Ағылшын тілін үйренудің оңай әдістері

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 4

Сабақтың тақырыбы: §1 Санды өрнектер. Әріпті өрнектер

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

1. Білімділік мақсаты: Санды, әріпті өрнектердің мәнін таба білу, есептердің шарты

бойынша өрнек құра білуге үйрету

2. Тәрбиелік мақсаты: Ұқыптылыққа, еңбекке тәрбиелеу

3. Дамыту мақсаты: Қабілеттілік пен белсенділікті дамыту

Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты таныстыру сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: Слайттар, таратпалар, түрлі түсті бор, кодоскоп

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Натурал сандарға қолданылатын амалдар қайталау, үй тапсырмасын №18, №20 есептердің шығарылуын тексеру, алдын ала дайындалған слайтармен кодоскопта көрсете отырып тексеру жүргізу

№18 теңдеу құрып шешу :

8х-36=76

8х= 76+36

8х =112

х=112:8

х=14

тексеру: 8·14-36=112-36=76

№20 Тік төртбұрыштың боялған бөлігінің ауданын табыңдар:

7 см 9 см

5см

2см

3см

3 см 4см

3см

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі:

Санды өрнек деп амалдар таңбалары және қажет болған жағдайда жақшалардың көмегімен сандардан құрастырылған өрнекті айтады.

Мысалы: Бақта 12 алма ағашы бар, ал алмұрт ағаштың одан 5-еуі кем. Бақта неше жеміс ағашы бар?

Шешуі: Бақтағы алмұрт ағаштарының саны: 12-5=7

Ал бақтағы барлық жеміс ағаштарының саны: 12+(12-5) бұл санды өрнек

Барлық амалдарды орындау нәтижесінде шыққан сан өрнектің мәні деп атаймыз.

12+(12-5)= 12+7=19 , мұндағы 19 саны санды өрнектің мәні.

Құрамында әріптері бар өрнек әріпті өрнек деп аталады.

Мысалы: Компьютерде терушілердің біреуі шығарманың 86 бетін терсе, екіншісі одан х бетті арттық терді. Компьютерде терушілердің екеуі бірігіп шығарманың неше бетін терді ?

Шешуі: Екінші теруші 86+х бетін терді.

Ал екеуі бірігіп шығарманың 86+(86+х) бетін терді.

Мұндағы 86+(86+х) әріпті өрнек

Егер х= 12 болса, онда 86+(86+х)= 86+(86+12)= 86+98=184

Мұндағы 12 саны – х әрпінің мәні, ал 184 саны- берілген өрнектің мәні.

Санды өрнектер, әріпті өрнектер жалпы түрде математикалық өрнектер деп аталады. математикалық өрнектерді жазуда латын әріптері пайдаланылады.

Әріпті өрнектердің біреуі сан болса, ол әріп көбейткіштің алдына жазылады. Оны коэффициент деп аталады. Коэффицент пен әріптің арасына көбейту таңбасы қойылмайды. Ал х,у -әріпті өрнектерінің коэффиценттері 1-ге тең, ол жазылмайды.Әріпті өрнектердегі әріп көбейткіштерінің арасына көбейту таңбасы қойылмайды.

Мысалы, өрнегі ху түрінде жазылады, ал әріпті өрнегі түрінде жазылады.

Енді, әріпті өрнектің мәндері белгілерімен салыстырылады.

Мысалы: , мұндағы х=5, ,

, мұндағы у=11, ,

Сыныпта шығарылатын есептер:

І-деңгей №2(1,2,3,4), № 4(3,4) , №5 (2,3), №7

ІІ-деңгей №13 (1,2), №14 (2,3)

ІІІ-деңгей № 23(1,2)

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

І деңгей

№2 (ауызша айтқызу)

1)36 мен 11 санының қосындысы, 27 мен х санының қосындысы, у пен 19 санының қосындысы.

2)27 мен 16 санының айырмасы, 18 бен х санының айырмасы, у пен 14 санының айырмасы.

3)14-тің 17-ге көбейтіндісі, а-ның 8-ге көбейтіндісі, с-ның d-ға көбейтіндісі.

4)45-тің 9-ға бөліндісі, 6-ның а-ға бөліндісі, х-тің у-ке бөліндісі.

№4 Өрнектің мәнін табу:

3)125:а+8=|мұндағы а=5|=125:5+8=25+8=33

4) 9b-36=|мұндағы b=12|=9·13+36=117+36=153

№5 Өрнектің мәнін салыстыру:

2) 3)

№7 Бөлмеде 6 люстра бар. Әрбір люстрада b лампыдан. Бөлмедегі люстралардың барлығында неше лампы бар?

Шешуі: 6b лампы бар.

ІІ деңгей

№13 Өрнекті жазып көрсету

1. (65-39)·100

2. (49+68):13

№14 Өрнектің мәнін табу

2)

3)

ІІІ деңгей

№23

1. b санынан кейінгі тізбектес үш натурал санды b, b+1, b+2,b+3

2. a санына дейінгі тізбектес үш натурал санды а-3, а-2,а-1, а

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Санды және әріпті өрнектердің ережелерін қайта оқушылардан сұрап бекіту

Үй тапсырмасы: 1-4 сұрақтар, №6, №8, №15(1,2), №25

Пән мұғалімі:

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 6

Сабақтың тақырыбы: §2 Қосу мен көбейтудің ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін

пайдаланып, өрнектерді ықшамдау

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты: Өрнектерді қосу мен көбейтудің ауыстырымдылық, терімділік

қасиеттерін қолданып ықшамдай білу

4. Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілікке тәрбиелеу

5. Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ №____ , таблица «қосу мен көбейтудің қасиеттері»

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

1. Санды өрнектерге мысалдар келтіріңдер?

2. Өрнектің мәні деп нені айтамыз?

3. Әріпті өрнек деп қандай өрнекті айтамыз?

4. Әріптің мәні деп нені айтамыз?

№6

Марат - 3 доп

Өркен – (3-а) доп, мұндағы а =1

Барлығы: 3+(3-а)= 3+(3-1)=3+2=5

жауабы: Қақпаға барлығы 5 доп соқты.

№8

І күні -83 дән

ІІ күні – (83+с) дән, мұндағы с =12

Барлығы: 83+(83+с)= 83+(83+12)=83+95=178

жауабы: Құмырсқа илеуіне барлығы 178 дән тастады..

№15(1,2)

1)

2)

№25

3кг - а тг

4кг - b тг

1 кг мандарин үшін - тг төленеді

1кг алма үшін- тг төленеді

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі:

Санды өрнектер мен әріпті өрнектердің мәндерін табу үшін алдымен оларды ықшамдап алған тиімді. Ол үшін қосу және көбейту амалдарының қасиеттерін пайдаланып ықшамдауға болады. Енді соларды қарасытырамыз.

1) Қосу мен көбейтудің ауыстырымдылық қасиеттері:

2) Қосу мен көбейтудің терімділік қасиеттері:

Енді осы қасиеттерді пайдаланып өрнектердегі көбейткіштердің орындарын ауыстырып және оларды топтап жазып ықшамдауға болады.

