2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Айнала толған алуан сыр.

Материал туралы қысқаша түсінік

Өте керемет

Жаманкулова Акмарал Тохжановна

Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

09 Қараша 2018

382

0 рет жүктелген

Физика Сыныптан тыс жұмыс 9 сынып

Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі

770 тг 578 тг

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

1 Тақырыбы: Айнала толған алуан сыр.

Мақсаты: Оқушылардың физикадан алған негізгі мәліметтерін тереңдетіп, ол білімдерін іске асырып, қалай пайдалана білу керек екенін үйрету жіне оқушылардың есіне тұрмыстың түрлі құбылыстарының барлығымен байланысқан физикалық білімнің ассоциясын қалдыру, оқушылардың физикалық приборларды құрастыру, дайындау және іс- жүзінде пайдалана білу дағдысын және іскерлігін қалыптастыру. Жүрісі: 1.Ұйымдастыру. 2. Жетекші сөзі.1-оқушы: Физика- тілдесер табиғаттың тілі екен ғой, Көз тартар сұлулықтың сыры екен ғой. Аттасаң аяғыңды, алдыңды орап. Алдыңнан қалмайды екен тіріде ол Салған ән, айтылған сөз, ішілген ас. Космос кораблі, атылған тас, Аққан су, соққан дауыл, айтылған жер Бәрінің бағынары физика ғой Сондықтан табиғаттың сырын терең Деушіге оқып, зерттеп, білем көрем, Демесең болсын егер еңбегім еш Әуелі физиканы оқы дер ем!2-оқушы: Негізі бар ғылымның физика Жалықпай оқып үйрен тек қана Білімнің есігін ашты көзін тауып Ньютон, Эйнштейн, Архимедтер. Бүгінде физика барлық жерде, Құрылыста, техникада, өндірісте. Сырларын бұл ғылмның үйреніңдер Құрбыларым, зерделілікпен, меңгеріңдер!1. ''Физиканың өмірдегі маңызы'' Бізді қоршаған дүниеде толып жатқан қызықты сырлар жатыр. Мүмкін, сендер, адам баласының қолымен жасалған, мысалы, машиналар және олардың двигательдері туралы көбірек білгілерің келетін шығар. Қандай двигательдер тәуірек? Және оны кім ойлап тапқан? Біздерді қоршап тұрған заттар қалай жасалады? Автоматтар қалай жұмыс жасайды? Cендерді табиғатта болатын түрлі физикалық құбылыстар да қызықтыратын шығар. Неліктен жаңбыр жауады? Жаңбырды адамның қалауынша жаудыруға болмай ма? Жануарлар қыстың қатты суығына қалай шыдайды? Физика пәнін оқығанда жүздеген, мыңдаған «қалай?», «кім?», «неліктен?» деген сұрақтар алдарыңнан шығады. Физика тек ғалымдарға емес, баршаға: жұмысшы мен техникке, инженер мен конструкторға, дәрігер мен агрономға да керек. Физиканы білгенде ғана үйлерді, заводтарды, машиналарды, электр станцияларын жобалап салуға болады. Тракторларды, теледидарларды, космостық аппараттарды жасау үшін, тіпті жай ғана киім пішіп, азық-түлік дайындау үшін де физиканы білу қажет. Оптикалық приборлардың, көзілдіріктер мен телескоптардың, фотоаппараттар мен киноапараттардың жасалуы, физиктердің жарықтың ауада және шыныда қалай тарайтынын зерттеп білгендіктен ғана мүмкін болып отыр. Кемелердің, самолеттердің, ауа шарларының конструкцияларын құру және жасап шығару, сұйықтар мен газдар және олардың ішінде қозғалатын денелер бағынатын заңдылықтарды білуге негізделген. Біздің үйлеріміз физикалық приборларға толы. Ол приборлар бөлмелерді жарықтандырады, тағамдарды дайындауға және сақтауға, пәтерді жинастыруға көмектеседі. Сағат, телефон, шаңсорғыш, теледидар - бұлар да физикалық приборлар. Физиканың өмірдегі осындай маңызды ерекшеліктерін ескеріп,оны әрі қарай ұғыну, түсіну үшін бүгін біз «Айнала толған алуан сыр» атты физикалық кешімізді өткізгелі отырмыз.Ағатын мөлдір бұлақтарБілімнен кім бар жырақтарТақтаға қарап үңілсең Сырлы сауал сұрақ бар-дей келе кешіміздің алғашқы бөлімі сырлы сауалдарға кезек берейік.1.Сарқыраманың қай жерінде судың температурасы жоғары? Сарқыраманың табанында2. Альпинистер жоғары биіктікте тамақ дайындады, уақыты жеткенмен бірақ тамағы піспеді. Не үшін? ( Атмосфералық қысым төмен болғандықтан)3. Марс планетасында жұмыртқаны пісіруге бола ма? ( Болмайды,өйткені атмосфера өте сирек)4. Автотрактор рулі неге қара түсті? ( Күн не басқа денелер шағылмау үшін.)5. Жол белгілері неге сарғыш түсті? ( Бұл түстер жарықты жақсы шағылдырады.)6. Автокөліктердің фарының жарық шашыратқышы қандай метал (Шағылу коэффициенті жоғары затпен, мысалы гальваникалық радиймен қапталған?) 7. Неге автокөліктер фарының шынысы тегіс жасалмайды? ( Жарықтың сыну заңына негізделіп, біртұтас бағытталған жарық ағыынын алу үшін.)8. Электр энергиясын сымсыз тасымалдауға бола ма? ( Болады, электромагниттік толқындар арқылы.)9. Ғарыш корабльдерімен Жердің жасанды серіктері электр энергиясының қандай көздерін пайдаланады? (Кремний фотоэлементтерден тұратын күн батареяларын пайдаланады.)10. Электрондық триод лампасы қай жылы ойлап табылды? ( 1906 жылы.)11. Аңызда айтылғандай Сиракузы қаласын қоршауға алған Рим флотын айнаның көмегімен өртеп жіберген кім? (Архимед.)12. Дүние жүзіндегі алғашқы атом электр станциясы пайдалануға қашан берілді? ( 24 маусым 1954 жылы; 5000кВт).13. Алғашқы дыбыс жазатын аппаратты кім ойлап тапты? Ол қалай аталады? (Томас Алва Эдисон, фонограф.)14. Резеңкенің көмегімен атылған тас қандай энергияның есебінен ұшады? ( Потенциалдық энергия)15. Геликоптерді-қазіргі заманғы тікұшақты құрастырудың идеясын ұсынған кім? ( Леонардо да Винчи ) Пайдаланады көп ғылымФизиканың заңдарынСол заңдармен танылды Табиғаттың сырлары, демекші кешіміздің келесі бөлімі «Қызықты мәліметтер» (физикалық тәжірибелер)1. Аяғыңды орындықтың астына қарай бүкпей, денеңізді тік ұстап отырыңыз. Енді аяқтарыңды қозғалтпай және денеңізді еңкейтпей тұрыңыз?Қалай тұра аласыз ба? Себебі қандай?Жауап: Аяғыңызды орындықтың астына қарай бүкпесеңіз не кеудеңізді біраз еңкейтпесеңіз қанша ұмтылсаңызда тұра алмайсыз. Оның себебі тұрған нәрсенің ауырлық центрінен тік жүргізілген сызық дененің табаны арқылы өтсе дене құламйды. Тұрған адам ауырлық центрінен жүргізілген тік сызық,тек табандарын айналдыра қоршаған ауданнан шықпағанша құламайды.

