Әпсана туралы мәлімет

Әпсана дегеніміз не?

Әпсана — қазақ халық ауыз әдебиетіндегі прозалық жанрлардың бірі. Бұл жанр шындық оқиғалар мен қиял элементтерін байланыстыра отырып, тарихи, діни немесе әлеуметтік маңызы бар тақырыптарды көркем түрде баяндайды. Әпсаналарда көбінесе белгілі бір мекеннің, тарихи тұлғаның немесе діни оқиғаның шығу тегі жайлы айтылады. Олар халықтың дүниетанымын, наным-сенімдерін, рухани өмірін сипаттайды.

Әпсананың маңыздылығы

Әпсаналар халық жадында сақталған тарихи және мәдени ақпаратты жеткізудің маңызды құралы болып табылады. Олар арқылы ұрпақтан-ұрпаққа тек қызықты оқиғалар емес, сонымен қатар адамгершілік қағидалар, өмірлік сабақтар мен ұлттық құндылықтар беріледі. Әпсаналар — ұлттық руханияттың айнасы.

Әпсананың түрлері

Фольклортанушылар әпсаналарды мазмұнына қарай бірнеше түрге бөледі:
1. Тарихи-мекендік әпсаналар – белгілі бір жердің, елді мекеннің, тау, көл атауларының шығу тарихын баяндайды.
2. Діни-кітаби әпсаналар – пайғамбарлар мен әулиелер өмірі жайындағы діни негіздегі әңгімелер.
3. Әлеуметтік-утопиялық әпсаналар – халықтың арман-мұраты мен идеалды қоғам туралы қиялдары.
Бұл түрлердің барлығы халықтың таным-түсінігінен, өмірге деген көзқарасынан сыр шертеді.