38+36+72=(38+72)+36=110+36=146

(х+11)+18=х+(11+18)= х+29

х+29 ықшамдалған түрі

Сыныпта шығарылатын есептер:

І-деңгей №31(1,5,11), № 32(1,3,5,7) , №33

ІІ-деңгей №38 (3, 5), №39 (1,3)? №41

ІІІ-деңгей № 47, №49(1,2)

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

І деңгей

№31 өрнектерді ықшамдап алып есептеңдер

1) 9+а+11=а+(9+11)= а+20

5) (b+22)+8=b+(22+8)=b+30

11) (23+y)+7=(23+7)+y=30+y

№32 Өрнекті ықшамдап алып, коэффициентін анықтау

1)4·а·5=4·5а=20а, коэффициенті 20

3)5·с·2=5·2с=10с, коэффициенті 10

5)9·у·5=9·5у=45у, коэффициенті 45

7)у·3·16=3·16у=48у, коэффициенті 48

№33

40+(40+у)=(40+40)+у= 80+у

жауабы: Бассейнге минутына (80+у) литр су ағады.

ІІ деңгей

№38 (3, 5)

(442+х)+58=(442+58)+х= 500+х= =500+29=529

(316+х)+84=(316+84)+х=400+х= =400+14=414

№39 (1,3)

1)2а·5b= =10ab=10·7·3=70·3=210

3)25a·4b= =100ab=100·12·8=1200·8=9600

№41

5·40·a=200a

ІІІ деңгей

№ 47

a·7·b·4= =28ab=28·100·5=100·140=14000

№49(1,2)

1. (x+36)+(y+54)= =90+x+y=90+10+29=100+29=129

2. (17·8+x)+(14·11+y)= =(136+154)+(21+29)=290+50=340

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Қосу мен көбейтудің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін оқушылардан сұрап, қайталатып бекіту.

Үй тапсырмасы: №34, №36,№40, №43,№47

Пән мұғалімі:

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 26

Сабақтың тақырыбы: §10 Жай сандар және құрама сандар

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты: Жай сандар мен құрама сандарды анықтай білу және оны есеп шығаруда қолдануға үйрету

1. Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілікке тәрбиелеу

2. Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ №40 , Жай сандардың кестесін пайдалану

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мәнберу

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Сұрақтар:

1) 9 санына еселік сандар 3 санына еселік бола ма?

2) 100 алманы 3 жәшікке тең етіп салсаң, неше алма артық қалады?

3) 10 асықты 3 балаға тең бөліп берең, неше алма артық қалады?

№245 9 санына еселік санды жазу керек:

1. 420<42*<426, 423

2. 375<37*<381, 378

3. 563<56*<569, 567

№248 Марат сатушыға 600 тенге берді де, бағалары бірдей 9 лотерея билетін теңге есебімен сатып алды. Ол сатушыдан қайтарым ақшаға 55 теңге ала ма, әлде 60 теңге ала ма немесе 40 теңге ала ма ? Лотерея бағасы неше теңге?

9*60=540

Марат сатушыдан қайтарым ақшасы 60 теңге. Себебі ол әр лотарея билеті 60 теңгеден алды.

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі:

1) 1-ге және өзіне бөлінетін натуралсандарды жай сандар деп атаймыз

Мысалы: 13 және 101 - жай сандар

13 санының бөлгіштері: 1 және 13

101 санының бөлгіштері: 1 және 101

Ең кіші жай сан – 2 саны.

2 саннан басқа жай сандардың барлығы тақ сандар, сонда 2 саны ғана жұп сан

Жай сан шексіз көп.

2) Бөлгіштерінің саны екіден көп натурал сандарды құрама сандар деп атайды.

Натурал сан	Бөлгіштері	Бөлгіштер саны
35 41 26 11 1 18	1,5,7,35 1,41 1,2,13,26 1,11 1 1,2,3,6,9,18	4 2 4 2 1 6

Кестедегі 35,26,18 сандары құрама сандар.

Мысалы, 8 саны құрама сан, бөлгіштері 1,2,4,8

24 саны құрама сан, бөлгіштері 1,2,3,4,6,8,12,24

3) Натурал сан 1-дің бір ғана бөлгіші бар, ол сол санның өзі – 1 саны.

1 саны жай сандар тобына да, құрама сандар тобына да жатпайды.

Сыныпта шығарылатын есептер:

І-деңгей №258,260,262,264, ІІ-деңгей №266,268,270, ІІІ-деңгей № 274,276

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

І деңгей

№258

жай сандар:17,23,31,97

құрама сандар:28,36,70,96,120,185,207

№260

4=1+3 12=1+11

6=1+5 14=1+13

8=1+7 18=1+17

№262

Жай сандар қатарындағы екі тізбектес және айырмасы 2-ге тең сандар егіз сандар деп аталады.

Мысалы, 3 пен 5, 5 пен 7, 11 мен 13 сандары егіз сандар.

Жай сандар кестесін пайдаланып, 1- ден 100-ге дейінгі егіз сандарды жазыңдар:

17 мен 19, 29 бен 31, 41 мен 43, 71 мен 73 сандары егіз сандар.

№264

Байыржан 5 дәптер мен 2 альбом үшін 130 теңге төледі.

Меруерт сондай 3 дәптер мен 2 альбом үшін 114 теңге төледі.

Дәптер мен альбом неше теңге тұрады?

дәптер – х

альбом – у

5х+2у=130

3х+2у=114 Бір-бірінен шегереміз. Сонда 2х=16, х=8

2у=130-5*8

2у=130-40

2у=90

у=45

жауабы: дәртер 8 теңге, ал альбом 45 теңге тұрады.

ІІ деңгей

№266 жай сандарды кему ретімен: 79,53,47,19

құрама сандарды өсу ретімен: 62,99,121,129

№268 Мына сандарды екі жай сандардың көбейтіндісі түрінде жазу керек:

22=2*11, 35=5*7, 77=7*11, 65=5*13, 69=3*23, 119=7*17

№270 Дүние жүзіндегі екінші ұстаз , қазақтың ежелгі ғалымы Әбу Насыр әл-Фараби отырарда дүниеге келіп, 870-950 жылдар аралығында өмір сүрген. Неше жай сандар бар?

877,881,883,887,907,911,919,929,937,941,947 сонымен 11 жай сан бар екен.

ІІІ деңгей

№274

1) а=7 см

P=4*7=28, 28 саны құрама сан

2) а=5 см

V=a³=5³=125, 125 саны құрама сан

№276 Амалды орындау:

1. 5856:(61·16)-3060:(51·15)=(5856:61)·16-(3060:51)·15=96·16-60·15=1536-900=636

2. 4374:(18·81)+3680:(23·32)=(4374:81)·18+(3680:32)·23=54·18+115·23=972+2645=3617

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Жай сандар мен құрама сандарды оқушылардан сұрап, қайталатып бекіту.

Үй тапсырмасы: №259,261,263,265,267,269

Пән мұғалімі: Сыбайласова Жанар Игорьқызы

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 30

Сабақтың тақырыбы: §13 Ең кіші ортақ еселік

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты: Оқушыларға ең кіші ортақ еселік туралы түсінік беру және ең

кіші ортақ еселікті таба білуге үйрету

3. Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа және еңбекке тәрбиелеу

4. Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты меңгерту сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ № , үлестірмелі материалдар

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мәнберу

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Сұрақтар:

1. Ең үлкен ортақ болгіш дегеніміз не?

2. Өзара жай сандар дегеніміз не?

І-ІІІ деңгейдегі есептер толық тексеріледі

№321, №323,327, 328, №334 есептерді

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі:

3 санына еселік сандар:

3, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24, 27, 30, 33, 36, 39, 42, 45, ...

5 санына еселік сандар:

5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45,...

