүгін қандай білім мен тәжірибе алдым?

Шылдыр шүмек- шынайылық. Сабақ маған ұнады ма? Неліктен?

Кішкене бөбек – көңіл күй ахуалы. Мен өзімді сабақта қалай сезіндім?

Психологиялық ахуал

«Орныңды жылдам ауыстыр» жаттығуы

Нұсқау: Ойыншылардың ішінен бір жүргізуші таңдалынады. Ол барлық ойыншыларда кездесетін бір затты байқап, команда береді. «Кімнің киімінде қалтасы бар, солар орын ауыстырсын». Сол кезде осы команданың қатысы бар ойыншылар жылдам орындарын ауыстыруы керек, ал олар ауысып жатқанда жүргізуші бос орындыққа отырып қалу керек. Қай қатысушы орынсыз қалса, сол келесі жүргізуші болып ойынды жалғастырады.

Поэманың әр бөлімдеріне ат қойып, оқиға желісіндегі автор бейнесіне талдау жасайды.

Автор бейнесінің (лирикалық кейіпкер) идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау барысында дәлел келтіреді.

Конверт ішіндегі (атамекен, сағыныш, туған жер, махаббат) тірек сөздерді қатыстырып, мәтін немесе ойтолғау жазады.

Рефлексия жасайды

Бүгінгі сабақта не үйренгендерін, топта қалай жұмыс жасағандарын, қандай білім алғандарын таразылайды.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

-шығарманың

әр бөліміне ат қояды,

-автор бейнесін анықтайды,

-идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасайды,

-шығармадан дәлел келтіреді.

Дескритор

Білім алушы

- тірек сөздерді пайдаланады, шығармашы

лық жұмыс орындайды.

Берілген тапсырмалар

дың барлығын

жетон арқылы бағалау

Рисунок 2

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 6-сабақ

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Н. Айтұлы "Бәйтерек" поэмасының көркемдік ерекшелігі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.2.3.1 шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдай отырып, автор стиліне баға беру;

Сабақтың мақсаты

Шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдай отырып, автор стиліне баға бере алады.

Құндылықтарға баулу

Құндылық: тәуелсіздік және отаншылдық

-отандық және әлемдік мәдениетті танудың құралы ретінде оқуға деген тұрақты қызығушылық;

Құндылық: бірлік және ынтымақ

Құндылық: әділдік және жауапкершілік

-тапсырманы жоспарланған мерзімге сәйкес уақытылы және сапалы орындау.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

10 минут

15 минут

10 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

Орныңды жылдам ауыстыр» жаттығуы 3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

4-тапсырма(оқулықтан)

Берілген үзінділерден айшықтау түрлерін тауып талда.

Жеткiзбес құдай сүйсе баққа кiмдi,
Қарыны ақ түйенiң ақтарылды.
Ат шаптыр, аруақ шақыр, тойла, қазақ
Тәуелсіз Президентің атқа мінді.

Ошақтың үш бұтындай үшкiл қазақ,
Ел болып еңсе көтер, күш қыл, қазақ.
Сиырдың бүйрегiндей бытырасаң,
Қашанда көрер күнiң мүшкiл, қазақ!

Тажалдың тамағы боп игiлiгiң,
Заманның көрдiң салған қиғылығын.
Еркiңде қалай бұрсаң аттың басын,
Өзiңе өз тiзгiнiң тидi бүгiн!

Жүндеген жуанды да, жуасты да,
Бодандық батты мәңгi су астына.
Ұлт болсаң ұятың бар, иманың бар,
Ал ендi жиналыңдар Ту астына!

8-тапсырма (оқулықтан)

Поэмадан алынған үзінділерді талдап, автор стиліне баға бер.

Үзінді	Троп	Автор стиліне баға
Естеми, Бумын, Бiлге, Күлтегiнге Жетедi адамзатта кiм тегiнде?! Тасқа ойып жазып кеткен өсиетi Қасқайып қара жердiң тұр төрiнде!
Арт жақта ұрпақ бар деп жоқтап алар, Айтарын түгел айтып кеткен олар. Тәндерi топырақта жатқанменен, Жандары жайсаңдардың көкте болар.
Жұртының жеткізбесе баққа қолын, Не керек иеленіп тақтан орын? Патша аз ба пәтуасыз ғұмыр кешкен, Кім іздер құнсыз басын жоқтап оның?
Көк семсер жарқылдамас жүз болмаса, Көсемнің несі көсем із қалмаса? Сірессе тағдыр деген суық мұхит, Кемедей күтірлетіп, мұз жармаса?

Жұптық жұмыс

Поэмаға сатылай кешенді талдау

Тақырыбы:

Идеясы

Жанр түрі

Шумақ

Тармақ

Бунақ

Буын

Ұйқас түрі

Көркемдегіш құралдар

Үйге: 10 -тапсырма

Рефлексия

«ҚҚҚ» кестесі

Қызық болған

1 нәрсе

Қиын болған

1 нәрсе

Құнды болған

1 нәрсе

Психологиялық ахуал

«Мен таптым» жаттығуы Қатысушылар дөңгелене отырып, кезекпен бірден жетіге дейін санайды. Жеті санын айтатын адам «Жеті» деудің орнына, орнынан тұрып, «Мен таптым» деп айтуы керек. Кім жаңылысса, сол ойыннан шығады.

Берілген үзінділерден айшықтау түрлерін тауып талдайды.

Поэмадан алынған үзінділерді талдап, автор стиліне баға береді.

Поэмаға сатылай кешенді талдау жасайды.

Тақырыбы: «Бәйтерек» Тәуелсіздіктің символы, Елбасының өр тұлғасы.

Идеясы: Астана –егеменді елдің жаңа қаласы, ал «Бәйтерек» монументі –еліміздің шынай азаттық символы. Тәуелсіздік бізге оңайлықпен келмегені, Астананың әлем мойындайтын үлкен қалаға айналғаны.

Жанр түрі: поэма

Шумақ: 30

Тармақ: 120

Бунақ: 3 бунақ

Буын: 10-11 буынды

Ұйқас түрі: қара өлең

Көркемдегіш құралдар

Бүнгі сабақ бойынша алған білімдеріне «ҚҚҚ» кестесі арқылы рефлексия жасайды.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

-үзінділерден айшықтау түрлерін анықтайды,

-талдау жасайды.

Дескритор

Білім алушы

-үзінділерді талдайды,

-көркемдегіш құрал түрін анықтайды,

-автор стиліне баға береді.

Берілген тапсырмалар

дың барлығына

«ноутбук» арқылы өзін-өзі бағалау жүргізеді.

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 7-сабақ

15.04.2024

Бөлім:		4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат
Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :
Күні:		15.04.2024
Сынып: 9		Қатысушылар саны:		Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:		"Бәйтерек" поэмасы. Тәуелсіздік жетістіктері
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:		9.2.4.1 автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу
Сабақтың мақсаты		Автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жаза алады.
Құндылықтарға баулу		Құндылық: тәуелсіздік және отаншылдық -отандық және әлемдік мәдениетті танудың құралы ретінде оқуға деген тұрақты қызығушылық; Құндылық: бірлік және ынтымақ -ортақ мақсатқа жету үшін басқалармен бірлесіп әрекет ету және өзіне жүктелген міндеттерді жауапкершілікпен орындау; Құндылық: әділдік және жауапкершілік -тапсырманы жоспарланған мерзімге сәйкес уақытылы және сапалы орындау.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі// Уақыты	Педагогтің әрекеті		Білім алушының әрекеті		Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басталуы 5 минут Сабақтың ортасы 10 минут 15 минут 10 минут Сабақтың соңы 5 минут	Ұйымдастыру кезеңі. 1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау. 2.Психологиялық ахуал «Автопортрет» жаттығуы. 3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады. 6-тапсырма(оқулықтан) Үзіндіні тыңдап, үзіндінің мазмұнын қарасөз түрінде жазып бер. Кең дала қан жылаған қасiреттен, Қазақтың қашан көзден жасы кепкен? Байланып Бостандықтың қол-аяғы, Кененiң қанжығада басы кеткен. Ту тiгiп Абылай аспас сары белге, Кек қайтып, бастар ма екен елiн өрге? Сарыарқа – айқастардың сахнасы, Сенделтiп салған талай әбiгерге. Алысса ауыздықпен арда көңiл, Тартуға қайғы деген арба жеңiл. Қобызға үнiн қосып күңiренедi Ежелгi Қазтуғаннан қалған Едiл. Созылып сор өзенi содан берi, Арнасы аққан сайын тереңдедi. Ойласа Орынборды опынатын Алаштың арысы мен кемеңгерi. Жер қайда қиып алып қылғытпаса, Шындыққа шара бар ма шыр жұқпаса? Қазақтың астанасын аярлықпен Ақмешiт, Алматыға сырғытпаса? Жендеттер жаралғалы кiмдi аяпты, Көгендеп кәрi-жасты бiрдей атты. Кәмпеске, ашаршылық, отыз жетi – Кiнәсiз халық қаны судай ақты. Қорқаудың қиянаты ел есiнде, Ойнаған төрт аяғы төбесiнде. Аштық пен оқтан қалған ақ сүйектер Ғасырдың көлденең тұр өңешiнде. Не керек, қайран елiн еңiреттi, Өлгеннiң орнына әкеп егiн ектi. Қараса, тарих бетi таңдақ-таңдақ, Түскендей жазылмайтын темiреткi... Жеке жұмыс «Бақытым басымда тұр талай күткен, Сеземін келмегенін оңайлықпен...» деп жырлаған ақын ойын өлең шумақтарымен немесе қарасөзбен жалғастырып жазыңыз. Автор стиліне сүйеніңіз. ЕББҚ оқушыға тапсырма Ақын жырлаған Бәйтерек пен Елордадағы «Бәйтерек» монументінің мазмұндық байланысын жазбаша түсіндір. Қорытындылау 1.Бәйтерек – Астананың төрiндегi, Өресi биiктiктiң өмiрдегi. Аялы алақаны Елбасының, Секiлдi өшпейтұғын сенiм мөрi. Өлең жолдары қандай ойларға жетелейді? 2. Қазақ елінің болашағы жайлы өз ойыңды жеткіз. Үйге: 10 -тапсырма Рефлексия		Психологиялық ахуал «Автопортрет» жаттығуы. - әр қатысушыға парақ беріледі, өз сипаттамасын тек бір жағына ғана жазу керектігі және 2 минуттан кейін парақтың келесі жағына есімдері көрсетілген беттерді тренер жинап алынатындығын ескертеді. Жаттығу шарты: - сізді таныс емес адаммен кездесу күтіп тұр делік, ол бірден сізді тану үшін өзіңізді сипаттап жазыңыз. Көпшіліктен өзіңізді ерекшелендіріп тұратын белгілеріңізді табыңыз. Бет-әлпетіңізді, жүрісіңізді, сөйлеу мәнеріңізді, киім киісіңізді, зейінді аударарлықтай ым-ишараларыңыз болса т.б... Үзіндіні тыңдап, үзіндінің мазмұнын қарасөз түрінде жазып береді.		Ауызша мадақтау Жарайсың! Керемет шешім! Ойлы шешім! Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін! Дескритор Білім алушы Дескритор Білім алушы -үзіндіні шығармашы лықпен дамытып жазады, -автор стилін сүйенеді, -үзіндідегі ойды сақтайды.	Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл Қалыптас тырушы бағалауға арналған тапсырма лар жинағы 9-сынып Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 8-сабақ

