Мектеп:

«Нұркен Әбдіров атындағы ЖББМ» КММ

Бөлім:

XVIІI ғасырдағы Үндістан және Ұлыбритания

Педагогтің Т.А.Ә.:

Маратов Нурбек Шалкарулы

Күні:

04.10.2023

Сынып:

7«А»

Сабақтың тақырыбы:

Ағылшындар саудагерлерден Үндістан билеушілеріне қалай айналды?

Оқу мақсаты:

7.3.2.6 еуропалық отаршылдық экспансияның Шығыстың дәстүрлі қоғамдарына ықпалын сипаттау;

7.4.1.4 «экспорт», «импорт», «экспансия», «отарлау», «фактория» ұғымдарын қолдану арқылы, тауар-ақша қатынастарының дамуын түсіндіру

Сабақтың мақсаты

Барлығы: еуропалық отаршылдық экспансияның Шығыстың дәстүрлі қоғамдарына ықпалын сипаттайды.

Көпшілігі: «экспорт», «импорт» ұғымдарын қолдану арқылы, тауар-ақша қатынастарының дамуын түсінеді

Кейбірі: «экспансия», «отарлау» ұғымдарын қолдану арқылы, тауар-ақша қатынастарының дамуын түсінеді.

Ойлау дағдыларының деңгейі:

Орта және төмен

Бағалау критерийлері:

1. Үй тапсырмасын сұрау мақсатында сабақ тақырыбы бойынша тарихи дереккөзді сыни талдауға бағытталған сұрақтарға жауап береді

2. Тақырыпты түсінуге арналған сұрақтарға «шеңберге жиналған уақыт» әдісі арқылы жауап береді.

3. Оқушылар сабақтың соңында өздерінің түйінді сөздерін айтады.

Құндылықтарға баулу:

Тарихи ойлау дағдысы:

Концепті:

Ұқсастық пен айырмашылық

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ұйымдастыру

кезеңі

Қызығушылықты ояту

5 минут

3 минут

Үй тапсырмасын сұрау мақсатында сабақ тақырыбы бойынша тарихи дереккөзді сыни талдауға бағытталған сұрақ (тар):

1.Бабырдың Ауғанстанда және Солтүстік Үндістандағы иелігі қалай аталды?

2.Брахмандар деген кімдер?

3.Ұлы Моғол падишахы Шах Жаханның сүйікті жары Мүптаз Бегімге арнап салған кесенесі туралы не білесіңдер?

Сөзді тап:

«Отаршылдық»

Оқушылар 1 параққа қойылған сұрақтардың жауабын жазып, тапсырады

Карточкада сөз беріледі. Бір оқушы бір карточканы алып, онда жазылған суретті сыныпқа дене қимылдары арқылы көрсетеді. Оған сөйлеуге болмайды. Ал оқушылар жүргізіп тұрған сөзді табулары керек

Әр сұраққа 2 балл

Жалпы 3 балл

Мақтау: «Жарайсыңдар!»

Конспект

тақта

Сабақтың ортасы

Жаңа сабақ

3 минут

Жаңа тақырып

22 минут

7 минут

Тарихи дереккөзді зерделеу және талдау арқылы тақырыпты түсінуге бағытталған тапсырма:

«Отар және жартылау отар ел» ұғымының мағынасы қандай?

Пікір-талас

Еуропалықтардың Шығыс елдерін отарлау үрдісі үш кезеңнен тұрады:

1 кезең. Сауда отаршылдығы, 16 ғ.а.б. 18 ғ орт. Бұл кезеңде еуропалықтар шығыстық таураларды отаршылдық жолмен Еуропаға тасымалдауымен айналысты.

2 кезең. «Өндірістік капитал дәуірінің отаршылдығы». 18 ғ 2 жарт.-19 ғ аяғ. Бұл кезеңде Англия, Франция сияқты елдерШ Шығыс елдерін отарлап алып, Шығыстың байлығын тонаумен айналысты.

3 кезең. «империализм дәуірінің отаршылдығы» немесе «монополистік капитал дәуірінің отаршылдығы». 19 ғ соңынан басталды. Шығыс елдерінің табиғи ресурстарын пайдаланумен қатар қанаудың жаңа тәсілі ретінде еуропалық капиталды әкеліп, инвестиция салуды күшейтіп, өнеркәсіп өндірісін дамыта бастады.

ҰГА негізінде Америкадағы, Африка мен Азиядағы халықтарды отарлау басталды. Сауда және отаршылдық саясат жүргізуде Голландия алғашқы орынды иеленді. Ероцентризм- Еуропаға табыну.

17 ғ. Англия мен Голландия дж саудада бәсекелескен. Сауда компанияларын салған.

Сауда компаниялары әскери күштер ұстау, бітім жасау, соғыс жариялау, қамал салуға құқылы болды, заң шығаруға құқықтары болмады.

Голландия: Цейлон, Оңтүстік Америка, Солтүстік Америка, Индонезияда отарлық иеліктері болды.

Ост-үнді компаниясы Үнді мұхиты арқылы келді 1600 ж. Мемлекет ішіндегі мемлекет: Англия, Франция, Голландия

Экспорт-елдің мемлекеттің кеден шекарасынан басқа мемлекетке тауардың өтуі.

Импорт-елдің басқа мемлекеттің кеден шекарасынан мемлекеттің ішіне тауардың өтуі

Экспансия-монополистік бірлестіктердің, мемлекеттердің, әлеуметтік топтардың экономикалық әдістермен де, бақа әдістермен де ықпал ету аясын кеңейту.

Отаршылдық-жергілікті тұрғындарды күшпен бағындыру және ығыстыру саясаты.

18 ғасырда Америка мен Үндістанды отарлау үшін Англия мен Франция күрес жүргізеді. 1756-1763

Жаңа заманда батыс державаларына қарсы Шығыс елдері «жабық есік» саясатын ұстанады. Ол елдер: Қытау, Корея, Жапония, Вьетнам.

1 Тапсырма:

Шеңберге жиналған уақыт

Мұғалім сабаққа қатысты 5 сұрақ қойып, оқушылардың қолына зат ұстатады.

1.Ост-Үнді компаниялары кімге тиіесілі?

2. «жабық есік» саясатының мәні неде?

3.Англия мен Франция арасындағы соғыс неше жылға созылды?

4.Еуроцентризм деген не?

5.Экспансия деген не?

Оқушылар өз ойларымен бөліседі. Тақырыптың не туралы болады екенін болжайды

Оқушылар мұғалімді тыңдап, конспектелеп отырады.

Оқушылар ол затсыз сөйлей алмайды. Тек сол зат жеткен уақытта сұраққа жауап береді. 3 секунд ішінде жауап беруі тиіс

Мақтау: «Жарайсыңдар!»

Әр сұраққа 3 балл

Сабақтың соңы

Қорытынды

Ой толғаныс

Рефлексия

5 минут

5-5-1 . Оқушылар сабақ кезінде нені меңгергендері жайлы 5 сөйлем жазады. Одан кейін сол 5 сөйлемді 5 сөзге қысқартады. Соңында 5 сөзді 1 сөзге қысқартады.

Оқушылар өздерінің түйінді сөздерін айтады

1 балл

Үй тапсырмасы: