Айнымалы ток.

№ 46

Колледж: Мақтаарал аграрлық колледжі

Оқытушының аты-жөні: Өтегенова Айнур

Сабақ тақырыбы:

Айнымалы ток. Айнымалы ток генераторы.

Сабақ мақсаттары

Білім алушыларға айнымалы ток генераторы, индукциялық генераторының шығу тарихы, айнымалы ток генераторының құрылысы, жұмыс істеу принципі туралы түсінік беру.

Құндылықтарды дарыту

Жаһандық азаматтық, сонымен қатар, сабақ барысында жұптық және топтық жұмыстар арқылы оқушыларды ауызбіршілікке тәрбиелеу. Өзінің ойын еркін айтуға және өзгенің ойын тыңдауға баулу

АКТ қолдану дағдылары

Презентация Power Point, бейне материалдар

Пәнaрaлық бaйлaныс

Теңдеулерді шешу барысында математика пәнінен алған білімдерін қолданады

Aлдыңғы білім:

Механикалық тербелістер мен электромагниттік тербелістер арасындағы байланыс.

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

5 минут

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Сәлемдесу

2. Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу

3. Түгелдеу

ІІ. Ынтымақтастықты қалыптастыру. «Сиқырлы қобдиша» (Қобдишада оқушылардың аты жазылған парақшалар жатады. Оқушылар өзіне түскен оқушының жақсы қасиетін айтады)

слайд

20 минут

ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру.

Тізбекте орныққан еріксіз электромагниттік тербелістерді айнымалы ток деп атайды. Тізбектегі кернеудің гармониялық өзгерістері өткізгіштердің ішіндегі электр өрісі кернеулігінің гармониялық өзгерісін туғызады. Олай болса, ток күші де соған сәйкес өзгереді.

Айнымалы электр тогы генераторының қарапайым үлгісі:

Магнит ағыны [ , мұндағы α – векторымен рамаға тұрғызылған нормаль арасындағы бұрыш]. Рама айналғанда α бұрышын өзгерткенде, магнит ағыны да өзгереді. Электромагниттік индукция құбылысы әсерінен рамада айнымалы индукциялық ток пайда болады.

Берілген уақыт мезетінде өткізгіштің кез келген көлденең қимасындағы ток күшінің мәні, яғни ток күшінің лездік мәні бірдей болса, мұндай токты квазистационар ток деп атайды.

Айнымалы токтың толық тізбегі үшін Ом заңы.

Сыртқы мәжбiрлеушi кернеудiң жиiлiгi тербелмелi контурдың еркiн тербелiсiнiң жиiлiгiне сәйкес болғанда тiзбектегi токтың мәнi күрт артып кетедi екен. Осы құбылысты айнымалы ток тiзбегiндегi резонанс құбылысы деп атайды. Тiзбектiң актив кедергiсiнiң әртүрлi мәндерiндегi токтың амплитудалық мәнiнiң сыртқы мәжбiрлеушi кернеудiң жиiлiгiнен тәуелдiлiгi

Егер актив кедергі аз болса, ток күшінің амплитудасы өте үлкен мәнге ие болады. Бұл құбылыс резонанс құбылысы деп аталады.

Айнымалы ток тізбегіндегі орташа қуат:

- қуат коэффициенті деп атайды.

Берілген жүктемеде айнымалы токтың қуатына тең қуат бөлетіндей тұрақты ток күшін (әсерлік) деп белгілейік. Сонда Соңғы өрнекті алдыңғы өрнекпен теңестірсек, нәтижесінде

шығады. Айнымалы ток күшінің әсерлік мәні деп бір период ішінде активті кедергіде айнымалы ток жүргенде бөлініп шығатын жылу мөлшеріне тең жылу мөлшерін бөліп шығаратын тұрақты ток күшіне тең шаманы айтамыз.

Ток генераторы деп энергияның қандай да бір түрін электр энергиясына айналдыратын қондырғыны айтады. Индукциялық ток генераторының негізгі бөліктері:

1. Индуктор – магнит өрісін тудыратын қондырғы;

2. Якорь – ЭҚК индукцияланатын орама;

3. Щеткалар мен сақиналар – айналып тұрған бөліктерден индукциялық токты шығарып алатын немесе электромагниттерге қоректенетін ток беретін қондырғылар.

Презентация «Power Point»

15 минут

IV.Мағынаны тану

I.Тапсырма

Г енератор бөліктерін анықтау.

ІI. Тапсырма «Сәйкестікті тап»

Топ аты:_________________

Оқушылар аты-жөні:_____________________________________

Дескриптор:

-Берілген сұрақтардың жауабын біледі.

-формуланы және өлшем бірдіктерді сәйкесендіре біледі

-тапсырманы толық орындайды

Таратпа материал

Жазбаша

5 минут

V.Үй жұмысы: Сұрақтарға жауап беру.

1. Айнымалы ток дегеніміз?

2. Генератор дегенді қалай түсінесіздер?

3. Резонанс дегеніміз?

4. Айнымалы электр тогы генераторының жұмыс істеу принципін жазыңыздар?

5. Физикада кандай токты квазистационар ток деп атайды?

Жазбаша

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Мұғалім сабақ барысында әрбір оқушыға жеке келу арқылы қолдау көрсетеді.

Сабақ барысында оқушылардың өзін-өзі бағалау, өзара бағалау және мұғалімнің тарапынан кері байланыс ұсынылу әрбір этапта жүзеге асады

Оқушылар өлшеуіш таспа және болат шармен жұмыс жасайтын болғандықтан, тапсырма орындау алдында оқушыларға қауіпсіздік ережелері таныстырылады

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?