Осы еселік сандардан 3 пен 5 сандарының екеуіне де еселік болатын сандарды, яғни ортақ еселіктерін табайық, олар 15, 30, 45, ..., бұл сандардың ең кішісі -15 саны . Сонымен мынадай ережені аламыз:

Берілген натурал сандардың әрқайсысына еселік болатын ең кіші натурал санды, сол сандардың ең кіші еселігі деп айтады.

Жазылуы: ЕКОЕ(3;5)=15

Енді, ең кіші ортақ еселікті табу тәсілдері:

1-тәсіл. Берілген натурал сандарды ең кіші ортақ еселігін, сол сандарды жай көбейткіштерге жіктеу арқылы табу. Ол үшін:

а) берілген натурал сандарды жай көбейткіштерге жіктеу керек;

ә) берілген сандардың ең үлкенінің жай көбейткіштерін теріп жазып, оны оның жіктелуінде жоқ, бірақ басқа сандардың жіктелуінде бар жай көбейткіштермен толықтыру керек.

б) шыққан көбейткіштердің көбейтіндісін табу керек.

М

36=2²·3³

30=2·3·5

ең алдымен 36-ның көбейткіштерін жазып шығып, одан соң 30-дың көбейткіштерінің ішінен басқа сандардың жіктелуі бар санмен толықтырамыз

ЕКОЕ(36; 30)=2²·3² ·5=180

ысалы: 36 және 30 сандарының ең кіші еселігін табу үшін, оларды жай көбейткіштерге жіктейміз.

36 2 30 2

18 2 15 3

9 3 5 5

3 3 1

1

Егер берілген натурал сандардың үлкені кішілеріне еселік болса, онда үлкен сан осы сандардың ең кіші ортақ еселігі етіп алынады.

Мысалы: ЕКОЕ(23;69)=69; ЕКОЕ(4;12;24)= 24

Өзара жай екі санның ең кіші ортақ еселігі, осы сандардың көбейтіндісіне тең.

Мысалы: ЕКОЕ(3;5)=15; ЕКОЕ( 11; 7)=77; ЕКОЕ(25; 6)=150

2-тәсіл:

Үлкен санды еселей отырып, берілген сандардың ең кіші ортақ еселігін табу.

Мысалы: ЕКОЕ(12;16)=48

48=16·3; 48:12=4

Сыныпта шығарылатын есептер:

І-деңгей №320, 322 324 тақтарын, ІІ-деңгей №327,329 ІІІ-деңгей № 334,335

жұптарын шығару керек

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

І деңгей

№320

2*3 және 2*7 ЕКОЕ(6;14)=2*7*3=42

5*7 және 2*3*5 ЕКОЕ(35;30)=5*7*2*3=210

2²*3³ және 2*3² ЕКОЕ(108;18)=2²*3³ =108

№322Орамды сымды 3 метрден немесе 5 метрден қалдықсыз бөлу үшін орамда кемінде неше метр сым болу керек?

ЕКОЕ(3;5)=15

 №324

ЕКОЕ(16;20)=20*2² =80

ЕКОЕ(5;11)=5*11=55

ЕКОЕ(2;7)=2*7=14

ЕКОЕ(21;8)=21*8=168

ЕКОЕ(90;18)=90

ЕКОЕ(33;21)=33*7=231

ІІ деңгей Оқушылардың өздігінен жұмыс жүргізіледі.

ІІІ деңгей

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Ең кіші ортақ еселікті оқушылардан сұрап, қайталатып бекіту.

Үй тапсырмасы: №325, №332, 336 және 1-4 сұрақтар

Пән мұғалімі: Сыбайласова Жанар Игорьқызы

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 31

Сабақтың тақырыбы: §13 Ең кіші ортақ еселікке есеп шығару

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты: Оқушыларға ең кіші ортақ еселік таба білуге үйрендерін есептер

шығаруға қолдандыру

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа және еңбекке тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Бекіту сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ № , үлестірмелі материалдар және

«Математикалық лото»- ойыны

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Сұрақтар:

1. Берілген натурал сандардың ең кіші ортақ еселігі деп қандай санды айтамыз?

2. Берілген натурал сандардың ең кіші ортақ еселігі неге тең?

3. Өзара жай сандардың ең кіші еселігі неге тең?

4. Егер берілген натурал сандардың біреуі басқа берілген сандарға бөлінсе, олардың ең кіші ортақ еселігі қалай табылады?

№325

а) 69 саны ең кіші ортақ еселік болатын сандар:

ЕКОЕ( 69; 23)=69

ЕКОЕ (13; 69)=69

ә) 85 саны ең кіші ортақ еслік болатын сандар:

ЕКОЕ(85;1)=85

№332

Ені 7 см, ұзындығы 13 см тік төртбұрыштарға қалдықсыз бөлуге болатын ауданы ең кіші квадраттың қабырғасы неше сантиметр.

ЕКОЕ(7;13)=91

Ең кіші квадраттың қабырғасы 1см болу керек.

№ 336

Микроавтобус -18

Автобус- 30

ЕКОЕ(30;18)=30*5=150

3 0 2 18 2

15 3 9 3

5 5 3 3

1 1

жауабы: 5 микроавтобус, 2 автобус болу керек.

Есептерді түсіндіру кезеңі:

Сыныпта шығарылатын есептер:

І-деңгей №344,№ 345 №347, ІІ-деңгей №348,353 ІІІ-деңгей № 355, №357

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

І деңгей

№344

ЕҮОБ(48;28)=4

ЕҮОБ(12;15)=3

№345

ЕКОЕ(18;12)=36 ЕКОЕ(60;15)=60 ЕКОБ(5;13)=65

ЕКОЕ(7;11)=77

 №347

Інісінің қадамы – 45см

Ағасының қадамы -55см

ЕКОЕ(45;55)=55*3*3=55*9=495

ІІ деңгей Оқушылардың өздігінен жұмыс жүргізіледі.

№348

4 және 6 сандарына алғашқы екі еселік сандар -12; 24

24 және 36 сандарына алғашқы екі еселік сандар- 72;144

№353

65 ең кіші ортақ еслік болатын сандар жұбын жазу

ЕКОЕ(65;13)=65 ЕКОЕ(65;1)=65 ЕКОЕ(65;5)=65

ЕКОЕ(51;17)=51 ЕКОЕ(51;1=51 ЕКОЕ(51;3)=51

ІІІ деңгей

№ 355

18,27,36,45,54,63,72,81,90

жұптар: 18,36,54,73,90

тақтар: 27,45,63,81

№357

х:у=ЕҮОБ( 28;20), х-у=ЕКОЕ(7;9)

х:у=4 х-у=63

х=у+63

у+63=4у

3у=63

у=21, х=21+63=84

жауабы:21 және 84 сандары

Мысалы І топ оқушыларына жеке-жеке таратпалар сыны сұрақтарды жазады. Осы 6 таратпаның сыртына тұтас сурет салынады.

жауаптар таблосын даярлап, оны тақтаға іліп қоюға болады. Ойынның ережесі:

Топтың жетекшісі таратпалардың біреуін алып, өз тобына оқиды. Топ оқушылары тапсырманы орындап, бір оқушы жауаптар таблосынан жауабын тауып алып, жауабы жазылған торға таратпаны беттестіріп жапсырады. осылайша жауаптар таблосы тиісті таратпалармен жазылған кезде табло бетінде таратпа сыртындағы сызықтармен бір сурет құрастырылады. Табло бетінде тұтас сурет алған топ «Математикалық лотоны» дұрыс ойнаған деп есептеліп «Жеңімпаз топ» ретінде ондағы оқушыларға бағалар қойылады.

