Тақарыбы: .§28. Адамның шығу тегі туралы алғашқы көзқарастар .§29. Адам эволюциясының негізгі кезеңдері.§30. Ертедегі және осы замандағы алғашқы адамдар .§31. Антропогенездің қозғаушы күштері.§32. Адам нәсілдері. Нәсілшілдікті және әлеуметтік дарвинизмді сынау
Мақсаты: Адам жер бетінде пайда болуы туралы талдау.Адам эволюциясы туралы кезеңдердің қалыптасу ттарихының басты айырмашылықтарына түсінік беру және берілген деректерге талдау жасау.
Көрнекіліктер: Электронды оқулық, таблицалар, кеппешөптер,Проектор
Жүрісі: ұйымдастыру:
Өткенге шолу:
Тест:
|
№1 |
Архейдаға ең алғашқы эволюцияның бастамасы |
А)Бактерияның пайда болуы |
Ә)Протобионтар пайда болуы |
Б) жасуша пайда болуы |
В) ұлпа пайда болуы |
|
№2 |
Протерозойда қандай ерекшелік болды. |
А) ұлпа қалыптасты |
Ә) мүше дамыды |
Б) түрдің өзгеруі қалыптасты |
В) қалдықтар тасқа айналды. |
|
№3 |
Палеозой заманыдағы басты өзгеріс |
А)сауытты балықтар |
Ә)жорғалаушылар заманы |
Б) құстар пайда болды. |
В) мұз басты |
|
№4 |
Мезозой заманында |
А)псилофиттер шықты |
Ә)стегоцефалдар шықты |
Б) ашықтұқымдылар |
В) агама мен батбат |
|
№5 |
Кайнозой заманында |
А)жұмыртқа салушылар |
Ә)бақакесірткелер |
Б) қырықбуындар |
В) гиппариондар |
|
№6 |
Кембрий кезеңінде |
А)омыртқасыздар дамыды |
Ә)омыртқалылар дамыды |
Б) балықтар пайда болды. |
В) акула шықты |
|
№7 |
Силурда |
А) алғашқы омыртқалылар дамыды |
Ә)сауытты балықтар шықты |
Б) гаттерия шықты |
В) адамдар жаралды |
|
№8 |
девонда |
А) стегоцефалдар шықты |
Ә) ашықтұқымдылар |
Б) тал, қайың, эвкалипт |
В) адамның арғы тегі |
|
№9 |
Төрттік кезең |
А)тұқыммен көбею пайда болды |
Ә)тайга,турнда өсімдіктері пайда болды. |
Б) фикус өсті |
В) климат өте суық |
|
№10 |
Бор |
А) бақакесірткелер |
Ә)алып құстар |
Б) бақакесірткелер |
В) Протобионтар пайда болуы |
|
№11 |
Триас |
А)триконодонттар |
Б) қырықбуындар |
В) гиппариондар |
В) фикус өсті |
|
№12 |
юра |
А) бақакесірткелер |
Ә)брахиозавр |
Б) бақакесірткелер |
В) бақакесірткелер |
|
№13 |
пермьде |
А) брахиозавр |
Ә) фикус өсті |
Б) ашықтұқымдылар |
В) бақакесірткелер |
|
№14 |
Тас көмірде |
А) бақакесірткелер |
Ә) брахиозавр |
Б) сүтпен қоректенді |
В) лепидодендрон |
|
№15 |
ордовик |
А) фикус өсті |
Ә)тайпа аты |
Б)ұзаққа созылған заман |
В) брахиозавр |
1-б,2-ә,3-а,4-в,5-в,6-а,7-ә,8-а,9-ә,10-ә,11-а,12-ә,13-б,14-в,15-ә
Қорытындылау
Жаңа сабақ
1.Антропология , антропогенез
2. Адамның жануарлар дұниесін жүйелеудегі орны
3.Адам мен жануарларда болатын ортақ белгі
4.Адам мен жануарлар ұрығының дамуындағы ұқсастық
5.Адам мен адамтектес маймылдардың ұқсас белгілері
6.Адам мен адамтектес маймылдардың бір-бірінен айырмашылық белгілері
7.Дриопитектер
8.Дриопитектер тіршілік еткен кезеңдер
9.Аусралопитектер
10.Ежелгі адамдар
11.Ертедегі адамдар
12.Осы заманғы алғашқы адамдар
13.Адам эволюциясындағы антропогенездің биологиялық факторлары
14.еңбек-адам эволюциясының маңызды факторларының бірі
15.Қоғамдасып тіршілік ету- адам эволюциясының қозғаушы күші
16.Адам нәсілдері.Нәсілшілдікті және әлеуметтік дарвинизмді сынау
Деңгейлік тапсырмалар.оқулық бойынша
1-деңгей
-
Антропология гректің адам-ілім деген сөздерінен алынып, адам туралы ілім деген ұғым береді, антропогенез-адамның шығу тегін, тарихи даму кезеңдерін және нәсілдік ерекшелігін зерттейді.
