Ағылшын тілінде мәнерлеп оқудың маңыздылығы

Тіл – адамның қарым-қатынас жасау, сөйлесу құралы. Адам қандай тілде сөйлесе де, сол тіл арқылы сөйлесіп, бір-бірімен түсініседі. Елімізде жыл санап шетел тілдерін, соның ішінде ағылшын тілін үйренушілер қатары көбеюде. Бұған адамның ішкі ниеті, тіл үйренуге деген қызығушылықтары және адамның араласатын ортасы себеп деп ойлаймын. Сонымен егер ағылшын тілін үйренгіміз келсе, неден бастаймыз, деген сұрақ пайда болады. Әрине, бірінші әртүрлі заттың атауы, есім сөздер, сонан кейін әр түрлі етістіктерді жаттап алу керекпіз, және қысқа- қысқа жаңылтпаштар мен мақал-мәтелдерді жаттап алуымыз керек, қысқа-қысқа тексттарды аударуымыз керек және төрт, бес, алты шуақты өлеңдерді жаттап алуымыз керек,өзге адаммен сұрағымыз келген сұрақтарды ағылшын тіліне аударып, және оған өзіміз күткендей жауапты да жазбаша түрде жауап беріп, шағын диалогтар құрастырып үйренуіміз керек, келе-келе үлкен тексттарды аударып, таныс емес сөздерді жаңа дәптер бастап, түртіп жазып отыру керекпіз және ағылшынша әндерді тыңдау, айта алатын жердегі сөздеріне өзің бірге қосылу, сүйтіп күнделікті қайталап жаттап алу, одан кейін ағылшын тіліндегі фильмдерді тамашалау, әр түрлі кітап, газет-журналдарды оқу және таныс емес сөздер мен сөз тіркестерін жазып алып, жаттау керекпіз, ұмытпас үшін күнделікті қайталап, ойымызда тұшыну керекпіз. Осылайша біз сөз құрап, сөзден сөйлем құрап, сөйлемнен шағын әңгіме немесе эссе құраймыз, сөйтіп толық мәтін жасаймыз. Содан кейін жасаған мәтінімізді дауыстап, анық, қатесіз оқимыз, айтамыз, жеткіземіз. Және де мына төменде аталғандардың барлығын, сөйлеу мәдениетін, сөз ырғағын, сөз бояуын, сөз үнін дұрыс пайдаланғанымыз жөн.

Сөйлеу мәдениеті дегеніміз – адамның сөйлеу кезінде ойын анық әрі түсінікті етіп жеткізуі.

Тіл мәдениетіне барар жолдың бастауы – сөйлей білу. Тіл адамзаттың бір-бірімен пікірлесуін, түсінуін қамтамасыз ете келіп, тілдік қарым-қатынасты іс жүзіне асырады.

Тілдік қатынас – ойлау, пайымдау, сөйлеу, тыңдау, түсіну, айту, пікірлесу т.б.

Дыбыс бояуы (тембр)-адам дауысының, аспап үнінің ерекшеліктерін көрсетеді.

Интонация – сөзді, сөз тіркесін, сөйлемді айтудағы дауыс мәнері, дауыс ырғағы, сөйлеудің ырғақты-әуендік бейнесі. Интонация арқылы адам өзінің көңіл-күйін білдіреді.

Эмоция – адамның ішкі және сыртқы тітіркендіргіш әсеріне реакциясы және қоршаған ортамен қарым-қатынас кезінде пайда болатын қорқыныш, қуаныш сияқты көңіл күйі.

Ырғақ – қимылдың, үннің жүйелі түрде қайталану реттілігі.

Әртістік өнер – шабыт күшін, қиял қуатын, ыстық сезімді талап ететін ерекше қабілет.

Әртістік өнер – адам бойындағы қабілеттерінің көмегімен белгілі бір кезең мен уақытқа тән бейне /образ/ жасау өнері.

Тіл – халықтың рухы, байлығы, тарихы. Әр адам өз тілінде еркін әрі тілдік мәдениетті сақтап сөйлегеніндей, өзге ағылшын, неміс, орыс тілдерінде де сөздік қорын байытып сөйлей білсе әрі сауатты жаза білсе, күнделікті өмірінде сөйлеп қолдана білсе, адам үшін пайдалысы, тиімдісі осы шығар.

Әлемдегі ең танымал және сұранысқа ие тіл – ағылшын тілі. Қазіргі кезде ағылшын тілінде сөйлеуді үйренуге осындай өлең – шумақтарын, жаңылтпаштарды және мақал-мәтелдерді және де ағылшынша фразаларды жаттап алудың көмегі зор. Сонымен қоса көркем тілде жазылған шетел балалар әдебиетінің оқулықтарының ішінде кездесетін ертегілер мен әңгімелердің де орны ерекше деп айтқым келеді.