ЕКОЕ(60;20)=? ____________________________________

ЕҮОБ(60;20)=?

____________________________________

ЕКОЕ(33;21)=?

____________________________________

ЕКОЕ(?;3)=15 ____________________________________

2²·3²·5 және 2·3²·5 сандарының ең кіші ортақ еселігін табыңдар

_______________

ЕҮОБ(62; 65)=?

жауаптар таблосы:

231	60	13
20	5	180

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Ең кіші ортақ еселікті оқушылардан сұрап, қайталатып бекіту.

Үй тапсырмасы: №356, №358

Пән мұғалімі:

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 32

Сабақтың тақырыбы: §14 Мүмкін нұсқаларды іріктеу

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты:

• есеп шешудің нұсқаларындағы шамаларды келісілген белгілермен белгілеп жазуға үйрету;

• есептің шешуінің мүмкін нұсқаларын оқи білуге үйрету;

• есептің шешуінің мүмкін нұсқаларынан тиімді нұсқаны таңдай білуге үйрету.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа және еңбекке тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты меңгерту сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ № , үлестірмелі материалдар

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мәнберу

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Сұрақтар:

1. Берілген натурал сандардың ең кіші ортақ еселігі деп қандай санды айтамыз?

2. Берілген натурал сандардың ең кіші ортақ еселігі неге тең?

3. Өзара жай сандардың ең кіші еселігі неге тең?

№356

a=3

b=5

c=11 сонда ғана көлемі 165см³ болады

№358

ЕКОЕ(65;39;91)=1365

1365:65=21

1365:39=35

1365:91=15

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі:

1-мысал. Тік төртбұрышты тең үш бөлікке бөліп, оның бөліктерінің әрқайсысын қызыл, жасыл және сары түсті фломастермен бояу керек. Осы тік төртбұрышты қызыл, жасыл және сары түсті фломастермен неше нұсқа бояуға болатынын көрсету.

Б ас әріптермен белгілеуге болады, қызыл –Қ, жасыл – Ж, сары – С.

Мүмкін нұсқаларды іріктеу схемасы бұтақтары жайылған ағаш тәрізді кескінделеді. Схемадағы ағаштың неше бұтағы болса, есептің шешуінің сонша нұсқасы болады, ал ағаштың түбі жұлдызшамен (*) белгіленіп, негізгі объектіні кескіндейді. Мысалы, есептегі тік төртбұрыш схемасында жұлдызшамен (*) кескінделген.

Есептің шешуінің мүмкін нұсқалары: ҚЖС, ҚСЖ, ЖСҚ, ЖҚС, СҚЖ,СЖҚ.

Е СЕПТІҢ ШЕШУІНІҢ 6 НҰСҚАСЫ БАР

Егер сен осылай тік төртбұрыштың бөліктерін осы түстермен боясаң, қай нұсқаны таңдар едің? Міне, осылайша есеп шешуінің мүмкін нұсқалары іріктеліп таңдалады. Мүмкін нұсқаларды іріктеудің мұндай тәсілін «мүмкін нұсқалар ағашы» деп атайды.

*

Қ Ж С

Ж С С Қ Қ Ж

С Ж Қ С Ж Қ

А В С Д Е

К есінділер: АВ, АС, АД, АЕ

ВС, ВД, ВЕ

СД, СЕ

ДЕ

Кесінділер саны: 4+3+2+1=10

*

А В С Д

В С Д Е С Д Е Д Е Е

Сыныпта шығарылатын есептер:

І-деңгей №361, №36, №365, ІІ-деңгей №369,№371 ІІІ-деңгей № 377

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

Оқушылардың өздігінен жұмыс жүргізіледі, есептер шығарылады.

І деңгей

ІІ деңгей

ІІІ деңгей

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Мүмкін нұсқаларды іріктеуді оқушылардан сұрап, қайталатып бекіту.

Үй тапсырмасы: №366, №374, 378 және 1-2 сұрақтар

Пән мұғалімі:

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 34

Сабақтың тақырыбы: ІІ тарауды қайталауға арналған есептер шығару

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты: Осы тарауда өтілген материалдарды толық қайталап есеп шығару

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Қорытындылау сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ № , үлестірмелі материалдар және математикалық тест 15-20 минутқа арналған

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Сұрақтар:

1. Натурал сандардың 2-ге, 3-ке, 5-ке, 9-ға 10-ға бөлінгішттік белгілерін ата?

2. Жай сандар мен құрама сандар дегеніміз не?

3. Құрама сандарды қалай жай көбейткіштерге жіктеуді?

4. ЕҮОБ және ЕКОЕ қалай табамыз?

5. Мүмкін нұсқаларды іріктеу деген не?

Математикалық тест

бағалай шкаласы:

«5» -15-16 ұпай

«4» -12-14 ұпай

«3» -8-11 ұпай

№	шарты	Ұпай саны	жауаптары
1	Сандардың қайсысы 15-ке бөлінеді?	2	а)100015; в) 4224; с) 102210; д)8007.
2	а-ның қандай мәнінде 17·а саны жай сан болады?	1	а)ондай мән жоқ; в) 1; с) 2; д) 0.
3	Берілген 15,20,45,105,135 сандарының ішіннен осы сандардан тұратын еселігі ең көп санды таңдап алыңдар.	3	а)15; в) ондай сандар жоқ; с) 135; д) 45.
4	765 санын жай көбейткіштерге жіктеңдер?	2	а)1·3·3·5·1; в)5·9·17; с) 3·15·17; д) 3·3·5·17.
5	Екі жай санның көбейтіндісінің әр түрлі неше бөлгіші болады?	2	а) 3; в) 4; с) 8; д) 5.
6	ЕҮОБ-і 18-ге тең үш санды таңдап алыңдар?	3	а) 12,36,9; в) 0,96,36; с) 198,36,90; д) ондай сандар жоқ.
7	72, 2100 және 343 сандарының ішінен өзара жай сандар жұбын табыңдар?	3	а)ондай мән жоқ; в) 72 мен 2100; 343 пен 2100; с) 343 пен 2100; д) 72 мен 343.
8	Екі натурал санның бірі екіншісінен 5 есе үлкен ЕҮОБ пен ЕКОЕ салыстырыңдар?		а) ЕҮОБ ЕКОЕ- тен 5 есе үлкен; в) ЕҮОБ пен ЕКОЕ Т тең, с) ЕКОЕ ЕҮОБ- тен 5 есе үлкен; д) салыстыруға болмайды?.

тест кілті: 1-с, 2-в, 3-с, 4-д, 5-а , 6-с, 7-а 8-с

І деңгей

ІІ деңгей Оқушылардың өздігінен жұмыс жүргізіледі.

ІІІ деңгей

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Ең кіші ортақ еселікті оқушылардан сұрап, қайталатып бекіту.

Үй тапсырмасы: Бақылау жұмысына дайындық

Пән мұғалімі: Сыбайласова Жанар Игорьқызы

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 35

Сабақтың тақырыбы: Бақылау жұмысы

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты: Осы тарауда өтілген материалдарды толық меңгерту және бекіту

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Қорытындылау сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: үлестірмелі материалдар

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Бақылау жұмысы №2

І нұсқа

1. 84 санына бөлгіш, 7-ге еселік болатын ең үлкен санды табыңдар?

