ӘӨЖ 539.12-16:557.23

Алдаберганова Г.,Ерсұлтан М.,Иманжанова К.Т.

С.Аманжолов атындағы ШҚМУ Өскемен қаласы.
Адамның физикалық мүмкіндігі мен қуатының тәуелдігін зерттеу
Қуат – бірлік уақыт ішінде атқаратын жұмыс, яғни N= ; Өлшем бірлігі: Вт

Адам күнде бірқалыпты жұмыс атқармайды. Әркімде әрқалай болады. Адам жай ғана отырған кезде немесе еркін қозғалғанда белгілі қуатымыз шығындалады.
Адамдардың түрлері мен жас айырмашылықтарының

сипаттайтын кесте

Еркін қозғалыстар кезіндегі пайдалы әсер коэффициенті әр түрлі болады:

Осы мәндерді ескере отырып,қуатты есептейік:

η= A_П/А_Т болса, мұндағы:

А_П=Е_П +Е_К , ал А_Т=Nt тең. Өрнектерді орнына қойсақ:

η=Nt/ mgh +m тең болады. Осыдан қорытып шығарғанда η=N/mg²t болады.Бұл жердегі массаны орта есеппен, яғни 18 бен 19 жастағы жасөспірім мен бозбалалардың орташа салмағы 65кг. Осыдан қуатты алсақ, N=mg²ηt тең болады.

t - жұмыс істеу уақыты; g – еркін түсу үдеуі. Осы шыққан өрнекке әрбір η-тің мәнін қойып есептейік: t= 8сағ = 28800 c

N₁=5 65 10² 288 10²=93,6 10⁷Вт

N₂= 6 65 10² 288 10²= 10⁷Вт

N₃=7 65 10² 288 10²=131,04 10⁷Вт

N₄=8 65 10² 288 10²=149,76 10⁷Вт

N₅=9 65 10² 288 10²=168,48 10⁷Вт

Осыдан 1 тәулікте 8 сағат көлемінде еркін қозғалыстар кезіндегі пайдалы әсер коэффициентіне байланысты қуаттың өзгеру графигі есетелінді.

Ал, енді 5В011000-Физика мамандығының 2Д тобының студеттерінің сол уақыт аралығындағы группаластардың физикалық мүмкіндігі мен қуатын есептеу мақсаты алға қойылды, соған сәйкес тәжірибе жасалынды.

N=mg²ηt қорытып шығарғанда η=N/mg²t болады. Ocы формула арқылы өз группамының сабақ оқу уақытындағы пайдалы әсер коэффициентін есептедім.

η₁=93,6 ⁷ /65 10² 1980 =72,7%
η₂=112,32 ⁷ /65 10² 21 ³= %
η₃=131,04 ⁷ /65 10² 288 ³ =70%

η₄=149,76 ⁷ /65 10² 246 ²=93,6%
η₅=168,48 ⁷ /65 10² 279 ²=93%

Осыдан студенттің қуаты өзгерген сайын олардың пайдалы әсер коэффициенттері жоғарылауына байланысты артатыны байқалад

  Енді осы жасалған тәжірибелерге байланысты адамның психологиялық көзқараспен екі типке бөлінеді: бірі –бозторғай; екіншісі –үкі.

Осыдан адамның қуаты, үздіксіз жұмыс жасау кезеңдеріне байланысты өзгешеліктерінің салыстырмалы мәндерін кестеден көруге болады

Зерттеу

Сабақ өту бөлмелердегі жұмыс орындаудағы салыстырмалы ылғалдықтың және ауа қозғалысының жылдамдығының, температураның нормативтік көрсеткіштері

Жылдың жылы кезеңінде ауаның үлкен қозғалыс жылдамдығы ауаның максималдық температурасына сәйкес, кішісі – ауаның минималдық температурасына. Ауа температурасының көшпелі маңызы үшін оның қозғалыс жылдамдығы интерполяциямен анықталады.
      Аусымдағы ауаның орташа температурасы (tв) мына формуламен есептеледі:

 - тиісті учаскедегі жұмыс орынның ауа температурасы (⁰С);  - тиісті учаскедегі жұмыс орында жұмыс істеу уақыты;
8 – жұмыс аусымының ұзақтығы (с).

Қорытынды

Адам қабілеті жоғары қалыпта келуі үшін оның физикалық мүмкіндігі 100% жұмыс жасайтыны дәлелденген. Бірақ қазіргі кезде адамдардың физикалық мүмкіндігінің 1-3% жұмыс жасайды деп пікір қалыптасады , оны 100% жасау қалпына келтіруде адамның жұмысты орындау қабілетіне, орынын ауыстыру , білім саласына саяхат жасау қабілетіне тікелей байланысу қасиетіне ие болады екен . Осындай өзгерістер адамның өз қалауына өзгеретіле алады, логикалық дамуына тікелей байланысты . Себебі мидың әрбір бөлігінің атқаратын өз қызметі ойлану , секіру, жүгіру, қабылдау, қимыл-қозғалысы сияқты . Әр зерттеулер арқылы адам әр кезде әр түрлі бөліністер арқылы жұмыс жасап отырса әр түрлі әрекет жасау арқылы өзіне тиісті қызметін атқаратыны анық . Әр түрлі студент жастарымыздың пікірі бойынша тек таңертең және кешке,түнде сабаққа дайындалса есінде қалады деген мүмкіндік бар деген пікірдемін.