Шымкент қаласы білім басқармасына қарасты

«№ жалпы орта білім беретін мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

АРТ-ТЕРАПИЯЛЫҚ ЖАТТЫҒУЛАР ЖИНАҒЫ

Педагог-психолог: .........................................

2024 ж

Түсінік хат

«Арт-терапия» деген сөздің аудармасы қазақ тіліне «өнер терапиясы» немесе «шығармашылық терапиясы» деп келтірілуі мүмкін. Бұл ұғым өнер арқылы адамның психоэмоционалды жағдайын жақсарту, оның ішкі әлемін түсіну және өңдеу әдісін білдіреді. Арт-терапия — бұл психологиялық емдеу әдісі, ол шығармашылық процестерді, соның ішінде сурет салу, мүсіндеу, музыка тыңдау немесе ойнау, би және басқа да өнер түрлерін қолдана отырып, адамның эмоционалды және психологиялық жағдайын жақсартуға Арт-терапия алғаш рет АҚШ пен Ұлыбританияда ХХ ғасырдың ортасында дамыған. Бұл әдіс психоанализ бен психотерапияның басқа бағыттарының негізінде құрылды, бірақ шығармашылық әрекеттерді қолдану арқылы адамның психоэмоционалды жағдайын жақсарту идеясы алғаш рет батыс психологиясында пайда болды. Арт-терапияның негізін қалаушылардың бірі ретінде Маргарет Науманн (Margaret Naumburg) аталады, ол АҚШ-та арт-терапияны ғылыми негізде дамытқан. Ол өнер мен психоанализді біріктіріп, шығармашылық әдістер арқылы адамның бейсаналық мәселелерін зерттеуге болатындығын дәлелдеді.

Сонымен қатар, арт-терапияның дамуында Ұлыбританияда психоанализді қолдана отырып, баланың ішкі әлемін зерттеу мақсатында шығармашылық әдістерді енгізген психологтар да үлкен рөл атқарды. Арт-терапия бүгінде әлемнің көптеген елдерінде кеңінен қолданылады және әртүрлі мәдениетке бейімделіп, түрлі бағыттарда дамуда..

Арт- терапияның мақсаты — адамның психологиялық және эмоционалдық денсаулығын жақсарту, оның ішкі әлемін түсіну және эмоциялық күйін қалыпқа келтіру. Бұл шығармашылық әдістер арқылы адам өз сезімдерін, ойларын, қорқыныштарын және басқа да эмоцияларын бейнелеу арқылы олармен жұмыс істейді. Арт -терапияның негізгі мақсаты келесі аспектілерді қамтиды:

Арт-терапияның балаға және ата-анаға тиімді тұстары көп. Бұл әдіс тек баланың психоэмоционалды жағдайын жақсартуға ғана емес, сонымен қатар отбасының арасындағы байланыс пен түсіністікті арттыруға да көмектеседі.

Оқушыға тиімді тұстары:

Эмоцияларын білдіру және басқару
Арт-терапия балаға өз эмоцияларын сурет салу, мүсіндеу немесе басқа шығармашылық әрекеттер арқылы білдіруге мүмкіндік береді. Бұл баланың ішкі күйзелістерін түсініп, олармен жұмыс істеуге көмектеседі.

Стрессті жеңу және психологиялық тұрақтылық
Бала мектептегі қиындықтар, үйдегі мәселелер немесе әлеуметтік қиындықтардан күйзелуі мүмкін. Арт-терапия осы стресстермен жұмыс істеуге және баланың психологиялық жағдайын жақсартуға ықпал етеді.

Өзін-өзі түсіну және өзін-өзі бағалау
Арт-терапия баланың өзіндік санасын арттырады, өзін-өзі бағалауды күшейтеді және өз қабілеттеріне сенімділікті дамытады. Бала өзінің күшті және әлсіз жақтарын жақсырақ түсінеді.

Шығармашылық ойлау қабілетін дамыту
Арт-терапия балаға шығармашылыққа жол ашады. Сурет салу, мүсіндеу, би немесе музыка арқылы бала жаңа идеялар мен шешімдер табуды үйренеді, бұл оның ойлау қабілетін дамытуға әсер етеді.

Әлеуметтік дағдыларды дамыту
Егер арт-терапия топтық форматта өткізілсе, бала басқа балалармен бірге жұмыс істеуді үйренеді. Ол коммуникативтік дағдыларды дамытады, басқа адамдармен қарым-қатынас жасау дағдыларын меңгереді.

Ата-анаға тиімді тұстары:

Баланың ішкі әлемін түсіну
Арт-терапия ата-аналарға баласының ішкі сезімдерін, ойларын және алаңдаушылықтарын түсінуге мүмкіндік береді. Баланың шығармашылығын бақылау арқылы ата-ана оның психоэмоционалды жағдайын жақсырақ біле алады.

Тұрақты эмоционалды байланыс орнату
Арт-терапия ата-ана мен баланың арасындағы байланысты нығайтуға көмектеседі. Ата-ана балаға жан-жақты көмек көрсетіп, оны дұрыс қолдай отырып, оның эмоционалды жағдайын жеңілдетеді.

Қарым-қатынасты жақсарту
Бала мен ата-ана арасындағы қарым-қатынас арт-терапия арқылы жақсарады. Терапия кезінде баланың эмоциялары мен қажеттіліктері анықталады, бұл ата-аналарға олардың баласын дұрыс түсінуге және қажетті қолдау көрсетуге мүмкіндік береді.

Күйзеліс пен алаңдаушылықты жеңу
Арт-терапия баладағы психологиялық мәселелерді дер кезінде анықтап, олармен жұмыс істеуге көмектеседі, бұл ата-аналардың алаңдаушылығын азайтады. Ата-ана баласының психологиялық жағдайы туралы ақпарат алғанда, олар балаларына қолдау көрсету жолдарын біледі.

Өзіндік тәртіп және жауапкершілік
Арт-терапия баланың өзін-өзі басқару дағдыларын дамытуға көмектеседі, бұл ата-аналарға балалардың мінез-құлқын бақылауға мүмкіндік береді. Бала өзін-өзі тану және жеке жауапкершілікті сезіну арқылы отбасының ішінде жақсы қарым-қатынас орната алады.

Агрессиясы жоғары анықталған оқушыларға арт-терапияны қолдану өте пайдалы бар. Агрессия мен эмоциялық шиеленістердің себебі жиі ішкі күйзелістер мен өз-өзіне деген сенімсіздіктен туындайды. Арт-терапия осы мәселелерді шешуге көмектесе алады. Диагностика барысында жоғары көрсеткіш көрсеткен оқушыларға арт-терапиялық жаттығуларды жиі қолданатын болса, оқушылардың психоэмоционалдық жай-күйі қалыпты күйге түсуі әбден мүмкін.

Арт- терапияның мақсаты — адамның психологиялық және эмоционалдық денсаулығын жақсарту, оның ішкі әлемін түсіну және эмоциялық күйін қалыпқа келтіру. Бұл шығармашылық әдістер арқылы адам өз сезімдерін, ойларын, қорқыныштарын және басқа да эмоцияларын бейнелеу арқылы олармен жұмыс істейді. Арт -терапияның негізгі мақсаты келесі аспектілерді қамтиды:

1. Эмоциялық күйді жақсарту

Арт терапияның басты мақсаты — адамның эмоциялық күйін, күйзелісін, стресін жеңілдету. Шығармашылық процесс арқылы адам өз сезімдерін сыртқа шығарып, оларды түсінуге және басқаруға мүмкіндік алады.

2. Өзін-өзі тану және өзін-өзі қабылдау

Арт терапия адамға өз ішкі әлемін тереңірек түсінуге, өз эмоцияларымен және ойларымен байланыс орнатуға көмектеседі. Бұл өз кезегінде адамның өзін жақсырақ тануына, өзіне деген сенімділігін арттыруға және өзін-өзі қабылдауға ықпал етеді.

3. Қиындықтармен күресуге көмек көрсету

Арт терапия күрделі психологиялық мәселелермен (депрессия, алаңдаушылық, стресс, жарақаттар, агрессия және т.б.) күресуде тиімді құрал болып табылады. Ол адамдарға өздерінің эмоцияларын білдіруге және оларды конструктивті түрде өңдеуге көмектеседі.

4. Шығармашылық әлеуетті дамыту

Арт терапия адамның шығармашылық қабілеттерін ашуға көмектеседі. Бұл процесте адамның ішкі әлемі сыртқа шығып, өзінің шығармашылық әлеуетін іске асыруына мүмкіндік туындайды.

5. Әлеуметтік байланыстарды нығайту

Топтық арт терапия әдістері арқылы адамдар бір-бірімен эмоциялық деңгейде байланысып, өздерінің сезімдері мен тәжірибелерімен бөлісе алады. Бұл олардың арасындағы қарым-қатынасты нығайтады және әлеуметтік байланыстарды күшейтеді.

6. Құпияларды ашу және ішкі кедергілерді жою

Арт терапия адамның өзіндегі терең жарақаттарды немесе қиындықтарды ашуға мүмкіндік береді. Ол адамның эмоциялық мәселелерін түсініп, оларды шешуге көмектесетін құрал болып табылады.

7. Психологиялық сауықтыру және реабилитация

Арт -терапия әртүрлі психикалық бұзылулармен (посттравматикалық стресстік бұзылыс, депрессия, аутизм, т.б.) жұмыс істейтін тиімді әдіс болып табылады. Ол адамның өзін-өзі емдеу жолындағы маңызды құрал болып саналад

Арт -терапияның пайдасы:

Эмоциялық шығару: Адамдар өздерінің терең эмоцияларын шығармашылық арқылы сыртқа шығара алады.

Стрессті азайту: Арт -терапия стресс пен алаңдаушылықты жеңілдетуге көмектеседі.

Өзін-өзі тану: Өзін-өзі түсіну және қабылдау процесінде адамның ішкі дүниесі ашылады

Қарым-қатынасты жақсарту: Әсіресе топтық арт- терапия арқылы адамдар арасындағы байланыс орнап, әлеуметтік тұрғыда қиындықтар шешілуі мүмкін.

Даму және өзгеру: Адам өзінің өміріне жаңа көзқараспен қарап, шығармашылық процес арқылы өзгерістерге ұмтылады.