2. а)354+21 қосындысы 3-ке бөліне ме, әлде 7-ге бөліне ме?

ә) 56·133 көбейтіндісі 3-ке бөліне ме, әлде 19-ға бөліне ме?

3. 76,57 және 87 сандарынан өзара жай сандар жұбын құрастыр.

4. Велосипедші бірінші күні 65 км, екінші күні 39 км жол жүрді. Велосипедші барлық уақытта тұрақты жылдамдықпен. жүргенде екі күнде неше сағат жол жүрді?

5. 72 мен 96, 40 пен 17 сандарының ең кіші ортақ еселігін табыңдар.

6. Теңдеуді шешіңдер:

1) 9·(х-4)=207

2)(х+6):3=5

ІІ нұсқа

1. 108 санына бөлгіш,9-ға еселік болатын ең үлкен санды табыңдар?

2. а)392+63 қосындысы 9-ға бөліне ме, әлде 7-ге бөліне ме?

ә) 84·114 көбейтіндісі 3-ке бөліне ме, әлде 17-ге бөліне ме?

3. 36,55 және 42 сандарынан өзара жай сандар жұбын құрастырыңдар.

4. 7^а және 7^б- сынып оқушылары алма терді. Сыныптардың әрқайсысынан алма теруге қатысқан оқушылар сандары бірдей. 7^а сынып оқушылары 252 кг алма терсе, 7^б-сынып оқушылары 105 кг алма терді. Сыныптардың әрқайсысынан алма теруге неше оқушыдан қатысты?

5. 72 мен 120, 35 пен 63 сандарының ең кіші ортақ еселігін табыңдар.

6. Теңдеуді шешіңдер:

1) 8·(у-5)=104

2)(у+9):6=7

Сабақты бекіту: Қорытындылау

Үй тапсырмасы: Қайталау есептер

Пән мұғалімі

Бақылау жұмысы №2

І нұсқа

1. 84 санына бөлгіш, 7-ге еселік болатын ең үлкен санды табыңдар?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. а)354+21 қосындысы 3-ке бөліне ме, әлде 7-ге бөліне ме?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ә) 56·133 көбейтіндісі 3-ке бөліне ме, әлде 19-ға бөліне ме?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. 76,57 және 87 сандарынан өзара жай сандар жұбын құрастыр.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Велосипедші бірінші күні 65 км, екінші күні 39 км жол жүрді. Велосипедші барлық уақытта тұрақты жылдамдықпен. жүргенде екі күнде неше сағат жол жүрді?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. 72 мен 96, 40 пен 17 сандарының ең кіші ортақ еселігін табыңдар.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Теңдеуді шешіңдер:

1) 9·(х-4)=207

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2)(х+6):3=5

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сыныбы:________________ Орындаған:_______________________________________

ІІ нұсқа

1. 108 санына бөлгіш,9-ға еселік болатын ең үлкен санды табыңдар?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. а)392+63 қосындысы 9-ға бөліне ме, әлде 7-ге бөліне ме?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ә) 84·114 көбейтіндісі 3-ке бөліне ме, әлде 17-ге бөліне ме?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. 36,55 және 42 сандарынан өзара жай сандар жұбын құрастырыңдар.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. 7^а және 7^б- сынып оқушылары алма терді. Сыныптардың әрқайсысынан алма теруге қатысқан оқушылар сандары бірдей. 7^а сынып оқушылары 252 кг алма терсе, 7^б-сынып оқушылары 105 кг алма терді. Сыныптардың әрқайсысынан алма теруге неше оқушыдан қатысты?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. 72 мен 120, 35 пен 63 сандарының ең кіші ортақ еселігін табыңдар.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Теңдеуді шешіңдер:

1) 8·(у-5)=104

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2)(у+9):6=7

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сыныбы:________________ Орындаған:_______________________________________

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 36

Сабақтың тақырыбы: Шеңбер және дөңгелек

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты: Оқушыларға шеңбер және дөңгелек анықтамасын, олардың элементтері туралы білім беру. Білімді есептер шығаруда қолдана білуге үйрету

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Жаңа сабақты меңгерту

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ № , үлестірмелі материалдар

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Қайталау сұрақтар қою арқылы естеріне алдыңғы тарауды түсіре отырып жаңа материалды игеруге дайындық кезеңі:

1. Циркуль көмегімен берілген нүктеде шаншып тұрып, қарандашы бар сирағымен осы нүктені айналдыра сызық сызамыз, сонда

Анықтама: Берілген нүктеден бірдей қашықтықта жатқан нүктелер жиынын (тұйық сызық) шеңбер дейміз.

Берілген нүкте – шеңбердің центрі деп аталады.

Анықтама: Жазықтың шеңбердің ішіндегі бөлігі (шеңбердің өзімен қоса) дөңгелек деп атайды.

Шеңбердің бойындағы кез-келген нүктені центрімен қосатын кесінді радиус деп аталады. R=OA=OB=OC=OD…

Шеңбердің бойындағы кез-келген екі нүктені центр арқылы қосқандағы кесінді диаметр деп атаймыз.

D=AB=CD, D=2R

Диаметр дөңгелекті екі жарты дөңгелекке бөледі.

Шеңбер мен дөңгелектің радиустары, диаметрі жөнінде білім беру.

Хорда, доға туралы, доғаның белгіленуі

Шеңбердің бөлігі доға деп аталады. жазылуы:

Киіз үйдің табаны дөңгелек болса, оның керегелері шеңбер бойымен орналасады. Жердің параллель сызықтары – шеңберлер.

Шеңбер, дөңгелекке өмірден мысалдар келтіру:

1 тәулік =24 сағат

1 сағат=60 минут

1 минут = 60 секунт

1 сағат = 3600 секунт

І деңгей №382, №384,№385, №386

№382

а) Шеңбердің бойында жататын нүктелер: В

Шеңбердің бойында жатпайтын нүктелер: А,С,О, Е, К, L

ә) СД түзуі шеңбермен қиылысады

№384

Д=10 см, 8см, 16см

т/к R=? R=Д/2=5cм, 4см, 8 см

№385

Айдың диаметрі 3474км. Айдың радиусы неше километр

R=D/2=3474/2=1737 км

Оқушылардың өздігінен жұмыс жүргізіледі.

ІІ деңгей №389, №391

ІІІ деңгей №395,№397

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту:

1. Шеңбер дегеніміз не ?

2. Дөңгелек дегеніміз не?

3. Радиус дегеніміз не?

4. Диаметр дегеніміз не?

5. Шеңбердің центрі дегеніміз не ?

6. Хорда дегеніміз не?

7. Доға дегеніміз және оның белгіленуі

Үй тапсырмасы: №388, 394, 399

Пән мұғалімі:

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 38

Сабақтың тақырыбы: Үлестер. Жай бөлшектер

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты:

• оқушыларға жай бөлшек, үлес, алым, бөлім туралы түсініктер беру;

• екі натуралсанның бөліндісі жай бөлшек түрінде жаза білуге үйрету;

• натурал санды жай бөлшек түрінде жаза білуге үйрету.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Жаңа сабақты меңгерту

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ № , үлестірмелі материалдар

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Сұрақтар:

1. Шеңбер дегеніміз не ?

2. Дөңгелек дегеніміз не?

3. Радиус дегеніміз не?

4. Диаметр дегеніміз не?

