«Әлемді өзгерткен өнертабыстар»
Дүниежүзіне әйгілі өнертабыстар
Миға шабуыл
1. Өнертабыс деген не?
2. Әлемді өзгерткен қандай
өнертабыстарды білесің?
3. Соңғы бесжылдықта
ашылған Қазақстандық
қандай өнертабыстар
туралы білесің?
5. Олардың авторлары
туралы не айта аласың?
Топтық жұмыс
Кітапта берілген 2- ші тапсырма. Мәтін бойынша жұмыс:
1 топ
2 топ
3 топ
Ойтолғау.
Берілген суреттерге қараңыз.
Қандай технологияларды байқап
отырсыз? Бұл өнертабыс
туындыларына жатады ма?
Өнертабыс туындылары
өркениетті қалай дамытты?
Пікір алмасудың мақсатын
атаңыз.
1. Адам өмірін жеңілдеткен қандай
өнертабыстарды білесіңдер? Оқылым
мәтіндерінде аталған өнер табыстардың
адамзатқа тигізетін пайдасына баға беріңдер.
2. Абайдың «Мал жұтайды, өнер жұтамайды»
деген нақыл сөзін қалай түсіндірер едіңдер?
ЕСІМШЕНІҢ ЖАСАЛУЫ МЕН
ТҮРЛЕРІ:
Есімше төрт түрлі жолмен жасалады:
1) -қан, -кен, -ған, -ген жұрнақтары
арқылы өткен шақ есімше жасалады;
2) -ар, -ер, -р және болымсыз
етістіктен кейін -с жұрнағы арқылы
болжалды келер шақ есімше
жасалады;
3) -мақ, -мек, -бақ, -бек, -пақ, -пек
жұрнақтары мақсатты келер шақ
есімше жасайды;
4) -атын, -етін, -йтын, -йтін
жұрнақтары ауыспалы өткен шақ
жасайды.
Есімше көптеліп, тәуелденіп,
септеліп, жіктеліп қолданылады.
Көсемше үш түрлі жолмен жасалады:
1) -а, -е, -й жұрнақтары арқылы ауыспалы осы шақ
көсемше жасалады. Мысалы, Боран соғады, мал
төлдейді, ит үреді;
2) -ып, -іп, -п жұрнақтары арқылы өткен шақ
көсемше жасалады. Мысалы, Сыпайы сызып
айтады, шорқақ үзіп айтады. Көсемшелер: сызып,
үзіп айтады.
3) -ғалы, -гелі, -қалы, -келі жұрнақтары келер шақ
көсемше жасайды. Мысалы: айтқалы отыр, кеткелі
жатыр, оқығалы жүр, келгелі отыр.
Көсемше тұлғасына көптік, септік, тәуелдік
жалғаулар жалғанбайды, яғни көсемше
көптелмейді, септелмейді, тәуелденбейді. Тек -а,
-е, -й және -ып, -іп, -п тұлғалы көсемшелер ғана
жіктеледі, ал -ғалы, -гелі, -қалы, -келі тұлғалы
көсемшелер жіктелмейді.
Берілген кесте бойынша өз ойларыңды жазыңдар.
Есімше мен көсемшені анықтаңдар.
wordwall:
Кері байланыс: «Ең...ең...ең...»
1. Ең қызықты
тапсырма –
2. Ең жеңіл
тапсырма –
3. Ең күрделі
тапсырма –