«Арт- терапиялық әдістерді пайдаландың өзектілігі: жасөспірімдерге арт -терапиялық тапсырмаларды орындата отырып, жеке тұлға қалыптастыру.

Күтілетін нәтиже:

Жасөспірім бойындағы қабілетін ашып, шығармашылығын шыңдайды;

Өмірлік ұстанымы қалыптасады;

Өз-өзіне талдау жасауды үйренеді;

«Мен» бейнесі қалыптасады;

Өзін-өзі қабылдауы артады.

Зерттеу әдістері: қолданылған диагностика жұмысында сауалнама, сұхбаттасу, тест, психологиялық әдістердің нәтижесі бойынша «Арт-терапия» психологиялық авторлық коррекциялық жұмыс өз жұмыс жасөспірімдердің мінез -құлқының реттеуге нәтижелі көмек берді.

Арт- терапиялялық жаттығулар жинағының мазмұны:

1.Изотерапия

Бұл бейнелеу өнері құралдарын пайдалана отырып, адамның психоэмоционалды жағдайын түзетуге бағытталған арт-терапия әдісі. Сурет салу, мүсіндеу немесе басқа да көркем әрекеттер арқылы адам өз ішкі сезімдерін білдіріп, оларды өңдеуге мүмкіндік алады.

2. Коллаж жасау терапиясы

Газет қиындылары, журналдар, фотосуреттер мен басқа материалдарды пайдалана отырып, коллаж жасау. Бұл әдіс адамға өз сезімдерін бейнелеу, маңызды элементтерді таңдап көрсету және эмоциялық күйді түсіндіру үшін пайдалы.

3. Мүсіндеу терапиясы

Балшық немесе басқа материалдармен жұмыс жасау арқылы адамның сезімдерін бейнелеу. Мүсіндеу процесі арқылы пациенттер өздерінің ішкі қорқыныштарын, армандарын немесе басқа да эмоцияларын көрнекі түрде көрсетуге мүмкіндігі бар.

4. Музыкалық терапиясы

Музыка тыңдау немесе музыкалық аспаптарда ойнау арқылы эмоциялық жағдайды басқару. Әр түрлі музыкалық жанрлар адамның сезімдеріне әртүрлі әсер етуі мүмкін. Музыка арқылы адамның көңіл-күйін түсініп, оны өзгертуге көмектеседі.

6. Жазу терапиясы

Сезімдер мен ойларды сөзбен шығарудың бір тәсілі. Пациентке күнделік жазу, өлең немесе әңгіме жазу ұсынылуы мүмкін. Бұл әдіс адамның ішкі дүниесін зерттеуге және өз сезімдерін түсінуге мүмкіндік береді.

7. Фотография терапиясы

Пациентке фотосуреттер түсіру тапсырмасы беріледі. Ол өз өмірінің маңызды сәттерін, ішкі жағдайын немесе көңіл-күйін суретке түсіру арқылы өз сезімдерін бейнелей алады. Бұл әдіс визуалды түрде адамның психоэмоционалдық жағдайын түсінуге көмектеседі.

8. Құм терапиясы

Құммен немесе басқа да ұсақ материалдармен жұмыс жасау. Бұл әдіс әсіресе балаларға арналған, себебі олар үшін ойын түрінде эмоциялар мен мәселелерді шешудің тиімді жолы болып табылады. Адам құммен жұмыс істей отырып, өз ішкі әлемін ашып, қиындықтарды жеңуге тырысады.

9. «Жануарлармен жұмыс» терапиясы

Жануарлармен, әсіресе, аттармен немесе иттермен жұмыс жасау. Бұл әдіс адамға өзін сенімді әрі қауіпсіз сезінуге көмектеседі, сондай-ақ жануарлармен қарым-қатынас арқылы эмоционалды байланыс орнатуға мүмкіндік береді.

10. «Дыбыспен жұмыс» терапиясы

Табиғат дыбыстарын тыңдау, музыка жасау немесе дыбыстарды шығару арқылы адамның психоэмоционалды күйін жақсарту. Бұл әдіс адамның эмоциясын түсінуге және оған бейімделуге көмектеседі.

11. «Дизайн және креативті жазу» терапиясы

Суреттер мен мәтіндерді біріктіре отырып, тақырыпқа байланысты шығармашылық жұмыстар жасау. Бұл әдіс адамның ішкі дүниесін, ұмтылысын және өмірге деген көзқарасын көрсетуге мүмкіндік береді.

12. Мандала терапиясы

Мандала терапиясы — бұл психологиялық түзету әдісі, онда мандала (шаршы, шеңбер, геометриялық форма немесе арнайы бейнелердің композициясы) арқылы адамның ішкі күйін және эмоцияларын зерттеуге, түсінуге және сауықтыруға көмектеседі.Жасөспірімнің ашу -ызасын, бойындағы стресті жеңуге көмек береді.

13. Кино терапиясы

Кино терапиясы — психотерапевтикалық әдіс, мұнда фильмдер мен киноматериалдар адамның эмоциялық, психологиялық және рухани жағдайын зерттеу және түзету үшін пайдаланылады. Бұл әдіс психоаналитикалық, когнитивтік және басқа психотерапевтикалық бағыттармен үйлесімді жұмыс істей алады.

14.Ертегі трапиясы

Ертегі терапиясы — психотерапевтік әдіс, онда ертегілер мен көркем шығармалар адамның эмоциялық және психологиялық жағдайын жақсартуға, ішкі кедергілерді жеңуге, әрі тұлғалық өсуге көмектесу үшін қолданылады. Бұл әдіс балалар мен ересектер үшін де тиімді болуы мүмкін, өйткені ертегілер бейнелі және символикалық тілмен жасалған, бұл олардың психоэмоционалды деңгейде терең әсер етуіне мүмкіндік береді.

15.Би терапиясы

Би терапиясы (немесе биотерапия) — бұл психотерапияның бір түрі, онда би мен қозғалыс психологиялық, эмоционалдық және физикалық денсаулықты жақсартуға, адамның өзін-өзі түсінуіне және ішкі үйлесімділік табуына көмектесу үшін қолданылады. Би терапиясы адамның дене мен рух арасындағы байланысты зерттейді, қозғалыс арқылы ішкі эмоциялар мен ойларды сыртқа шығарады.

Оқу тақырыптық жоспар

Сабақ жиілігі - аптасына 1 рет

Ұзақтығы : 35-40 минут

№	Сабақтың тақырыбы	Сабақтың мақсаты		Қолданылат-ын әдіс,тәсілдер		Сағ. саны	Күні	Ескерту
1	Изотерапия		Тақырыптық суреттер: Терапевт пациентке арнайы тақырып беріп, оған сурет салуды ұсынады. Мысалы, «Сіздің болашақтағы арманыңыз қандай?» немесе «Сіз бүгін не сезініп тұрсыз?» деген сияқты сұрақтар арқылы адамның ішкі сезімдерін көрсету.	Бейнелеу терапиясы		1
2	«Коллаж жасау» терапиясы		Газет қиындылары, журналдар, фотосуреттер мен басқа материалдарды пайдалана отырып, коллаж жасау.	Коллаж терапиясы		1
3	Мультерапия		Адамның психоэмоционалды жағдайын түзету, өзін-өзі тану және ішкі әлемімен жұмыс істеу үшін пайдаланылады	Мультерапиясы
4	Мүсіндеу терапиясы		Балшық немесе басқа материалдармен жұмыс жасау арқылы адамның сезімдерін бейнелеу.	Саз балшық терапиясы		1
5	«Театрлық әдістер» терапиясы		Рөлдік ойындар немесе сахналық әрекеттер арқылы адамның психологиялық жағдайын зерттеу	Театр терапиясы		1
6	Музыкалық терапия		Музыка тыңдау немесе музыкалық аспаптарда ойнау арқылы эмоциялық жағдайды басқару. Әр түрлі музыкалық жанрлар адамның сезімдеріне әртүрлі әсер етуі мүмкін. Музыка арқылы адамның көңіл-күйін түсініп, оны өзгертуге көмектеседі.	Музыка терапиясы		1
7	Жазу терапиясы		Сезімдер мен ойларды сөзбен шығарудың бір тәсілі. Пациентке күнделік жазу, өлең немесе әңгіме жазу ұсынылуы мүмкін. Бұл әдіс адамның ішкі дүниесін зерттеуге және өз сезімдерін түсінуге мүмкіндік береді.	Жазу терапиясы		1
8	Фотография терапиясы		Пациентке фотосуреттер түсіру тапсырмасы беріледі. Ол өз өмірінің маңызды сәттерін, ішкі жағдайын немесе көңіл-күйін суретке түсіру арқылы өз сезімдерін бейнелей алады. Бұл әдіс визуалды түрде адамның психоэмоционалдық жағдайын түсінуге көмектеседі.	Фото терапиясы		1
9	Құм терапиясы		Құммен немесе басқа да ұсақ материалдармен жұмыс жасау. Бұл әдіс әсіресе балаларға арналған, себебі олар үшін ойын түрінде эмоциялар мен мәселелерді шешудің тиімді жолы болып табылады. Адам құммен жұмыс істей отырып, өз ішкі әлемін ашып, қиындықтарды жеңуге тырысады.	Құм терапиясы		1
10	«Жануарлармен жұмыс» терапиясы		Жануарлармен, әсіресе, аттармен немесе иттермен жұмыс жасау. Бұл әдіс адамға өзін сенімді әрі қауіпсіз сезінуге көмектеседі, сондай-ақ жануарлармен қарым-қатынас арқылы эмоционалды байланыс орнатуға мүмкіндік береді.	Жануарлар терапиясы
11	«Дыбыспен жұмыс» терапиясы		Табиғат дыбыстарын тыңдау, музыка жасау немесе дыбыстарды шығару арқылы адамның психоэмоционалды күйін жақсарту. Бұл әдіс адамның эмоциясын түсінуге және оған бейімделуге көмектеседі.	Дыбыс терапиясы
12	«Дизайн және креативті жазу» терапиясы		Суреттер мен мәтіндерді біріктіре отырып, тақырыпқа байланысты шығармашылық жұмыстар жасау. Бұл әдіс адамның ішкі дүниесін, ұмтылысын және өмірге деген көзқарасын көрсетуге мүмкіндік береді.	Дизайн терапиясы
13	Мандала терапиясы		Жасөспірімнің ашу -ызасын, бойындағы стресті жеңу.	Мандала терапиясы
14	«Кино терапиясы		Қандай жағдай болсын, тығырықтан шығу үшін өзіңе өзін сеніп, ақылдылыққа жол беріп жақсы қадамға талпындыру	Кино терапиясы
15	Ертегі терапиясы		Балалар мен ересектердің психоэмоционалды күйін жақсартуға, ішкі әлемімен байланыс орнатуға және түрлі қиындықтарды жеңуге көмектесу.	Ертегі терапиясы
16	Би терапиясы		Би терапиясы адамның психоэмоционалды және физикалық жағдайын жақсартады.

