Бөлім: Ахмет Ясауи «Даналық кітабы»

Мұғалімнің аты-жөні: Бисекенова Жазира

Күні: 28.09.2018

СЫНЫП:

8 «В»

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспаған оқушылар саны:

Тақырыбы

Қожа Ахмет Ясауи

Сабақ негізделген оқу мақсаттары

8.1.1.1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау.

Сабақ нәтижесі:

Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады:

Қожа Ахмет Ясауидің өмірі жәнешығармалары туралы біледі;

Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады:

Қожа Ахмет Ясауиидің хикметтерінің мағынасын түсінеді;

Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:

Өз пікірлерін дәлелді жеткізе алады.

Бағалау критерийі

Оқушылар өз дүниетанымын дамытуға мүмкіндік алады.

Қожа Ахмет Ясауи туралы оқығандарын естеріне түсіреді, сыни тұрғыдан ойлай отырып талдайды

Тілдік құзіреттілік

Ауызекі және жазбаша сөйлеу түрлері

Ресурстар

Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар  және  әртүрлі  заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия.

Пәнаралық байланыс

Қазақ тілі

Алдыңғы оқу

Қорқыт ата.

Сабақтың жоспары

Жоспарланған уақыт

Мұғалімнің қызметі

Оқушының қызметі

Бағалау түрлері

Басталуы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі 2 минут

Мұғалім оқушылармен амандасып, сыныпты түгендейді.

Топтарға бөлу. Суреттер арқылы топқа бөлу.

«Миға шабул» әдісі арқылы үй тапсырмасын тексеру.

1. Қорқыт атаның нақыл сөздерінен мысал келтір

2. Нақыл сөз дегеніміз не?

3. «Тәкапарлықты Тәңірі де сүймес» деген нақылдың мағынасын ашыңыз.

Дискриптор

1. Қорқыттың нақыл сөздерін айта алады.

2. Нақыл сөздердің мағынасын аша алады.

3.Сұрақтарға нақты жауап бере алады.

Мұғаліммен амандасып, сабаққа дайындалады. Топтарға бөлу. Суреттер арқылы топқа бөлінеді.

«Миға шабул» әдісі арқылы сұрақтарға жауап береді.

1. Ұлың өсіп жетілсе, ол- отбасының мерейі, бас-көзі.

2. Нақыл сөз дегеніміз өмір тәжірибесіне, даналық тұжырымға, логикалық қисын мен ғибаратты өнегеге негізделген терең ойлы, түйінді сөз.

3. «Тәкапарлықты Тәңірі де сүймес» деген нақылдың мағынасы: тәкапар болу адам бойындағы ең жаман қасиеттің бірі.

1-топ: Ясауи кесенесі

2-топ: «Диуани Хикмет»

3-топ: Ахмет Ясауи

Жаңа білім

10 минут

Білу және түсіну

«Сыни тұрғыдан ойлау» арқылы жұмыс жүргізеді. Интерактивті тақтадан Қожа Ахмет Ясауи кесенесі көрсетіледі. Оқушыларға:

-Балалар, қалай ойлайсыңдар бұл кімнің кесенесі? Сұрағын қою арқылы бүгінгі тақырыпты ашу.

Қожа Ахмет Ясауи туралы қосымша ақпарат слайд, видеоролик көрсетіледі.

І топ. Дүниежүзілік мәдениет пен білімнің Аристотельден кейнгі екінші ұстазы атанған данышпан, философ, энциклопедист ғалым, өз дәуірінің көрнекті ақыны, ислам дәуірі әдебиетінің дамуына зор үлес қосқан ғұлама,Арыс өзені Сырдария маңындағы ежелгі Отырар қаласында туған.

ІІ топ. ХІІ –ХІІІ ғасырда өмір сүргенаса көрнекті ақын, есімі кезінде ұлан- ғайыр Қарақан мемлекеті түркілеріне мәшһүр болғанғұлама ғалым.Ақын жөнінде мағлұмат тым аз берілген.Сыр бойындағы белгілі қалалардың бірі Жүйнекте (қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысы)туып өскен. Йүгінек – Түркістандағы Жүйнек деген жер аты, «и» - парсыша « сол жердікі» деген ұғым беретін жұрнақ. Ғалымдардың айтуы бойынша, бұл дүниенің жарық сәулесін көрмеген, туа біткен зағип болған.

