“Әр нәрсенің өлшемі бар…” Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу

“Әр нәрсенің өлшемі бар…”

Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу

Мақсаты: Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу мәселесіне қоғамның назарын аудару, жасөспірімдердің құқықтық сауаттылығын арттыру, құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша ұсыныстар мен кеңестер беру.

Өткізу формасы: Дөңгелек үстел, ашық пікірталас.

Қатысушылар:

• Арнайы педагог (Жүргізуші)

• Ата-аналар

• Оқушылар

• Мұғалімдер

• Ата-ана комитетінің төрайымы

• Жергілікті құқық қорғау ұйымының мүшесі

Уақыты: 40 минут

Өткізілетін орны: Мектептің акт залы

Көрнекіліктер:

• Тақырыпқа байланысты плакаттар (мысалы, “Заңды білу - міндет, сақтау - парыз”, “Құқығыңды қорға, міндетіңді ұмытпа”)

• Құқық бұзушылық туралы қысқаметражды фильм (қажет болса)

• Презентация (статистикалық мәліметтер, заңнамалық актілер)

Сценарийдің жоспары:

I. Ұйымдастыру кезеңі (2 минут)

1. Жүргізушінің кіріспе сөзі:

   • Құрметті ата-аналар, оқушылар, мұғалімдер және қонақтар! “Әр нәрсенің өлшемі бар…” атты жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алуға арналған кездесуімізге қош келдіңіздер!

   • Бүгінгі кездесуіміздің мақсаты – жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылық мәселесін талқылау, оның алдын алу жолдарын қарастыру және құқықтық сауаттылықты арттыру.

II. Негізгі бөлім (30 минут)

1. Жүргізушінің баяндамасы (5 минут):

   • Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың өзектілігі, себептері және салдары туралы қысқаша баяндама.

   • Жасөспірімдердің құқықтары мен міндеттері туралы қысқаша ақпарат.

2. Құқық қорғау ұйымы мүшесінің сөзі (7 минут):

   • Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы мәлімет.

   • Жауапкершілік түрлері (әкімшілік, қылмыстық).

   • Жасөспірімдердің құқықтарын қорғау бойынша кеңестер мен ұсыныстар.

3. Ата-ана комитеті төрайымының сөзі (5 минут):

   • Отбасындағы тәрбиенің маңыздылығы.

   • Ата-аналардың жасөспірімдермен қарым-қатынасы.

   • Балалардың бос уақытын тиімді ұйымдастыру.

4. Пікірталас (10 минут):

   • Жүргізуші пікірталасқа арналған сұрақтар қояды:

     • Жасөспірімдердің құқық бұзушылыққа баруына не әсер етеді?

     • Отбасы жасөспірімнің дұрыс қалыптасуына қалай әсер етеді?

     • Құқық бұзушылықтың алдын алу үшін мектеп қандай шаралар қолдануы керек?

     • Жасөспірімдердің құқықтық сауаттылығын қалай арттыруға болады?

   • Қатысушылар сұрақтарға жауап береді, өз ойларын білдіреді, тәжірибелерімен бөліседі.

5. Оқушылардың сұрақтарына жауап беру (3 минут):

   • Оқушылар құқық қорғау органдарының өкіліне, мұғалімдерге және ата-аналарға өздерін қызықтырған сұрақтарды қояды.

III. Қорытынды бөлім (8 минут)

1. Жүргізушінің қорытынды сөзі (3 минут):

   • Кездесудің негізгі идеяларын қайталау.

   • Жастарды заңды құрметтеуге, жауапты болуға шақыру.

   • Ата-аналарға балаларына көбірек көңіл бөлуге, сенімді қарым-қатынас орнатуға кеңес беру.

   • Қатысушыларға белсенділіктері үшін алғыс айту.

2. Резолюция қабылдау (5 минут):

   • Кездесудің қорытындысы бойынша жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша ұсыныстар тізімін жасау және қабылдау.

   • Ұсыныстарды жергілікті органдарға, мектеп әкімшілігіне жолдау.

Кездесудің қосымша элементтері:

• Кездесуді бастамас бұрын жасөспірімдер арасында құқық бұзушылық туралы қысқаметражды фильм көрсетуге болады.