Тренинг жаттығулар кешені

Изотерапия

Изотерапия-бұл психотерапияның бір түрі, онда адамның психоэмоционалды күйін жақсарту мақсатында шығармашылық қабілеттері қолданылады, атап айтқанда, сурет салу. Бұл терапия адамның ішкі әлемін көрсетуге және оның сезімдері мен ойларын бейнелеу арқылы эмоционалды күйін реттеуге мүмкіндік береді.

Сурет салу терапиясының мақсаты — адамның психоэмоционалды жағдайын жақсарту, ішкі сезімдері мен ойларын түсіну және реттеу, сондай-ақ шығармашылық процесс арқылы тұлғалық даму мен өзін-өзі тануға көмек көрсету.

1 сабақ "Менің арманым" суреті

Мақсаты: Өзіңіздің келешекке деген үміттеріңіз бен арман-мақсаттарыңызды бейнелеу.

Қағазға өзіңіздің болашақта қалай көрінгіңіз келетіндігіңізді бейнелеңіз. Бұл мақсатқа жету жолындағы кезеңдер мен негізгі қадамдар болуы мүмкін.

Сурет салу кезінде эмоцияларыңызға назар аударыңыз: бұл арманды жүзеге асыру үшін қандай ресурстар немесе күштер қажет? Осы сурет арқылы сіз өзіңіздің мақсаттарыңызға қарай әрекет етуге деген ішкі ынтаңызды түсіне аласыз.

Қорытынды: Бұл жаттығулар адамның сезімдерін, ойларын және эмоцияларын түсінуге көмектеседі. Әр сурет салу жаттығуы адамның психологиялық жағдайын жақсартуға, ішкі дүниесіне көз жүгіртуге және өміріне жаңа көзқарас қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Эмоцияны бейнелеу (Сурет салу арқылы сезімдерді түсіну)

Мақсаты: Өз эмоцияларыңызды тану және оларды бейнелеу.

Қағаз бен түрлі түсті қарындаштарды алыңыз.

Бүгінгі күні сезінген эмоцияңызды бейнелеу үшін түс таңдаңыз. Мысалы, көңіл-күйіңіз жабық немесе ашық болса, қызыл немесе көк түстерді таңдаңыз.

Сурет салу кезінде, тек эмоцияны бейнелеуге назар аударыңыз. Бұл абстрактілі сурет болуы мүмкін, яғни ешқандай нақты нысан жоқ, тек сезімдеріңізді жеткізу.

Сурет салуды аяқтаған соң, өзіңізге осы сурет туралы сұрақ қойыңыз: "Неліктен мен осындай түстерді немесе пішіндерді таңдадым?"

2. Жеке "қорған" құру

Мақсаты: Қорған немесе ішкі тыныштықты қорғау сезімін дамыту.

Қағазға өзіңізге ұнайтын пішінді немесе нысанды салыңыз, ол сіздің ішкі қорғаныңыз болар еді. Бұл — үй, қамал, қорған немесе тағы да басқа нысан болуы мүмкін.

Қорғанның айналасын әртүрлі түстермен қоршап, оның мықтылығын және сізге тыныштық сыйлайтынын бейнелеңіз.

Осы суретті қарап, өзіңізді қауіпсіз сезінуіңізді бағалаңыз және өз ішкі қорғаныңыздың қандай қасиеттері сіз үшін маңызды екенін ойлаңы

Сурет салу терапиясының артықшылықтары:

Қорқыныш пен стресс деңгейін төмендетеді.

Өзін-өзі түсіну мен өзін көрсету қабілетін дамытады.

Қиын эмоциялармен жұмыс істеуге көмектеседі.

Креативті ойлау мен мәселені шешу қабілеттерін арттырады.

«Коллаж жасау» терапиясы

Ертегі терапиясы

Коллаж жасау терапиясы — бұл шығармашылық терапияның бір түрі, онда адам өз сезімдерін, ойларын, армандарын немесе өміріндегі белгілі бір кезеңді бейнелеу үшін әртүрлі суреттер мен материалдарды қиып, жинақтап, композиция құрады. Коллаж жасау терапиясы арқылы адам өз ішкі әлемін көрнекі түрде көрсетуге, сондай-ақ эмоционалды жағдайын түсінуге және реттеуге көмектеседі.

Коллаж жасау терапиясының мақсаты: адамның эмоцияларын, ойларын және ішкі сезімдерін көрнекі түрде білдіру арқылы олардың психоэмоционалды жағдайын жақсарту. Бұл шығармашылық терапия түрі адамның ішкі дүниесін түсінуге, қабылдауға және өзгертуге бағытталған. Коллаж жасау арқылы адам өз өміріндегі маңызды аспектілерді бейнелей отырып, өзіне жаңа түсініктер ашып, тұлғалық дамуына ықпал ете алады.

"Менің арманым" коллажы

Мақсаты: Армандарды, мақсаттарды және болашаққа деген үміттерді көрсету.

Қағаз, журналдар, газеттер, түсті қағаздар, қайшы және желім дайындалып, өз армандарыңыз бен мақсаттарыңызды бейнелейтін суреттер мен сөздер қиып алыңыз.

Арманыңыз бен мақсаттарыңызды сипаттайтын бейнелерді жинап, оларды қағазға орналастырыңыз.

Коллажды жасағаннан кейін, сол армандардың мағынасын ойлап, олардың сіз үшін қаншалықты маңызды екенін талқылаңыз.

2. "Өзімнің ішкі әлемім" коллажы

Мақсаты: Өзіңіздің ішкі сезімдеріңізді және күйіңізді түсіну.

Сіз өзіңізді, эмоцияларыңызды және ішкі әлеміңізді сипаттайтын суреттерді таңдаңыз. Бұл позитивті немесе негативті сезімдер болуы мүмкін.

Қиып алынған суреттерді композицияға орналастырып, өзіңіздің қазіргі эмоционалды күйіңізді көрсетіңіз.

Коллажды аяқтаған соң, оның ішінен өзіңізге маңызды, сезімтал элементтерді анықтап, олардың мағынасын ойлаңыз. Мысалы, сіздің өміріңізде көңіл бөлетін немесе өзгерту қажет элементтер қандай?

3. "Менің күшім" коллажы

Мақсаты: Өз күштеріңіз бен ресурстарыңызды тану.

Өз өміріңізде күшті, маңызды немесе оң әсер ететін нәрселерді сипаттайтын суреттерді таңдаңыз. Бұл қуат беретін адамдар, қызығушылықтар, немесе сәттер болуы мүмкін.

Коллажда өзіңізге күш беретін немесе қолдау көрсететін бейнелер мен сөздерді қосыңыз.

Жаттығуды аяқтағаннан кейін, өзіңізге қолдау көрсететін күштерді және ресурстарды түсініп, оларды өміріңізде қолдану жолдарын қарастырыңыз.

4. "Менің қорғаным" коллажы

Мақсаты: Өз қорғанысыңызды құру және қауіпсіздік сезімін дамыту.

Өзіңізді қорғайтын нысан немесе орынның суретін таңдаңыз (үй, қамал, қорған, ағаш, тағы басқа).

Осы қорғанды қорғаушы адамдар, сезімдер немесе жағдайлармен қоршаңыз. Олардың сізге қалай көмектесетінін, қандай күш беретінін көрсетуге тырысыңыз.

Коллажды жасағаннан кейін, өзіңізді қалай қорғауға және тыныштандыруға болатыны туралы ойланыңыз.

5. "Өмірдегі қиындықтар" коллажы

Мақсаты: Өмірдегі қиындықтар мен стресстермен жұмыс жасау.

Өмірдегі қиындықтарды, стресстерді немесе қиын жағдайларды бейнелейтін суреттерді жинаңыз.

Осы қиындықтарды көрнекі түрде бейнелеп, оларды қағаз бетінде көрсетіңіз.

Қиындықтар мен оларды жеңу жолдары туралы ойланып, жаңа тәсілдер немесе көзқарастарды анықтауға тырысыңыз.

6. "Өмірдегі құндылықтар" коллажы

Мақсаты: Өмірдегі маңызды құндылықтарды анықтау.

Өмірде сіз үшін маңызды нәрселерді бейнелейтін суреттерді таңдаңыз (отбасы, достар, еңбек, білім, табиғат, т.б.).

Бұл суреттерді қағазға орналастырып, өзіңіздің құндылықтарыңызды көрсетіңіз.

Коллажды жасағаннан кейін, осы құндылықтардың өміріңіздегі рөлін ойлап, оларды қалай нығайтуға болатынын талқылаңыз.

7. "Теңгерім" коллажы

Мақсаты: Өмірдегі теңгерімді табу.

Өміріңіздің әртүрлі аспектілерін бейнелейтін суреттерді таңдаңыз (жұмыс, демалыс, денсаулық, қарым-қатынастар, хобби).

Осы аспектілерді теңгерімді түрде қағаз бетіне орналастырыңыз. Мысалы, жұмыс пен демалыс арасындағы тепе-теңдікті көрсету.

Коллажды жасау арқылы сіздің өміріңіздегі баланс пен теңгерімді қалай жақсартуға болатыны туралы ойланыңыз.

Қорытынды:

Коллаж жасау терапиясы адамның эмоцияларын, ойларын және ішкі сезімдерін көрнекі түрде білдіру арқылы өзін-өзі түсінуге, қабылдауға және дамытуға көмектеседі. Әрбір жаттығу адамға өз өміріне жаңа көзқарас қалыптастыруға, ішкі ресурстарды анықтауға және тұлғалық дамуға ықпал етеді.