-
Адамның жануарлар дұниесін жүйелеудегі орны: омыртқалылар тип тармағы, сүтқректілер класы, ұрықжолдастылар (плаценталылар) класс тармағы, маймылдар (приматтар) отрядына, адамның адамтектес маймылдар отряд тармағына,тартанаулылар тобына, санаты адам түріне жатады
-
Адам мен жануарларда болатын ортақ белгі
|
Рудименттік |
Атавизм |
|
Терасты, құлақ маңындағы бұлшық еттерді, терідегі түктерді, омыртқа жотасындағы құйымшақ бөлімін, соқырішіекті т.б мүшелер жатады |
Құйрықты баланың өмірге келуі,денесінде қалың түк өсу,көп емшекті адамдардың тууы т.б |
4.Адамның маймылтектестерге ұқсастық айырмашылықтары
|
Адам мен жануарлар ұрығының дамуындағы ұқсастық |
Адам мен адамтектес маймылдардың ұқсас белгілері |
Адам мен адамтектес маймылдардың бір-бірінен айырмашылық белгілері |
|
Зиготадан басталады,бұл кезеңі қарапайым бір жасушалы жануарларға ұқсайды.келесі кезеңде ұрық бөлщектену арқылы бір қабатты көп жасушалы бластулаға айналады.Бластула қарапайым жануар- волъвокске ұқсайды.Әрі қарай екі қабатты көп жасушалы гаструла п/ болады.ұрықтың даму барысында бірте-бірте балықтарға ұқсас жұтқыншақтың екі бүйірінде көптеген желбезек саңылауы п/болады.Ұрықтың жүрегі алғашқы қабырғасы оқтын-оқтын жиырылып-босаңсып тұратын, қандауыршаның құрсақ қолқа қан тармырына ұқсайды.Адам ұрығындағы мидың дамуы да алғашқыда үш, келесі кезеңде балықтың миына ұқсас бес көпіршіктен тұрады.Бірте-бірте алдыңғы ми сыңары бірнеше бөліктерге бөлініп, оның сыртында ми қыртысы түзіледі.Ми қыртысындағы көптеген иірімдер, сайшалар мидың беттік көлемін ұлғайтады.Ұрықтың алғашқы даму кезінде клоаканың пайда болуы да, адамның жануарларағ ұқсастық дәлелдей түседі. |
Сыртқы құрылысы мен мінез-қылығы ұқсас.Көңіл күінің өзгеруі мен ұрпағына қамқорлық жасауы.маймылдарда орталық жүйке жүйесі мен есте сақтау қабілеті жақсы дамыған.Адам мен маймылдың шартты, шартсыз рефлекстері ұқсас.Адамтектес маймылдардың құйрығы болмайды, саусақтарының ұшы жалпақ әріонда жалпақ тырнақтары бар.Олардың сезім мүшелері, терісінің құрылысы, қан топтары, жалпы аураулары денесіндегі паразиттері деұқсас келеді.Маймылдың қабырғасы 12-13 және хромосомасы-48 болады. |
Маймыл күрделі құрал жасай алмайды.омыртқа жотасының иілуі, кеуде қуысының жазық пішінділігі, жамбас қуысының кеңдңгңн атауға болады.Адамның аяғы қолынан ұзын, миы өте жақсы жетілген.Ми сауытының үлкен болуы да адамға тән қасиет. |
Қорытындылау
Тапсырмалар §28-§32.бағалау
Тақырыбы.
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
Адамның шығу тегі туралы алғашқы көзқарастар .