Бөлім:		4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат
Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :
Күні:
Сынып: 9		Қатысушылар саны:		Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:		"Бәйтерек" поэмасы. Тәуелсіздік жетістіктері
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:		9.3.4.1 әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, шағын сын мақала жазу
Сабақтың мақсаты		Әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, шағын сын мақала жаза алады.
Құндылықтарға баулу		Ұлттық мүдде құндылығы: Қазақ тілінің қолдану аясын кеңейту, қоғам игілігі үшін қызмет ету. Ұлттық мәдениетті дәріптеу. Ар-ұят құндылығы: адал еңбекті құрметтеу, сөзіне берік, ісіне адал болу, шешім қабылдай білу және жауапкершілікті сезіну. Талап құндылығы: Білуге, жаңаны тануға құштарлық, сыни және креативті ойлау, дұрыс қарым-қатынас орната білу.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі// Уақыты	Педагогтің әрекеті		Білім алушының әрекеті		Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басталуы 5 минут 5 минут Сабақтың ортасы 10 минут 15 минут 5 минут Сабақтың соңы 5 минут	Ұйымдастыру кезеңі. 1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау. 2.Психологиялық ахуал «Бір тілек» тренингі 3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады. Ой қозғау. 1.Шығармадан қандай ой түюге болады? 2.Шығарманы оқуға кеңес берер ме едің? 3.Шығармада қандай мәселе көтерілген? 4.Шығарма сізге қалай әсер етті? Шығарма сізге ұнады ма, ұнамады ма? Неліктен? 5.Шығарма не туралы?Шығарманың қысқаша мазмұнын сиапттап беріңіз. 13-тапсырма(оқулықтан) Жұптық жұмыс 1-жұп: Жұбан Молдағалиевтің «Мен – қазақпын» поэмасы мен «Бәйтерек» поэмасының тақырыбы мен идеясын салыстырып, ұқсастықтары мен ерекшеліктерін Венн диаграммасы арқылы көрсетіңіздер. «Мен – қазақпын» «Бәйтерек» поэмасы поэмасы 2-жұп: Н.Айтұлының «Бәйтерек» поэмасы мен Е.Жүністің «Тәуелсіздік» өлеңіндегі ортақ идеяны салыстырыңыздар. «Тәуелсіздік» «Бәйтерек» өлеңі поэмасы Жеке жұмыс Жұптық жұмыстағы салыстыра талдауларды қолдана отырып, сыни мақала жазыңыз. Құрылымын сақтап, сыни мақала жазу 1.Сөз басы. Шығарма авторы мен атауы, шыққан жылы т.б ақпараттарды қамтитын , талданатын шығарма туралы қысқаша ақпарат беру. Шығарма тезисін бір-екі сөйлеммен сипаттау. Автор ұсынған аргументтерді сипаттап болған соң, өз тұжырымын жасау. Шығарманың маңыздылығы неде? Неліктен құнды? 2.Негізгі бөлім. Шығарманың мазмұнына қысқаша сипаттама беру. Басқа автордың идеясы мен таырыбы ұқсасшығармасымен салыстыру. Қоғамдық мәселені талқылау (құрылым, стиль, көзделген аудиториясы, автор көзқарасы) Шығармадан дәлел келтіру. Автор ұстанымын , өз ұстанымын дәлелдеу, т.б үзінділерді қолдану. 3.Сөз соңы Автор көздеген мақсатына жетті ме? Шығармадан қандай ой түюге болады? Қандай қорытынды шығаруға болады? Қорытындылау «Мәңгілік Ел» идеясын қалай түсінесіңдер? Ой-пікірлеріңмен бөлісіңдер Рефлексия «Плюс» – оң әсер еткен жағдайды атаңыз. «Минус»-қай тапсырма түсініксіз болды? «Қызықты» - өздерін таңғалдырған немесе жаңа ақпарат , проблеманы шешу жолдары.		Психологиялық ахуал «Бір тілек» тренингі арқылы балалар бір-біріне өздерінің аттарының бас әріптеріне сәйкес тілек білдіреді. Ой қозғау мақсатында шығарманы талдауға арналған сұрақтарға жауап береді. Бұл сұрақтар сыни мақала жазуға бағыт-бағдар береді. Жұптық жұмыста 1-жұп Жұбан Молдағалиевтің «Мен – қазақпын» поэмасы мен «Бәйтерек» поэмасының тақырыбы мен идеясын салыстырып, ұқсастықтары мен ерекшеліктерін Венн диаграммасы арқылы көрсетеді.. 2-жұп .Айтұлының «Бәйтерек» поэмасы мен Е.Жүністің «Тәуелсіздік» өлеңіндегі ортақ идеяны салыстырады. Жұптық жұмыстағы салыстыра талдауларды қолдана отырып, сыни мақала жазады. «Мәңгілік Ел» идеясын қалай түсінетіндігі жөнінде ой-пікірлерімен бөліседі. Бүгінгі сабақта оң әсер еткен жағдайларды, алған білімін сараптайды. Түсініксіз болған жайттарды мұғаліміне айтады.		Ауызша мадақтау Жарайсың! Керемет шешім! Ойлы шешім! Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін! Дескритор Білім алушы -қазақ әдебиеті үлгілерімен салыстырып талдайды, -ұқсастықта рын салыстырады, -ерекшелік терін анықтайды. Дескритор Білім алушы - шығарманы қазақ әдебиетіндегі мазмұндас шығармамен салыстырады, -ортақ идеясын көрсетеді, -тақырыпты ашады, -құрылымын сақтайды, -сыни пікірін білдіреді, -қорытынды жасайды, -сауатты жазады.	Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл Қалыптас тырушы бағалауға арналған тапсырма лар жинағы 9-сынып Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 9-сабақ

19.04.2024

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

19.04.2024

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

"Бәйтерек" поэмасы Бәйтерек монументі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.3.2.1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру;

Сабақтың мақсаты

Шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға бере алады.

Құндылықтарға баулу

Ұлттық мүдде құндылығы: Қазақ тілінің қолдану аясын кеңейту, қоғам игілігі үшін қызмет ету. Ұлттық мәдениетті дәріптеу.

Ар-ұят құндылығы: адал еңбекті құрметтеу, сөзіне берік, ісіне адал болу, шешім қабылдай білу және жауапкершілікті сезіну.

Талап құндылығы: Білуге, жаңаны тануға құштарлық, сыни және креативті ойлау, дұрыс қарым-қатынас орната білу.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

15 минут

10 минут

5 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

«Екі лагерь»

3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

Ой шақыру

« Бәйтерек » поэмасы-ХХІ ғасыр поэмасы. Себебі , бұл тәуелсіз Қазақстанның шарықтау шегі. Елбасымыздың елі үшін атқарған міндеттрерін сипаттайтын ұлы шығарма. Поэма негізінен бастан аяқ Елбасының елі үшін жасаған іс-әрекеттерін насихаттауды мақсат тұтады.Осындай өз дәуіріміздің ұлы перзентін, еліміз үшін жасаған нақты қадамдарын көрсететін поэма болашақ ұрпақ үшін де, әдебиетіміз үшін де қажет екені белгілі. Поэманың басты идеясы- Тәуелсіз Қазақстанның даму барысымен Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың ерен еңбектерін насихаттау. Осы кезге дейін Елбасымыз жайлы жазылып жатқан жұмыстар аз емес, бірақ, әдебиет саласында көшбасшымызға арналған болашақ тарихи поэма өз дәрежесінде бағалану керек . Поэманы оқи отырып, әр елім,жерім деген перзент осындай ұлы тұлғадан үлгі өңеге алары анық.

Жырдың авторы Елбасынна үлкен құрмет көрсетіп, оны бағалауда жоғары көрсеткіш көрсетеді. Қазақ халқының бүкіл әлемді аузына қаратқан айбарлы да абыройлы дәуірін зор мақтаныш сезіммен жырлайды. Сондай-ақ ақын Елбасының барлық іс-әрекетін поэма арқылы бере біледі.

Өтінде арпалысқан өмір-майдан,

Жайқалсын болашағын тамыр жайған.

Бәйтерек-Елбасының өр тұлғасы,

Әкеліп өз қолыммен елім қойған.

1-тапсырма

Топтық жұмыс

Психологиялық ахуалдағы «Екі лагерь» жаттығуы арқылы бөлінген екі топ бойынша

«Бәйтерек» поэмасындағы қазақ халқының өткен тарихы мен бүгінгі заманын сипаттаңдар.

1-топ: Қазақ халқының өткен тарихы

2-топ: Қазақ халқының бүгінгі тарихы

11-тапсырма(оқулықтан)

Жеке жұмыс

Поэманың жаңашылдығы қандай сөздерінен көрінеді? Ұрпақтар сабақтастығы мен заманауилығын білдіретін тұстарынан үзінді келтіре отырып, талдап айт.

Ұрпақтар сабақтастығы мен заманауилығын білдіретін үзінділер

Жаңашылдығына баға беру

ЕББҚ оқушыға тапсырма

1. «..Тай екі аяғымен шауып бара жатып, жолында бір бәйтерекке кез болады. Тай әлсірейін дейді. Терек жанына бара бергенде, бала тайынан секіріп түсіп, бәйтеректің басына шығып кетеді. Жалмауыз кемпір бәйтеректің түбін кешке дейін қазады. Бір кезде бір қызыл түлкі келеді де кемпірге:

— Шеше, шаршаған екенсің, мен қаза тұрайын, сен ұйықтап демал, –дейді. Кемпір жатады. Түлкі тісті суға атады да қазған шұқырды қайта бітеп, өзі кетіп қалады...»

2. «..Дәу қара құс суылдаған бетімен

бәйтерекке келіп қонғанда бәйтерек майысып, сынып қала жаздайды. Бұл алып қара құс — самұрық екен . Самұрықтың үлкендігі сондай - жайып жібергенде бір қанатының өзі бір айлық жерді алып кетеді екен. Қонысымен Самұрық бәйтеректің түбіндегі... бүруге тап береді, бірақ балапандарын шыр-шыр еткен соң, тоқтайды. Алып қара құс...пен дос болған соң: «Не қалайсың?» -деп сұрайды. ...басынан кешкен әңгімесінің бәрін айта келіп, адасып жүргенін, енді жер үстіне шыққысы келетінін айтады. Алып қара құс ...ті қанатына мінгізіп, ұшып, тар тесіктен өткізіп, жер үстіне шығарады.

Тапсырма

Екі ертегінің атын тауып, екінші кейіпкерін анықтаңдар.

А) «Алтын жүзікті қыз», «Хан Шалқан»; Шалқан.

В) «Күн астындағы Күнікей қыз», «Атымтай Жомарт», Күнікей.

С) «Түлкі», «Ер Төстік», Ер Төстік.

Д) «Боран батыр», «Керқұла атты Кендебай»; Кендебай.

Е) «Алтын сақа», «Ер Төстік»; Ер Төстік»

Қорытындылау

Несіпбек Айтұлының «Бәйтерек» поэмасын оқығаннан кейін, қандай әсер алдыңдар? Автормен кездесу мүмкіндігі болса, оған қандай сұрақтар қояр едіңдер? Астананың абыройын асқақтату үшін не істей алар едіңдер?

Рефлексия

«Бағалау терезесі» әдісі

Маған бәрі де түсінікті	Сұрақтар пайда болды
Мен есте сақтадым	Түсінбедім

Психологиялық ахуал

«Екі лагерь»

Жүргізуші сыныптағы бір оқушының өз қалауымен сыртқа шығып кетуін ұсынады. Ол сыртқа шыққанда қалған оқушылар бір ұқсас белгілеріне қарай екі топқа бөлініп, бір-бірінен алыс отырады. Сырттағы оқушы кіріп, екі топтың қандай бір-біріне ұқсамайтын белгі арқылы бөлінгенін табу керек. Бұл ойын топқа бөлгенде, оқушылардың ықыластылығы мен зейінділігін анықтау үшін жүргізіледі.

Психологиялық ахуалдағы «Екі лагерь» жаттығуы арқылы бөлінген екі топ бойынша

«Бәйтерек» поэмасындағы қазақ халқының өткен тарихы мен бүгінгі заманын сипаттайды.

Несіпбек Айтұлының «Бәйтерек» поэмасын оқығаннан кейін, қандай әсер алғанын баяндайды. Авторға қоятын сұрақтарымен ой бөліседі. Келешекте Астананың абыройын асқақтату үшін жасайын іс-әрекетін жоспарлайды.

Екі ертегінің атын тауып, екінші кейіпкерін анықтайды.

«Бағалау терезесі» әдісі бойынша рефлексия жасайды. Нені түсінгендігі, нені есте сақтағандығы, нені түсінбегенін талдайды.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

- қазақ халқының өткен тарихын сипаттайды,

- қазақ халқының бүгінгі тарихын баяндайды.

Дескритор

Білім алушы

-ұрпақтар сабақтастығы мен заманауилығын білдіретін тұстарынан үзінді келтіреді,

-жаңашылды

ғына баға береді.

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 10-сабақ

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

"Бәйтерек" поэмасы. Жаңа астана – жаңа қоғам

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

Сабақтың мақсаты

Шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың түрлерін талдай отырып, автор стиліне баға бере алады.

Құндылықтарға баулу

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

7 минут

Сабақтың ортасы

5 минут

8 минут

5 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

«Әдемі ойлай және демала біл» жаттығуы

3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

1-тапсырма

Cөздікпен жұмыс

Ақтангер – жылқыдағы ақшыл белгімен байланысты қалыптасқан түс.

Арда – 1) ерке өскен 2) тағы, асау

Байырқалау – тыным табу, байыздау

Бұршақ салып мойыныңа –бұршақ –өсімдіктің дәні, сондықатн батырлық жырларда, ертегілерде ұзақ уақыт бала күткен әке-шеше мойындарына бұршақ салып, әулие –әнбиелерді аралайды деп айтылады, демек, өсіп-өнумен байланысты ырым. Қазіргі заман ақыны еліміздің тәуелсіз атануы халқымыздың аңсап күткен тарихи оқиға не екенін бейнелі түрде жеткізгені деп қабылданады.

Ғалауат – дін жолындағы соғыс.

Жүлге – тау аңғары, алқап, жазық дала, тегістік,.

Көрешек – бастан өткізер іс-әрекет, мұнда:әлі талайды көресің деген мағынада.

Күш-қуат келіде емес, келсабында – келі –дәнді-дақылдарды түйіп ұнтақтау үшін ішін қуыстап жасаған ағаш құрал; келсап – келіге салған дәнді түйгіштеп уататын құрал.

Құлғана – қауіпті жара түрінде білінетін жұқпалы аурудың аты.

Мехнат - ауыр азап, бейнет, қиыншылық.

Наркескен – болаттан соғылған екі жүзді алмас қылыш.

Өліара – ескі ай мен жаңа айдың аралығындағы мерзім, уақыт; бұл жерде: ескі мен жаңаның ауысып жатқан, не болары әлі түсініксіздеу кезең.

Өндіршек – жұтқыншықтан басталатын өңештің бойы, алқам.

Сағанақ – керегелік желінің ең қысқа ағашы.

Теміреткі – саңырауқұлақтар тудыратын дөңгеленіп бөртіп шығатын қышымалы, жұқпалы ауру аты.

Уақа емес – оқасы жоқ, ештеңе етпейді.

2-тапсырма

Ерекшеленіп берілген сөз, сөз тіркестерін көркемдегіш құралдармен сәйкестендір.