Мүсіндеу терапиясы

терапиясы

Мүсіндеу терапиясы — бұл шығармашылық терапияның бір түрі, онда мүсін жасау арқылы адамның психоэмоционалды жағдайы мен ішкі дүниесімен жұмыс жасалады. Мүсіндеу терапиясы физикалық материалдармен (балшық, гипс, саз, т.б.) жұмыс істеу арқылы адамның сезімдерін, ойларын бейнелеуге және оларды түсінуге мүмкіндік береді. Бұл терапия адамға өзінің эмоцияларын, күйзелістерін және ойларын сыртқа шығару үшін денесі мен қолын пайдалануға мүмкіндік береді.

Мүсіндеу терапиясының мақсаты — адамның психоэмоционалды жағдайын жақсарту, оның ішкі сезімдері мен ойларын сыртқа шығаруға көмектесу, сондай-ақ шығармашылық процесс арқылы өзін-өзі тануға және дамуға ықпал ету. Мүсіндеу терапиясы эмоциялар мен қиындықтармен жұмыс жасауды жеңілдетеді, шығармашылық қабілеттерді дамытуға және ішкі үйлесімділікті табуға көмектеседі.

1. "Менің эмоцияларым" мүсіні

Мақсаты: Эмоцияларды сыртқа шығару және реттеу.

Балшық немесе саз алыңыз.

Қазіргі эмоцияларыңызды бейнелейтін пішін немесе мүсін жасаңыз. Мысалы, қайғы, қуаныш, ашу немесе тыныштықты білдіретін пішіндерді ойлап табыңыз.

Мүсін жасаған соң, оның мағынасын түсініп, эмоцияларыңызды неге осы пішінде көргеніңізді талқылаңыз.

Бұл жаттығу сіздің сезімдеріңізді тереңірек түсінуге және оларды сыртқа шығаруға көмектеседі.

2. "Қорғаныс мүсіні"

Мақсаты: Қорғаныс пен қауіпсіздік сезімін арттыру.

Қолданылатын материал: балшық, саз, гипс немесе басқа пластикалық материал.

Өзіңізді қорғайтын объект немесе тұлғаның мүсінін жасаңыз (мысалы, қамал, ағаш, қорған немесе қуатты символ).

Бұл жаттығу арқылы сіз өзіңізді қорғау тәсілдерін визуализациялап, психологиялық тұрғыдан тыныштық таба аласыз.

Қорғаныңыздың ішінде не бар? Қандай қасиеттерді қорғауға ұмтылысыз? Осы сұрақтарды ойлап, ішкі әлеміңізді зерттеңіз.

3. "Менің ішкі әлемім" мүсіні

Мақсаты: Өзін-өзі түсіну және ішкі дүниені бейнелеу.

Балшық немесе сазды пайдаланып, өзіңізді бейнелейтін мүсін жасаңыз.

Мүсіннің пішіні сіздің өзіңіз туралы не айтады? Оның сыртқы көрінісі қандай? Бұл мүсін арқылы сіз өзіңізді қалай көресіз?

Мүсінді жасағаннан кейін, оның мағынасын талқылап, өз ішкі сезімдеріңіз бен ойларыңызды анықтаңыз.

4. "Өмір ағашы"

Мақсаты: Өмірдегі құндылықтарды және күшті жақтарды түсіну.

Балшық немесе саздан ағаш мүсінін жасаңыз. Оның тамырларынан бастап, бұтақтарына дейінгі барлық бөліктерін жасап, ағаштың әрбір бөлігін өміріңіздегі маңызды элементтерге (құндылықтар, отбасы, достар, армандар) байланыстырыңыз.

Ағаштың бұтақтарын немесе тамырларын толықтырған кезде, өз өміріңіздің маңызды аспектілерін көрсететін элементтерді қосыңыз.

Бұл жаттығу арқылы сіздің өміріңіздің тұрақтылық пен өсу негіздерін жақсырақ түсінуге мүмкіндік береді.

5. "Өткен мен болашақтың шекарасы"

Мақсаты: Өткен және болашақ туралы ойлану және олармен жұмыс жасау.

Мүсіндеу барысында сіз өткен өміріңіздің бір бөлігі мен болашағыңыздың бір бөлігін бейнелейтін екі бөлек мүсін жасаңыз. Бірі — өткенді, екіншісі — болашақты бейнелесін.

Әр мүсінді жасағанда, өткендегі маңызды оқиғаларды және болашақтағы армандарыңызды немесе мақсаттарыңызды ойлаңыз.

Осы екі мүсіннің арасындағы байланысты және шекараны бейнелеп, өткен мен болашақтың арасындағы тепе-теңдікті зерттеңіз.

6. "Қиындықты жеңу" мүсіні

Мақсаты: Қиындықтармен күресу және оларды жеңу.

Саз немесе балшықтан бір қиындық немесе кедергіні бейнелейтін мүсін жасаңыз (мысалы, тау, бөгет, абстрактілі форма).

Бұл мүсінді жасау арқылы сіз өзіңізді қоршаған қиындықтарды визуализациялай аласыз.

Әрі қарай, осы қиындықты қалай жеңу керектігі туралы ойлаңыз және мүсіндеу арқылы оны жеңу үшін қажетті күшті немесе қолдауды бейнелеңіз.

8. "Менің армандарым" мүсіні

Мақсаты: Армандар мен мақсаттарды визуализациялау.

Балшықтан немесе саздан өз арманыңызды немесе болашақ мақсатыңызды бейнелейтін мүсін жасаңыз. Бұл сіздің арманыңыздың нақты көрінісі болуы мүмкін.

Мүсін жасап жатқанда, армандарыңызға қатысты ойларыңызды және жоспарларыңызды тереңірек зерттеңіз.

Жасалған мүсін арқылы армандарыңызды анықтап, оларды жүзеге асыру үшін не істеу керектігі туралы ойланыңыз.

Қорытынды:

Мүсіндеу терапиясының жаттығулары адамның ішкі сезімдерін, эмоцияларын және ойларын көрнекі түрде бейнелеуге көмектеседі. Бұл жаттығулар шығармашылық тұрғыдан жұмыс істеу, өзіңді тану және психоэмоционалды күйді жақсарту үшін өте тиімді. Әрбір жаттығу адамның ішкі дүниесін зерттеуге және сыртқа шығару үшін ерекше мүмкіндік береді.

Мултьтерапиясы

Мультерапия (немесе мультимедиялық терапия) — бұл психотерапевтік әдіс, онда мультфильмдер, анимациялар, бейнемазмұн және визуалдық медиа құралдары адамның психоэмоционалды жағдайын түзету, өзін-өзі тану және ішкі әлемімен жұмыс істеу үшін пайдаланылады. Бұл әдіс көбінесе балалар мен жасөспірімдерге арналған, бірақ ересектер үшін де пайдалы болуы мүмкін.

Мультерапияның мақсаты — адамның психоэмоционалды жағдайын жақсарту, ішкі мәселелермен жұмыс істеу, өз сезімдерін түсіну және оларды конструктивті түрде шығару, шығармашылық қабілеттерді дамыту және тұлғалық өсуге қолдау көрсету.

1. Мультфильмді көру және эмоциялармен жұмыс

Мақсаты: Эмоцияларды тану және өңдеу.

Қатысушыларға белгілі бір мультфильм көрсетіледі.

Көргеннен кейін, әр қатысушы өз эмоцияларын, қандай сәттер әсер еткенін және мультфильмнің кейіпкерлеріне қалай қатыстығын талқылайды.

Бұл жаттығу адамға өз сезімдерін түсінуге және оларды дұрыс бағытта шығарып, қабылдауға мүмкіндік береді.

2. Мультфильм кейіпкерлеріне ену

Мақсаты: Өзін-өзі түсіну және эмоционалды жұмыс.

Қатысушылар мультфильмнің кейіпкерін таңдап, оған еніп, оның орнына өз ойларын және сезімдерін білдіреді.

Кейіпкердің ойлары мен шешімдерін талқылай отырып, өз өміріндегі жағдайларды тереңірек түсіну және қарастыру мүмкіндігі пайда болады.

3. Мультфильмнің соңын өзгерту

Мақсаты: Шығармашылық ойлау мен өзгерістерді қабылдау.

Қатысушылар мультфильмнің соңын өзгертуге тырысады, яғни кейіпкерлердің қалай әрекет ететінін және оқиғаның қалай аяқталатынын өз қалаулары бойынша бейнелейді.

Бұл жаттығу адамның қиындықтарды қалай шешетінін, өмірде өзгерістер жасауға деген көзқарасын қалыптастыруға көмектеседі.

4. Мультфильм кейіпкерлерінің рөлдерін ойнау

Мақсаты: Эмпатия мен әлеуметтік дағдыларды дамыту.

Қатысушылар мультфильм кейіпкерлерінің рөлдеріне еніп, олардың сезімдері мен ойларын талқылайды.

Бұл жаттығу адамдардың өзара қарым-қатынасын нығайтуға, басқалардың сезімдерін түсінуге көмектеседі.

5. Мультфильммен өзін көрсету

Мақсаты: Өзін-өзі білдіру, ішкі сезімдермен жұмыс істеу.

Қатысушылар өздерін мультфильм кейіпкерінің орнына қойып, осы кейіпкердің тұрғысынан өз сезімдері мен ойларын талқылайды.

Бұл жаттығу адамның өзін тереңірек түсінуіне және өз эмоцияларымен жұмыс істеуіне мүмкіндік береді.

6. Мультфильмдегі кейіпкерлермен мәселені шешу

Мақсаты: Проблемаларды шешу, ішкі қиындықтарды жеңу.

Қатысушыларға мультфильмнің кейіпкерлері қандай да бір қиын жағдайға тап болады, және олар осы мәселелерді шешуге тырысады.

Қатысушылар өз мәселелерін сол фильмнен үйреніп, қиындықтарды қалай жеңуге болатынын ойланады.

7. Мультфильмнің әлеуметтік аспектілерін талқылау

Мақсаты: Әлеуметтік мәселелер туралы ойлану, моральдық құндылықтарды дамыту.

Қатысушылар мультфильмнің әлеуметтік немесе моральдық аспектілерін талқылайды (мысалы, достық, әділеттілік, қорқыныш, сенім).