Адамның шығу тегі туралы алғашқы көзқарастар .
Тақарыбы: .§28. Адамның шығу тегі туралы алғашқы көзқарастар .§29. Адам эволюциясының негізгі кезеңдері.§30. Ертедегі және осы замандағы алғашқы адамдар .§31. Антропогенездің қозғаушы күштері.§32. Адам нәсілдері. Нәсілшілдікті және әлеуметтік дарвинизмді сынау
Мақсаты: Адам жер бетінде пайда болуы туралы талдау.Адам эволюциясы туралы кезеңдердің қалыптасу ттарихының басты айырмашылықтарына түсінік беру және берілген деректерге талдау жасау.
Көрнекіліктер: Электронды оқулық, таблицалар, кеппешөптер,Проектор
Жүрісі: ұйымдастыру:
Өткенге шолу:
Тест:
|
№1 |
Архейдаға ең алғашқы эволюцияның бастамасы |
А)Бактерияның пайда болуы |
Ә)Протобионтар пайда болуы |
Б) жасуша пайда болуы |
В) ұлпа пайда болуы |
|
№2 |
Протерозойда қандай ерекшелік болды. |
А) ұлпа қалыптасты |
Ә) мүше дамыды |
Б) түрдің өзгеруі қалыптасты |
В) қалдықтар тасқа айналды. |
|
№3 |
Палеозой заманыдағы басты өзгеріс |
А)сауытты балықтар |
Ә)жорғалаушылар заманы |
Б) құстар пайда болды. |
В) мұз басты |
|
№4 |
Мезозой заманында |
А)псилофиттер шықты |
Ә)стегоцефалдар шықты |
Б) ашықтұқымдылар |
В) агама мен батбат |
|
№5 |
Кайнозой заманында |
А)жұмыртқа салушылар |
Ә)бақакесірткелер |
Б) қырықбуындар |
В) гиппариондар |
|
№6 |
Кембрий кезеңінде |
А)омыртқасыздар дамыды |
Ә)омыртқалылар дамыды |
Б) балықтар пайда болды. |
В) акула шықты |
|
№7 |
Силурда |
А) алғашқы омыртқалылар дамыды |
Ә)сауытты балықтар шықты |
Б) гаттерия шықты |
В) адамдар жаралды |
|
№8 |
девонда |
А) стегоцефалдар шықты |
Ә) ашықтұқымдылар |
Б) тал, қайың, эвкалипт |
В) адамның арғы тегі |
|
№9 |
Төрттік кезең |
А)тұқыммен көбею пайда болды |
Ә)тайга,турнда өсімдіктері пайда болды. |
Б) фикус өсті |
В) климат өте суық |
|
№10 |
Бор |
А) бақакесірткелер |
Ә)алып құстар |
Б) бақакесірткелер |
В) Протобионтар пайда болуы |
|
№11 |
Триас |
А)триконодонттар |
Б) қырықбуындар |
В) гиппариондар |
В) фикус өсті |
|
№12 |
юра |
А) бақакесірткелер |
Ә)брахиозавр |
Б) бақакесірткелер |
В) бақакесірткелер |
|
№13 |
пермьде |
А) брахиозавр |
Ә) фикус өсті |
Б) ашықтұқымдылар |
В) бақакесірткелер |
|
№14 |
Тас көмірде |
А) бақакесірткелер |
Ә) брахиозавр |
Б) сүтпен қоректенді |
В) лепидодендрон |
|
№15 |
ордовик |
А) фикус өсті |
Ә)тайпа аты |
Б)ұзаққа созылған заман |
В) брахиозавр |
1-б,2-ә,3-а,4-в,5-в,6-а,7-ә,8-а,9-ә,10-ә,11-а,12-ә,13-б,14-в,15-ә
Қорытындылау
Жаңа сабақ
1.Антропология , антропогенез
2. Адамның жануарлар дұниесін жүйелеудегі орны
3.Адам мен жануарларда болатын ортақ белгі
4.Адам мен жануарлар ұрығының дамуындағы ұқсастық
5.Адам мен адамтектес маймылдардың ұқсас белгілері
6.Адам мен адамтектес маймылдардың бір-бірінен айырмашылық белгілері
7.Дриопитектер
8.Дриопитектер тіршілік еткен кезеңдер
9.Аусралопитектер
10.Ежелгі адамдар
11.Ертедегі адамдар
12.Осы заманғы алғашқы адамдар
13.Адам эволюциясындағы антропогенездің биологиялық факторлары
14.еңбек-адам эволюциясының маңызды факторларының бірі
15.Қоғамдасып тіршілік ету- адам эволюциясының қозғаушы күші
16.Адам нәсілдері.Нәсілшілдікті және әлеуметтік дарвинизмді сынау
Деңгейлік тапсырмалар.оқулық бойынша
1-деңгей
-
Антропология гректің адам-ілім деген сөздерінен алынып, адам туралы ілім деген ұғым береді, антропогенез-адамның шығу тегін, тарихи даму кезеңдерін және нәсілдік ерекшелігін зерттейді.