• Қатысушыларға тақырыпқа байланысты буклеттер, жадынамалар таратуға болады.

• Кездесу соңында шай дастарханын ұйымдастыруға болады.

БАЯНДАМА

Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылық: Өзектілігі, себептері және салдары

Құрметті қатысушылар! Бүгінгі таңда біздің қоғамдағы ең өзекті мәселелердің бірі – жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылық. Бұл мәселе тек қана заң бұзушылықпен шектелмей, жас ұрпақтың болашағына, қоғамның әл-ауқатына тікелей әсер етеді.

Өзектілігі:

Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылық – жыл сайын өзектілігін жоймайтын күрделі әлеуметтік мәселе. Статистикаға сүйенсек, жасөспірімдердің жасаған қылмыстарының саны азаймай отыр. Бұл – біздің қоғамның әрбір мүшесін алаңдатуы тиіс жағдай. Өйткені, жасөспірімдер – біздің болашағымыз, ал олардың заңға қайшы әрекеттері қоғамның дамуына кері әсерін тигізеді.

Себептері:

Жасөспірімдердің құқық бұзушылыққа баруының себептері көп және әртүрлі. Олардың кейбіреулері:

• Отбасылық жағдай: Толық емес отбасылар, ата-ананың балаға жеткілікті көңіл бөлмеуі, отбасындағы зорлық-зомбылық жағдайлары баланың психикасына кері әсер етіп, оны құқық бұзушылыққа итермелеуі мүмкін.

• Әлеуметтік орта: Достарының, құрбы-құрдастарының теріс ықпалы, көшедегі қадағалаудың жеткіліксіздігі де жасөспірімдердің заңға қайшы әрекеттерге араласуына себеп болады.

• Экономикалық жағдай: Тұрмыстық қиындықтар, әлеуметтік теңсіздік жасөспірімдердің арасында қылмыс жасауға деген құлшынысын тудыруы мүмкін.

• Білім беру жүйесі: Мектептегі қадағалаудың төмендігі, оқушылармен жеке жұмыстың жеткіліксіздігі, тәрбие жұмыстарының әлсіздігі де құқық бұзушылықтың алдын алуға кедергі келтіреді.

• Бұқаралық ақпарат құралдарының әсері: Теледидар, интернет, әлеуметтік желілер арқылы таралатын зорлық-зомбылықты, қатыгездікті насихаттайтын материалдар жасөспірімдердің санасына теріс әсер етіп, оларды құқық бұзушылыққа итермелеуі мүмкін.

• Құқықтық сауатсыздық: Жасөспірімдердің өз құқықтары мен міндеттерін білмеуі, заңның жауапкершілігінен хабардар болмауы да құқық бұзушылыққа әкелуі мүмкін.

Салдары:

Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың салдары ауыр және көп қырлы:

• Жеке тұлғаға әсері: Құқық бұзушылық жасаған жасөспірімнің болашағына, білім алуына, жұмысқа орналасуына кері әсер етеді. Олардың қоғамға бейімделуі қиындайды, өмірлік жоспарлары бұзылады.

• Отбасына әсері: Жасөспірімнің құқық бұзушылық жасауы отбасының беделіне, психологиялық жағдайына, материалдық жағдайына кері әсерін тигізеді.

• Қоғамға әсері: Жасөспірімдер қылмысы қоғамда қылмыстық ахуалды нашарлатады, қоғамдық қауіпсіздікке қатер төндіреді, қоғамның моральдық құндылықтарына зиян келтіреді.

• Экономикалық шығындар: Қылмыстарды тергеу, сот процестерін жүргізу, жасөспірімдерді түзеу мекемелерінде ұстау мемлекетке қосымша қаржылық шығындар әкеледі.

Қорытынды:

Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылық – біздің барлығымыздың назарын аударуды қажет ететін күрделі мәселе. Оның алдын алу үшін отбасы, мектеп, қоғам болып бірлесіп жұмыс істеуіміз керек. Жасөспірімдердің құқықтық сауаттылығын арттыру, олардың бос уақытын тиімді ұйымдастыру, ата-аналармен тығыз байланыс орнату, әлеуметтік жағдайды жақсарту – құқық бұзушылықтың алдын алудың тиімді жолдарының бірі.