Қараса Қазақстан алабына, Құрамы қырық қылау – ала-құла	Эпитет
Түсімде Тәуелсіздік Падишасы, Ақ қағаз, алтын қалам берді маған!	Синекдоха
Ақтүтек қайта айналып соққанменен, Ақсүйек заман жұты оралмайды.	Теңеу
Көреген, қол бастаған дара батыр, Көкжалдай мұз төсеніп , қар жамылар	Метонимия

Ақын қолданысындағы айшықтаудың түрлерін сәйкестендіріңіз.

Ошақтың үш бұтындай үшкіл, қазақ,

Ел болып еңсе көтер, күш қыл, қазақ.

Сиырдың бүйрегіндей бытырасаң,

Қашанда көрер күнің мүшкіл, қазақ!

Аллитерация

Көсемге көштің түсер салмағы бар,

Көк толқын кеме жүзсе қақ жарылар.

Көреген, қол бастаған дара батыр,

Көкжалдай мұз төсеніп, қар жамылар.

Ассонанс

Ұлтының табанынан ызғар өтсе,

Ұлтарақ, ұлтаны да болуға бар!

Эпифора

3-тапсырма

1) Берілген үзіндіден метафоралық қолданыстарды тауып, автор ойын талдаңыз.

Метафоралық қолданыс

Автор ойы

Саңқ етті Алатаудың мұзбалағы,

Жаңғырып жартас біткен, күз қарады.

Шарықтап шырқау көкте жүрді-дағы,

Бетке алып тартып кетті түз даланы

Өлеңнің ақтаңгері арғы бабам,

Басынан ешкім асып қарғымаған.

Түсімде Тәуелсіздік Падишасы,

Ақ қағаз, алтын қалам берді маған!

Өзіңді тексер

Метафоралық қолданыс

Автор ойы

Саңқ етті Алатаудың мұзбалағы,

Жаңғырып жартас біткен, күз қарады.

Шарықтап шырқау көкте жүрді-дағы,

Бетке алып тартып кетті түз даланы

Ақын Алатаудың мұзбалағы деп көшбасшыны, ел билеуші тұлғаны айтып тұр. Алатаудың деуі оның туған жерімен тікелей байланысты

Өлеңнің ақтаңгері арғы бабам,

Басынан ешкім асып қарғымаған.

Түсімде Тәуелсіздік Падишасы,

Ақ қағаз, алтын қалам берді маған!

Өлеңнің ақтаңгері деп сөзге жүйрік, тілге шешен қазақ халқын меңзесе, Тәуелсіздік Падишасы деп тәуелсіз елдің іргетасын қалаған, еркіндік туын көтеруге ықпал еткен көшбасшы бейнесін атайды.

2) Ақынның қолданған символдық мағынадағы айшықты сөз тіркестерін теріп жазыңыз

Қорытындылау

https://wordwall.net/ru/resource/55195215

Wordwall платформасы арқылы сұрақтарға жауап беріңдер

Рефлексия

Психологиялық ахуал

«Әдемі ойлай және демала біл» жаттығуы
- Жүргізуші: «Толқыған кезде, асықпай дем алуға үйрен. Түзу отыр, қолдарыңды тізелеріңе салып, көздеріңді жұмыңдар, терең дем
алыңдар:
- Ойша: «Мен арыстанмын»,- деп деміңді ішке ал, сыртқа шығар;
- Дауыстап: «Мен құспын»,- деп деміңді ішке ал, сыртқа шығар;
- Дауыстап: «Мен гүлмін»,- деп деміңді ішке ал, сыртқа шығар;
- Дауыстап: «Мен сабырлымын»,- деп деміңді шығар. Сен сабырлысың, сенің қолыңнан бәрі келеді

Сөздікпен жұмыс жасайды.

Ерекшеленіп берілген сөз, сөз тіркестерін көркемдегіш құралдармен сәйкестендіреді.

Ақын қолданысындағы айшықтаудың түрлерін сәйкестендіреді.

Берілген үзіндіден метафоралық қолданыстарды тауып, автор ойын талдайды.

Ақынның қолданған символдық мағынадағы

айшықты сөз тіркестері:

Тәуелсіздік падишасы, азаттық аясы, нардың жүгі, таңдайымның тамшысы, тәуекелдің тауы, қазақтың құты, жер кіндігі, бөрінің бекінісі, сарай нұры.

Wordwall платформасы арқылы сұрақтарға жауап береді.

Рефлексия кезінде «Өзін-өзі бағалау» парағы арқылы сабақтан қандай әсер алғанын, қандай жаңа нәрсе үйренгенін немесе не түсінбегенін, қандай кедергі болғанын жеткізеді.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

Дескритор

Білім алушы

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

https://wordwall.net/ru/resource/55195215

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 11-сабақ

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Туады әр халықтың өз көсемі Бөлім бойынша жиынтық бағалау-1

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.3.3.1 шығарманың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазу;

Сабақтың мақсаты

Шығарманың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, әдеби эссе жаза алады.

Құндылықтарға баулу

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

7 минут

8 минут

Сабақтың ортасы

20 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

«Жүректі тазарту»

3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

1-тапсырма

Поэмадағы Елбасының образын ашудағы ақын ізденістерін саралап, ақынның образ жасау шеберлігіне талдау жасаңдар.

2-тапсырма

«Т кестесі» әдісі арқылы идеясын ғаламдық тұрғыдан талдау жаса .

Шығарма Шығарма идеясын

идеясы ғаламдық тұрғыдан талдау

4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

«Мәңгілік ел- мәңгілік мұрат» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқылатын шығарма Н.Айтұлы «Бәйтерек» поэмасы

Оқу мақсаты

9.3.3.1 шығарманың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазу

Бағалау критерийі Білім алушы

 Шығарма идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап,

тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазады

Ойлау дағдыларының деңгейі Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты 20 минут

Тапсырма

Н. Айтұлы "Бәйтерек" поэмасыдағы негізгі идеяны баршаға ортақ мәселе тұрғысынан қарастырып, әдеби эссе жазыңыз

Бағалау критерийі	тапсырма	Дескриптор	Балл
Бағалау критерийі	тапсырма	Білім алушы	Балл
Шығарма идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазады		поэманың идеясын ғаламдық мәселелер мен байланыстырады	1 1
		ойын дәлелді жеткізеді	1 1
		тақырыпты ашады;	1 1
		құрылымын сақтайды	1 1
		сауатты жазады	1 1
Барлығы			10

Рефлексия

Психологиялық ахуал

«Жүректі тазарту» Оқушыларға таза парақшалар таратылады. Оған дәл қазіргі кездегі ойындағы кірбіңді, ренішті, қолайсыз көңіл күйді жазу ұсынылады. Жазып болған соң, қоқыс жәшігіне тастайды. Осылайша барлық жағымсыз көңіл күйден арылып, тазарған жүрекпен,

көтеріңкі көңіл күймен сабақ басталады.

Поэмадағы Елбасының образын ашудағы ақын ізденістерін саралап, ақынның образ жасау шеберлігіне талдау жасайды.

Идеясы: жас ұрпақтарды, өз елін қадірлей білуге, оң бағыт беріп, елін, жерін сүйетін, болашақты берекелі қарсы алатындай етіп тәрбиелеу.

«Мәңгілік ел- мәңгілік мұрат» бөлімі бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларын орындайды.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

-кейіпкердің образын ашудағы ізденісін саралайды,

-ақын шеберлігіне талдау жасайды.

Дескритор

Білім алушы

-шығарма идеясына талдау жасайды,

-ғаламдық түрғыдан талдайды.

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 12-сабақ

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қажығали Мұхамбетқалиевтің өмірі мен шығармашылығы. «Тар кезең» романы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

Сабақтың мақсаты

«деби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасай алады. Эпикалық, мәтіндердегі композициялық амалдарды талдай алады.

Құндылықтарға баулу

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

15 минут

8 минут

7 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

«Өкпені еріту» жаттығуы

3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

Танымдық ақпарат

Қажығали Мұханбетқалиұлы — жазушы-публицист, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының иегері (2014).1942 жылы 8 желтоқсанда Ақтөбе облысы, Байғанин ауданында дүниеге келген.

1965 жылы Қазақ Ұлттық Университетінің филология факультетін үздік бітірген. Одан кейін Ақтөбе облыстық радио және телевидение комитетінде редактор, облыстық «Коммунизм жолы» газетінде әдеби қызметкер болды. Алматыдағы «Қазақстан» баспасында аға редактор, «Жұлдыз» журналында бөлім меңгерушісі, «Қазақ әдебиеті» газетінде жауапты хатшы, «Жаңа фильм» журналының бас редакторы болған. Кейінгі жылдары ҚР Президенті аппаратында, Парламенті, «Таң Шолпан» журналында қызмет істеген.

Р.Акутагава, С.Моэм, П.Мэриме, Ти де Мопассан, Д.Фонвизин, С.Чубек, Л.Хонвано, Дж.Одинаев, Х.Абдуллин, Я.Брыль, Л.Колодезный, т.б. жазушылардың жекелеген әңгімелерін және түрікмен жазушысы Т.Жұмагелдиновтың «Егес» атты кітабын, орыс жазушысы А.Скалонның «Бақыттың алтайы түлкісі» атты әңгімелер мен повестер жинағын қазақ тіліне аударған. Өзінің де бірқатар әңгімелері шет елдерде жарияланған ұжымдық жинақтарға енген. «Сырым батыр» атты романының алғашқы тарауларын әдеби журналдарда жариялады. «Сырым Датұлы» жинағын құрастырып, алғы сөзі мен түсініктемелерін жазған. 2004 жылы «Арыс» баспасынан «Сырым Датұлы» атты жинағын шығарды.

Шығармалары: Жұлдызды түндер. Әңгімелер. А., «Жазушы», 1972; Тоғай сыбдыры. Повестер мен әңгімелер. А., «Жазушы», 1974; Жаңғырық. Әңгімелер мен повестер. А., «Жалын», 1978; Старые друзья. Рассказы и повести. А., «Жазушы», 1981; Қайдасың сен, махаббат. Әңгімелер мен повестер. А., «Жалын», 1984; Дороги жизни. Рассказы и повесть. А., «Жазушы», 1986; Сынық терезе. Әңгімелер мен хикаяттар. «Елорда», 2003; Жалғыз жиен. Әңгімелер менповестер. «Жазушы», 2005; Алабұға, аққайран. «Бауыр», 2008.

1-тапсырма

Қажығали Мұхамбетқалиевтің «Тар кезең» романынан берілген оқулықтағы үзіндіні Жигсо әдісімен оқу.

2-тапсырма

«Уақыт тізбегі» әдісі бойынша шығарма сюжетіндегі маңызды оқиғаларды еске түсіріп, кестені толтырыңдар.

«Уақыт тізбегі»

оқиға

3-тапсырма

Үзінді не себепті «Тар кезең» еп атаған? Шығармаға композициялық – сюжеттік талдау жаса.

1.Оқиғаның басталуы

2.Оқиғаның дамуы

3. Оқиғаның байланысуы

3.Оқиғаның шиеленісуі

4.Оқиғаның шарықтау шегі

5.Оқиғаның шешімі

ЕББҚ оқушыға тапсырма

Сәйкестендіру тесті арқылы сюжеттік желіні анықтаңыз

Оқиға желісі	Композициялық құрылымы
1. Сырым Датұлы бастаған ұлт- азаттық қозғалысымен санасуға мәжбүр болған Ресейдің отарлық билеу жүйесінің басшылығы	А.Оқиғаның басталуы
2. «Халық кеңесінің» шешімімен тақтан тайдырылған Нұралы хан.	В.Оқиғаның дамуы
3. Сібір және Уфа губерниясының генерал – губернаторы барон Игельстромның Кіші жүзде Ресейдің отаршыл саясатын жүзеге асырып, хандық билікті жоюға жүргізген реформасы	С.Оқиғаның байланысуы
4. Сырым батырдың отаршылдардың арнайы жазалау жорықтарынан қорғанып, қарауындағы елді бұрынғы қоныстарынан көшіріп, жаңа қоныстарға орналасуы	Д.Оқиғаның шиеленісуі
5. Сырым батыр қарауындағыларды сенімді елді мекендерге көшіргеннен кейін ұлттық –азаттық үшін күресетін қазақ қолын әскери-жауынгерлік жағдайға бейімдеп дайындауы	Е.Оқиғаның шарықтау шегі
6. Кіші руларының сенімді өкіліретінде Сырымның қолы қойылып, мөрі басылған хаттың генерал-губернатор мен Петербургтегі патшайымға жолдануы	F.Оқиғаның шешімі

Үйге: 2-тапсырма

Рефлексия

«Көңіл-күй гүлшоғыры». Оқушыларға түрлі –түсті гүлдер таратылады, өздеріне ұнаған гүлді құмыраға жабыстырады, таңдаған түстері бойынша көңіл-күйлері анықталады.

Психологиялық ахуал

«Өкпені еріту» жаттығуы
Тып - тыныш денеңізді бос ұстап отырыңыз. Өзіңізді қаракөлеңкеде театрда отырмын деп есептеңіз Алдыңыздағы шағын сахнаға ( ең жек көретін, көргіңіз келмейтін ) сіз кешіруге тиісті адамды қойыңыз. Мейлі ол сізді қазір ренжітсін, бұрын ренжітсін, қазір өмірде бар болсын, әлде өмірден өтіп кетті ме, оған мән бермеңіз. Көз алдыңызға елестеткенде оның жағдайы жақсы, жүзіне күлкі үйірілген жағдайда болуы керек. Оны бақытты деп біліңіз. Бірнеше минут оның жүзін анық көз алдыңызда ұстап тұрыңыз. Сонан соң барып ол бейнемен қоштасыңыз. Сіз кешірген адам кетісімен сіз өзіңізді сахнаға қойыңыз. Өзіңізді де тек жақсы жағдайда елестетіңіз. Бақытты, күлкі үйірілген жүзбен тұрыңыз. Бұл әлемдегі жақсылық барлығыңызға да тең жететінін ұғыңыз.