2. Басыңа кітап немесе басқа бір нәрсе қойып және сол нәрселерді құлатпай жүріп көр.Жауабы: Жүкті басына қойып тасығанда басты және денені тік ұстауға тура келеді, әйтпесе жүк болымсыз ауса да ауырлық центрі табанның айнала шетінен шығып кетеді де, дененің тепе-теңдігі бұзылады. Сондықтан дене сымбатты болу үшін тепе теңдікті сақтауға тырысу қажет.Мысалы: басына жүк қойып таситын адамның денесі тіп-тік болып келе жатқанын немесе басына құмыра қойған әйелдің сәнді денесі сымбатты болып көрінетіні ауырлық центріне сай тепе-теңдік сақталады.

3.Жіңішке трубаның бойымен жүріп көру.Жүру қиындығының себебі: тіреу ауданы аса кішкентай, ауырлық центрінен жүргізілген тік сызық оның шетіне тез шығып кетеді. Ауырлық центріне сәйкес денені тепе-теңдік қалыпта ұстау керек.

4 Жүру. Адам қалай жүреді? Адам бір аяғымен, мысалы оң аяғымен тік тұр делік. Адам денесін алға қарай еңкейтіп, өкшесін көтергенде адам ілгері қарай құлайды, адам құлай бастағанда, кейінгі жақтағы көтерулі тұрған сол аяқ жылдам алға қарай қозғалады да, ауыртпалық центрден перпендикулярды аттап барып жерді басады, перпендикуляр екі аяқтың табанын айнала қосатын сызықтардан түзілген ауданға түседі. Сөйтіп дененің тепе-теңдігі қалпына келеді, адам ілгері бір қадам басады.

Жүру дегеніміз кейін қалған аяқты дәл кезінде ілгері жіберіп соған сүйеніп отыратын бірінен соң бірі болып отыратын ілгері құлау. Музыкалық сергіту сәті. Сөзге бай қазақпыз ғой жанымызКеліспей де мақалменен сәнімізСәйкестіріп бағытты сызықтармен, Физикалық құбылысты табыңыз –дей келе берілген мақал-мәтелдерді сәйкестендіру кезеңіне жол берейік. Қарыстан сүйем жақын Инерция Тонның жылуы терісінен емес жүнінен Жылу өткізгіштік Қимылдаған қыр асар Физикалық шама

Таумен тасты су бұзарАдамзатты сөз бұзар Заттың агрегаттық күйі Аяқ сүрінсе басқа салмақ түсер. Булану, конденсация

Шапшаң озар Жатқан қалар Жылдамдық

Жеті рет өлшеп бір рет кес Физикалық шаманы өлшеу

Көсеу ұзын болса қол күймес Жылу өткізгіштік

Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді Механикалық қозғалыс

Отқа салса темірде балқиды Заттың агрегаттық күйі

Аттыға жаяу жолдас болмас Диффузия

Дән себілмей астық өнбейді

Дария буланбай шық түспейді. Жылдамды Үй тапсырмасы(оқушылардың қолдан жасалған приборлармен таныстыруы)

Проекциялық аппарат

Перископ

Барометр

Калейдоскоп

Қорытындылау

2

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!