5. Шеңбердің центрі дегеніміз не ?

6. Хорда дегеніміз не?

7. Доға дегеніміз және оның белгіленуі

Жаңа сабақты жалғастыру

Әр түрлі шамаларды (ұзындықты, массаны, уақытты) өлшеу үшін натурал сандардың басқа бөлшек сандар деп аталатын жаңа сандар енгізілген. Тұтас бір дене тең 8 бөлікке бөлінген. Мұндай бөліктер үлестер деп аталады. Әрбір үлес өзара тең төртбұрыш 8 бөлікке бөлгендегі 1 бөлігі . Жазылуы: ; оқылуы «сегізден бір» Демек, , мұндағы сызықша - бөлшек сызығы. Жай бөлшек жалпы түрде мұндағы а- жай бөлшектің алымы, b- жай бөлшектің бөлімі деп аталады.

Мысалы: және т.б. Бөлшектің астындағы сан неше үлеске бөлінгенін көрсетеді., сондықтан оны бөлшектің бөлімі деп атайды. Бөлшек сызықтың үстіндегі сан неше үлестің алынғанын көрсетеді., сондықтан оны бөлшектің алымы деп атайды. Жай бөлшек - Кез келген натурал сан жай бөлшектің бөлімі, ал 0 саны және кез келген натурал сан алымы бола алады. Мысалы: 2 алманы 3 балаға тең бөлікке бөлеміз. Әрбір бөлік алманың -і болады.. Сонда бір балағы осындай

алымы

бөлімі

2 бөліктен беріледі. Балалардың әрқайсысы алманың бөлігін алады. Жауабы: бөліктен.

Ереже: Алымы 1 саны, бөлімі 1-ден өзге натурал сан болатын бөлшектер бірлік бөлшектер (аликвоттық бөлшектер) деп аталады. Мысалы : және т.б.- бірлік бөлшектер

Бір натурал санды екінші натурал санға бөлуді жапй бөлшекпен жазуға болады. Бөлінгіш бөлшектің алымына жазылады да, бөлгіш бөлшектің бөліміне жазылады. Сонымен бөліндіні жай бөлшек түрінде жазуға болады.

Мысалы: Натурал санды жай бөлшек түрінде де жазуға болады.

Әріппен жазсақ: мұндағы а- берілген натурал сан6 ал n= 1,2,3,4,5,...

Оқушылардың өздігінен жұмыс жүргізіледі, есептер шығарылады.

І деңгей №406

№410

№ 414 Кітапты оқиды- 7 күнде, ? бөлігін -2 күнде, ? бөлігін – 5 күнде

шешуі: 2 күнде оқиды, ал 5 күнде бөлігін оқиды.

ІІ деңгей №418 1)

2)

№420 1) 2) 3) 4)

ІІІ деңгей №430

Бөлінгіш	Бөлгіш	Бөлінді	Алым	Бөлім	Бөлшек
8	15	8:15	8	15
54	7	54:7	54	7
35	93	35:93	35	93
121	204	121:204	121	204
65	81	65:81	65	81

№431

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту:

1. Үлес дегеніміз не?

2. Жай бөлшектің бөлімі мен алымы нені көрсетеді?

3. Қандай бөлшектер бірлік бөлшектер деп аталады?

4. Жай бөлшек пен бөлу амалының арасындағы байланысты мысалдар келтіру.

Үй тапсырмасы: №407, №411, №417, №432

Пән мұғалімі:

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 39

Сабақтың тақырыбы: Үлестер. Жай бөлшектерге есептер шығару

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты:

• Оқушылар үлестер мен жай бөлшектерге есептер шығару

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа, еңбектенуге тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Практикалық (есептер шығару) жұмыс сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: картотека №

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Сұрақтар:

1. Үлес дегеніміз не?

2. Жай бөлшектің бөлімі мен алымы нені көрсетеді?

3. Қандай бөлшектер бірлік бөлшектер деп аталады?

4. Жай бөлшек пен бөлу амалының арасындағы байланысты мысалдар келтіру

№407

№411

№117 33-суретте боялған бөлігі: , боялмаған бөлігі:

№432

	Квадрат өзара 4 бөлікке бөлінді. Оның бір бөлігі тағы да өзара тең 2 бөлікке бөлініп, оның 1 бөлігі боялды. Квадраттың қандай бөлігі боялды? шешуі: 4 бөліктегі әрбір квадратты 2 бөлікке бөлеміз сонда, 8 бөліке бөлінеді, біздің іздеп отырған бөлігіміз -і боялған.

Сабақты жалғастыру

Оқушылардың өздігінен жұмыс жүргізіледі, есептер шығарылады. таратпалар беріледі.

І деңгей №413, 416,

1) Орындады -6сағат

? бөлігі – 5 сағат

шешуі: 1 сағатта- - бөлігі, 5 сағатта - бөлігі

2) Қазан айы бір жылдың бөлігі

№416 1 сағат- бөлігі

? сағат – 1 бөлікті тереді.

шешуі: 1 бөлік = , оны х сағат терді делік, ендеше

жауабы: шығарманы 6 сағат тереді.

1. б арлығы – х оқушы

қатысқаны -4 оқушы, ол барлығының бөлігі

шешуі: жауабы: барлығы 24 оқушы

ІІ деңгей №421

Масса (килограммен)	1	10	50	75	90	99
Масса(центнермен)
Масса(тоннамен)

№422 2 күнде кітаптың бөлігін оқиды, 4 күнде кітаптың бөлігін оқиды,

5 күнде кітаптың бөлігін оқиды.

№423 Алматы төңірегінде 144 түрлі құс бар, оның 54-і Алматы төңірегінде қыстайды. Қалған бөлігі басқа жақта ұшып кетеді, ол үшін 144-54=90, сонымен бөлігі ұшып кетеді

ІІ деңгей №434 Барлығы 18 тоқаш , Лиза 18 тоқаштың -ін, Лаура -ін даярлады. Қалғанын Мадина даярлады. Мадина неше тоқан даярлады?

18:9·4=2·4=8 Лиза 8 тоқаш даярлаған,

18:3·1=6·1=6 Лаура 6 тоқаш даярлады, сонымен Мадина 18-(8+6)=18-14=4 (тоқаш)

Жауабы: Мадина 4 тоқаш даярлады.

№ 435

Барлығы -48 машина

автобустар оның бөлігі,

Қалғанының бөлігі жеңіл машиналар . Жеңіл машиналар нешеу?

Шешуі:

48:6·1=8·1=8(автобустар саны)

48-8=40 (қалғаны)

40:4·3=10·3=30 (жеңіл машиналар саны)

жауабы: 30 жеңіл машыналар бар.

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Өтілген материалдарды қайталап сұрау, бекіту

Үй тапсырмасы: №415, №436 Өзіндік жұмысқа даярлану

Пән мұғалімі: Сыбайласова Жанар Игорьқызы

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 40

Сабақтың тақырыбы: Үлестер. Жай бөлшектерге есептер шығару, өзіндік жұмыс

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты:

• Оқушылар үлестер мен жай бөлшектерге есептер шығарту және қорытындылау

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа, еңбектенуге тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Бекіту сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: картотека №

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Сұрақтар: №415

1. б арлығы -120ағаш

шырша - бөлігі ? ағаш

шешуі: 120:5·1=24 (ағаш)

жауабы: 24 шырша ағашы

2. б арлығы -57 сурет

Бояулы - бөлігі ? сурет

шешуі: 57:3·1=19 (сурет)

жауабы: 19 бояулы сурет

№436

х:2-4=8

x:2=8+4

x=12*2

x=24, жауабы : 24 жол

Өзіндік жұмыс(20 минутқа арналған)

І- нұсқа

1) Есепті теңдеу құру арқылы шығар

Мектептегі дмбыра үйірмесіне 29 оқушы қатысады. Ондағы қыздардың ұлдардан 5-еуі артық. Мектептегі домбыра үйірмесіне неше ұл қатысады ?