-
Адамның жануарлар дұниесін жүйелеудегі орны: омыртқалылар тип тармағы, сүтқректілер класы, ұрықжолдастылар (плаценталылар) класс тармағы, маймылдар (приматтар) отрядына, адамның адамтектес маймылдар отряд тармағына,тартанаулылар тобына, санаты адам түріне жатады
-
Адам мен жануарларда болатын ортақ белгі
|
Рудименттік |
Атавизм |
|
Терасты, құлақ маңындағы бұлшық еттерді, терідегі түктерді, омыртқа жотасындағы құйымшақ бөлімін, соқырішіекті т.б мүшелер жатады |
Құйрықты баланың өмірге келуі,денесінде қалың түк өсу,көп емшекті адамдардың тууы т.б |
4.Адамның маймылтектестерге ұқсастық айырмашылықтары
|
Адам мен жануарлар ұрығының дамуындағы ұқсастық |
Адам мен адамтектес маймылдардың ұқсас белгілері |
Адам мен адамтектес маймылдардың бір-бірінен айырмашылық белгілері |
|
Зиготадан басталады,бұл кезеңі қарапайым бір жасушалы жануарларға ұқсайды.келесі кезеңде ұрық бөлщектену арқылы бір қабатты көп жасушалы бластулаға айналады.Бластула қарапайым жануар- волъвокске ұқсайды.Әрі қарай екі қабатты көп жасушалы гаструла п/ болады.ұрықтың даму барысында бірте-бірте балықтарға ұқсас жұтқыншақтың екі бүйірінде көптеген желбезек саңылауы п/болады.Ұрықтың жүрегі алғашқы қабырғасы оқтын-оқтын жиырылып-босаңсып тұратын, қандауыршаның құрсақ қолқа қан тармырына ұқсайды.Адам ұрығындағы мидың дамуы да алғашқыда үш, келесі кезеңде балықтың миына ұқсас бес көпіршіктен тұрады.Бірте-бірте алдыңғы ми сыңары бірнеше бөліктерге бөлініп, оның сыртында ми қыртысы түзіледі.Ми қыртысындағы көптеген иірімдер, сайшалар мидың беттік көлемін ұлғайтады.Ұрықтың алғашқы даму кезінде клоаканың пайда болуы да, адамның жануарларағ ұқсастық дәлелдей түседі. |
Сыртқы құрылысы мен мінез-қылығы ұқсас.Көңіл күінің өзгеруі мен ұрпағына қамқорлық жасауы.маймылдарда орталық жүйке жүйесі мен есте сақтау қабілеті жақсы дамыған.Адам мен маймылдың шартты, шартсыз рефлекстері ұқсас.Адамтектес маймылдардың құйрығы болмайды, саусақтарының ұшы жалпақ әріонда жалпақ тырнақтары бар.Олардың сезім мүшелері, терісінің құрылысы, қан топтары, жалпы аураулары денесіндегі паразиттері деұқсас келеді.Маймылдың қабырғасы 12-13 және хромосомасы-48 болады. |
Маймыл күрделі құрал жасай алмайды.омыртқа жотасының иілуі, кеуде қуысының жазық пішінділігі, жамбас қуысының кеңдңгңн атауға болады.Адамның аяғы қолынан ұзын, миы өте жақсы жетілген.Ми сауытының үлкен болуы да адамға тән қасиет. |
Қорытындылау
Тапсырмалар §28-§32.бағалау
Тақырыбы.
шағым қалдыра аласыз