Топтарға мәтін бөлігі таратылады. Мәтін бөлігін оқып, өз топтарында талқылайды. Талқылауға аз ғана уақыт беріледі. Бастапқы топқа қайта келіп, қолдарындағы мәтін бөліктерін құрастырады. Топтарға мәтіннің толық нұсқасы таратылады. Толық мәтін мазмұнымен танысып, мәтін желісін топ мүшелері бірлесіп отырып аяқтайды.

Шығармаға композициялық – сюжеттік талдау жасау

1.Оқиғаның басталуы

Сібір және Уфа губерниясының генерал – губернаторы барон Игельстромның Кіші жүзде Ресейдің отаршыл саясатын жүзеге асырып, хандық билікті жоюға жүргізген реформасы

2.Оқиғаның дамуы

Сырым батырдың отаршылдардың арнайы жазалау жорықтарынан қорғанып, қарауындағы елді бұрынғы қоныстарынан көшіріп, жаңа қоныстарға орналасуы

3.Оқиғаның байланысуы

Сырым батыр қарауындағыларды сенімді елді мекендерге көшіргеннен кейін ұлт –азаттық үшін күресетін қазақ қолын әскери-жауынгерлік жағдайға бейімдеп дайындауы

4.Оқиғаның шиеленісуі

Сырым Датұлы бастаған ұлт- азаттық қозғалысымен санасуға мәжбүр болған Ресейдің отарлық билеу жүйесінің басшылығы

4.Оқиғаның шарықтау шегі

Кіші руларының сенімді өкілі ретінде Сырымның қолы қойылып, мөрі басылған хаттың генерал-губернатор мен Петербургтегі патшайымға жолдануы

5.Оқиғаның шешімі

«Халық кеңесінің» шешімімен тақтан тайдырылған Нұралы хан.

Сәйкестендіру тесті арқылы сюжеттік желіні анықтайды.

«Көңіл-күй гүлшоғыры» әдісі бойынша оқушылар түрлі –түсті гүлдердің ішінен өздеріне ұнаған гүлді алып, құмыраға жабыстырады, таңдаған түстері бойынша көңіл-күйлерін білдіреді.

Талқылау кезінде оқушылардың айтылған пікірлері мен көзқарастары ауызша

мадақтау арқылы бағаланып, сабақтың келесі кезеңінде белсенді қатысуына ынталандыра

ды.

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

-мәтін бөлігін оқиды,

-топта талқылайды.

Дескритор

Білім алушы

-маңызды оқиғаларды еске салады,

-кестені толтырады.

Дескритор

Білім алушы

-композициялық – сюжеттік талдау жасайды:

-оқиғаның басталуы,

-оқиғаның байланысуы,

-оқиғаның дамуы,

-оқиғаның шиеленісуі,

-оқиғаның шарықтау шегі,

-оқиғаның шешімі

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 13-сабақ

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

А.Арысбаева

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қажығали Мұхамбетқалиевтің «Тар кезең» романы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.1.2.1 әдеби шығармадағы психологизмді анықтау

Сабақтың мақсаты

Әдеби шығармадағы психологизмді анықтай алады.

Құндылықтарға баулу

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

10 минут

5 минут

10 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

«Жақсылық тамшысы»

3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

Өткен тақырыпты қайталау

«Попкорн» әдісі арқылы сұрақтарға жауап бер.

1. «Тар кезең» романында Сырым бидің үйіне жиналған ел ағалары қандай бәтуаға келді?

2.Сырым би басқосуға келмеген ағайынға қандай сәлем айтты? Оның мәнісі неде?

3.Шүкірәлі бай туралы не білдіңдер?

Ол қандай маңызды жаңалық естиді?

4. Пугаш батыр кім? Ол туралы тарихтан не білесіңдер?

5. Романда сөз болған Дәуқара батыр мен Бармақ батырдың өлімі туралы Сырым монологі нені білдіреді? Сырым батыр өзі үшін қандай құпияны ашады?

6. Я.М.Зенбулатов деген кім?

7. Романда мешіт туралы не айтылған? 8. Шәки мен башқұрт жігіті Батырша мешітте не туралы сөйлесті?

9.Шүкірәлі, Шәки, Нұрмұханбет қазақтарға Игельстромның қандай сәлемін жеткізді? Қырдағы елден қандай хабар алды?

10. Сырым бидің хандық билік туралы ойлары қандай болды? Хандық билікті жоюдағы мақсаты не?

1-тапсырма

«Бейтаныс сөздер әлемі».

Мәтінді шолып оқу әрекеті арқылы таныс емес сөздерді қос бағанды кестеге салыңдар.

Бейтаныс сөздер

Танымдық мағынасы

-наместник-генерал-поручик барон

-Мемлекеттік әскери

коллегия

-форпост

-иррегуляр

-бұратана

Тарихи-шендік лауазым, ірі әкімшілік аймақтың жетекшісі

Өз құзырлық шеңберіндегі мәселелерді бірлесіп шешуге құқығы бар адамдар тобы

Алдыңғы шепте орналасқан қамалдар арасындағы шағын бекініс

Жүйелі құрылмаған әскер

Өз ұлттық болмысынан айырылған,ассимиляцияға ұшыраған халықтың сипаты

2-тапсырма

«Идеялық байланыс шеңбері»

Шығарманың идеясын ашудағы бейтаныс сөздердің байланысын мәтін негізінде табыңдар.

Өзіңді тексер!

-Уфа және Сіңбір әкімшілік аймағына жаңадан тағайындалған наместник-генерал-поручик барон Игельстром.

-Қырғыз-қайсақтар мен Урал казак әскерлерінің арасы өте жаман деседі.Дәл осындай хат-хабарлар Мемлекеттік Әскери Коллегияға да көптеп түсуде.

-Бодандарымыздың бір-біріне толассыз шапқыншылық жасауына жол бермеу үшін,форпосттардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін шеп күзетінде иррегуляр әскер тұр.

-Бұл бұратаналардың ханына да, сұлтандарына да хат жазудан кенде емеспіз!

3-тапсырма (оқулықтан)

Кейіпкерлер сөйлеген сәттегі психологиялық мінездеріне назар аудар. Олардың ішкі ойы мен сыртқы бейнесін салыстыра отырып, психологиялық портрет жаса.

4-тапсырма (оқулықтан)

Үзіндіні тыңдап, кейіпкердің психологиялық тебіренісі қандай сөздер арқылы берілгенін тауып, жеке сөздерге мән бере отырып талдаңдар.

ЕББҚ оқушыға тапсырма

Дұрыс жауабын белгіле. .

1. «Тар кезең» романының авторын көрсет.

А) Р.Мұқанова

Ә) Қ.Мұхамбедқалиұлы

Б) Ш.Айтматов

В) Ж.Сахиев

2. «Тар кезең» романы романның қай түріне жатады?

А) тарихи роман

Ә) психологиялық роман

Б) публицистикалық роман

В) мемуарлық роман

3. «Атыс-шабыс, ала шапқын, өштесу, есе қайтару, шауып кету, қысқасы – үздіксіз жаулық жолы...» деген сөйлемде қандай әдеби-көркемдегіш тәсіл қолданылған?

А) гипербола

Ә) литота

Б) градация

В) антитеза

4. Үркіншілік сөзі қандай мағына береді?

А) қуған-сүргін, жаугершілік

Ә) тоқшылық, астамшылық

Б) кедейлік, жоқшылық

В) өкініш, үмітсіздік

Үйге: 8-тапсырма

Рефлексия

Алшы - Сабақтан өзіңе пайдалы не алдың?

Тәйке – Сабақта не қиын болды?

Бүк – Сабақта нені басқаша өзгертуге болады деп ойлайсың?

Шік – Бүгінгі сабақтан үйренгенің бойынша алда не істеймін деп ойлайсың?

Психологиялық ахуал

«Жақсылық тамшысы»

Әр бала тамшыға өзі жасаған жақсы істерін немесе өзінің бойындағы жақсы қасиеттерін стикерге жазып жеткізеді. Іліп жатқанда әрқайсысы өзгелерге, айналасына өзі жасаған жақсылықтарын, қасиеттерін жария етеді.

«Бейтаныс сөздер әлемі» әдісі арқылы

мәтінді шолып оқу әрекеті арқылы таныс емес сөздерді қос бағанды кестеге салады.

Идеялық байланыс шеңбері» әдісі бойынша

шығарманың идеясын ашудағы бейтаныс сөздердің байланысын мәтін негізінде табады.

Кейіпкерлер сөйлеген сәттегі психологиялық мінездеріне назар аударады. Олардың ішкі ойы мен сыртқы бейнесін салыстыра отырып, психологиялық портрет жасайды.

Үзіндіні тыңдап, кейіпкердің ішкі психологиялық тебіренісі қандай сөздер арқылы берілгенін тауып, жеке сөздерге мән бере отырып талдайды.

Тест сұрағының дұрыс жауабын белгілейді.

Оқушылар бүгін сабақтан пайдалы не алғанын, не қиын болғанын, алдағы уақытта не істеуге болатындығы жөнінде рефлексия жасайды.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Берілген тапсырмалар

дың барлығын

жетон арқылы бағалау

Дескритор

Білім алушы

- мәтіннен таныс емес сөздерді іріктейді;

- лексикалық мағынасын анықтады;

Дескритор

Білім алушы

-көркем шығарманың идеясын түсінеді;

-бейтаныс сөздердің қолданылу аясында анықтай алады;

Дескритор

Білім алушы

-кейіпкердің тебіресін қандай сөздер арқылы берілгенін анықтайды,

-кейіпкердің психологиялық көңіл күйін талдайды.

Барлық тапсырмалар асық арқылы бағаланады.

Алшы –

(9-10 балл)

Тәйке

(7-8 балл)

Бүге (бүк) –

(4-6 балл)

Шіге (шік) –

(1-4 балл)

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 14-сабақ

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

А.Арысбаева

Күні:

03.05.24ж

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Тар кезең» романындағы кейіпкерлер жүйесі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.1.3.1 көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтау;

Сабақтың мақсаты

Көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтай алады.

Құндылықтарға баулу

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

20 минут

10мин

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

«Атомдар мен молекулалар»

3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

6 топқа бөлінеді.

1-тапсырма

Топтық жұмыс

Топтарға бөлініп, «Ақылдың алты қалпағы» тәсілімен роман кейіпкерлеріне, орын алған оқиғаларға баға беріңдер.

«Ақ қалпақ» – шығармада көтерілген мәселеге қатысты талассыз деректерді келтіреді.

«Сары қалпақ» – кейіпкерлер өмірінің сәтті кезеңдерін айтады.

«Қара қалпақ» – кейіпкерлер өмірінің сәтсіз тұстарына тоқталады.

«Көк қалпақ» – талдау жасайды, топтар «Не үшін? Неге? Неге байланысты?» деген сұ рақтарға жауап іздейді.

«Жасыл қалпақ» – кейіпкерлер өміріне қатысты тың идеялар мен болжамдар ұсынады.

«Қызыл қалпақ» – оқиғаны оқу барысында бастан кешірген сезімдерін тұжырымдайды.

Кейіпкерлер сөзін сәйкестендіріңіз.

Осы бастан айтып қояйын, кімде-кім ананы кедей-кепшік деп, мынаны бейшара-байғұс деп, жоқ-жітікке көлік бермей, жаяу-жалпы жау жолына тастап кетсе, ертең ағайынның бетін көрем демесін!	Малайсары
Құдайым жаманшылықтың бетін аулақ қылсын, әйтсе де, зәуі шайтан, оқыстан жау кеп қалса, көп көптігін қылар, қайратын жиып, қарсы тұрар.	Нұрмұхан бет
- Атың жақсы екен, Батырша... Әкең марқұм үлкен үміт қылып, бүкіл башқұрт баласы төбесіне ту көтерген атақты батырдың атын қойған екен-ау!	Сырым
Ал, халық деген – Аллаһтың бір аты емес пе? Ендеше, ешкім де одан жоғары тұрмаса керек. Бізге әкеміз – Әбужәлел пір осылай үйреткен.	Шәпи

2-тапсырма

Роман кейіпкерлері туралы кесте толтырып, ой-пікірлеріңізбен бөлісіңіздер.

Роман кейіп кері	Портреті	Ада ми қаси еттері	Қан дай ісімен тарихта қал ды?	Ой –пікі рім
Сырым
Игель стром
Нұра лы хан

5-тапсырма (оқулықтан)

Шығармадан Сырым батырдың сыртқы бейнесіндегі өзгерістерді білдіретін сөздерді теріп жазыңыз.

Рефлексия

Психологиялық ахуал

«Атомдар мен молекулалар»

Молекулалар атомдардың жиынтығы екендігі баршаға да мәлім. Оқушылар сыныптың бос жеріне жиналады. Ойынды жүргізуші «Атомдар!» деп дауыстағанда, олар бір-бірімен араласып, әрілі-берілі жүруі керек, өйткені олар қазір броундық қозғалыстағы атомдар іспетті. Ал, жүргізуші «Молекулар!» деп айтып, бір санды атаса (мәселен, үш немесе төрт, бес, алты) оқушылар сол аталған сан құрамында топтарға жедел түрде бірігуі керек. Қалыс қалған оқушылар (топ құрамын аталған саннан кем құрғандар) айып ретінде бір тапсырма орындайды: өлең оқиды, ән айтады т.с.с. Ойынның нәтижесінде құралған топтар сол құрамда парталарға да отыруына болады: олар сабақты осы құрамда жалғастырады.

