Альдегидтер мен кетондар

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Оттекті органикалық қосылыстар.

Колледж: ТӨИжЖТ колледжі

Күні:

Оқытушының аты-жөні: Жакупбекова Гульнар Оразалиновна

Тобы:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Альдегидтер мен кетондар,гомологтық қатары, құрылысы,

изомерленуі. Альдегидтердің химиялық қасиеттері және

алынуы.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

• Химия пәніне кіріспе. Мектеп миссиясы. «Интернационалдандыру», «Мәдениетаралық», «Мәдениетаралық білім» осы терминдердің химия пәнімен байланысын білу.

• альдегид, кетондардың құрылымдық формулаларын құру, оларды IUPAC бойынша атау;

• альдегид, кетон және карбон қышқылдарының құрылымдық формулаларын құрады және оларды IUPAC бойынша атау;

• Альдегидтердің физикалық қасиеттерін болжап, спирттердің қасиеттерімен салыстыра алу;

• Альдегидтердің химиялық қасиеттеріндегі реагенттерді анықтап, реакция теңдеуін құрастыру;

• Есептің берілгені бойынша зат құрамындағы элементтің массалық үлесін, реакция өнімінің көлемін, заттың формуласын табу.

Сабақ мақсаттары

Барлық білім алушылар:

• альдегид, кетондардың құрылымдық формулаларын құрады;

Көпшілік білім алушылар:

• альдегид, кетондардың құрылымдық формулаларын құрады және оларды IUPAC бойынша атайды;

Кейбір білім алуш

ылар:

• альдегид, кетон және карбон қышқылдарының құрылымдық формулаларын құрады және оларды IUPAC бойынша атайды;

• Альдегидтердің физикалық қасиеттерін болжап, спирттердің қасиеттерімен салыстыра алады;

• Альдегидтердің химиялық қасиеттеріндегі реагенттерді анықтап, реакция теңдеуін құрастырады;

• Есептің берілгені бойынша зат құрамындағы элементтің массалық үлесін, реакция өнімінің көлемін, заттың формуласын таба алады.

Бағалау критерийлері

• слайдқа қарап дұрыс тұжырым жасады;

• негізгі ұғымдар анықтамасын біледі;

• заттардың формуласына қарап, номенклатура бойынша аталуын

түсіндіреді;

• альдегидтер изомерлерінің формуласын құрастырып, оларды

IUPAC бойынша атайды;

• спирттер мен альдегидтердің физикалық қасиеттерін болжап,

салыстыра алады;

• Есептің берілгені бойынша зат құрамындағы элементтің массалық

үлесін, реакция өнімінің көлемін, заттың формуласын анықтай

алады.

Тілдік мақсаттар

Терминдерді дұрыс қолданып, өз ойын толық жеткезе алу

Құндылықтарды дарыту

Мәңгілік ел Жалпы әлемдік және аймақтық маселелерді шешудегі ұлттық қауіпсіздік пен біздің еліміздің жаһандык катысуы құндылығы тұрғысында

• құрмет

• ынтымақтастық

• өмір бойы білім алу

• «Интернационалдандыру»

• «Мәдениетаралық»

• Мәдениетаралық білім

құндылықтарын дарыту ынтымақтастыру атмосферасын құру, әңгіме-сұхбат жасау арқылы, топтық, жекелей, жұппен бірлесе отырып тапсырмаларды орындау барысындағы нақты іс-әрекеттер арқылы жүзеге асады.

Пәнаралық байланыстар

• биологиямен

• экологиямен

• географиямен

байланыстыру арқылы іске асады.

АКТ қолдану дағдылары

Презентация, бейнетаспалар, суреттер, сызбакестелер көрсетіледі.

Бастапқы білім

Атом құрылысы (2) (7.1В)

Химиялық реакциялардың мысалдары (7.2В)

Химиялық реакциялардың мысалдары (9.1С)

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

3 минут

Қалыпты ахуал, ынтымақтандыру атмосферасын құру.

