Ағылшын тілін үйренудің оңай әдістері

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 4

Сабақтың тақырыбы: §1 Санды өрнектер. Әріпті өрнектер

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

1. Білімділік мақсаты: Санды, әріпті өрнектердің мәнін таба білу, есептердің шарты

бойынша өрнек құра білуге үйрету

2. Тәрбиелік мақсаты: Ұқыптылыққа, еңбекке тәрбиелеу

3. Дамыту мақсаты: Қабілеттілік пен белсенділікті дамыту

Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты таныстыру сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: Слайттар, таратпалар, түрлі түсті бор, кодоскоп

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Натурал сандарға қолданылатын амалдар қайталау, үй тапсырмасын №18, №20 есептердің шығарылуын тексеру, алдын ала дайындалған слайтармен кодоскопта көрсете отырып тексеру жүргізу

№18 теңдеу құрып шешу :

8х-36=76

8х= 76+36

8х =112

х=112:8

х=14

тексеру: 8·14-36=112-36=76

№20 Тік төртбұрыштың боялған бөлігінің ауданын табыңдар:

7 см 9 см

5см

2см

3см

3 см 4см

3см

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі:

Санды өрнек деп амалдар таңбалары және қажет болған жағдайда жақшалардың көмегімен сандардан құрастырылған өрнекті айтады.

Мысалы: Бақта 12 алма ағашы бар, ал алмұрт ағаштың одан 5-еуі кем. Бақта неше жеміс ағашы бар?

Шешуі: Бақтағы алмұрт ағаштарының саны: 12-5=7

Ал бақтағы барлық жеміс ағаштарының саны: 12+(12-5) бұл санды өрнек

Барлық амалдарды орындау нәтижесінде шыққан сан өрнектің мәні деп атаймыз.

12+(12-5)= 12+7=19 , мұндағы 19 саны санды өрнектің мәні.

Құрамында әріптері бар өрнек әріпті өрнек деп аталады.

Мысалы: Компьютерде терушілердің біреуі шығарманың 86 бетін терсе, екіншісі одан х бетті арттық терді. Компьютерде терушілердің екеуі бірігіп шығарманың неше бетін терді ?

Шешуі: Екінші теруші 86+х бетін терді.

Ал екеуі бірігіп шығарманың 86+(86+х) бетін терді.

Мұндағы 86+(86+х) әріпті өрнек

Егер х= 12 болса, онда 86+(86+х)= 86+(86+12)= 86+98=184

Мұндағы 12 саны – х әрпінің мәні, ал 184 саны- берілген өрнектің мәні.

Санды өрнектер, әріпті өрнектер жалпы түрде математикалық өрнектер деп аталады. математикалық өрнектерді жазуда латын әріптері пайдаланылады.

Әріпті өрнектердің біреуі сан болса, ол әріп көбейткіштің алдына жазылады. Оны коэффициент деп аталады. Коэффицент пен әріптің арасына көбейту таңбасы қойылмайды. Ал х,у -әріпті өрнектерінің коэффиценттері 1-ге тең, ол жазылмайды.Әріпті өрнектердегі әріп көбейткіштерінің арасына көбейту таңбасы қойылмайды.

Мысалы, өрнегі ху түрінде жазылады, ал әріпті өрнегі түрінде жазылады.

Енді, әріпті өрнектің мәндері белгілерімен салыстырылады.

Мысалы: , мұндағы х=5, ,

, мұндағы у=11, ,

Сыныпта шығарылатын есептер:

І-деңгей №2(1,2,3,4), № 4(3,4) , №5 (2,3), №7

ІІ-деңгей №13 (1,2), №14 (2,3)

ІІІ-деңгей № 23(1,2)

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

І деңгей

№2 (ауызша айтқызу)

1)36 мен 11 санының қосындысы, 27 мен х санының қосындысы, у пен 19 санының қосындысы.

2)27 мен 16 санының айырмасы, 18 бен х санының айырмасы, у пен 14 санының айырмасы.

3)14-тің 17-ге көбейтіндісі, а-ның 8-ге көбейтіндісі, с-ның d-ға көбейтіндісі.

4)45-тің 9-ға бөліндісі, 6-ның а-ға бөліндісі, х-тің у-ке бөліндісі.

№4 Өрнектің мәнін табу:

3)125:а+8=|мұндағы а=5|=125:5+8=25+8=33

4) 9b-36=|мұндағы b=12|=9·13+36=117+36=153

№5 Өрнектің мәнін салыстыру:

2) 3)

№7 Бөлмеде 6 люстра бар. Әрбір люстрада b лампыдан. Бөлмедегі люстралардың барлығында неше лампы бар?

Шешуі: 6b лампы бар.