2) және Жай көбейткіштерге жіктеп жазылған сандардың:

а)Ең үлкен ортақ бөлгішін;

ә)Ең кіші ортақ еселігін табыңдар.

3)420г қоспаның -сі мырыш, қалғаны мыс. Қоспа құрамында қанша мырыш, қанша мыс бар?

4) 9;5 және 8 натурал сандарын бөлімі 7 болатын жай бөлшек түрінде жазыңдар.

ІІ- нұсқа

1) Есепті теңдеу құру арқылы шығар

Көкөніс қоймасындағы 279 ц картоп екі дүкенге жіберілді. Дүкеннің біреуіне жіберілген картоп екіншісіне жіберілген картоптан 57 ц артық. Дүкендердің әрқайсысына неше тонна картоп жіберілді?

2) және Жай көбейткіштерге жіктеп жазылған сандардың:

а)Ең үлкен ортақ бөлгішін;

ә)Ең кіші ортақ еселігін табыңдар.

3) 380 г тұзды су ерітіндісінің -сі тұз, қалғаны су. Ерітінді құрамында қанша тұз, қанша су бар?

4) 4;7 және 12 натурал сандарын бөлімі 5 болатын жай бөлшек түрінде жазыңдар.

Өзіндік жұмыстың жауаптары:

І және ІІ нұсқалар

1) х+х+5=29 1)у+у+57=279

2x=29-5 2у=279-57

2x=24 2у=222

x=12 у=111

жауабы: 12 ұл қатысады Жауабы: Бірінші дүкенге 111 ц, ал екінші дүкенге

168 ц картоп жіберілді.

2)ЕҮОБ: 35 2)ЕҮОБ: 15

ЕКОЕ: 840 ЕКОЕ: 600

3)420:7·2=120 3)380:19·2=20·2=40

420-120=300 380-40=340

Жауабы:

Қоспада 120 г мырыш, Жауабы: Тұзды су ертіндісінде 40 г тұз,

300 г мыс 340 г су бар

4) 4)

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Өзіндік жұмыстың қорытындысын айту, қатемен жұмыс жүргізу

Үй тапсырмасы: №437, №438 және қоңыраудағы есептерді дәлелдеу

Пән мұғалімі: Сыбайласова Жанар Игорьқызы

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 41

Сабақтың тақырыбы: Жай бөлшектердің негізгі қасиеті. Жай бөлшекті қысқарту.

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты:

• Жай бөлшектің негізгі қасиетін тұжырымдау , жай бөлшектерді қысқарту тәсілдерін оқушыларға меңгерте отырып және есеп шығаруда қолдану.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа, еңбектенуге тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты меңгерту сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: картотека №

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

№437

Жауабы:240га жерге бидай егілген,

64га жерге жүгері егілген.

№438

1. (19-2)*3=17*3=51км

2. 19*(2+3)-2=19*5-2=95-2=93

3. бөлігін ағысқа қарсы жүзді.

Мысалы:

Жай бөлшектің алымында , бөлімін де бірдей натурал санға көбейткеннен немесе бөлгеннен жай бөлшек өзгермейді.

Бұл бөлшектің негізгі қасиеті

немесе

бөлшектің негізгі қасиетін пайдаланып, берілген бөлшекті бөлімі мен алымы өзара жай сандар болатын бөлшекпен алмастыруға болады.

М ысалы: ; бөлшегі 2-ге қысқартылды, мұндағы 2 саны 6-ның және 10-ның ең үлкен ортақ бөлгіші

Бөлшектің алымында, бөлімінде олардың 1-ден өзге ортақ бөлгішіне бөлуді бөлшекті қысқарту деп атайды.

Енді бөлшекті қысқарту тәсілдеріне тоқталамыз:

1-тәсіл. Бөлшектің алымын да, бөлімінде олардың ең үлкен ортақ бөлгішіне бөлу керек

м ысалы: бөлшегін қысқартайық, Ол үшін оның ЕҮОБ(42;63)=21 онда

2-тәсіл.

Бөлшектің алымы мен бөлімін көбейткіштерге жіктеп, ортақ бөлгішті таңдап ала отырып қысқарту:

мысалы: , мұнда бөлшек 21-ге қысқартылады.

, мұнда бөлшек 3·7-ге қысқартылады.

Бөлшектер алымы мен бөлімі өзара жай сандар болғанша қысқартылады. Алымы мен бөлімі өзара жай сандар болатын бөлшектер қысқартылмайтын бөлшектер деп аталады.

мысалы: - қысқартылмайтын бөлшектер

себебі: 3 пен 4, 2 мен 5, 7 мен 11, 11 мен 13 - өзара жай сандар

Бөлшектерді қысқартуда оның алымын да , бөлімін де олардың ең үлкен ортақ бөлгішіне бөліп қысқарту тиімді тәсіл деп есептеледі.

Бөлшектерді қысқартуда бөлу амалы көрсетілмей, қысқартылған бөлшек теңдік таңбасынан кейін бірден жазылады.

м ысалы: немесе

Сыныпта орындалатын деңгейлік есептер:

І-деңгей: №441,№442, №443

ІІ- деңгей: №452, №453

ІІІ – деңгей: №461,№462

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту:

1. Жай бөлшектің негізгі қасиеті қандай?

2. Жай бөлшектерді қысқарту деген не?

3. Жай бөлшектер қалай қысқартылады?

4. Қандай бөлшекті қысқартылмайтын бөлшек деп атаймыз?

сұрақтарды қоя отырып сабақты бекітемін.

Үй тапсырмасы: №444,№446,№454,463

Пән мұғалімі: Сыбайласова Жанар Игорьқызы

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 48

Сабақтың тақырыбы: Дұрыс бөлшектер және бұрыс бөлшектер. Аралас сандар

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты:

• Дұрыс бөлшектерді, бұрыс бөлшектерді, аралас сандарды ажырата білуге үйрету;

• бұрыс бөлшекті аралас сан түрінде жаза білуге дағдыландымру;

• аралас санды бұрыс бөлшекпен жаза білуге үйрету;

• натурал санды, бұрыс бөлшек түрінде, аралас сан түрінде жаза білуге үйрету.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа, адамгершілікке тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты меңгерту сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: картотека №

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Бөлшектің негізгі қасиеті

Жай бөлшектің алымында , бөлімін де бірдей натурал санға көбейткеннен немесе бөлгеннен жай бөлшек өзгермейді.

немесе

Бөлшектің алымында, бөлімінде олардың 1-ден өзге ортақ бөлгішіне бөлуді бөлшекті қысқарту деп атайды.

Бөлшектер алымы мен бөлімі өзара жай сандар болғанша қысқартылады. Алымы мен бөлімі өзара жай сандар болатын бөлшектер қысқартылмайтын бөлшектер деп аталады.