Бүгінгі кездесуіміз жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алуға бағытталған жұмыстарға жаңа серпін береді деп сенемін!

Жасөспірімдердің құқықтары мен міндеттері туралы қысқаша ақпарат

Құрметті жасөспірімдер! Сендер – қоғамның толыққанды мүшесісіңдер және сендердің де құқықтарың мен міндеттерің бар. Өз құқықтарыңды білу және оларды қорғай алу, сонымен қатар өз міндеттеріңді адал орындау – әрбір жасөспірімнің маңызды міндеті.

Жасөспірімдердің негізгі құқықтары:

1. Өмір сүру құқығы: Әрбір баланың өмір сүруге, денсаулығының сақталуына құқығы бар. Ешкімнің сендерді өмірден айыруға, денсаулығыңа зиян келтіруге құқығы жоқ.

2. Аты-жөні болу құқығы: Әрбір баланың туғаннан бастап аты-жөні, тегі болуға құқығы бар.

3. Азаматтық алу құқығы: Әрбір баланың азаматтық алуға құқығы бар.

4. Отбасында өмір сүру және тәрбиелену құқығы: Әрбір баланың өз отбасында өмір сүруге, ата-анасының қамқорлығында болуға құқығы бар. Егер ата-анаң болмаса, мемлекет сені қамқорлығына алады.

5. Білім алу құқығы: Әрбір баланың тегін орта білім алуға құқығы бар. Білім сендерге өмірде өз жолыңды табуға көмектеседі.

6. Денсаулық сақтау құқығы: Әрбір баланың сапалы медициналық көмек алуға құқығы бар.

7. Демеушілік алу құқығы: Әрбір баланың өз пікірін еркін білдіруге, ақпарат алуға, ойын еркін жеткізуге құқығы бар.

8. Жеке өміріне қол сұғылмау құқығы: Ешкімнің сендердің жеке хаттарыңды оқуға, телефон арқылы сөйлескендеріңді тыңдауға, рұқсатсыз үйлеріңе кіруге құқығы жоқ.

9. Қорғау құқығы: Әрбір баланың зорлық-зомбылықтан, қанаудан, кемсітуден қорғалуға құқығы бар. Егер сені біреу ренжітсе, қорқытса, сен құқық қорғау органдарына жүгінуге құқылысың.

10. Мүліктік құқықтар: Әрбір баланың мұрагерлікке, алимент алуға құқығы бар.

Жасөспірімдердің негізгі міндеттері:

1. Заңдарды сақтау: Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарын сақтау – әрбір азаматтың, оның ішінде жасөспірімдердің де міндеті.

2. Үлкендерді құрметтеу: Ата-ананы, үлкендерді құрметтеу, оларға көмектесу – әрбір жасөспірімнің парызы.

3. Білім алу: Жақсы оқу, білім алуға тырысу, өз біліміңді жетілдіру – сенің болашағың үшін маңызды.

4. Мектеп ережелерін сақтау: Мектептің ішкі тәртіп ережелерін сақтау, сабаққа кешікпей келу, мұғалімдерді тыңдау – оқу процесінің дұрыс ұйымдастырылуына ықпал етеді.

5. Қоршаған ортаны қорғау: Табиғатты аялау, қоршаған ортаны ластамау, ағаштарды кеспеу, гүлдерді жұлмау – әрбір адамның міндеті.

6. Мүлікті сақтау: Мемлекеттік және жеке меншікті аялау, құртпау, бүлдірмеу – қоғамдық тәртіпті сақтаудың маңызды шарты.

7. Басқалардың құқықтарын құрметтеу: Басқа адамдардың пікірін, дінін, мәдениетін құрметтеу, ешкімді кемсітпеу, қорламау – толеранттылықтың белгісі.

8. Салауатты өмір салтын ұстану: Темекі шекпеу, ішімдік ішпеу, есірткі қолданбау, спортпен шұғылдану – өз денсаулығыңды сақтаудың кепілі.

Есіңде болсын, құқықтарыңды білу – сені қорғайды, ал міндеттеріңді орындау – қоғамға пайда әкеледі!

Егер құқықтарың бұзылып жатса, немесе заң бұзушылыққа тап болсаң, үлкендерден көмек сұрауға немесе құқық қорғау органдарына жүгінуге құқылысың!