Кейіпкерлер сөзін сәйкестендіріреді.

Роман кейіпкерлері туралы кесте толтырып, ой-пікірлерімен бөліседі.

Шығармадан Сырым батырдың сыртқы бейнесіндегі өзгерістерді білдіретін сөздерді теріп жазады.

Сабақта алған жағымды әсерлерін алдарындағы жүрек стикерлеріне жазып, тақтадағы жүрекке жабыстырады

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

-көтерілген мәселеге қатысты деректер келтіреді,

-кейіпкерлер өмірінің сәтсіз тұстарын сипаттайды,

-талдау жасайды,

-кейіпкерлер өміріне қатысты тың идеялар айтады,

-оқиғаға қатысты сезімін суреттейді.

Бағалау

Дескритор

Білім алушы

-кейіпкерді түрлі қырынан сипаттайды;

- кейіпкер іс-әрекетінен дәлелдер келтіреді,

-ой-пікірін білдіреді.

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Кейіпкерлер сөзін сәйкестендіріңіз.

Осы бастан айтып қояйын, кімде-кім ананы кедей-кепшік деп, мынаны бейшара-байғұс деп, жоқ-жітікке көлік бермей, жаяу-жалпы жау жолына тастап кетсе, ертең ағайынның бетін көрем демесін!	Малайсары
Құдайым жаманшылықтың бетін аулақ қылсын, әйтсе де, зәуі шайтан, оқыстан жау кеп қалса, көп көптігін қылар, қайратын жиып, қарсы тұрар.	Нұрмұхан бет
- Атың жақсы екен, Батырша... Әкең марқұм үлкен үміт қылып, бүкіл башқұрт баласы төбесіне ту көтерген атақты батырдың атын қойған екен-ау!	Сырым
Ал, халық деген – Аллаһтың бір аты емес пе? Ендеше, ешкім де одан жоғары тұрмаса керек. Бізге әкеміз – Әбужәлел пір осылай үйреткен.	Шәпи

Роман кейіпкерлері туралы кесте толтырып, ой-пікірлеріңізбен бөлісіңіздер.

Роман кейіп Кері	Портреті	Адами қасиеттері	Қандай ісімен тарихта қал ды?	Ой –пікі рім
Сырым
Игель стром
Нұра лы хан

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 15-сабақ

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

А.Арысбаева

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Тар кезең» романының жанрлық ерекшелігі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.2.4.1 автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу

Сабақтың мақсаты

Автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жаза алады.

Құндылықтарға баулу

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

5 минут

15 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1) Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2) Психологиялық ахуал кубигі

1.Амандас

2. Құшақтас

3.Тілек айт

4.Мақта

5.Күлкі сыйла

6.Би қимылдарын бірге қайтала

3) Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

Ой шақыру

Уақыт, кезең, заман, дәуір сөздерінің ерекшеліктері қандай?
«Тар кезеңді» қандай роман түріне жатқызамыз?
«Құтты мекен» ұғымын қалай түсінесіңдер?

1-тапсырма

Үзінді мазмұнына сай Сырым батыр туралы өз пайымыңызды жазыңыз.

- Апырай! – деп, ол енді міне Сырымның сыртынан әрі сүйсіне, әрі қимастықпен әлі қарап тұр. – Адам түгілі, астындағы атының, жағы түкті жылқы айуанның, жақсылығын ештеңеге айырбастамайтын, дәті берік мұндай жігіт соңына ерген кісіге сенімді серік, айнымас жолдас болмағанда, кім болады! Асылы, ел де осындай ердің соңынан ереді ғой! Тіпті, түптің түбінде бәріміз де, бәлкім, осының қасынан табылармыз, сірә!

Өзіңді тексер:
Сырым – досқа адал, қас қылмаған адамына қиянаты жоқ, сөзіне де, ісіне де берік жан. Оның осы қасиеттері жұртқа жағып, ел оның соңынан ерді. Жолдас болып, соңына ерген жан баласының бәріне бірдей қамқор, бағыттаушы қолбасы, жанашыр аға бола алды. Ол жақсылықты ұмытпайтын, текті, адал екенін іспен дәлелдеді.

Оның бойындағы жақсы қасиеттерінің ең ізгісі – айналасына қамқорлығы. Ол адам түгілі жануардың жағдайына асқан жауапкершілікпен, үлкен жанашырлықпен қарайтын. Автор романда батыр әрі би Сырымның бойынан осындай ізгі қасиеттерді көрсете отырып, оқырмандарына ой тастайды, қамқорлық пен қарапайымдылықты үлгі етеді.

2-тапсырма

«Жадыны жаңғырту» жаттығуы арқылы шығармада көтерілген мәселелерді еске түсірейік. Сызбаны сәйкестенді.

1748 жылы Әбілхайыр хан о дүниелік болған соң таққа отырып, халық бас тартқан баласы

1783-1797 жылдар аралығында орын алған тарихи оқиғалар

Наразылықтар орын алған қазақ жерінің өңірі

Сібір және Уфа губерниясының наместник қызметін атқарған ұлық

Сырым Датұлының шығу тегі

Сырым Датұлы басқарған Ресей патшалығының отарлау саясатына қарсы ұлт-азаттық қозғалыс

Кіші жүздің Байұлы тайпасының Байбақты руынан

Кіші ру Еділ мен Жайық өзенде-рі айналасындағы ру-тайпаларда

Генерал-поручик барон Игельстром

Кіші жүз ханы Нұралы

3-тапсырма

Кестені толтырыңыз.

Романды қалай атар едіңіз?

Романның қай тұсына өзгеріс енгізер едіңіз?

Өзіңді тексер

Романды қалай атар едіңіз?

Романның қай тұсына өзгеріс енгізер едіңіз?

Ел ағасы-ер Сырым

Тарихта Сырымның айналасындағы біршама билер мен бектердің сатқындығы туралы айтылады. Романда осы жайлы көбірек сөз қозғар едім.

Сырымның соңынан еріп, кейін басын алып қашқандар туралы жазар едім. Олардың өз жазасын тартқанын баяндайтын тұстарын қосар едім.

4-тапсырма

Шығарма соңында әрі сүйсініп, әрі сынап қойған Алдар қарттың сауалдарына Сырым би тапқырлықпен жауап береді. Сырым Датұлының жалынды сөздерінің мағынасын басшылыққа алып, «Қарадан хан болсам, халқым қалаған шығар!» тақырыбына ой толғау жазыңыз:

Рефлексия

«Ақылды үкілер»

Сабақты түсіндім,

әлі де үйренерім көп.

Мен бәрін түсіндім,

Сабақ өте қызықты болды.

Сабақ қызықсыз өтті,

ешнәрсе түсінбедім.

Психологиялық ахуал тудыру кубигі арқылы кубиктердегі

Тапсырмаларды бірге қайталап, оқушылар өз бойларына жағымды ахуал қалыптастырады.

Үзінді мазмұнына сай Сырым батыр туралы өз пайымыңызды жазады.

«Жадыны жаңғырту» жаттығуы арқылы шығармада көтерілген мәселелерді еске түсіреді..

Кестені толтырады. Романға өз атауын беріп, қалаған эпизодына өзгеріс енгізеді.

Шығарма соңындағы эпизодты негізге алып, ойтолғау жазады.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

-үзінді мазмұнына сай жазады,

-кейіпкер туралы өз пайымын білдіреді.

Дескритор

Білім алушы

-шығармада көтерілен мәселені еске түсіреді.

-сызбаны сәйкестендіреді

Дескритор

Білім алушы

-романға өз атауын береді;

-романның өзі қалаған тұсына өзгеріс енгізеді.

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Үзінді мазмұнына сай Сырым батыр туралы өз пайымыңызды жазыңыз.

«Жадыны жаңғырту» жаттығуы арқылы шығармада көтерілген мәселелерді еске түсірейік. Сызбаны сәйкестендір.

1748 жылы Әбілхайыр хан о дүниелік болған соң таққа отырып, халық бас тартқан баласы

1783-1797 жылдар аралығында орын алған тарихи оқиғалар

Наразылықтар орын алған қазақ жерінің өңірі

Сібір және Уфа губерниясының наместник қызметін атқарған ұлық

Сырым Датұлының шығу тегі

	Сырым Датұлы басқарған Ресей патшалығының отарлау саясатына қарсы ұлт-азаттық қозғалыс
Кіші жүздің Байұлы тайпасының Байбақты руынан
	Кіші ру Еділ мен Жайық өзенде-рі айналасындағы ру-тайпаларда
	Генерал-поручик барон Игельстром
	Кіші жүз ханы Нұралы

Кестені толтырыңыз.

Романды қалай атар едіңіз?

Романның қай тұсына өзгеріс енгізер едіңіз?

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 16-сабақ

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қажығали Мұхамбетқалиевтің «Тар кезең» романы . Ханның намысы – халықтың намысы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.2.2.1 автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасау;

Сабақтың мақсаты

Автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасай алады.

Құндылықтарға баулу

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

15 минут

10 минут

5 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

«Таңғажайып дорба» ойыны

3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

Ойтүрткі

1-тапсырма

Роман эпиграфына ақын Қадыр Мырза Әлінің:

Бұл жерде ел ұрандасқан, айқайласқан...

Бұл жерге жау аяғын байқай басқан!

Ерліктің етегінен ұстап тұрып,

Еркіндік сонда алғаш тәй-тәй басқан, – деген жыр жолдары алынған. Неліктен деп ойлайсыңдар?

7 -тапсырма(оқулықтан)

Жұптық жұмыс

Автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне баға бере отырып, берілген үзінділерді талдаңыз. Белгіленген сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын ашып түсіндіріңіз.

Үзінді	Автордың кейіпкерге көзқарасы	Сөздер мен сөз тіркестері нің мағынасы
Генерал – фельдмарша дың лауазымы естілер-естілместен-ақ тұла бойы дір етіп орнынан атып тұрған барон Игельстром (өзі бағанадан бері осы бір ауыз сөзді ғана күтіп отырған Игельстром), бүкіл өмірі әскерде өтіп келе жатқан адамдарға тән әбжілдікпен сымдай тартылып тұра қалды да, «шақырып жатыр» деген сөздің мағынасы санасына жеткенде, паркет еденді етігінің темір нәлімен тесіп жіберердей тақ-тақ басып барып, қаусырмалы биік есіктің алтындаған тұтқасынан қалай ұстай алғанын аңдаған да жоқ.
Бұл енді... осы сәттен бастап, тынымсыз жортуыл күн кешуге біржола бел буған кісінің сыңайы еді. Жұрт соны ұқты. Иә-иә, бұл енді... бұрын да талай-талай жорықтарға қатынасқан, сан мәрте қалмақпен қидаласып, сан рет башқұртпен барымталас қан, олар түгілі, оғы қардай бораған от қарулы орыспен де жан алысып, ан берген небір шайқасқа кіріп, қақырғанда қан түкірген, бірақ ешқашан рухы жасып, жігері мұқалмаған мүлде басқа адам -тұғын. Бұл –би Сырым емес, батыр Сырым-ды. Кеше ғана, қасында тұрған мына кісілерді өз үйінде ту бие сойып қонақ қылған, төріне шығарып, төбесіне көтерген осы Сырым ба, жоқ әлде басқа біреу ме – тап қазір оны адам танымастай ... Түсі сұп-суық. Сесінің өзі – ақ жұртты еріксіз бойсұндырып, байлап-матап тастаған. Дәл осы сәтте ол не айтса да, мына ел, қалың ағайын, оның сөзін екі етпеуге қайл еді.
Өз мысалым...

Жеке жұмыс

Сырымның: «Ел екенімізді білдіріп, ертеңгі күні өзіміз өткізгелі отырған ұлы жиынымызды өзіміз «Халық кеңесі» деп атайықшы осы! Атасына нәлет, «бетеге кеткенімен, бел қалады; бектер кеткенімен, ел қалады»; хан қашқанымен, халық орнында ғой, әйтеуір! Сол халықтың бас қосқан ұлы жиынын неге «Халық кеңесі» атамасқа?! Халықтан ұлы не бар? Керек десеңіз, «Халық – Құдайдың өзінен бір-ақ жас кіші!» демей ме, біздің қазақ!», – деген пікірімен келісесіңдер ме? Ой-пікірлеріңді нақты деректерге сүйене отырып жазыңдар.

Келісемін, өйткені ...

Келіспеймін, себебі ...

Қорытындылау

«... Әйтсе де, Тұрманбет би бірден қайтып кете қоймай, қонақтарын көзбен ұзатып салып, тағы едәуір кідіріп қалды. – Апырай! – деп, ол енді міне Сырымның сыртынан әрі сүйсіне, әрі қимастықпен әлі қарап тұр. – Адам түгілі, астындағы атының, жағы түкті жылқы айуанның, жақсылығын ештеңеге айырбастамайтын, дәті берік мұндай жігіт соңына ерген кісіге сенімді серік, айнымас жолдас болмағанда, кім болады! Асылы, ел де осындай ердің соңынан ереді ғой! Тіпті, түптің түбінде бәріміз де, бәлкім, осының қасынан табылармыз, сірә!» – деп, іштей тілеулестік етіп тұрғанын өзі де аңдаған жоқ». Сырым батыр туралы қандай ой түюге болады?