Шеңбер түзе айнала дөңгелекке тұрып танысу сәтін ұйымдастыру. Біратомды қаныққан спирттердің аттарын атап, атаулары сол әріптен басталатын сын есім айту, солай сол жақта тұрған көршілесіне айтып жалғаса береді.

Спирт аттары қиындылар беріледі.

Сабақтың ортасы

15 минут

5 минут

5 минут

4 минут

7 минут

10 минут

4 минут

6 минут

7 минут

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі

Альдегидтер мен кетондардың құрылымы

Альдегидтер мен кетондар – көміртек атомымен қосбайланыспен байланысқан, оттек атомынан тұратын қосылыстар. Бұл құрылым карбонил тобы деп аталады.

Альдегидтер – құрамында карбонил тобы бар және оған байланысқан сутек атомы мен көмірсутекті топтан тұратын органикалық қосылыс.

Кетондар дегеніміз – карбонил тобы мен оған тіркелген екі көмірсутек тобынан тұратын органикалық қосылыс.

Альдегидтердің номенклатурасы

1. Карбониль тобындағы көміртек атомынан бастап ең ұзын көміртек тізбегін нөмірлейді.

2. Радикалдың орнын көрсетіп, оны атайды.

3. Көмірсутекті атайды.

4. Альдегид тобын –аль жалғауымен көрсетеді.

Альдегидтердің номенклатурасы бойынша білімдерін бекіту мақсатында тапсырма беріледі. Бірге талданады.

Кетондардың Номенклатурасы

Оқушыларға қосымша материал ретінде bilimland.kz сайтынан сілтемелер беріледі.

3. Карбонильді топқа қосылу реакциялары

1. HCN циансутек қышқылының қосылуы:

2. Спирттердің қосылуы (катализатор қышқыл немесе негіз қатысында):

Карбонилді қосылыстардың полимерлену реакциясы

Альдегидтер молекулаларының әрекеттесуінен циклді қосылыстар түзеді.

Карбонилді қосылыстардың конденсациялану реакциялары

1. Альдегидтер мен кетондардың тотықсыздану реакциялары

Альдегидтер Ni-катализаторы қатысында сутегімен әрекеттескенде біріншілік спирттер, ал кетондар екіншілік спирттер түзеді.

5. Альдегидтер және кетондардың тотығу реакциялары

а) күміс оксидінің аммиактағы ерітіндісімен тотыққанда «күміс айна» реакциясы жүреді:

2. R–CH=O + 2[Ag(NH₃)₂]OH  RCOOH + 2Ag + 4NH₃ + H₂O

б) мыс (II) гидроксидімен тотыққанда қызыл кірпіш түсті Cu₂O тұнбасы түзіледі:

3. R–CH=O + 2Cu(OH)₂  RCOOH + Cu₂O + 2H₂O

Жоғарыда айтылған реакциялар альдегидтік топтарға саплық реакция болып табылады.

4. Альдегидтер мен кетондардың алынуы:

1. Біріншілік спирттер тотыққанда альдегидтер, соңынан карбон қышқылы түзіледі.

Екіншілік спирттерді тотықтырып кетондар алады.

2. Алкиндерді гидраттап (Кучеров реакциясы)
   альдегид алады.

5. Альдегидтер және кетондардың қолданылуы

Метаналь (құмырсқа альдегиді) CH₂=O

 фенолформальдегидті смола алуда;

 несеп – формальдегидтік смола (карбамидтік) смола алуда;

 полиоксиметилен 770 ₸ - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!

Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.

Толығырақ Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы

Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!

Жариялау

Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!

Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!

Жариялау

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру

Материал іздеу

Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз

Барлығы 663 959 материал жиналған

Пән

• Жүктелуде...

Бағыт

• Жүктелуде...

Сынып

• Жүктелуде...

Іздеу

Ұқсас материалдар

Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған

Сертификатталған тренер жасаған

01.01.2023

17 863

13 694

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған.

Барлық пәндер

Барлық материалдар

Барлық сыныптар

Химия пәні бойынша барлық материалдарды көру

Аттестацияда (ПББ) 100% келетін
тақырыптармен дайындаймыз

Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз

Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады

Толығырақ