8. Мультфильмдер арқылы релаксация және тыныштық

Мақсаты: Стрессті жеңу, тыныштық табу.

Қатысушыларға релаксацияға арналған мультфильмдер немесе тыныштандыратын анимациялар көрсетіледі.

Бұл жаттығу адамның стрессті жеңуіне, ішкі тыныштық табуына және эмоционалды жағдайын жақсартуға көмектеседі.

9. Мультфильм кейіпкері ретінде өзіңді көрсету

Мақсаты: Өзін-өзі тану, ішкі әлеммен жұмыс істеу.

Қатысушылар мультфильм кейіпкерінің орнына еніп, оның көзқарасымен әлемге қарайды.

Бұл жаттығу адамның өмірдегі жағдайларға басқа көзқараспен қарауына, жаңа ойлар мен шешімдер табуына ықпал етеді.

10. Шығармашылық жұмыс жасау

Мақсаты: Шығармашылық қабілеттерді дамыту.

Қатысушылар өздеріне ұнаған мультфильмнен шабыт алып, сурет салу, әңгіме жазу, немесе өлең жазу сияқты шығармашылық жұмыстар жасайды.

Бұл жаттығу адамның эмоцияларын шығармашылық тұрғыдан шығаруына және ішкі дүниесін зерттеуіне көмектеседі.

11. «Мальчик, крот, лист и лошадь »

(Қысқа метражды мультфилім)

Мақсаты: мультфильмдегі барлық оқиға -біздің әлемдегі өзімізді сезінуіміз туралы.

Жанашырлыққа, өзіне сенуге және өзін жақсы көруді және сол сезімдерін басқалармен бөлісуге үйретеді.

еді.

Қорытынды:
Мультерапияның жаттығулары адамның эмоцияларымен жұмыс істеуге, өзін-өзі түсінуге, шығармашылық қабілеттерін дамытуға және қиындықтармен конструктивті түрде күресуге мүмкіндік береді. Мультфильмдер мен анимациялар психологиялық денсаулықты жақсартуға және тұлғалық дамуға көмектесетін қуатты құрал болып табылады

Талдау:

Бүгінгі сабақта не түсіндіңдер?

Не қиынға соқты? Не қызықты? Не нәрсені үйрендіңдер?

Осы мульт- терапиядағы кейіпкерлердін жағдайы сіздердін өмірлеріңізде кездестіме?

Театрлық әдістер терапиясы

Театрлық әдістер терапиясы — бұл психотерапевтік тәсіл, онда театр өнері, рөлдік ойындар мен импровизация арқылы адам өзінің ішкі сезімдерін, эмоцияларын және ойларын зерттеп, өңдейді. Бұл әдіс шығармашылық тұрғыда адамның өзін-өзі тануына, ішкі әлемімен байланыс орнатуға және психоэмоционалды жағдайын жақсартуға көмектеседі. Театрлық терапияда адамдар рөлдерге еніп, кейде басқалардың көзқарасын түсініп, өздерін жаңа тұрғыдан көреді.

1. "Рөлдер ауысуы" жаттығуы

Мақсаты: Басқа адамның көзқарасын түсіну және эмпатияны дамыту.

Бұл жаттығу барысында қатысушылар бір жағдайдағы рөлдермен ауысады. Мысалы, бір адам рөлінде басқа адам (отбасындағы немесе достарыңыздан) немесе белгілі бір тұлға болып ойнауы мүмкін.

Бұл жаттығу адамға басқа адамның сезімдері мен көзқарасын түсінуге, өз мәселелерін басқа тұрғыдан көруге көмектеседі.

2. "Эмоциялар картасы" жаттығуы

Мақсаты: Эмоцияларды түсіну және олармен жұмыс жасау.

Әр қатысушы өз эмоцияларын немесе күйзелістерін бейнелейтін карта немесе кейіпкер жасайды. Мысалы, ашуланған кезде қандай пішіндер мен түстер көрінеді, қуанышты кезде не сезінесіз?

Жаттығу арқылы адам өз эмоцияларының көрінісін шығармашылық түрде бейнелейді және олармен жұмыс жасауға мүмкіндік алады.

3. "Импровизация" жаттығуы

Мақсаты: Шығармашылық қабілеттерді дамыту және өзін-өзі білдіру.

Бұл жаттығу барысында қатысушылар берілген тақырып бойынша спонтанды түрде әрекет етеді. Тақырып қандай да бір жағдай немесе оқиға болуы мүмкін, ал қатысушылар бұл тақырып бойынша импровизация жасап, оның ішіндегі эмоцияларды, әрекеттерді немесе реакцияларды көрсетеді.

Импровизация арқылы адам өзіндегі жаңа қырларды ашады және сонымен қатар күнделікті өмірдегі стресс пен шиеленісті жеңуге мүмкіндік алады.

4. "Кейіпкермен әңгіме" жаттығуы

Мақсаты: Ішкі конфликтілермен жұмыс жасау.

Бұл жаттығу кезінде қатысушылар өздерінің қиындықтарын бейнелейтін кейіпкерді жасайды (мысалы, қайғы, қорқыныш, үміт және т.б.).

Кейіпкердің ішкі диалогы немесе сөйлесу арқылы өз сезімдеріңізді аша аласыз. Қатысушы бұл кейіпкермен әңгімелесіп, оған мәселені шешу жолдарын табуға көмектеседі.

Бұл жаттығу адамның ішкі дауыстарымен, терең ойларымен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.

5. "Әлеуметтік ролдер" жаттығуы

Мақсаты: Әлеуметтік дағдыларды дамыту және өз-өзімен келісім табу.

Әр қатысушы белгілі бір әлеуметтік рөлді (мысалы, ата-ана, жұмысшы, достық қарым-қатынас, бастығы) алады да, сол рөлде белгілі бір тапсырмаларды орындауы керек.

Бұл жаттығу қатысушыларға өздерінің әлеуметтік рөлдері мен қарым-қатынастарын жақсартуға көмектеседі.

6. "Мифтік кейіпкер" жаттығуы

Мақсаты: Ішкі күш пен ресурстарды табу.

Қатысушылар мифтік немесе фантастикалық кейіпкер жасайды. Бұл кейіпкер адамның ішкі күшін немесе қорғанысын білдіреді.

Әр қатысушы осы кейіпкер арқылы өз күштерін, қабілеттерін және ресурстарын ашады.

Бұл жаттығу адамның ішкі мотивациясын және психологиялық қорғанысын түсінуге мүмкіндік береді.

7. "Оқиға құру" жаттығуы

Мақсаты: Өмірлік қиындықтарды қайта қарастыру.

Қатысушыларға бір оқиға немесе қиын жағдай беріледі, бірақ олар оны өзгертуді, жаңа шешімдер мен нұсқалар ұсынуды талап етеді. Мысалы, қиын жағдайды жеңіп шығу үшін қандай әрекеттер жасауға болады, қандай өзгерістер енгізу қажет?

Бұл жаттығу адамға өміріндегі қиындықтарды көркем тұрғыда қайта өңдеуге және өзіне жаңа шешімдер табуға көмектеседі.

8. "Тыйым салынған сөздер" жаттығуы

Мақсаты: Эмоцияларды білдіру және ішкі сөздерді шығару.

Қатысушылар бір тақырып немесе жағдай туралы сөйлесу кезінде белгілі бір сөздерді қолданбауы керек (мысалы, «жоқ», «қате», «қорқыныш» және т.б.). Бұл олардың өз ойлары мен эмоцияларын басқаша жолмен білдіруге көмектеседі.

Бұл жаттығу шығармашылық және тілдік кедергілерді жеңуге, сөзсіз қарым-қатынас дағдыларын дамытуға ықпал етеді.

9. "Сенімсіздікке қарсы" жаттығуы

Мақсаты: Сенімділік пен өз-өзіне деген сенімділікті дамыту.

Әр қатысушы өзіне сенімсіздік танытқан кездерін немесе сыртқы әлемге қатысты күмәнін көрсететін көрініс ойлап табады.

Одан кейін бұл көрініске қарсы тұратын сенімділікке толы әрекеттер мен шешімдер ойлап табылып, оларды көрсету керек.

Бұл жаттығу адамның өзіне деген сенімін арттырып, өмірдегі кез келген қиындықтарды жеңу үшін ішкі күштерін табуға көмектеседі.

Қорытынды:

Театрлық терапияның жаттығулары адамның өз эмоцияларымен, ойларымен және ішкі күйзелістермен жұмыс жасауына мүмкіндік береді. Бұл әдіс шығармашылық тұрғыдан жеке тұлғаны дамытуға, қоғамдағы өз орнын табуға, эмоционалды тұрақтылықты жақсартуға және өз проблемаларын шешуге ықпал етеді.

Музыкалық терапия

Музыкалық терапия — бұл психотерапевтік әдіс, онда музыка мен музыкалық элементтер (құралдар, ырғақ, әуен) адамның психоэмоционалды жағдайын жақсартуға, оның ішкі әлемімен байланысын нығайтуға және жалпы денсаулығын қолдауға бағытталған. Музыкалық терапия адамның эмоцияларымен, ойларымен және сезімдерімен жұмыс істеу үшін музыканың қуатын пайдаланады.

Музыкалық терапияның мақсаты — адамның психоэмоционалды жағдайын жақсарту, оның шығармашылық қабілеттерін дамыту, күйзелістерді жеңуге көмектесу және жалпы денсаулығын қолдау. Бұл терапияның негізгі мақсаты — музыка арқылы адамның эмоционалды, психологиялық және физикалық жағдайына әсер ету.

"Музыкалық тыныс алу" жаттығуы

Мақсаты: Денені релаксациялау және тыныштандыру.

Музыка арқылы тыныс алу жаттығуларын орындау. Бұл жаттығу кезінде қатысушылар тыныс алу циклін музыкамен сәйкестендіріп, музыка ырғағы мен тыныс алу арасында үйлесімділік орнатады.

Музыкалық тыныс алу стрессті азайтады, дене мен жанды тыныштандырады, тыныс алу мен релаксацияны жақсартады.

6. "Әуенді бейнелеу" жаттығуы

Мақсаты: Шығармашылық және визуалды қабылдауды дамыту.