ІІ деңгей

№13 Өрнекті жазып көрсету

1. (65-39)·100

2. (49+68):13

№14 Өрнектің мәнін табу

2)

3)

ІІІ деңгей

№23

1. b санынан кейінгі тізбектес үш натурал санды b, b+1, b+2,b+3

2. a санына дейінгі тізбектес үш натурал санды а-3, а-2,а-1, а

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Санды және әріпті өрнектердің ережелерін қайта оқушылардан сұрап бекіту

Үй тапсырмасы: 1-4 сұрақтар, №6, №8, №15(1,2), №25

Пән мұғалімі:

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 6

Сабақтың тақырыбы: §2 Қосу мен көбейтудің ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін

пайдаланып, өрнектерді ықшамдау

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты: Өрнектерді қосу мен көбейтудің ауыстырымдылық, терімділік

қасиеттерін қолданып ықшамдай білу

4. Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілікке тәрбиелеу

5. Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ №____ , таблица «қосу мен көбейтудің қасиеттері»

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мән беру

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

1. Санды өрнектерге мысалдар келтіріңдер?

2. Өрнектің мәні деп нені айтамыз?

3. Әріпті өрнек деп қандай өрнекті айтамыз?

4. Әріптің мәні деп нені айтамыз?

№6

Марат - 3 доп

Өркен – (3-а) доп, мұндағы а =1

Барлығы: 3+(3-а)= 3+(3-1)=3+2=5

жауабы: Қақпаға барлығы 5 доп соқты.

№8

І күні -83 дән

ІІ күні – (83+с) дән, мұндағы с =12

Барлығы: 83+(83+с)= 83+(83+12)=83+95=178

жауабы: Құмырсқа илеуіне барлығы 178 дән тастады..

№15(1,2)

1)

2)

№25

3кг - а тг

4кг - b тг

1 кг мандарин үшін - тг төленеді

1кг алма үшін- тг төленеді

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі:

Санды өрнектер мен әріпті өрнектердің мәндерін табу үшін алдымен оларды ықшамдап алған тиімді. Ол үшін қосу және көбейту амалдарының қасиеттерін пайдаланып ықшамдауға болады. Енді соларды қарасытырамыз.

1) Қосу мен көбейтудің ауыстырымдылық қасиеттері:

2) Қосу мен көбейтудің терімділік қасиеттері:

Енді осы қасиеттерді пайдаланып өрнектердегі көбейткіштердің орындарын ауыстырып және оларды топтап жазып ықшамдауға болады.

38+36+72=(38+72)+36=110+36=146

(х+11)+18=х+(11+18)= х+29

х+29 ықшамдалған түрі

Сыныпта шығарылатын есептер:

І-деңгей №31(1,5,11), № 32(1,3,5,7) , №33

ІІ-деңгей №38 (3, 5), №39 (1,3)? №41

ІІІ-деңгей № 47, №49(1,2)

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

І деңгей

№31 өрнектерді ықшамдап алып есептеңдер

1) 9+а+11=а+(9+11)= а+20

5) (b+22)+8=b+(22+8)=b+30

11) (23+y)+7=(23+7)+y=30+y

№32 Өрнекті ықшамдап алып, коэффициентін анықтау

1)4·а·5=4·5а=20а, коэффициенті 20

3)5·с·2=5·2с=10с, коэффициенті 10

5)9·у·5=9·5у=45у, коэффициенті 45

7)у·3·16=3·16у=48у, коэффициенті 48

№33

40+(40+у)=(40+40)+у= 80+у

жауабы: Бассейнге минутына (80+у) литр су ағады.

ІІ деңгей

№38 (3, 5)

(442+х)+58=(442+58)+х= 500+х= =500+29=529

(316+х)+84=(316+84)+х=400+х= =400+14=414

№39 (1,3)

1)2а·5b= =10ab=10·7·3=70·3=210

3)25a·4b= =100ab=100·12·8=1200·8=9600

№41

5·40·a=200a

ІІІ деңгей

№ 47

a·7·b·4= =28ab=28·100·5=100·140=14000

№49(1,2)

1. (x+36)+(y+54)= =90+x+y=90+10+29=100+29=129

2. (17·8+x)+(14·11+y)= =(136+154)+(21+29)=290+50=340

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Қосу мен көбейтудің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін оқушылардан сұрап, қайталатып бекіту.

Үй тапсырмасы: №34, №36,№40, №43,№47

Пән мұғалімі:

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 26

Сабақтың тақырыбы: §10 Жай сандар және құрама сандар

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты: Жай сандар мен құрама сандарды анықтай білу және оны есеп шығаруда қолдануға үйрету

1. Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілікке тәрбиелеу

2. Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ №40 , Жай сандардың кестесін пайдалану

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мәнберу

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Сұрақтар:

1) 9 санына еселік сандар 3 санына еселік бола ма?

2) 100 алманы 3 жәшікке тең етіп салсаң, неше алма артық қалады?

3) 10 асықты 3 балаға тең бөліп берең, неше алма артық қалады?