Рефлексия

Психологиялық ахуал

«Таңғажайып дорба» ойыны
Дорбада бірнеше жеміс, көкөніс бөліктері бар. Бала көзі жабылып, дорбадағы заттың дәмін татып, оның қай жеміс екенін, дәмі, исі, формасы, түсі жайында ажырата баяндайды.

Автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне баға бере отырып, берілген үзінділерді талдайды.. Белгіленген сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын ашып түсіндіреді.

Үзіндідегі Сырымның айтқан сөзін оқи отырып, кейіпкердің айтқан пікірімен келісетінін, келіспейтінін жазады. Ой-пікірін дәлелмен жеткізеді.

Сырым туралы өзінің түйген ойын баяндайды.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

Дескритор

Білім алушы

- автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне баға береді,

-берілген үзінділерді талдайды,

- сөздер мен сөз тіркестері

нің мағынасын түсіндіреді.

Берілген бұлт, ағаш, күн суреттері арқылы бағалау

Рисунок 4

Рисунок 5

Рисунок 6

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қажығали Мұхамбетқалиевтің «Тар кезең» романы . Құтты мекен

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

Сабақтың мақсаты

Шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың түрлерін талдай отырып, автор стиліне баға бере алады.

Құндылықтарға баулу

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

10 минут

15 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

Сағаттың тілімен бірге оқитын сыныптастардың есімдерін жазу

3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

1-тапсырма

Сырымның дара тұлғасын анықтайтын көркемдік өрнектердің (шешендік сөз, мақал-мәтел, нақыл сөздер) қолданысындағы тіл шеберлігіне талдау жүргізіңдер.

Үлгі:

Шығарма дан мысал	Көркемде гіш құрал түрлері	Тіл шеберлігі не талдау
Кейінгілер «бөлінген ді бөрі жер; жарылған ды жау алар» деместен, «ортақ өгіз ден – оңаша бұ зауың ар тық» көріп, үш Жүздің әрқайсысының басына жеке-жеке хан болғанына мәз болған жоқ па?!	Мақал-мәтелдер.	Кейіпкер мақал-мәтелдер арқылы өз халқының арасындағы алауыздық ты, бірліктің болмағанына өкінеді.

2 –тапсырма

Шығармадағы аңыздар мен бата сөздерді, жыраулардың толғауларын, шешендік өнердегі билер сөзін дерекөздер ретінде пайдалана отырып, автордың стиіне баға беріңдер.

ЕББҚ оқушыға тапсырма

Оқу сауаттылығы бойынша тест тапсырмасы

1) Дәл қазір бидің көзі де, көңілі де – мына қаңырап қалған Қарақамыста – тұғын. Соның қойын-қолтығын ойша шарлап тұрған...

Сұрақ: Осы сөйлемдегі «қойын-қолтық» деген сөз тіркесі қандай мағынада тұр?

А) тура мағынан

В) шендестіру

С) салыстыру

Д) ауыспалы мағынада

2) Әр үйшіктің қасында оқпаны сорайған бір-бір ауыр зеңбіректің сұлбасы байқалады...

Сұрақ: Оқпан деген?

А) Зеңбіректің сұлбасы

В) Дәрімен атылатын қарудың түтік тәрізді бөлігі

С) Әр үйдің қасындағы қорған

Д) Зеңбіректің көлеңкесі

3) Екінші ойын айтқанда, ешкім қыбыр етпей, бір тылсым тыныштық құшағында қонақтар едәуір уақыт тұншығып қалғандай болды.

А) Адамдарға ауа жетпей қалған.

В) Не айтарларын білмей, үнсіз қалған.

С) Уақыт тез өтіп кеткен.

Д) Ешкім қозғала алмаған.

Жеке жұмыс

Шығармадан көркемдегіш құралдарды табыңдар. Мысал келтіре отырып, автор стиліне баға беріңдер.

Үлгі:

Шығарма

дан мысал

Көркемдік сипаты

Идеяны ашудағы орны

ақиқат деген – ай мен күн дей, өз орнында өзгермей тұра беретін нәрсе

Теңеу

Сырымның айтқан сөзі арқылы ақиқатты өзгермей

тін ай мен күнге салыстыра отырып, шындыққа тіке қарау екендігін пайымдай

ды.

Рефлексия

Рисунок 1

Психологиялық ахуал

Сағаттың тілі бойынша жазылған есім иелерімен төмендегі әрекеттерді жасайды.

1-қолын қысу

2-арқасын сипау

3-күлімдеу

4-қол бұлғау

5-жылы сөз айту

6-тілек тілеу

7-құшақтау

8-басын сипау

9-бетін сипау

10-көзін қысу

11-жүрегін сыйласа

Сырымның дара тұлғасын анықтайтын көркемдік өрнектердің (шешендік сөз, сөйлемдердің құрылысы, айшықты сөздер т.б) қолданысындағы тіл шеберлігіне талдау жүргізеді.

Шығармадағы аңыздар мен бата сөздерді, жыраулардың толғауларын, шешендік өнердегі билер сөзін дерекөздер ретінде пайдалана отырып, автордың стиіне баға береді.

Шығармадан көркемдегіш құралдарды табыңдар. Мысал келтіре отырып, автор стиліне баға береді.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

-кейіпкердің тұлғасын бейнелейтін

көркем өрнектерді анықтайды,

-тіл шеберлігіне талдау жүргізеді.

Берілген тапсырмалар

дың барлығына

жетон арқылы бағалау жүргізіледі.

Дескритор

Білім алушы

-шығармадағы ауыз әдебиеті үлгілерін қолданады,

-автор стиліне баға береді.

Дескритор

Білім алушы

-көркемдегіш құралдарды анықтайды;

- идеяны ашудағы орнын талдайды;

- автор стиліне пікір білдіреді.

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қажығали Мұхамбетқалиевтің «Тар кезең» романы. Сырым би- Сырым батыр /К.О/ Генерал –поручик барон Игельстром

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану

9.2.4.1 автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу

Сабақтың мақсаты

Автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жаза алады.

Құндылықтарға баулу

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

15 минут

20 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

«Өкпені еріту» жаттығуы

3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

1-тапсырма

Романнан берілген үзінділерді оқи отырып, әрқайсысың жеке күнделік толтырыңдар, оны жұпта, топта талдап, ой қорытынды жасаңдар.

Мәтіннен ерекше әсер еткен немесе ой салған дәйексөз келтіру	Жеке түсінік беру: осы дәйексөзді жазуға не әсер етті? Қандай ой тудырды? Осыған байланысты қандай сұрақ туды?	«Мұғалімге хат» – сұрақ тар

2 –тапсырма

..Бағана төбе басынан тарқарда төңірегіндегі ағайынның ақсақал-қарасақалдары мен игі жақсыларына «рақметі» мен «Алла разы болсынын» қоса айтып болған соң, Сырым би... :

-Айтыңыздар бәріне... біз енді аттанысқа қам жасаймыз! – деді, қатаңдау үнмен, ширыға сөйлеп. ..

Сырымның сөзін әрі қарай өз сөзіңмен жалғастырып жаз. Жауынгерлерге рух беретін нақыл сөздер мен мақал-мәтелдерді қолдан. Автор стиліне сүйен.

ЕББҚ оқушыға тапсырма

«Ата-бабадан қалған құйқалы қоныс, қара жұртты тастай қашқанда, қайда барып ұшпаққа шықпақпыз?»

деген жолдардағы кейіпкердің ішкі жан күйзелісіне ортақтасып, кейіпкерге жұбату хатын жаз.

Рефлексия

«Бір минут»

Оқушылар кезек бойынша бір минут ішінде сабақ тақырыбы бойынша тоқтаусыз, қайталаусыз жəне қатесіз сөйлейді.

Психологиялық ахуал

Романнан берілген үзінділерді оқи отырып, әрқайсысың жеке күнделік толтырады. Жазған жұмысын жұпта, топта талдап, ой қорытынды жасайды..

Сырымның сөзін әрі қарай өз сөзімен жалғастырып жазады. Жауынгерлерге рух беретін нақыл сөздер мен мақал-мәтелдерді қолданады. Автор стиліне сүйенеді.

Кейіпкерге жұбату хатын жазады.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

-үзінділерді оқиып, күнделік жазады,

-жеке түсінік береді,

-мұғалімге сұрақ қояды,

-жұпта, топта талқылайды.

Дескритор

Білім алушы

-кейіпкердің сөзін жалғастырады,

-өз сөзімен жазады,

-автор стиліне сүйенеді,

-нақыл сөздер мен мақал-мәтелдерді қолданады.

Медальон арқылы бағалау

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті

Бөлім:		4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат
Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :
Күні:		17.05.24ж
Сынып: 9		Қатысушылар саны:		Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:		Қажығали Мұхамбетқалиевтің «Тар кезең» романы. Айқас
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:		9.3.4.1 әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, шағын сын мақала жазу
Сабақтың мақсаты		Әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, шағын сын мақала жаза алады.
Құндылықтарға баулу		Ұлттық мүдде құндылығы: Қазақ тілінің қолдану аясын кеңейту, қоғам игілігі үшін қызмет ету. Ұлттық мәдениетті дәріптеу. Ар-ұят құндылығы: адал еңбекті құрметтеу, сөзіне берік, ісіне адал болу, шешім қабылдай білу және жауапкершілікті сезіну. Талап құндылығы: Білуге, жаңаны тануға құштарлық, сыни және креативті ойлау, дұрыс қарым-қатынас орната білу.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі// уақыты	Педагогтің әрекеті		Білім алушының әрекеті		Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басталуы 5 минут Сабақтың ортасы 10 минут 5 минут 20 минут Сабақтың соңы 5 минут	Ұйымдастыру кезеңі. 1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау. 2.Психологиялық ахуал «Тасбақалардың жүгірісі». 3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады. 1-тапсырма «Аквариум әдісі» «Бұ қоныс – жеті жұрттың кеткен қоныс, Ноғайдың көшіп талақ еткен қоныс... ...Қазтуған, Асан қайғы, Орақ, Мамай Әрі өтіп Тесіктаудан солай кетті. Осы өлең жолдарын Мұрат Мөңкеұлының шығармасынан оқыдыңдар. Екі шығарманы салыстырып, жазушының халықтың көшіп-қонудың себеп-салдарын талқылап, «Аквариум» әдісі арқылы пікір алмасыңдар. Танымдық ақпарат Құрылымын сақтап, сыни мақала жазу. 1.Сөз басы. -Шығарма авторы, шығарма атауы, шыққан жылы тб ақпараттарды қамтитын, талданатын шығарма туралы қысқаша ақпарат беру. -Шығарма тезисін 1-2 сөйлеммен сипаттау -Автор ұсынған аргументтерді сипаттап болған соң, өз тұжырымын жасау. Шығарманың маңыздылығы неде? Неліктен қнды? 2. Негізгі сөз. - Шығарманың мазмұнына қысқаша сипаттама беру. -Басқа автордың идеясы, тақырыбы ұқсас шығармасымен салыстыру. -Қоғамдық мәселені талқылау (құрылым, стиль, көзделген аудиториясы, автор көзқарасы); -Шығармадан дәлелдер келтіру. Автор ұстанымын, өз ұстанымын дәлелдеу, т.б үзінділерді қолдану. 3.Сөз соңы. Автор көздеген мақсатына жетті ме? Шығармадан қандай ой түюге болады? Қандай қорытынды шығаруға болады? 3-тапсырма Қажығали Мұхамбетқалиев «Тар кезең» романын қазақ әдебиетіндегі өзің білетін шығармалармен (мысалы І. Есенберлиннің «Қаһар» романымен) салыстыра талдау жаса. Шағын сыни мақала жаз. \ Рефлексиялық шеңбер» Сабақ барысында көңіл-күйіңіз қандай болды? Неліктен? Бүгін не білдің? Сіз үшін не жаңалық болды? Сабаққа қатысуыңды қалай бағалайсың? Сабақта қандай қиындықтар туындады? Сабақ аяқталғанда көңіл-күйің қандай? Неліктен?		Психологиялық ахуал «Тасбақалардың жүгірісі». Бұл жүгірудің еркекшелігі, мәреге ең соңғы келген ойыншы жеңеді. Ойыншылар бөлменің бір жағына қатарлап тұрады, содан соң қарама - қарсы жаққа «жүгіреді». Бір орында тұруға болмайды. Барлығы қимыл - қозғалыста болуы қажет. Қимылдары баяу болады. Ең соңғы мәреге жеткен «тасбақа» жеңіске ие болады. «Аквариум әдісі» - балаларға мәселені «қоғам алдында» талқылауға ұсынғандағы диалог формасы. Шағын топ белгілі бір мәселе бойынша диалогті жүргізуге кімге сеніп тапсыруға болатынын таңдайды. Кейде тілек білдірушілер бірнеше болуы мүмкін. Қалған барлық оқушылар көрермен рөлін атқарады. Сондықтан да мұны «аквариум» деп атайды. Барлық сынып алда өз пікірін білдіргені болмаса, ыстық орындық сияқты. Олар алтын балыққа арналған аквариумда, басқалары оларға сұрақ қойып түсініктемелер сұрай алады және т.б. Қажығали Мұхамбетқалиев «Тар кезең» романын қазақ әдебиетіндегі өзі білетін шығармалармен салыстыра талдау жасайды. Шағын сыни мақала жазады.		Ауызша мадақтау Жарайсың! Керемет шешім! Ойлы шешім! Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін! Барлық тапсырмаларды Каспий голд картасы арқылы бағалау Дескритор Білім алушы -шығарманы қазақ әдебиетіндегі мазмұндас шығармамен салыстырады; -ортақ идеясын көрсетеді; - тақырыпты ашады; -құрылымын сақтайды; -сыни пікірін білдіреді; -қорытынды жасайды.	Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл Қалыптас тырушы бағалауға арналған тапсырма лар жинағы 9-сынып Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті

Бөлім:

4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

А.Арысбаева

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Тар кезең» романы. Талқы .