Жаңа сабақ: Оқушыларды алдын ала даярлық тапсырмасында :

бұл жерде оқушылар көрнекіліктерге сүйеніп, өздіктерінен бөлшектердің 1-ден кіші де, 1-ден үлкен де болатынына қорытынды жасайды.

Енді Жай бөлшектің алымы бөлімінен кіші болуы мүмкін, оған тең болуы немесе бөлімінен үлкен болуы мүмкін.

Егер бөлшектің алымы бөлімінен кіші болса, онда бөлшек дұрыс бөлшек деп аталады.

мысалы: - дұрыс бөлшектер, өйткені сондықтан дұрыс бөлшек 1-ден кіші болады:

Егер бөлшектің алымы бөқліміне тең немесе одан үлкен болса, онда бөлшек бұрыс бөлшек деп аталады.

мысалы: - бұрыс бөлшектер, өйткені сондықтан бұрыс бөлшек 1-ге тең немесе 1 – ден үлкен.

Бүтін бөліктен және бөлшек бөліктен тұратын сан аралас сан деп аталады.

мысалы: мұндағы 1- бүтін бөлігі, - бөлшек бөлігі.

Сонымен, тақырып мазмұнында:

Дұрыс бөлшектер Бұрыс бөлшектер Аралас сандар

Бұрыс бөлшектерді аралас санға айналдыру: 19:5=3 (қалдық 4);

Аралас санды бұрыс бөлшекке айналдыру : ;

Натурал санды бөлімі 6 болатын аралас сан түрінде жазалық :

мысалы:

Жаттығуларға шолу жасау:

№480

t=4c;

S=47м;

s=vt;

47=v·4, v=47:4= м/сек

№482

S=23м² шешуі.

а =6м s=ab; 23=6b; b=23:6

b=? b= (м) ; b= (м)

№483

Аралас сан түрінде өрнектеңдер:

а) 1кг50г=1

ә) 1м 6дм=1

б) 1 саг 15 мин=1 саг

№494

а=14см; b=3cм; s=ab; S=14*3=42 см²

Тік төртбұрыштың ауданы 42см². Оны 9 бөлікке бөлгенде, бір бөліктің ауданы

Сыныпта орындалатын деңгейлік есептер:

І-деңгей: №472,№474, №476

ІІ- деңгей: №488, №489,№490

ІІІ – деңгей: №498,№499

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту:

1. Дұрыс бөлшектер дегеніміз не?

2. Бұрыс бөлшектер дегеніміз не?

3. Аралас сандар дегеніміз не?

сұрақтарды қоя отырып сабақты бекітемін.

Үй тапсырмасы: №475,№486,№500

Пән мұғалімі: Сыбайласова Жанар Игорьқызы

Егер бөлшектің алымы бөлімінен кіші болса, онда бөлшек дұрыс бөлшек деп аталады.

мысалы: - дұрыс бөлшектер, өйткені

сондықтан дұрыс бөлшек 1-ден кіші болады:

Егер бөлшектің алымы бөліміне тең немесе одан үлкен болса, онда бөлшек бұрыс бөлшек деп аталады.

мысалы: - бұрыс бөлшектер, өйткені сондықтан бұрыс бөлшек 1-ге тең немесе 1 – ден үлкен.

Бүтін бөліктен және бөлшек бөліктен тұратын сан аралас сан деп аталады.

мысалы: мұндағы 1- бүтін бөлігі,

- бөлшек бөлігі.

Дұрыс бөлшектер Бұрыс бөлшектер Аралас сандар

Бұрыс бөлшектерді аралас санға айналдыру:

19:5=3 (қалдық 4);

Аралас санды бұрыс бөлшекке айналдыру :

;

Натурал санды бөлімі 6 болатын аралас сан түрінде жазалық

мысалы:

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 49

Сабақтың тақырыбы: Дұрыс бөлшектер және бұрыс бөлшектер.

Аралас сандар есеп шығару

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты:

• Дұрыс бөлшектерді, бұрыс бөлшектерді, аралас сандарды ажырата білуге үйрету;

• бұрыс бөлшекті аралас сан түрінде жаза білуге дағдыландымру;

• аралас санды бұрыс бөлшекпен жаза білуге үйрету;

• натурал санды, бұрыс бөлшек түрінде, аралас сан түрінде жаза білуге үйрету.

Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Бекіту сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: картотека № 49

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Бөлшектің негізгі қасиеті

1. Қандай бөлшектерді дұрыс бөлшектер деп айтамыз?

2. Қандай бөлшектерді бұрыс бөлшектер деп айтамыз?

3. Қандай санды аралас сан деп айтамыз?

4. Қандай бөлшектер бірден кем немесе тең және үлкен болады?

5. Кез келген натурал санды бөлімі 8 болатын аралас сан түрінде айтып беріңдер?

№488, №489,№490

№498,№499

1. Егер бөлшектің алымы бөлімінен кіші болса, онда бөлшек дұрыс бөлшек деп аталады.

2. Егер бөлшектің алымы бөқліміне тең немесе одан үлкен болса, онда бөлшек бұрыс бөлшек деп аталады.

3. Бүтін бөліктен және бөлшек бөліктен тұратын сан аралас сан деп аталады.

Жаттығуларға шолу жасау:

Сыныпта орындалатын деңгейлік есептер:

І-деңгей: №480,№482, №483

ІІ- деңгей: №493

ІІІ – деңгей:№503

О А В С D

•

0 1 2 3 4

БІРЛІК КЕСІНДІ

ОА – бірлік кесінді деп атаймыз.

О(0); А(1); В(2); С(3); D(4) нүктелердің координаттары деп атайды.

Координаталық сәуледегі берілген нүктеге сәйкес келетін сан, осы нүктенің координатасы деп аталады.

Бөлшекті координаталық сәуледе кескіндеу үшін:

1. бөлшектің бөлімінде қандай сан болса, бірлік кесіндіні сонша тең бөлікке бөлу керек;

2. бөлшектің алымында қандай сан болса, бірлік кесіндінің сонша бөлігін алу керек.

ІІ. Бөлшектердің координаталық сәуледе кескінделуі

Мысалы,

бөлшектерін координаталық сәуледе кескіндейік.

О А В С D E

• • •

0 1 2

- дұрыс бөлшегі А нүктесімен кескінделген.

- бұрыс бөлшегі Е нүктесімен кескінделген.

ІІІ. Аралас санды координаталық сәуледе кескіндеу

Мысалы, ; ;

О Р + К Е

• • •

0 1 2 3

Р ; К ; Е

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 51

Сабақтың тақырыбы: Жай бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіру

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты:

• оқушыларға толықтауыш көбейткіш туралы түсінік беру;

• оқушылардың бөлімдері әр түрлі бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіре білу дағдыларын қалыптастыру

Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу

Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Жаңа сабақты меңгерту

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: картотека № 51

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Олардың сабақта жұмыс істеу дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

1. Координаталық сәуле қалай сызылады?

2. Бірлік кесінді деп нені түсінесің?

3. Координаталық сәуленің санақ басы қайсы нүкте?

4. Нүктенің координатасы дегеніміз не?

Координаталық сәуледегі берілген нүктеге сәйкес келетін сан, осы нүктенің координатасы деп аталады.

1. бөлшектің бөлімінде қандай сан болса, бірлік кесіндіні сонша тең бөлікке бөлу керек;

2. бөлшектің алымында қандай сан болса, бірлік кесіндінің сонша бөлігін алу керек.

Тақырыпқа алдын ала даярлық тапсырмасын орындағанда оқушылар