№245 9 санына еселік санды жазу керек:

1. 420<42*<426, 423

2. 375<37*<381, 378

3. 563<56*<569, 567

№248 Марат сатушыға 600 тенге берді де, бағалары бірдей 9 лотерея билетін теңге есебімен сатып алды. Ол сатушыдан қайтарым ақшаға 55 теңге ала ма, әлде 60 теңге ала ма немесе 40 теңге ала ма ? Лотерея бағасы неше теңге?

9*60=540

Марат сатушыдан қайтарым ақшасы 60 теңге. Себебі ол әр лотарея билеті 60 теңгеден алды.

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі:

1) 1-ге және өзіне бөлінетін натуралсандарды жай сандар деп атаймыз

Мысалы: 13 және 101 - жай сандар

13 санының бөлгіштері: 1 және 13

101 санының бөлгіштері: 1 және 101

Ең кіші жай сан – 2 саны.

2 саннан басқа жай сандардың барлығы тақ сандар, сонда 2 саны ғана жұп сан

Жай сан шексіз көп.

2) Бөлгіштерінің саны екіден көп натурал сандарды құрама сандар деп атайды.

Натурал сан	Бөлгіштері	Бөлгіштер саны
35 41 26 11 1 18	1,5,7,35 1,41 1,2,13,26 1,11 1 1,2,3,6,9,18	4 2 4 2 1 6

Кестедегі 35,26,18 сандары құрама сандар.

Мысалы, 8 саны құрама сан, бөлгіштері 1,2,4,8

24 саны құрама сан, бөлгіштері 1,2,3,4,6,8,12,24

3) Натурал сан 1-дің бір ғана бөлгіші бар, ол сол санның өзі – 1 саны.

1 саны жай сандар тобына да, құрама сандар тобына да жатпайды.

Сыныпта шығарылатын есептер:

І-деңгей №258,260,262,264, ІІ-деңгей №266,268,270, ІІІ-деңгей № 274,276

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

І деңгей

№258

жай сандар:17,23,31,97

құрама сандар:28,36,70,96,120,185,207

№260

4=1+3 12=1+11

6=1+5 14=1+13

8=1+7 18=1+17

№262

Жай сандар қатарындағы екі тізбектес және айырмасы 2-ге тең сандар егіз сандар деп аталады.

Мысалы, 3 пен 5, 5 пен 7, 11 мен 13 сандары егіз сандар.

Жай сандар кестесін пайдаланып, 1- ден 100-ге дейінгі егіз сандарды жазыңдар:

17 мен 19, 29 бен 31, 41 мен 43, 71 мен 73 сандары егіз сандар.

№264

Байыржан 5 дәптер мен 2 альбом үшін 130 теңге төледі.

Меруерт сондай 3 дәптер мен 2 альбом үшін 114 теңге төледі.

Дәптер мен альбом неше теңге тұрады?

дәптер – х

альбом – у

5х+2у=130

3х+2у=114 Бір-бірінен шегереміз. Сонда 2х=16, х=8

2у=130-5*8

2у=130-40

2у=90

у=45

жауабы: дәртер 8 теңге, ал альбом 45 теңге тұрады.

ІІ деңгей

№266 жай сандарды кему ретімен: 79,53,47,19

құрама сандарды өсу ретімен: 62,99,121,129

№268 Мына сандарды екі жай сандардың көбейтіндісі түрінде жазу керек:

22=2*11, 35=5*7, 77=7*11, 65=5*13, 69=3*23, 119=7*17

№270 Дүние жүзіндегі екінші ұстаз , қазақтың ежелгі ғалымы Әбу Насыр әл-Фараби отырарда дүниеге келіп, 870-950 жылдар аралығында өмір сүрген. Неше жай сандар бар?

877,881,883,887,907,911,919,929,937,941,947 сонымен 11 жай сан бар екен.

ІІІ деңгей

№274

1) а=7 см

P=4*7=28, 28 саны құрама сан

2) а=5 см

V=a³=5³=125, 125 саны құрама сан

№276 Амалды орындау:

1. 5856:(61·16)-3060:(51·15)=(5856:61)·16-(3060:51)·15=96·16-60·15=1536-900=636

2. 4374:(18·81)+3680:(23·32)=(4374:81)·18+(3680:32)·23=54·18+115·23=972+2645=3617

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Жай сандар мен құрама сандарды оқушылардан сұрап, қайталатып бекіту.

Үй тапсырмасы: №259,261,263,265,267,269

Пән мұғалімі: Сыбайласова Жанар Игорьқызы

Пәні: Математика Сынып 5 Сабақ реті 30

Сабақтың тақырыбы: §13 Ең кіші ортақ еселік

Сабақтың мақсаты мен міндеттері:

Білімділік мақсаты: Оқушыларға ең кіші ортақ еселік туралы түсінік беру және ең

кіші ортақ еселікті таба білуге үйрету

3. Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ұқыптылыққа және еңбекке тәрбиелеу

4. Дамыту мақсаты: Танымдымдық қызығушылықты дамыту

Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты меңгерту сабағы

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ № , үлестірмелі материалдар

Сабақтың барысы

770 ₸ - Сатып алу