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.3.2.1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру;

Сабақтың мақсаты

Шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға бере алады.

Құндылықтарға баулу

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

10 минут

20 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2.Психологиялық ахуал

«Айдаһар»

3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады.

1-тапсырма

«Суреттік сауал» әдісі.

Суретке зер салып қарап , ұрпақтар сабақтастығы

жайлы пікір айта аласыз ба?

Оның құндылығы неде деп ойлайсыз?

Бүгінгі сабақта осы тақырыптың маңыздылығын сезінесіз бе?

2-тапсырма

«Таңда-Ортаға сал-Бағала» әдісі.

Оқушылар берілген пікірлердің бірін таңдап,ойларын білдіріп, баға береді.

1.«Иә, дайындалу керек! Даярланбай болмайды!» -деп батыр іштей тас түйін қатайып алды.

-Көп болса, «еркек тоқты құрбандық» біз болармыз. Бірақ... өлсек те, жастығымызды ала жығылып, бұлармен тек шайқасып өлу керек, тек шайқасып.

2.Қорлай да беріп қайтадан,

Титыққа орыс жетпесін.

Туған жердің намысы,

Бөтен қолда кетпесін!

/ Қайрат Рысқұлбеков/

4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

«Мәңгілік ел- мәңгілік мұрат» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқылатын шығарма Қажығали Мұхамбетқалиев «Тар кезең» романы

Оқу мақсаты

9.3.4.1 әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, шағын сыни мақала жазу

Бағалау критерийі Білім алушы

 Әдеби шығарманы қазақ және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстырып, сыни мақала жазады.

Ойлау дағдыларының деңгейі

Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты 15-20 минут

Тапсырма

Қажығали Мұхамбетқалиев «Тар кезең» романы қазақ әдебиетінде қай шығармаға ұқсас болып келеді? Өзіңіз білетін шығармалармен салыстыра талдап, шағын сыни мақала жазыңыз.

Бағалау критерийі	Тапсырма	Дескриптор	Балл
Бағалау критерийі	Тапсырма	Білім алушы	Балл
Әдеби шығарманы қазақ және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстырып, сыни мақала жазады	1	шығарманы қазақ әдебиетін дегі мазмұндас шығарма мен салыстыра ды;	2
		ортақ идеясын көрсетеді;	1
		тақырыпты ашады.	1
		құрылымын сақтайды;	1
		сыни пікірін білдіреді;	1
		қорытынды жасайды;	1
		сауатты жазады	1
Барлығы			8

Рефлексия

Психологиялық ахуал

«Айдаһар»

Өзіңді тексер!

1.Иә,айта аламын. Дана бабамыз Қаз дауысты Қазыбек би «Біз қазақ деген –мал баққан елміз. Ешкімге соқтықпай, жай жатқан елміз. Елімізден құт-береке қашпасын деп,Жеріміздің шетін жау баспасын деп, Найзаға үкі таққан елміз» деген болатын.

2. ... Ата-бабадан қалған құйқалы қоныс, қара жұртты тастай қашқанда, қайда барып ұшпаққа шығамыз?! Басымызға зауал төнген екен деп, бір қатты қайырымға да келмей кете береміз бе, осылай?!

3.... Қырғыз-қайсақ секілді тарпаң мінезді, тағы ел мұндай қорлыққа өлсе көне ме? Көнбейді! Кек қайтаруға қайта шығады.

Өзіңді тексер!

1.Сырым батырдың көрегендігі мен шешендігін өте жоғары бағалаймын. Ұлтының ертеңі үшін басын қатерге тіккен Сырымдай азаматтың осы сөзі халқына үлкен медеу болды. Дана әрі батыр би-шешен бабаларының дәстүрін жалғастырған ұлт перзенті деп бағалаймын!

2.Сан ғасырлар тәуелсіздікке қол жеткізе алмаған қазақ елінің ең соңғы көшбасшысы, құрбаны-Қайрат Рысқұлбеков еді. 1986 жылғы «Желтоқсан оқиғасының» ұйымдастыру-

шысы. Өз ұлтын жанындай жақсы көрген ұлтжанды азамат. Туған елінің намысын өте жоғары қоятын біртуар азамат!

«Мәңгілік ел- мәңгілік мұрат» бөлімі бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларын орындайды.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескритор

Білім алушы

-сурет жайында пікір білдіреді;

- ұрпақ сабақтастығы жайында ой өрбітеді;

- шығарма мазмұнымен байланыстыра алады;

Дескритор

Білім алушы

-берілген үзінділермен танысады;

- мәтін үлгілерінің бірін таңдайды;

- пікір білдіріп, баға береді;

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

9-сынып

Оқулық

9-сынып

«Атамұра» баспасы

2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 22-сабақ

Бөлім:		4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат
Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :
Күні:
Сынып: 9		Қатысушылар саны:		Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:		Қажығали Мұхамбетқалиевтің «Тар кезең» романы. Ұлы жиын
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:		9.3.3.1 шығарманың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазу;
Сабақтың мақсаты		Шығарманың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, әдеби эссе жаза алады.
Құндылықтарға баулу		Ұлттық мүдде құндылығы: Қазақ тілінің қолдану аясын кеңейту, қоғам игілігі үшін қызмет ету. Ұлттық мәдениетті дәріптеу. Ар-ұят құндылығы: адал еңбекті құрметтеу, сөзіне берік, ісіне адал болу, шешім қабылдай білу және жауапкершілікті сезіну. Талап құндылығы: Білуге, жаңаны тануға құштарлық, сыни және креативті ойлау, дұрыс қарым-қатынас орната білу.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі// Уақыты	Педагогтің әрекеті		Білім алушының әрекеті		Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басталуы 5 минут 10 минут Сабақтың ортасы 25 минут Сабақтың соңы 5 минут	Ұйымдастыру кезеңі. 1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау. 2.Психологиялық ахуал «Калейдоскоп» 3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады. 1-тапсырма Неліктен Сырым батыр хандық биліктен бас тартуды ұсынды? «Қысқа сөйлемдер» стратегиясын қолданып, жауаптарыңды дәлелдеп жазыңдар. 2-тапсырма Шығарманың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, пікірлеріңді «ПОПС формуласы» арқылы білдіріңдер: «Менің ойымша, ...» «Себебі, мен оны былайша түсіндіремін...» «Оны мен мына дәлелдермен, фактілермен дәлелдей аламын...» «Осыған байланысты мынадай шешімге келдім...» 2-тапсырма Романдағы Сырым Датұлының отаршылдық саясатқа қарсы күресі қалай көрініс тапты? Шығарманың басты идеясы мен басты кейіпкер әрекетін негізге ала отырып, әдеби эссе жазыңыз. Рефлексия «Иық тірескен шеңбер» Оқушылар шеңберге бір-бірінің иығына қолдарын салып, құшақтасқан түрде тұрып, сабақ туралы өз пікірлерін білдіреді. Мұғалімнің де бұл шеңберден орын алғаны дұрыс.		Психологиялық ахуал «Калейдоскоп» Оқушылар жарты шеңбер бойына орналасады, жүргізуші ортада тұрады. Әр қатысушы өзіне ұнайтын түстерін айтып шығады. Содан соң жүргізуші теріс қарап тұрады. Ойыншылар орын ауыстырады. Жүргізуші ретімен кім қай түсті ұнататынын айтып шығу керек. Бұл ойын зейін қоюға, есте сақтауға дағдыландырады. «Қысқа сөйлемдер» стратегиясын қолданып, берілген сұраққа жауаптарын дәлелдеп жазады. Шығарманың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, пікірлерін «ПОПС формуласы» арқылы білдіреді. Романдағы Сырым Датұлының отаршылдық саясатқа қарсы күресі қалай көрініс тапқанын ашып көрсетеді. Шығарманың басты идеясы мен басты кейіпкер әрекетін негізге ала отырып, әдеби эссе жазады.		Ауызша мадақтау Жарайсың! Керемет шешім! Ойлы шешім! Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін! Дескритор Білім алушы -сұраққа жауап береді, -өз ойларын дәлелмен жеткізеді. Дескритор Білім алушы -шығарма идеясын баршаға ортақ мәселелермен байланысты рады; -шығармадан мысалдар келтіреді; -ойын дәлелді жеткізеді. Дескритор Білім алушы -Сырым Датұлының отаршылдыққа қарсы күресіне пікір білдіреді; - романының идеясын ғаламдық мәселелермен байланыстыра ды; - жанр мен стильге сай жазады.	Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл Қалыптас тырушы бағалауға арналған тапсырма лар жинағы 9-сынып Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 23-сабақ

Бөлім:	4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат
Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :
Күні:
Сынып: 9	Қатысушылар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:	Тоқсандық жиынтық бағалау
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:	9.1.2.1 әдеби шығармадағы психологизмді анықтау; 9.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану; 9.2.1.1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; 9.2.2.1 автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасау; 9.2.3.1 шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдай отырып, автор стиліне баға беру; 9.3.4.1 әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, шағын сын мақала жазу
Сабақтың барысы

«Қазақ әдебиеті» пәнінен 4-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

1-БӨЛІМ 9-сынып

1. Кіші Орданың ханы Нұралыны Донсковқа хат жазуға итермелеген не?

А) Орынбор жиынына қатыса алмау себебін түсіндіруі

Б) Айшуақ сұлтанға қайтара алмай отырған мал-жан есебі

С) Хан қолында дербес биліктің болмай, ел ағаларына қарайлап отыруы

Д) Сырым Датұлы бастаған қазақтардың орыс қамалына шабуылдауы

[1]

2. Шығарма желісіне арқау болған негізгі мәселе?

А) Ресей империясының отаршылдық саясатын ашықтан ашықтан-ашық көрсетуі, ел тағдыры үшін жауапкершілікті мойнына алған билер мен батырлар, ел ағаларының азаттық үшін күресі

Б) Нұралы ханның ел арасындағы өзекті мәселені шеше алмай, халықтың дағдарысқа түсуі С) Ресей империясының генерал-фельдмаршалы Григорий Александрович Потемкиннің қолбасшылық дарыны мен батырлық түр-тұлғасын көрсету

Д) хан мен қара халықтың арасындағы наразылық, биліктің алауыздығы мен жағымпаздық.

3. «Өмір болған соң, күрессіз бола ма...» деген ойды әрі қарай өрбітіп жазыңыз (1-2 сөйлем).

[1]

4. Н.Айтұлы «Бәйтерек» поэмасынан берілген үзіндіні қара сөзбен көркемдеп жеткізіңіз

(2-3 сөйлем).

Туыңдай қанат керген желді күнгі, Танытты кең әлемге теңдігіңді. Тұрғанда Бәйтерегің көкке шырқап, Ұстай біл Асқақтатып Елдігіңді!

[1]

5. Самсаған қара орманым – байтақ елім,

Сынға сап сан жақсыны байқап едің.

Еңсесін елдігіңнің биіктеткен,

Ортаңда бойлап өскен Бәйтерегің! – деп жырлаған Н.Айтұлының шығармасындағы «Бәйтерек» сөзі қандай мағынаны білдіреді? (2-3 сөйлем).

[1]

2-БӨЛІМ

6. Шығармадағы аштықтың азабын композицияның қай тұсында анығырақ байқай алдыңыз? Ойыңызды 5-6 сөйлем талдап жазыңыз.

[3]

7. «Ия, Сырым шырағым!

Қарадан хан болдың,

Айырдан нар болдың.

Жоқтан бар болдың!». Автор стилін сақтай отырып, өлең жолдарын жалғастырыңыз

(2-3 шумақ).

[3]

8. Томирис, Еділ патша, Елтеріс хан,
Аңсаумен еркін өмір арпалысқан.
Жете алмай жерұйыққа Асан қайғы,
Желдіртіп желмаясын жер тауысқан.

Берілген жолдардағы ақын тілінің ерекшелігін талдап, стиліне баға беріңіз.

[3]

9. «Бәйтерек» поэмасындағы автордың азаматтық бейнесіне, ел туралы ойды тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасаңыз. Өз ойыңызды 5-6 сөйлеммен білдіріңіз.

[3]

10. «Намысты айырбастап күнкөрiске,

Сұғасың бiр кебiстi бiр кебiске», - деген жолдарды дамытып 2 жол жазыңыз.

[3]

3-БӨЛІМ

11. Тақырыптың бірін таңдап, сыни мақала жазыңыз.

1. «Тар кезең» романының әдебиеттегі орны (қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдаңыз).

2. «Бәйтерек» поэмасындағы қазақ халқының өткені мен бүгіні (қазақ әдебиетіндегі мазмұндас шығармалармен салыстыра талдаңыз).