ІІІ топ. Х-ХІІ ғасырларда Оңтүстік Қазақстан облысы Сайрам ( бұрынғы Испиджаб) ауданы Йасы (қазіргі Түркістан) қаласында өмір сүріп, сол жерде жерленген. Бүкіл түркі жұртының рухани атасы, ислам мәдениетіндегі сопылық ағымның өкілі, ұлы ақын, философ, ойшыл ұстаз.

«Сыни тұрғыдан ойлау» арқылы жұмыс жүргізеді. Интерактивті тақтадан Қожа Ахмет Ясауи кесенесі көрсетіледі. Оқушыларға:

-Балалар, қалай ойлайсыңдар бұл кімнің кесенесі? Сұрағын қою арқылы бүгінгі тақырыпты ашу.

Қожа Ахмет Ясауи туралы қосымша ақпарат слайд, видеоролик көрсетіледі.

І топ. Дүниежүзілік мәдениет пен білімнің Аристотельден кейнгі екінші ұстазы атанған данышпан, философ, энциклопедист ғалым, өз дәуірінің көрнекті ақыны, ислам дәуірі әдебиетінің дамуына зор үлес қосқан ғұлама,Арыс өзені Сырдария маңындағы ежелгі Отырар қаласында туған.

ІІ топ. ХІІ –ХІІІ ғасырда өмір сүргенаса көрнекті ақын, есімі кезінде ұлан- ғайыр Қарақан мемлекеті түркілеріне мәшһүр болғанғұлама ғалым.Ақын жөнінде мағлұмат тым аз берілген.Сыр бойындағы белгілі қалалардың бірі Жүйнекте (қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысы)туып өскен. Йүгінек – Түркістандағы Жүйнек деген жер аты, «и» - парсыша « сол жердікі» деген ұғым беретін жұрнақ. Ғалымдардың айтуы бойынша, бұл дүниенің жарық сәулесін көрмеген, туа біткен зағип болған.

ІІІ топ. Х-ХІІ ғасырларда Оңтүстік Қазақстан облысы Сайрам ( бұрынғы Испиджаб) ауданы Йасы (қазіргі Түркістан) қаласында өмір сүріп, сол жерде жерленген. Бүкіл түркі жұртының рухани атасы, ислам мәдениетіндегі сопылық ағымның өкілі, ұлы ақын, философ, ойшыл ұстаз.

ҚБ арналған смайлик

Ортасы

10. инут

1- тапсырма. Оқулықпен жұмыс «Білгенге маржан» әдісі арқылы

Қожа Ахмет Ясауидің «Диуани хикмет» («Даналық кітабы») кітабындағы хикметтерінен үзіндіні мәнерлеп оқып, шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтаңдар.

Дискриптор

1.Өлеңді мәнерлеп оқи алады

2.Шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтай алады

3. Қожа Ахмет Ясауидің «Диуани хикмет» («Даналық кітабы») кітабының бүгінгі таңдағы құндылығына баға бере алады.

2-тапсырма. Пікірлерді талдау.

Ерлан Арын (ҚР білім, экономика ғылымының докторы)

Түркістандық ғұламаның «Даналық кітабын» тек әдеби шығарма деу аздық етеді. Иманжүзділік оқулығы әділетті болар. Ол тұтқиыл тығырықтар тұсында тұйықтан шығарар жол көрсетіп, инабатшыл көңілге Иланым ұялатады».

А

Ахмет Ясауи

Дискриптор

1.Пікірлерді оқи отырып, талдай алады.

2.Өз пікірлерін жеткізе алады.

3- тапсырма:«Кластер» құру арқылы топтастырады.

Дискриптор

1. Ахмет Ясауидің өмірі мен шығармашылығытуралы біледі.