Қатысушыларға музыка тыңдатып, әуеннің әр бөлігін тыңдағанда олар қандай түстер, пішіндер немесе көріністерді елестететінін сұрайды.

Осы жаттығу арқылы адам музыка мен визуалды бейнелер арасындағы байланысты түсініп, шығармашылық ойлау қабілетін дамытады.

7. "Қалыпты ойнау" жаттығуы

Мақсаты: Топтық қарым-қатынасты жақсарту және бірігіп жұмыс істеу.

Бұл жаттығу топтың әр мүшесі кезекпен музыкалық аспапты алады және тек өз рөлімен ғана ойнайды. Осылайша, топтың басқа мүшелері музыкаға өз элементтерін қосады.

Бұл жаттығу арқылы әр қатысушы өз орнын және рөлін сезінеді, сондай-ақ топта жұмыс істегенде өз ойларымен бөлісуге мүмкіндік алады.

8. "Музыка мен табиғат" жаттығуы

Мақсаты: Табиғат пен музыка арқылы гармонияны сезіну.

Қатысушыларға табиғатта белгілі бір әуен немесе дыбыс тыңдату (мысалы, жаңбырдың дыбысы, желдің үні, құстардың шырылдауы), содан кейін осы дыбыстар мен әуендерден алған әсерлерін музыкалық аспаптармен немесе дауыс арқылы көрсету ұсынылады.

Бұл жаттығу табиғатпен байланыс орнатуға және ішкі тыныштықты сезінуге көмектеседі.

9. "Әуендер тарихы" жаттығуы

Мақсаты: Өткен оқиғаларды есте сақтау және қайта қарастыру.

Қатысушылар белгілі бір кезеңдегі немесе өміріндегі маңызды оқиға туралы ойланғанда, олар сол оқиғамен байланысты әуенді немесе музыканы еске түсіруі керек.

Бұл жаттығу қатысушыларға өткен тәжірибелерді қайта қарауға, оларды эмоционалды тұрғыда өңдеуге және сол арқылы қазіргі жағдайымен байланыстыруға көмектеседі.

Қорытынды:

Музыкалық терапия жаттығулары адамның эмоцияларымен жұмыс жасауға, шығармашылық қабілеттерін дамытуға, тыныштық пен гармонияға қол жеткізуге мүмкіндік береді. Музыка арқылы адам өз ішкі сезімдерімен байланыс орнатып, оларды бейнелеп, сыртқа шығара алады. Бұл әдіс психоэмоционалды жағдайды жақсартуға және стрессті жеңуге көмектеседі.

Жазу терапиясы

Жазу терапиясы — бұл психотерапевтік әдіс, онда жазу арқылы адамның ішкі сезімдері, ойлары және эмоциялары сыртқа шығарылып, олармен жұмыс жасалады. Бұл терапия түрі адамның өзін-өзі түсінуіне, эмоцияларын реттеуге, стрессті жеңуге және жалпы психоэмоционалды жағдайын жақсартуға көмектеседі.

Жазу терапиясының мақсаты — адамның психоэмоционалды жағдайын жақсарту, оның эмоцияларымен жұмыс істеу, өзін-өзі тану және ішкі сезімдерін өңдеу

1. "Эмоциялардың күнделігі" жаттығуы

Мақсаты: Эмоцияларды реттеу және түсіну.

Күнделікті жазып отыруды әдетке айналдырыңыз. Әр күні өз сезімдеріңізді, ойларыңызды және оқиғаларды сипаттап жазыңыз.

Жазу кезінде эмоцияларыңызды толық жазып шығыңыз, сол арқылы оларды терең түсініп, өңдей аласыз.

2. "Өзіңізге хат жазу" жаттығуы

Мақсаты: Өзін-өзі түсіну және ішкі сезімдерді ашу.

Өзіңізге хат жазып, өзіңізге сұрақтар қойыңыз немесе өзіңізге қандай кеңес берер едіңіз? Бұл жаттығу арқылы өзіңізге деген қарым-қатынасыңызды зерттеп, өзін-өзі түсінуге ықпал етеді.

Мысалы, «Мен не үшін алаңдаймын?» немесе «Қандай қиындықтар мені мазалайды?» деп сұраңыз, жауаптарыңызды жазып, өзіңізге тыныштандыратын кеңестер беріңіз.

3. "Өткенді жазу" жаттығуы

Мақсаты: Өткен тәжірибелермен жұмыс жасау.

Өз өміріңіздегі маңызды немесе қиын кезеңдер туралы жазыңыз. Олардың сізге әсері қандай болды?

Өткен оқиғаларды жазу арқылы оларды өңдеуге және қазіргі жағдаймен байланысын түсінуге көмектеседі. Өткенді «жазып шығу» — оның әсерінен құтылудың бір жолы.

4. "Келешекке хат" жаттығуы

Мақсаты: Болашаққа бағыт беру және мақсат қою.

Болашақта өзіңізге хат жазып, алдағы уақытта қандай жетістіктерге жетуді қалайтыныңызды, қандай арман-мақсаттар бар екенін жазыңыз.

Бұл жаттығу сіздің болашаққа деген үмітіңізді арттырып, өмірдің бағыттарын айқындауға көмектеседі.

5. "Менің күшті жақтарым" жаттығуы

Мақсаты: Өзін-өзі қабылдау және сенімділікті арттыру.

Өзіңіз туралы жақсы қасиеттеріңізді жазыңыз. Бұл сіздің күшті жақтарыңыз, қабілеттеріңіз немесе жеткен жетістіктеріңіз болуы мүмкін.

Бұл жаттығу сіздің өзін-өзі бағалауыңызды арттырып, өзіңізді жақсырақ түсінуге көмектеседі.

6. "Әңгіме жазу" жаттығуы

Мақсаты: Шығармашылықты дамыту және эмоциялармен жұмыс істеу.

Әңгіме немесе шағын эссе жазып, белгілі бір эмоцияны немесе оқиғаны сипаттаңыз. Оқиғаны бейнелеп жазып, сол арқылы ішкі дүниеңізбен жұмыс жасаңыз.

Әңгіме немесе әңгіме арқылы сіз өз сезімдеріңізді шығармашылық түрде білдіре аласыз.

7. "Бүгінгі күннің жақсы жақтары" жаттығуы

Мақсаты: Позитивті ойлау және қазіргі сәтті бағалау.

Әр күн сайын өзіңіз үшін күннің жақсы жақтарын жазыңыз. Ол қандай да бір кішігірім қуаныш, жетістік немесе жақсы оқиға болуы мүмкін.

Бұл жаттығу позитивті ойлауды арттырып, күнделікті өмірдің жақсы тұстарын көруге мүмкіндік береді.

8. "Жауапсыз сұрақтар" жаттығуы

Мақсаты: Өзін-өзі зерттеу және маңызды мәселелерді түсіну.

Өзіңізге ашық сұрақтар қойыңыз, бірақ жауап берудің қажеті жоқ. Мысалы, «Мен не үшін осылай ойлаймын?» немесе «Мен қандай адам болғым келеді?» деген сұрақтар қойыңыз.

Сұрақтарды жазу арқылы тереңірек ойлануға және ішкі дүниеңізді түсінуге мүмкіндік аласыз.

9. "Мақсаттар мен жоспарлар" жаттығуы

Мақсаты: Мақсат қою және оларды жүзеге асыру үшін жоспар жасау.

Өзіңізге алдағы уақытқа нақты мақсаттар қойыңыз. Әр мақсат үшін қажетті қадамдарды жазыңыз.

Бұл жаттығу сізге өмірдегі жоспарлар мен мақсаттарға жету үшін нақты әрекеттерді жасауды ұсынады.

10. "Ашық аяқталатын әңгіме" жаттығуы

Мақсаты: Эмоцияларды білдіру және шығармашылықпен жұмыс жасау.

Әңгіме немесе қысқаша жазба жазып, оның соңын ашық қалдырыңыз. Әңгіме аяқталмаған болуы керек. Бұл жаттығу арқылы адамның өзі үшін маңызды мәселелер мен шешілмеген сұрақтарды қарастыруға мүмкіндік береді.

Жазу терапиясы әр адамға өзін-өзі түсіну мен ішкі дүниесімен байланыс орнатуға көмектеседі. Жоғарыда аталған жаттығулардың әрқайсысы адамға шығармашылықпен жұмыс жасау, эмоциялармен жұмыс істеу және өзіне жаңа көзқараспен қарауға мүмкіндік береді.

Фотография терапиясы

Фотография терапиясы — бұл психотерапевтік әдіс, онда фотография мен суреттер арқылы адамның эмоцияларымен, сезімдерімен және ойларымен жұмыс жасалады. Бұл әдіс адамның өз ішкі әлемін түсінуіне, эмоцияларын өңдеуге және шығармашылық тұрғыдан өзін көрсетуіне мүмкіндік береді.

Фотография терапиясының мақсаты — адамның ішкі әлемін түсінуге, эмоцияларын өңдеуге, шығармашылық тұрғыдан өзін-өзі білдіруге және психоэмоционалды жағдайын жақсартуға көмектесу. Бұл әдіс визуалды бейнелер арқылы адамға өз сезімдерін, ойларын, тәжірибелерін және өткен оқиғаларын түсінуге мүмкіндік береді.

1. "Менің әлемім" жаттығуы

Мақсаты: Өзіңізді, өзіңіздің әлеміңізді түсіну және бейнелеу.

Өзіңіздің әлеміңізді көрсету үшін бірнеше сурет түсіріңіз. Бұл суреттер сіздің өміріңіздегі маңызды құндылықтарды, күнделікті өмірді немесе сезімдеріңізді бейнелей алады.

Әрбір суретті түсіндіріп, оның сіз үшін маңыздылығын жазып алыңыз. Бұл жаттығу арқылы өз өміріңіздің мағынасын және ішкі дүниеңізді зерттей аласыз.

2. "Келешектегі мен" жаттығуы

Мақсаты: Болашаққа деген үміттер мен мақсаттарды визуализациялау.

Болашақтағы өзіңізді қалай көретініңізді бейнелейтін суреттер түсіріңіз. Бұл мақсаттарыңыз, армандарыңыз немесе өмірлік жоспарларыңыз туралы болуы мүмкін.