1. Betty Botta, bought some butter

But she said This butters bitter

But a bit of better butter

Will make my batter better

So she bought a bit of butter

Better than the bitter butter

And it made her batter better

So it was better Betty Botta

Bought a bit of better butter

2. We Willie Winkie

Runs through the town

Upstairs and downstairs

In his night gown

Rapping at the window

Crying at the lock

"Are the children in their beds

For its nine o clock"

3. Six Serving Men by R.Kipling

I keep six honest serving men

They taught me all I knew

Their names are What and Why and When

And How and Where and Who

I send them over land and sea

I send them East and West,

But after they have worked for me,

I give them all a rest

I let them rest from nine till five,

For I am busy then,

As well as breakfast, lunch and tea,

For they are hungry men.

But different views,

I know a person small,

She keeps ten million serving men.

Who get no rest at all.

She sends them abroad on her own affairs

From the second she opens her eyes

One million Hows, two million Wheres

And seven million Whys.

4. The Cock

The cock crows in the morning

And the boy who lies late

Will never be wise

For early to bed

And early to rise

Will make a boy healthy

And wealthy and wise.

5. Brothers of light. by Edith Segal

The Sun is round and very bright

He shines and gives us light

Then he goes to sleep at night

And sends his brother, Mr. Moon

Who floats on high like a white balloon

6. Sisters, brothers, uncles, aunts.

Some children have none

Some have one

Some have two, or three, or four

Some have even more

How many have you?

7. Big boots and little boots

Travel on together

Merrily go splashing through Aprils rainy weather.

8. A Question. by Edith Segal

Some people live in the country

Where the houses are very small,

Some people live in the city

Where the houses are very tall

But in the country

Where the houses are small,

The gardens are very big

And in the city where the houses are tall

There no gardens at all.

Where do you live?

9. I have a dog. His name is Pat

He can do this, he can do that

Look at my dog! Tricks he can do.

I love my dog. He loves me, too.

10. I can skip and play football

Hockey, tennis, basketball

I can jump and I can run

I can have a lot of fun

11.My Teddy s fur is soft and brown.

His legs are short and fat.

He walks with me all round the town

And never wears a hat.

12. Stop! Look! Listen!

Before you cross the street.

Use your eyes, use your ears!

And then use your feet.

13. Little yellow buttercup

Why don’t you come up?

Spring is here, Spring is here

And my yellow buttercup is near.

14. Spring is green, summer is bright,

Autumn is yellow, winter is white.

15. Cobbler, cobbler, mind my shoe,

Get it done by half past two.

Stitch it up and stitch it down,

Then I will walk about the town

16. Everybody says. I look like my Mother

Everybody says. I look like aunt Bee.

Everybody says. I look like my father.

But I want to look like me.

17. Butterfly, butterfly, where do you fly?

So quickly and high

In the blue, blue sky.

18. A foolish man

I saw a man who always wore

A saucepan on his head.

I asked him what he did it for

"I don’t know - why", - he said

"It always makes my ears so sore – I am a foolish man.

Why didn’t I think of it before and wear a frying pan?"

19. Oh, where is my ball, oh, where, oh, where?

Is it in the box or under the chair?

Ah, here, is my blue and yellow ball

Under the table, near the wall.

20. I like the fall, the rain and all

I like the grey September day

I like the rain against my pane

I like to sit and look at it

I like the fall

The rain and all.

21. The Flight of time

Swift the moments fly away

First the hour, and then the day

Next the week, the month, the year

Go away and disappear.

Time is always on the wing

When I speak, or think, or sing

When I work, or sleep, or play

Time is flying fast away.

22. Try your best to be polite

In everything you do,

Remember always to say "please",

And don’t forget "thank you".

23. Winter brings us snowflakes

Spring – green buds and shoots

Summer brings us berries

Autumn – golden fruits.

24. Twinkle, twinkle Little Star

Twinkle, twinkle, little star!

How I wonder what you are!

Up above the world so high,

Like a diamond in the sky

Twinkle, twinkle, little star,

How I wonder what you are.

25. Good night, father!

Good night, mother!

Kiss your little son!

Good night, sister!

Good night, brother!

Good night, every one!

26. Good morning, pretty Pussy,

Come tell me, how are you?

Oh, thank you, little Master,

I am very well, meow, meow, meow.

27. My dog.

A dog cant talk

But he can bark

When I take my dog

To the park

I throw him a stick

And he runs a race

Then he comes back

And licks my face.

28. Clap, clap, clap your hands,

Clap your hands together

Stamp, stamp, stamp your feet

Stamp your feet together

Turn, turn, turn around

Turn around together.

Shake, shake, shake your hands

Shake your hands together

Wink, wink, wink one eyes,

Wink one eyes together

Smile, smile, smile at your friends

Smile your friends together!

29. All about me.

Ten little fingers

Ten little toes

Two little ears

And one little nose

Two little eyes

That shine so bright

One little mouth

To kiss Mommy "Good night"

30. Jumping, jumping, never still,

Running, laughing with a will,

All the day and some at night

Playing hard with all her might!