Балл қою кестесі

№	Жауабы	Балл	Қосымша ақпараттар
1	Д	1
2	А	1
3	оқушының шығармашылық жұмысы қабылданады	1
4	«Көк байрағымыз желбіреп, әлемге атымызды танытқан тәуелсіздігімізді мәңгіге сақтап қалуымыз керек, әлпештеп аялай білу керек» деген сияқты оқушы жазбасы қабылданады.	1
5	Бәтерек ұғымын Елбасының тұлғасымен байланыстыра түсіндіретін жауап қабылданады	1
6	шығарма композициясын талдайды;	3
7	автор стилін сақтай отырып, өлеңді жалғастырып жазады;	3
8	ақын тілінің ерекшелігін талдап, стиліне баға береді.	3
9	автордың азаматтық бейнесіне, ел мен Елбасы туралы ойды тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасайды;	3
10	берілген үзіндіні автор стилін сақтай отырып, өрбітіп жазады;	3
11	сыни көзқарасын білдіреді; бағасын береді; пікіріне дәлелдер келтіреді; қорытынды жасайды; шығарманы әдебиет үлгілерімен салыстырады; жанрға, стиль талаптарына сай жазады.	2 1 2 1 2 2
	Барлығы	30

Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 24-сабақ

Бөлім:		4-бөлім: Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат
Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :
Күні:
Сынып: 9		Қатысушылар саны:		Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:		Глоссарий. Қайталау сабағы.
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:		9.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану
Сабақтың мақсаты		Көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдана алады.
Құндылықтарға баулу		Ұлттық мүдде құндылығы: Қазақ тілінің қолдану аясын кеңейту, қоғам игілігі үшін қызмет ету. Ұлттық мәдениетті дәріптеу. Ар-ұят құндылығы: адал еңбекті құрметтеу, сөзіне берік, ісіне адал болу, шешім қабылдай білу және жауапкершілікті сезіну. Талап құндылығы: Білуге, жаңаны тануға құштарлық, сыни және креативті ойлау, дұрыс қарым-қатынас орната білу.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі// уақыты	Педагогтің әрекеті		Білім алушының әрекеті		Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басталуы 5 минут Сабақтың ортасы 10 минут 25 минут Сабақтың соңы 5 минут	Ұйымдастыру кезеңі. 1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау. 2.Психологиялық ахуал «Көңіл күйді анықтау» 3.Оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлері айтылады. 1-тапсырма Тест сұрақтарының дұрыс жауабын белгіле. 1.«Тар кезең» романына қай жылдар аралығындағы оқиға арқау болған? А) 194-1945 В) 1927-1933 С) 1783-1797 Д) 1837-1847 2. Тар кезең" романын автор қанша жыл жазған? А) 10 жыл В) 15 жыл С) 20 жыл Д) 5 жыл 3.Қ.Мұханбетқалиұлы кім? А) ақын В) журналист С) жазушы Д) жауынгер 4. Шығарманың жанры қандай? А) роман В) пьеса С) эпостық жыр Д) поэма 5. Романдағы басты кейіпкерлер кімдер? А) Елбасы В) Махамбет пен Исатай С) Сырым батыр, Нұралы хан Д) Есеней мен Ұлпан 6. Тар кезең" романындағы оқиға қай жерде орын алды? А) Сырдария мен Әмудария В) Тастөбе мен Нарын С) Елек пен Жайық Д) Жетісу мен Жайық 7. 1785 жылы 25 қыркүйекте қандай оқиға болды? А)Айшуақ ханның қолын байлап, тұтқын етіп алып кетті. В) Апақ сұлтан шейіт болды. С) Халық кеңесі құрылды? Д) Намаз би Нұралы ханға барды. 8. «Хан ием! Қабырғаңызғы батып отырған - қоныстың жайы болса.. «Бір жылға қоян терісі де шыдайды» деген... Хан иеміздің бір жолғы ауыртпалығын біздің Кердері балалары көтерер!-деп, ... би сәл кідірген. Көп нүктенің орнына тиісті бидің атын анықтаңдар. А) Алдар би В) Намаз би С) Сырым би Д) Малайсары би 9. «-Уа, ағайын! – деп, зор даусымен көпшілікті тағы кідіртіп тастады. – Ағайын, қалған шаруаны халықтың кеңесіне салалық дегендерің дұрыс та шығар... Дегенмен, ...ертең осының бәрін «естімедік, білмедік» демесін . Ханға хабар салынсын! Қане, бұған не айтасыңдар?!» Бұл сөзді кім айтқан? А) Есет батыр В) Сырым батыр С) Қара батыр Д) Алдар би 10. Халық кеңесінің шешімдері мен талаптарын жандаралдың алдына қою үшін елдің басты –басты адамдарынан біраз кісіні, қалайда ,... аттандыру керек деп, бұлар әлдеқашан шешіп қойып еді... билер мен батырлардан іріктелген ..., жүз шақты қосшы қолаңдарымен , бір-ақ аттандырған болатын. Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді анықтаңдар. А) Санкт-Петрбургке, үш адамды В) Орынборға, үш адамды С) Орынборға, төрт адамды Д) Орынборға, он алты адамды. 2-тапсырма Глоссарий. Әдеби-теориялық ұғымдарға анықтама Эпос – өмір шындығын мол қамтып, кең суреттейтін, адам мінезін терең ашып жан-жақты танытатын күрделі жанр. Лирика – суреттеп отырған өмір құбылысына ақынның түсінігін, күйінішін, сүйінішін көрсететін көлемі шағын өлеңдер. Драма – шындықты айрықша тәсілдермен, шиеленіскен тартыстар үстінде жинақтап, оқиғаға қатысатын адамдардың сөзі мен ісі арқылы көрерменнің көз алдында қолма-қол көрсететін жанр. Әдеби жанрлар Эпикалық жанрға жататын шығармалар: батырлар жыры, лиро-эпостық жырлар, ертегілер, аңыздар, эпопея, роман, хикаят (повесть), әңгіме, очерк, новелла, т.б. Лирикалық жанрға жататын шығармалар: арнау-өлең, баллада, өлең, сонет, рубаи, т.б. Драмалық жанрға жататын шығармалар: трагедия, комедия, интермедия, скетч, пьеса, т.б. Ажарлау Теңеу – заттың не құбылыстың ерекше белгілерін басқа затпен не құбылыспен салыстыра суреттеу. Келеді желдей зуылдап, Жеткізбейді Шұбар ат. Атқан оқтай зырылдап, Жал-құйрығы суылдап. («Алпамыс батыр» жырынан) Эпитет (айқындау) – заттың не құбылыстың айрықша сипатын, сапасын, белгісін білдіретін суретті сөз. Алтын күнді, қара жерді сағындым, Жан-жолдасым – жүйрік желді сағындым. (М.Жұмабаев, «Сағындым) Ассонанс – бірыңғай дауысты дыбыстарды қайталау. Ашу деген – ағын су, Алдын ашсаң, арқырар. Ақыл деген – дария, Алдын тоссаң, тоқырар. (Қазыбек би) Аллитерация – бірыңғай дауыссыз дыбыстарды қайталау. Түніменен түйіндік, Таң атқанда тарандық. Таң ағарып атқан соң, Төңірек жаққа қарандық. (Махамбет, «Соғыс») Ажарлаудың бұл түрлері поэзияда да, прозада да кездеседі. Құбылту – троптар Метафора (ауыстыру) – суреттелген затты не құбылысты айқындай түсу үшін оларды сөздеріне ұқсас затқа не құбылысқа балау. Сөз – жаңбыр, даусым – дауыл, әнім – ескек, Ойнақтап басылайын аз желдетіп. (І. Жансүгіров, «Әнші») Кейіптеу – табиғат құбылыстарын жандандырып, адам кейпінде суреттеу. Мөлдіреген «Жетімкөл» көкке қарап, Мөлдіреген көз жасын тыя алмай тұр. (М. Мақатаев, «Аққулар ұйықтағанда») Метонимия (алмастыру) – өзара байланысты ұғымдар мен шартты сөздерді бірінің орнына бірін алмастыра қолдану. Үйі мәз боп қой сойды, Сүйіншіге шапқанға. («Абай, «Мәз болады болысың») Синекдоха (мегзеу) – бүтіннің орнына бөлшекті, жалпының орнына жалқыны немесе керісінше қолдану. Дұғай сәлем жазамын Күйісбайға, Бермек болған айғырдың көзі қайда? (Абай) Аллегория (пернелеу) – адамдар арасындағы қатынастарды астарлап жануарлар мен жәндіктер әрекетімен көрсету. Аллегорияға А. Байтұрсыновтың, С. Дөнентаевтың мысал өлеңдері жатады. Ирония (кекесін) – адамды, затты, құбылысты сырттай мақтап суреттеп, іштей келекелеп, мысқалдап айту. Көрінсін Біржан салға ай секілді, Ақ құйрық көңіл ашар шай секілді. Ұсынса қол жетпейтін арғымағым, Біржанға баламаймын тай секілді. («Біржан мен Сара» айтысынан) Гипербола (ұлғайту) – затты не құбылысты шамадан тыс ұлғайтып көрсету. Литота (кішірейту) – затты не құбылысты кішірейтіп көрсету. Астында мінген тарланның Тұрпатына қараса, От орнындай тұяқтан (гипербола) Оймақтайы қалыпты. (литота) Етектейін еріннен (гипербола) Екі елісі қалыпты. (литота) Қиған қамыс құлақтан Бір тұтамы қалыпты. (литота) Жалбыраған жалынан Жалғыз қарыс қалыпты. (литота) Бір құшақтай құйрықтан (гипербола) Бір уыстай қалыпты. (литота) Айшықтау Арнау – автордың өзіне не өзгеге, кейде тіпті жалпы жұртқа арнайы тіл қатуы, олармен іштей тілдесуі. Қалың елім, қазағым, қайран жұртым, Ұстарасыз аузыңа түсті мұртың. Жақсы менен жаманды айырмадың, Бірі қан, бірі май боп енді екі ұртың... (Абай) Қайталау 1. Жай қайталау. Мен, мен едім, мен едім, Мен Нарында жүргенде, Еңіреп жүрген ер едім. (Махамбет) 2. Еспе қайталау. Сарыарқаның бір тауы бар, Бір тауы бар сымбатты. Сол таудан сен сыр тауып ал, Сыр тауып ал, қымбаттым. (С. Сейфуллин) 3. Анафора – өлең тармақтарында белгілі бір сөздің немесе сөз тіркесінің жол басында қайталануы. Алтын күн аспаны, Алтын дән даласы, Ерліктің дастаны, Еліме қарашы! 4. Эпифора – өлең тармақтарында бір сөздің немесе сөз тіркесінің жол аяғында қайталануы. Атадан туған мен бір шоқ, Садаққа байлар сайман жоқ. Балталыдай көлім жоқ, Бақалыдай көлім жоқ, Алдымда менің ағам жоқ, Артымда менің інім жоқ. («Қозы Көрпеш – Баян сұлу» жырынан) 5. Риторикалық сұрақ – риторикалық сұраққа, әдетте, жауап күтілмейді, айтылған ойға тыңдаушының назарын аударып, екпін түсіру үшін қолданылады. Айналайын ақ Жайық, Ат салмай өтер күн қайда? Еңсесі биік ақ орда, Еміне кірер күн қайда? (Махамбет) 6. Антитеза (шендестіру) – кереғар екі затты не құбылысты қатар қоя отырып, келесі бір заттың, ұғымның, құбылыстың сипатын суреттеу. Бұқар барсаң қолаң бар, Қолаңды көр де шашым көр. Зергер барсаң қасында Алтыннан соққан түйме бар. Түймені көр де басым көр. Молаға барсаң қасында Қиюлы жатқан қалам бар, Қаламды көр де қасым көр. («Ер Тарғын» жырынан) 7. Градация (дамыту) – алдыңғы сөзден соңғы сөзді, алдыңғы ойдан соңғы ойды, алдыңғы құбылыстан соңғы құбылысты асыра, асқақтата суреттеу. Сары ала туы салбырап, Қабағы тастай түйіліп, Аллалап Тарғын шабады. Ай бетіне кіреді, Күн бетінен шығады. Қойға бір бөрі Бөріктіре қырады. Талай қалмақ құлады, Ер қайратын сынады. Сүйіп мінген Тарланға Басты келіп дойырды, Тарлан салды мойынды, Толып жатқан қалмаққа Тарғын салды ойынды, Талай қалмақ жойылды. («Ер Тарғын» жырынан) Рефлексия		Психологиялық ахуал «Көңіл күйді анықтау» Сабақ басында оқушылар бір параққа өзінің көңіл-күйін келтіретін сурет (немесе смайлик) салады: суретте олар адамның бет-әлпетін келтіру керек (мәселен, күліп немесе езу тартып тұрған, қабағын түйіп тұрған, бейтарап т.б).Олар суреттерін бір-біріне көрсетеді.Оларға сабақтың аяғына дейін көңіл-күйлерін көтеріңкі деңгейге жеткізу жұмысы тапсырылады. Немесе көңіл-күй табиғат құбылыстары арқылы көрсетуге болады: жарқырап күн шығып тұр, аспанды бұлт торлаған, жаңбыр немесе қар жауып тұр т.с.с. Тест сұрақтарының дұрыс жауабын белгілейді.		Ауызша мадақтау Жарайсың! Керемет шешім! Ойлы шешім! Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін! Барлық тапсырмалар асық арқылы бағаланады. Алшы – (9-10 балл) Тәйке (7-8 балл Бүге (бүк) – (4-6 балл) Шіге (шік) – (1-4 балл)	Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл Қалыптас тырушы бағалауға арналған тапсырма лар жинағы 9-сынып Оқулық 9-сынып «Атамұра» баспасы 2019жыл

Жариялаған:

Надырбаева Нуртолкын

02 Сәуір 2025

287

Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!

Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.

Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы

Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!

Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!

Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

9-сынып.Қазақ тілі қмж 4-тоқсан

Химия пәні

Тарих пәні

Биология пәні

Ағылшын тілі пәні

География пәні

Информатика пәні

Мектепке дейінгі білім беру

«Қазақ тілі» жəне «Қазақ əдебиеті»

Дене шынықтыру

Білім алушылардың білім сапасын арттыру

Инклюзивті білім беру