Суреттер арқылы болашаққа деген көзқарасыңызды айқындап, өзіңізді қалай көретініңізді білдіруге көмектеседі.

3. "Өткенге саяхат" жаттығуы

Мақсаты: Өткен сәттермен жұмыс жасау және еске алу.

Өміріңізде маңызды болып саналатын өткен оқиғалар немесе кезеңдер туралы суреттер түсіріңіз. Бұл өткендегі эмоцияларды немесе маңызды кезеңдерді көрсететін бейнелер болуы мүмкін.

Суреттерді талқылап, өткеннің сізге қандай әсері болғанын зерттеңіз. Бұл жаттығу өткенді түсініп, онымен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.

4. "Эмоцияларды бейнелеу" жаттығуы

Мақсаты: Эмоциялар мен сезімдерді көрнекі түрде білдіру.

Белгілі бір эмоцияны немесе сезімді (қорқыныш, қуаныш, қайғы, ашу, тыныштық және т.б.) бейнелейтін сурет түсіріңіз. Бұл сезімдерді нақты бір нысан, түс немесе композиция арқылы көрсетуге болады.

Сурет түсіргеннен кейін, қандай эмоцияларды бейнелегеніңізді түсініп, ол сезімдермен жұмыс жасаңыз.

5. "Менің кедергілерім" жаттығуы

Мақсаты: Қиындықтар мен кедергілерді зерттеу.

Өміріңізде кездескен қиындықтарды немесе кедергілерді бейнелейтін суреттер түсіріңіз. Бұл кедергілер физикалық, эмоциялық немесе психологиялық болуы мүмкін.

Суреттер арқылы сіздің кедергілеріңізді түсініп, олармен қалай жұмыс істеу керектігін анықтауға болады.

6. "Күннің жақсы жағы" жаттығуы

Мақсаты: Позитивті ойлау және өмірдің жақсы тұстарын көру.

Әр күн сайын өміріңіздегі жақсы сәттерді немесе қуанышты сәттерді бейнелейтін суреттер түсіріңіз.

Бұл жаттығу позитивті ойлауды дамытуға, өмірдің жақсы жақтарын бағалауға және стресстен шығуға көмектеседі.

7. "Менің өзгерісім" жаттығуы

Мақсаты: Өмірде болған өзгерістерді зерттеу.

Өміріңізде орын алған маңызды өзгерістерді немесе кезеңдерді бейнелейтін суреттер түсіріңіз. Бұл физикалық өзгерістер, психологиялық өзгерістер немесе қарым-қатынастардағы өзгерістер болуы мүмкін.

Суреттерді қарап, өзіңіздегі өзгерістерді түсініп, оларды қалай қабылдағаныңызды зерттеңіз.

8. "Тұрақтылық пен теңгерім" жаттығуы

Мақсаты: Тұрақтылық пен теңгерімді іздеу.

Тұрақтылық пен теңгерімді білдіретін суреттер түсіріңіз. Бұл бейнелер табиғаттың тыныш көріністері, симметриялы нысандар немесе өзіңізді теңгерімді сезінетін кездеріңіз болуы мүмкін.

Суретке қарап, өзіңізде қалай тыныштық пен баланс табуға болатынын ойлап көріңіз.

9. "Көлеңке мен жарық" жаттығуы

Мақсаты: Өзіңіздің қарама-қарсы жақтарыңызды зерттеу.

Өзіңіздің жарық (жақсы) және көлеңке (күрделі немесе теріс) жақтарыңызды бейнелейтін суреттер түсіріңіз. Бұл сіздің ішкі әлеміңіздегі екі түрлі аспектіні білдіруі мүмкін.

Суреттер арқылы өзіңіздегі оң және теріс жақтарды түсініп, оларды қалай қабылдайтыныңызды зерттеңіз.

10. "Өмірлік жол" жаттығуы

Мақсаты: Өмірдің кезеңдерін зерттеу.

Өміріңіздегі әртүрлі кезеңдер мен жолдарды бейнелейтін суреттер түсіріңіз. Бұл суреттер сіздің өсуіңізді, тәжірибелеріңізді немесе болашаққа деген көзқарасыңызды көрсетуі мүмкін.

Әр суретті талқылап, өмірлік жолыңызда қандай өзгерістер болды және олар сізге қандай сабақтар бергенін зерттеңіз.

Фотография терапиясының жаттығулары адамның сезімдерімен, эмоцияларымен жұмыс істеуге, өз өмірін тереңірек түсінуге және өзін-өзі көркемдік тұрғыдан білдіруге мүмкіндік береді. Әрбір жаттығу адамның психоэмоционалды жағдайын жақсартуға және өзін-өзі тануға көмектеседі.

Құм терапиясы

Баланың қиялын дамытуда, өзін-өзі дамытуда қазіргі замандағы жаңа технолоияның ерекше түрі бұл - құм терапиясы. Құммен жұмыс жасау баланы ашуға тез берілуден, жылауықтықтан, агрессиядан айықтырады және алдын-ала сақтайды.

Бала үшін әр өнердің түрі ерекше болғанымен, құммен сурет салу қай жағынан да тигізер пайдасы ерекше. Құм–тек баланы өнерге баулып қана қоймай, медициналық тұрғысынан да тиер көмегі ерекше. Қазіргі таңда, көпке таныла бастаған құм терапиясы да қарқын алып келе жатқаны баршаға мәлім.

Құм терапиясының мақсаты — адамның ішкі әлемін, эмоцияларын және психоэмоционалды жағдайын зерттеу және реттеу үшін құм мен құмдағы ойыншықтар немесе бейнелер арқылы шығармашылық әдістерді қолдану. Бұл терапевтік тәсіл адамның өзін-өзі білдіруіне, проблемалармен жұмыс істеуіне және психологиялық қиындықтарды жеңуге көмектеседі.

1. "Өмір жолы" жаттығуы

Мақсаты: Өмірдегі маңызды кезеңдерді немесе сәттерді бейнелеу.

Құмға жол немесе өз өміріңіздің картасын жасаңыз. Бұл жолда сіздің өміріңіздің маңызды оқиғаларын, шешімдерін, қиындықтарын және жетістіктерін бейнелейтін элементтерді қосыңыз.

Әрбір кезеңді түсіндіріп, ол кезеңнің сіздің өміріңізге қалай әсер еткенін талдаңыз. Бұл жаттығу өткенге деген көзқарасыңызды қайта қарауға және өміріңізді түсінуге көмектеседі.

2. "Менің ішкі әлемім" жаттығуы

Мақсаты: Өз ішкі сезімдерін және эмоцияларын бейнелеу.

Құмда әртүрлі пішіндер мен фигуралар арқылы ішкі әлеміңізді бейнелеңіз. Сіз өзіңізді қалай сезінесіз, қандай эмоциялар үстем болуы мүмкін, немесе қандай мәселелер мазалайтыны туралы ойлап көріңіз.

Бұл жаттығу арқылы сіз өз ішкі дүниеңізді зерттеп, эмоцияларыңызды түсінуге мүмкіндік аласыз.

3. "Қиындықтар мен кедергілер" жаттығуы

Мақсаты: Қиындықтар мен мәселелермен жұмыс жасау.

Құмда сіздің өміріңіздегі немесе қазіргі кезеңдегі кедергілер мен қиындықтарды бейнелейтін объектілерді жасаңыз. Мысалы, бұл жоғарыға қарай өскен тас, немесе қиындығы бар жол болуы мүмкін.

Содан кейін осы кедергілерді қалай жеңуге болатынын немесе оларға қалай қарсы тұруды жоспарлайтындығыңызды ойлаңыз. Бұл жаттығу адамның өз проблемаларына жаңа көзқараспен қарауына көмектеседі.

4. "Өткен мен болашақ" жаттығуы

Мақсаты: Өткенді түсініп, болашаққа үмітпен қарау.

Құмда өзіңіздің өткеніңіздің маңызды сәттерін бейнелеңіз, мысалы, өткен қиындықтар немесе қуанышты сәттер.

Сондай-ақ, болашақтағы армандарыңыз бен мақсаттарыңызды құмда бейнелейтін көріністер жасаңыз.

Бұл жаттығу өткенмен жұмыс жасауға, болашаққа деген үмітті қалыптастыруға және өзгерістерге дайын болуға мүмкіндік береді.

5. "Менің қорғанысым" жаттығуы

Мақсаты: Өз қорғанысын, ішкі күшін зерттеу.

Құмда өзіңізді қорғау немесе қиындықтардан сақтану үшін қолданатын қорғаныс жүйесін бейнелеңіз. Бұл сіздің ішкі күшіңізді немесе қорғаныш механизмдерін бейнелейтін элементтер болуы мүмкін.

Бұл жаттығу арқылы сіздің өзін-өзі қорғау қабілетіңізді және ішкі күшіңізді сезінуге көмектеседі.

6. "Қуаныш пен тыныштық" жаттығуы

Мақсаты: Қуанышты және тыныштықты сезіну.

Құмда өзіңізді қуанышты немесе тыныш сезінетін бейнелер мен пішіндер жасаңыз. Бұл табиғат элементтері, тыныш көл немесе күннің шығуы сияқты бейнелер болуы мүмкін.

Бұл жаттығу арқылы сіз өзіңізді тыныштандырып, жағымды эмоциялармен байланыс орнатуға көмектеседі.

7. "Менің үміттерім мен армандарым" жаттығуы

Мақсаты: Армандар мен болашаққа деген үміттерді зерттеу.

Құмда болашақтағы армандарыңызды, мақсаттарыңызды және үміттеріңізді бейнелейтін көріністер жасаңыз. Бұл сіздің үлкен мақсаттарыңызды немесе шағын күнделікті армандарыңызды білдіретін суреттер болуы мүмкін.

Бұл жаттығу сіздің өмірге деген көзқарасыңызды қайта бағалап, армандарыңызды жүзеге асыру үшін не қажет екенін түсінуге көмектеседі.

8. "Менің ішкі бейнем" жаттығуы

Мақсаты: Өзіңізді қалай көретініңізді немесе өз бейнеңізді анықтау.

Құмда өзіңіздің ішкі бейнеңізді жасаңыз. Бұл бейне сіздің ішкі сезімдеріңізді, өзіңізді қалай қабылдайтыныңызды немесе жеке тұлғаңызды бейнелейді.

