Әлеуметтанулықзерттеу
танымдыққызметтіңтүрі
ретінде
Қ. ЖҰБАНОВ АТЫНДАҒЫ АҚТӨБЕ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ
Пән: Әлеуметтану ,Саясаттану
Дайындаған : Бақиева Ж.
Тексерген : Кулманова А.

Жоспар
Әлеуметтану
Әлеуметтік зерттеулер

Әлеуметтану-білім жүйесі ретінде
әлеуметтік шынайылықфактілерін
зерттеуге негізделеді.

“
”
Әлеуметтанулықзерттеулер бір бірімен тығыз байланысты, бірін бірі
алмастырып отыратын, ұйымдастыру жағынан автономды болып табылатын
кезеңдерден тұрады: әлеуметтанулықзерттеу жүргізуді дайындау кезеңі;
алғашқы әлеуметтанулықмәліметтерді жинау; жиналған мәліметтерді
өңдеуге дайындау және оны өңдеу; өңдеуден өткен мәліметтерді талдау,
зерттеу қорытындысы бойынша есеп дайындалып, қорытындылар жасап,
ұсыныстар жасау.
Әлеуметтанулықзерттеудіңәдіснамасы: әлеуметтанулықбілімініңдамуын және
бағалаудың, зерттеу жүргізудіңнормалар жүйесі мен реттеу принциптері мен
ұйымдастыру әдістерініңжиынтығы. Әлеуметтанулықзерттеу әдісі: әлеуметтік фактілерді
анықтайтын, өңдеу және талдау ісінде қолданылатын операцияларды ң, тәсілдердің,
процедураларды ңжиынтығы. Әлеуметтанулықзерттеуді ұйымдастыру және жүргізуге
қажетті қызмет әдістері, дағдылары, ептілік, шеберлік т.б. жиынтығы зерттеу техникасы
деп аталады.

ӘЛЕУМЕТТАНУЛЫҚЗЕРТТЕУ БАҒДАРЛАМАСЫ ЕКІ М ӘСЕЛЕНІ
ШЕШЕДІ: БАСТАПҚЫ ТЕОРИЯЛЫҚБАПТАРДЫ ЗЕРТТЕУДІҢ
ҚҰРЫЛЫМЫНА АЙНАЛДЫРУДЫ ҢЖОЛЫН ТАБУ. АЛЫН ҒАН
ФАКТІЛЕРДІ ЭМПИРИСТІК МАТЕРИАЛДАР ДЕ ҢГЕЙІНЕН
ТЕОРИЯЛЫҚҚОРЫТЫНДЫЛАУ ДЕ ҢГЕЙІНЕ КӨТЕРУ.
Барлаулықзерттеулер: әлеуметтанулықталдаудыңеңқарапайым түрі. Бұл
зерттеудіңбарысында мазм ұны жағынан шектеулі міндеттер
шешіледі.Азғантай жиынтықзерттеледі, қарапайым бағдарламаға
негізделеді. Сипаттамалықзерттеулер: құбылыстар мен үрдістердің
құрылымын,түрлерін, сипатын анықтау мақсатында жүргізіледі.
Сипаттамалықзерттеулердіңобъектісі әртүрлі әлеуметтік сипаты бар
адамдардыңүлкен топтары. Сараптамалықзерттеулер: әлеуметтік
құбылыстар мен үрдістердіңқұрылымдықэлементтерін сипаттаумен
шектелмей, олардыңсебептерін, үрдіске араласқандардыңтәртібін,
объектіге жаңа сипат, қасиет беретін факторларды ашу ға бағытталған.

Әлеуметтік
зерттеулер
•МӘЛІМЕТ ЖИНАУ
•БАҚЫЛАУ
•ЭКСПЕРИМЕНТ
•САУАЛНАМА
•ЖИНАҚТАЛҒАН
ӘЛЕУМЕТТІК МӘЛІМЕТТЕР

Мәлімет жинау
Мәліметтерді жинау әлеуметтанулықзерттеудіңеңбасты міндеті.
Қазіргі заманғы әлеуметтануда әртүрлі варианттарда қолданылатын
эмпиристік әдістердіңкөптеген түрлері қалыптасты. Олардыңбіразын
әлеуметтанушылар, этнографтардан, статистикадан,
психологтардан қабылдап, бүгінде олар әлеуметтану ғылымының
зерттеу арсеналына айналды. Қоғамдағы әлеуметтік үрдістер мен
құбылыстар туралы фактілер жина қтаудыңкеңінен тараған
әдістерінініңқатарына: бақылау, сауалнама, сұхбат, құжат талдау,
эксперимент талдау.

Бақылау
Бақылау -зерттелетін әлеуметтік фактілерді әдейі,
мақсаттықтүрде, жүйелі, жоспарлы, тікелей
қабылдап жазып отыру ар қылы мәліметтер жинақтау
әдісі. Ғылыми бақылаулардыңішінен кеңірек тарағаны
іштен бақылау. Зерттеуші зерттелетін субъектінің
ішінде өмір сүріп немесе жұмыс істеп жүріп ғылыми
зерттеу жүргізеді.

Эксперимент
Эксперимент -құбылыстар арасында ғы себептік байланыстарды
ашуға бағыттылған әлеуметтік мәліметтерді бақыланып,
басқарылатын жағдайда жинақтау әдісі. Көбіне тәжірибешінің
оқиғалардыңтабиғи барысына араласу ар қылы жүзеге асады. Оның
түрлері: натуральды, ойша. Натуральды тәжірибе аз топпен
жүргізіледі, және оныңекі түрі бар: бақыланатын, бақыланбайтын.

Сауалнама
Сауалнама -арнайы құрастырылған сұрақтар арқылы, ғылыми
әдіспен таңдаланып алынған респонденттердіңпікірлерін анықтап,
адамдар тәртібі, ұстанымдары туралы ж үйелі мәлімет жинау әдісі.
Сауалнама барысында зерттеуші белгілі бір адамдар жиынты ғымен
зерттелетін мәселелер бойынша ауызша немесе жазбаша с ұрақтар
арқылы сөйлесіп, алынған мәліметтерді тізіп, статистикалықөңдеуден
өткізіп теориялықтұрғыда түсіндіреді.

Жинақталған әлеуметтік мәліметтер
Жинақталған әлеуметтік мәліметтер құбылыстар мен үрдістердің
тенденцияларын анықтап, гипотезаны тексеруге, зерттеу
бағдарламасына аны қталған міндеттерді шешуге бірден мүмкіндік
бермейді. Зерттеу нәтижесінде алынған әлеуметтанулық
мәліметтерді өңдеп, белгілі бір түрге келтіріп, талдап, ғылыми тұрғыда
түсіндіру қажет. Осы процедураларды орындал ғаннан кейін
қорытындылар, ұсыныстар жасау мүмкіндігі туады. Бұл
әлеуметтанулықзерттеудіңсоңғы, аяқталу кезеңінде жүзеге асатын
жұмыстар. Қорытындылау нәтижесінәлеуметтанулықақпарат
немесе мәлімет деп атайды.

Назарларыңызға рахмет