№ 32 Үйкеліс күші дегеніміз не? 3-сынып

Пәні:

Жаратылыстану

Бөлім:

Кеңістік және уақыт

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сынып:

3 сынып

Сабақтың тақырыбы:

№ 32 Үйкеліс күші дегеніміз не?

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

3.5.1.3 үйкеліс күшін зерттеу және оның білінуіне мысал келтіру;

Сабақтың мақсаты

Үйкеліс күшін анықтайды және мысал келтіреді .

Құндылықтар

Талап: Қоршаған орта тазалығын сақтайды

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақ

тың басы

5 минут

Өткенді пысықтау

5 минут

Сабақ

тың ортасы

24 минут

Сергіту сәтті

2мин

Сабақты қорыту

6минут

Кері байланыс

5 минут

Психологиялық ахуал қалыптастыру

«Амандасу» әдісі

Өткенді пысықтау «Орнын тап» ойыны

Меркурий сұрағы: Литосфера деген не?

Шолпан сұрағы: Ғарышқа адамға дейін не ұшырылды?

Жердің сұрағы: Орбиталық стансы не үшін қажет?

Марс сұрағы: Тәулік деген не?

Юпитер сұрағы: Биосфера деген не?

Сатурн сұрағы: Серпімділік күші қайда пайда болады?

Уран сұрағы: Ауырлық күші деген не?

Нептун сұрағы: Ауырлық күші қайда бағытталады?

Кері байланыс:

• Орнымызда отырып, аяқ қолды серпімей орнымыздан тік тұра аламыз ба?

• Жоқ. Себебі неде?

Жаңа тақырып Ұжымдық жұмыс

• Балалар, бүгінгі сабағымызға келген

қонақтарымыздың бірі ең алғаш ғарышқа ұшқан отандасымыз , 7 күн бойы «Мир» орбиталық стансысының бортында жұмыс істеген, бірінші болып, авиатасушы крейсердің алаңқайшасына «МиГ-29к» реактивті ұшағын үлкен шеберлікпен дәл қондырды. Сондай-ақ ол реактивті ұшақтың 50-ден аса жаңа түрін сынақтан өткізді.

«Видеоролик» Т. Әубәкіров сөйлейді.

-Сәлеметсіңдер ме балалар!

Бүгінгі күндеріңе сәттілік тілеймін.

Жер және Ғарыш туралы білетіндіріңді бөлістіңдер.

МТ Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.

Слайд «Кімдікі дұрыс?»

-Суреттерде не бейнеленген? Суреттер бір құбылысқа қатысты ма, әртүрлі құбылыс па?

-Дене ненің әсерінен қозғалады? (Күштің әсерінен)

-Күш қалай әсер етеді? (қозғалуына көмектеседі, кедергі келтіреді, дененің жылдамдығын өзгертеді)

- Суреттерде көрсетілген денелердің қозғалысына әсер ететін күш ненің нәтижесінде пайда болады?

(Суреттегі барлық денелер бір бірімен жанасатыны бейнеленген)

МТ Ұжымдық жұмыс:

• Балалар, алақандарыңа күш түсіріп,

партаның үстімен жүргізіп көрейікші.

• Нені байқадық?

Кері байланыс:

Алақанымды алға тартқаныммен саусақтарымның бұлшық еттері артқа қарай бағытталады.

• Бір оқушыны ортаға шығарып,

велосипед тептіру.

• Нені байқадың?

Бөлшектері майланбаған велосипедті тебу де қиынға түседі.

Велосипедтің педалін айналдырады, самокат тебу үшін жерден итеріледі.

–Итерілуді, педальді айналдыруды тоқтатса не болады?

Үйкеліс күші әсерінен денелер тоқтайды, яғни үйкеліс күші қозғалысқа кедергі келтіреді.

Ой қозғау сұрағы:

-Тағы қандай денелер арасында үйкеліс күші пайда болады деп ойлайсыңдар?

Екі дененің бір-бірімен жанасатын жерінде бір күш пайда болды. Бұл үйкеліс күші деп аталады.

• Сонымен үйкеліс күшінің ережесін

шығарып көрейікші.

СЛАЙД:

Үйкеліс күші дегеніміз дененің бір-біріне жанасқан беттерінің кедір-бұдырлығынан пайда болады да, олардың қозғалысына кедергі келтіреді. Ол дененің қозғалысына қарсы бағытталады.

Сұрақ: «Үйкеліс күші дегеніміз не және ол қай жерде көрінеді?» деген сұраққа жауап беру үшін мен зерттеу жүргізуді ұсынамын.

Алдымызға қандай мақсат қоямыз?

Зерттеу жүргізгенде нені білгіміз келеді?

Мақсаты: Дененің заттардың бетінде неліктен әртүрлі жылдамдықпен қозғалатынын анықтау.

Тұжырым: Денелердің қозғалысына кедергі болатын күш бар.

-Егер бұл күш болмаған болса, онда не болар еді?

-Не болатынын тексерейік?

Тәжірибе алаңы « Мен зерттеушімін» әдісі

Керекті заттар: ойыншық мәшине, парта, резеңке, мата

- Нәтижесін бақылап, мәшиненің қозғалысын сипаттау.

Кері байланыс:

-Қай жолда қозғалған машинаның жылдамдығы артты?

(Парта үстімен қозғалған машинаның жылдамдығы артты.)

–Мәшиненің қозғалысы неге байланысты болды?

(Жолына төселген материалдарға)

– Жолға төселген материалдар машинаның жүруіне қалай әсер етті?

(Қозғалысқа кедергі келтірді)

- Материалдардың мәшиненің қозғалуына келтірген кедергісі бірдей болды ма?

(Әртүрлі)

–Кедергінің әртүрлі болуы неге байланысты болды?

(Материалдың ерекшелігіне, бетіне)

СЛАЙД

МТ Біз қандай қорытынды жасадық?

- Бір зат екінші заттың бетімен қозғалғанда пайда болатын күш бар. Ал ол заттың бетіне қарай өзгеріп отырады. Егер бұл күш болмаса, барлық заттар тоқтаусыз айналар еді. Бұл тәжірибелер бір дене екінші дененің бетімен қозғалған кезде қозғалыс жылдамдығына қарама – қарсы бағытталған және дененің қозғалысына кедергі жасайтын күш пайда болатынын көрсетті.

Демек, үйкеліс күші мәшиненің дөңгелегінің қозғалысына кедергі келтіріп, қарсы бағытталып тұр.

СЛАЙД

МТ Үйкеліс күшінің 3 түрі бар.

Сырғанау, домалау, тыныштық үйкелісі.

Шананы қара жолмен сүйрегеннен гөрі мұз бетімен, қар үстімен сүйреген ыңғайлы - бұл сырғанау үйкелісі. (Сонымен бірге шаңғы тебу, коньки тебу)

Тыныштық үйкелісі – ең көп үйкеліс. Себебі дене қозғалмай тұрады. Тұрмыстық жиһаздар еден бетімен жанасып тұр – бұл тыныштық үйкелісі. (таудағы тастар)

Домалау үйкелісіне машина, велосипедтің, самокаттың дөңгелектерінің кедергісіз айналуы,

Топтық жұмыс: ФС тапсырма

- Үйкеліс күшін тағы қайда қолдануға болады, ол адамға қандай мақсатта қажет екенін ойланып көрейікші. Ол үшін мына сұрақтардың жауабын іздейміз.

1-топ:

Тот басқан ине, мата

• Тот басқан инемен қалай тігеміз?