2. Ахмет Ясауидің «Диуани хикмет» («Даналық кітабы») шығармасы 149 хикметтен тұратынын толық біледі.

3.Тақырыпты жүйелі, нақты қорытып, дәлелдей алады.

4-тапсырма. Поэтикалық, салыстырмалы  талдау жасау

Қысыр сөзді айтпа маған дән-нәрі жоқ,

Ғашықтығың бекер ғой көз қаны жоқ,

Жан бермеген махаббаттың байламы жоқ,

Қысқа өмірін ұзартар жалғауы жоқ.

Дискриптор:

1. Талдау жасай алады.

2. Өлең жолдарын өз пікірімен жеткізе алады.

1- тапсырма.

«Хикмет» сөзін қалай түсінгендігін, туған жерге деген сүйіспеншілігі, ғұмырдың мәңгі еместігі, өмір сүрудің мәні, адам бойындағы ізгі қасиеттерді дәріптеуі, рухани адамгершілік, имандылық тәрбиесі туралы ойлар айтылған.

"Диуан" - жинақ, "хикмет" - Алланың ақ жолы деген ұғымды білдіреді.

2-тапсырма. Пікірлерді талдау.

Ерлан Арын (ҚР білім, экономика ғылымының докторы)

Түркістандық ғұламаның «Даналық кітабын» тек әдеби шығарма деу аздық етеді. Иманжүзділік оқулығы әділетті болар. Ол тұтқиыл тығырықтар тұсында тұйықтан шығарар жол көрсетіп, инабатшыл көңілге Иланым ұялатады».

А.Қыраубаева. «Суфизм көзқарасындағы  ақындық дәстүрдің қазақ поэзиясындағы қалыптасуына түркілік әдебиет даму кезеңіндегі шығармаларда негізгі қаланған мәселелердің кейінгі ақындар арқылы жалғасатындығы табиғи заңдылық. Аллаға ғашықтық Йасауи және оның дәстүріндегі ақындар поэзиясында орныққан құбылыс.

3- тапсырма:«Кластер» құру арқылы топтастырады.

1. Оның бүгінгі ұрпаққа жеткен көлемді шығармасы — «Диуани Хикмет».

2. 1093 жылы тулыған түркістандық ғұлама

3. Ойшыл

4-тапсырма. Поэтикалық, салыстырмалы  талдау жасау

Эпитет: Қысыр сөз

Қысқа өмір

Құр сөз

Теңеу: Шам айналған көбелектей

Метонимия: ит дүние

Қайталау: Болар, жоқ, болсаң

(эпифора)

ҚБ арналған смайлик

ҚБ арналған смайлик

ҚБ арналған мөр

ҚБ арналған мөр

Аяқталуы

Сабақты бекіту

10 минут

Бекіту сұрақтары 
1. Ахмет Ясауи кім? 
2. Ахмет Ясауидың қай жерде дүниеге келген?

3. Ахмет Ясауидың ұстазы Арыстанбаб кесенесі қай жерде? 
4. Ахмет Ясауидың әкесі мен анасының есімдері

5. Ахмет Ясауи қай қалада ұстаздық етті?

Дискриптор:

1. Берілген сұрақтарға нақты жауап бере алады.

2. Бүгінгі сабақтан үйренгендерін көрсетеді.

Үйге тапсырма: «Қожа Ахмет Йасауи-ислам дәуірі әдебиетінің дамуына зор үлес қосқан ғұлама» тақырыбында шығарма жазу.

Кері байланыс: «Бас бармақ» әдісі

Бекіту сұрақтары 
1. ақын, ойшыл, ұстаз, діни ағартушы, сопылардың бірі 
2.Түркістан

3. Отырарда 
4. Ибраһим. Қарашаш

5. Мерке

Кері байланыс: «Білім қоржыны» әдісі. Оқушылар таратылған стикерге сабақтан алған әсерлерін жазды.

Үйге берілген тапсырманы күнделіктеріне жазып алды.

ҚБ арналған смайлик