Mary little Mary!

31. Tick, tock, tick, tock

Merrily sings the clock

Its time for work

Its time for play

Tick, tock, tick, tock,

Merrily signs the clock.

32. The snow is falling

The wind is blowing

The ground is white

All day and all night

The ground is white

All day and all night.

33. Autumn.

Yellow, red, green and brown

See the little leaves come down

Dancing, dancing in the breeze

Falling, falling from the trees.

34. Summer is over,

September comes

October and November

Are also autumn months

September is the month

When school begins

Its time to work

The school bell sings.

Holidays are over,

No more fun

Holidays are over

School has begun!

Мақал-мәтелдер:

1. Rain before seven

Fine before eleven.

2. September mild, October gold,

Are followed by November cold.

3. An hour in the morning is worth two in the evening.

4. First think then speak.

5. All is well that ends well.

6. He laughs best who laughs last.

7. No smoke without fire.

8. Rain, rain, go to Spain. Don’t come here again

Don’t trouble until the trouble troubles you.

9. Little strokes fell freat darks – еңбек етсең емерсің

10.Easy come easy go – Тез келген бақ, тез кетеді

11. You must reap what you have won –не ексең соны орасың

12.every time you stop a school you will have to build a jail – Қай жерде бір мектеп жабылса, сол жерде бір түрме көбейеді.

13.Confessing a difficult makes half amends for it – қателікті мойындау – оны жартылай түзеткенмен тең.

14. An apple a day, keeps a doctor away – күніне 1 алма жесеңіз, дәрігер қажет емес

15. Bad news travels fast – жаман хабар тез тарайды.

16. Patience is bitter but its fruit is sweet – шыдаудың өзі ащы болғанымен жемісі тәтті.

17. Nothing is impossible to a willing heart – қиын іс жоқ ғаламда, ықылас қойған адамға

18. Where there is a way, there is hope – қайда үміт болса, жол сонда.

19. Failure is the mother of success – жеңіліс – жеңістің анасы.

20. Bread is staff of life – ас адамның арқауы

21. Easier said than done – айту оңай, істеу қиын.

22. A good medicine tastes bitter –шипалы дәрі ащы болады

23. A little learning is dangerous things – аз үйрену қауіпті іс.

24.Nothing seek, nothing find – жүргенге жөрген ілінеді.

25. There is no rose without a thorn – мінсіз адам болмайды.

26. Good beginning is half done – жақсы бастама – жұмысты жартылай тәмәмдау.

27. A tree is known by its fruit – еңбегіне қарай өнбегі.

28. Better late6 than never – ештен кеш жақсы

29. All is not gold that glitters –жылтырағанның бәрі алтын емес.

30. Care killed the cat – еңбек қажытпайды, қайғы қажытады.

31. A watched pot never boils – қазанның қайнауын күтсең қайнамас.

32. A great ship asks deep waters – үлкен кемеге ұзақ сапар.

33. Better to do well than to say well – жақсы сөйлегеннен, жақсы істеген артық

34. Live and learn –оқусыз білім жоқ, білімсіз күнің жоқ.

35. Knowledge is power – білімдіге дүние жарық.

36. As the tree, so the fruit – ағашына қарай жемісі

37. Many hands make light work – Жұмыла көтерген жүк жеңіл

38. Little strokes fell great oaks –Еңбек етпеген ішіп жемейді.

39. A cat in gloves catches no mice – еңбек етсең емерсің

40. business before pleasure –еңбек түбі зейнет

41. Now sweet without some sweet –жылай, жылай жер қазсаң, күле, күле су ішерсің.

42. No pains no gains – еңбексіз өнбек жоқ

43. Don’t count your chickens before they are hatched – диқан жемісін күзде жинайды

44. Half a loaf is better than no bread – қанағат қарын тойғызады.

45. Never put off till tomorrow what you can do today – бүгінгі жасар ісіңді ертеңге қалдырма.

46. Man learn while they teach – адам өзгені оқыта отырып, өзін де оқытады.

Оқуға болатын оқиғалар мен ертегілер тізімі мыналар: Stories and Tales.

• Little Red Riding Hood,

• Cinderella,

• The Elves and the Shoemaker,

• The Beauty and the Beast,

• The turnip,

• Winnie Pooh,

• The Wizard of Oz,

• The lion and the mouse,

• The crow and the fox,

• The three little pigs,

• The fox and the crane,

• Snow White,

• The Purple Patch by David Bateson,

• The snake and the bell after by Louis Beck,

• The dog after Alan Marshall,

• A days wait After by Ernest Hemingway,

• The Game after Albert Malts,

• Rachel after by E. Caldwell.

Орындаған: Хамзина Мадина Құрманбекқызы, ағылшын тілі пәні мұғалімі

ШҚО, Өскемен қаласы, байланыс тел: 8-775-717-48-11