Бұл жаттығу арқылы өзіңізді қабылдауды, өзіңізге деген сенімділікті дамытуға көмектеседі.

9. "Өмірлік теңгерім" жаттығуы

Мақсаты: Теңгерімді табу.

Құмда өміріңізде баланс пен тұрақтылықты білдіретін элементтер жасаңыз. Бұл өмірдің әртүрлі аспектілерінің — жұмыстың, отбасылық өмірдің, денсаулықтың және көңіл-күйдің теңгерімін табуға көмектеседі.

Бұл жаттығу арқылы өз өміріңізді теңдестіріп, ішкі тыныштық пен үйлесімділікті табуға бағыттайды.

10. "Менің болашағымның бейнесі" жаттығуы

Мақсаты: Болашаққа деген көзқарасты қалыптастыру.

Құмда өз болашағыңызды бейнелейтін пейзаж немесе көрініс жасаңыз. Бұл сурет сіздің болашақтағы өміріңіздің қандай болатынын, сіздің армандарыңыз бен мақсаттарыңызға жету жолын көрсететін болуы мүмкін.

Бұл жаттығу арқылы сіз өз болашағыңызға сеніммен қарай аласыз.

Құм терапиясының жаттығулары адамның өзін-өзі түсінуіне, эмоцияларымен жұмыс істеуіне және ішкі әлемімен байланысты тереңірек зерттеуге көмектеседі. Әрбір жаттығу адамның өзіндік дамуына, проблемаларын шешуіне және психоэмоционалды жағдайын реттеуге мүмкіндік береді.

Жануарлармен жұмыс терапиясы

«Жануарлармен жұмыс» терапиясы (анимал терапиясы немесе зоотерапия) — бұл адам мен жануар арасындағы қарым-қатынасты пайдаланып, адамның психоэмоционалды жағдайын жақсартуға бағытталған терапевтік әдіс. Жануарлармен жұмыс терапиясы адамға стресс пен алаңдаушылықты жеңуге, эмоциялық тұрақтылықты жақсартуға, өзін-өзі тануға және психоэмоционалды тұрғыдан оңалуға көмектеседі.

«Жануарлармен жұмыс» терапиясының мақсаты — жануарлармен қарым-қатынас жасау арқылы адамның психоэмоционалды жағдайын жақсарту, стресс пен алаңдаушылықты жеңу, әлеуметтік дағдыларды дамыту және өзін-өзі тану. Жануарлар өздерінің табиғи қасиеттерімен адамға жағымды әсер етіп, оның психологиялық саулығын қалпына келтіруге көмектеседі.

1. «Менің досым» жаттығуы

Мақсаты: Сенімділік пен эмоциялық қолдауды дамыту.

Жануарды (мысалы, ит немесе мысық) терең зерттеңіз, оның мінез-құлқын бақылап, оған қамқорлық көрсету арқылы өзара байланыс орнатыңыз.

Әрбір қатысушы жануармен өткізген уақытын сипаттап, жануардың өзі үшін қаншалықты маңызды екенін және қарым-қатынас орнату арқылы қандай сезімдер алғанын жазып шығады.

Бұл жаттығу адамға жануарлардың мінез-құлқын түсінуге, олардың тіршілігін қабылдауға және эмоциялық қолдау алуға көмектеседі.

2. «Жануармен серуендеу» жаттығуы

Мақсаты: Стрессті жеңу және сенімділікті арттыру.

Жануармен серуендеу — адамның жүйкесін тыныштандырып, ойлары мен сезімдерін жинақтауға көмектеседі. Итпен серуендеу кезінде адам табиғатқа шығуы мүмкін, бұл да психологиялық релаксацияға көмектеседі.

Жануармен серуендеуді өз-өзімен және жануармен тыныштықты сезіну үшін пайдаланыңыз. Серуен барысында адамның ойы мен сезімдері туралы ойлап, оларды ішкі монологқа айналдырып, жазып шығуға болады.

3. «Жануарға қамқорлық көрсету» жаттығуы

Мақсаты: Жауапкершілікті дамыту және сенімділік орнату.

Бұл жаттығуда адам жануарға күтім жасап, оны тамақтандыру, жуындыру, таза жер жасау секілді күнделікті міндеттерді орындайды.

Жануарға қамқорлық көрсету, жауапкершілік сезімін арттыруға және психологиялық тыныштыққа қол жеткізуге көмектеседі. Бұл жаттығу адамның өзін-өзі басқаруына да ықпал етеді.

4. «Жануардың көзқарасынан көріну» жаттығуы

Мақсаты: Эмпатия мен түсінік дағдыларын дамыту.

Адам жануардың мінез-құлқы мен көзқарасын түсінуге тырысып, оның орнына өз көзқарасын қойып көреді. Мысалы, иттің немесе жылқының сезімін сезіну арқылы адамның өз проблемаларын немесе эмоцияларын түсінуі мүмкін.

Бұл жаттығу адамға жануарлар дүниесін жаңа қырынан көруге, эмпатияны дамытып, өзін және басқаларды тереңірек түсінуге көмектеседі.

5. «Жануарға қарым-қатынас жасау» жаттығуы

Мақсаты: Қарым-қатынас дағдыларын дамыту.

Бұл жаттығу жануармен өзара байланыс орнатуға бағытталған. Адам өз сезімдерін немесе ойларын жануармен тілдесу арқылы сыртқа шығара алады. Мысалы, белгілі бір командаға жауап ретінде жануармен ойын немесе жаттығу жасау.

Жануармен қарым-қатынас жасау арқылы адам өз эмоцияларымен жұмыс істейді, сенімділікті дамытады және қарым-қатынас дағдыларын жетілдіреді.

6. «Жануардың мінез-құлқын зерттеу» жаттығуы

Мақсаты: Мінез-құлықты бақылау және реакцияларды түсіну.

Жануарлардың мінез-құлқын бақылап, олардың іс-әрекеттерін түсінуге тырысыңыз. Мысалы, иттің көңіл-күйін немесе жүріс-тұрысын бақылап, оның қандай сезімде екенін анықтаңыз.

Осы бақылауларды жазып, жануардың көңіл-күйін және мінез-құлқындағы өзгерістерді талқылау арқылы өзіңіздің сезімдеріңіз бен эмоцияларыңызды түсініңіз.

7. «Жануармен ойын» жаттығуы

Мақсаты: Стресс пен алаңдаушылықты жеңу.

Итпен немесе басқа жануармен түрлі ойындар ойнау — адамның көңіл-күйін көтеруге және жүйке жүйесін тыныштандыруға көмектеседі.

Жануармен ойнау арқылы адам қиялдарын іске қосып, қиындықтардан уақытша босап, ішкі тыныштық пен көңіл-күйін жақсарта алады.

8. «Жануарлар арқылы өзіммен жұмыс жасау» жаттығуы

Мақсаты: Өзін-өзі тану және ішкі проблемалармен жұмыс істеу.

Адам өз жануарымен жеке сеанс жүргізіп, жануарды мінез-құлқына қарап, оның адаммен қалай қарым-қатынас жасайтынын түсінеді. Сонымен қатар, жануармен әрекет ету арқылы адамның өз эмоцияларымен жұмыс жасауға мүмкіндік туады.

Бұл жаттығу адамға өзіне қатысты тереңірек түсінік алуға және ішкі сезімдермен жұмыс істеуге көмектеседі.

9. «Мен және менің жануарыма арналған армандар» жаттығуы

Мақсаты: Өзін-өзі түсіну және мақсат қою.

Бұл жаттығуда адам өз армандары мен мақсаттарын жануар арқылы бейнелейді. Мысалы, өзінің болашақтағы мақсаттарын иттің немесе басқа жануардың мінез-құлқы мен әрекеті арқылы сипаттай алады.

Бұл жаттығу адамның өз мақсаттарына деген көзқарасын қалыптастыруға және өз өмірін жақсарту үшін қандай әрекеттер жасай алатындығын түсінуге мүмкіндік береді.

Жануарлармен жұмыс терапиясы адамның психоэмоционалды саулығын жақсартуға, өзін-өзі түсінуге және ішкі теңгерімін табуға мүмкіндік береді. Жануарлармен қарым-қатынас жасау арқылы адамдар өзіне сенімділікті арттырып, стресстен арылу, тыныштық пен эмоционалдық қолдау таба алады.

Дыбыспен жұмыс терапиясы

«Дыбыспен жұмыс» терапиясы — бұл дыбыстар, әуендер, музыка және табиғат дыбыстары арқылы адамның психоэмоционалды және физикалық денсаулығын жақсартуға бағытталған терапевтік әдіс. Дыбыстардың немесе музыканың адамның миына және денесіне әсері үлкен. Бұл терапия әдісі адамның эмоцияларымен жұмыс істеу, күйзелісті жеңу, зейінін шоғырландыру және жалпы психоэмоционалды күйін жақсарту үшін қолданылады.

«Дыбыспен жұмыс» терапиясының мақсаты – адамның психоэмоционалды жағдайын жақсарту, стресстен арылту, релаксация мен тыныштықты қолдау, сондай-ақ, эмоционалдық және психологиялық жағдайды реттеу. Бұл терапияның басты мақсаты – дыбыстардың, әуендердің және музыканың көмегімен адамның ішкі күйін өзгерту, эмоцияларды басқару және жалпы психологиялық әл-ауқатты жақсарту.

1. «Табиғат дыбыстарымен релаксация» жаттығуы

Мақсаты: Стресс пен алаңдаушылықты жеңу, релаксацияны тереңдету.

Бұл жаттығуда қатысушыларға табиғаттың тыныштандыратын дыбыстарын (жаңбырдың сылдыры, толқындардың дыбысы, орман дыбыстары) тыңдау ұсынылады.

Тыңдау барысында денені босаңсытып, терең тыныс алу керек. Әрбір тыныс шығарған сайын денедегі кернеуді жеңілдетуге назар аудару керек.

Қатысушылар өз эмоцияларын сезініп, дыбыстар арқылы ішкі тыныштық пен тепе-теңдікті табуға тырысады.

2. «Әуенмен эмоцияларды білдіру» жаттығуы

Мақсаты: Эмоцияларды басқару және оларды шығаруға көмектесу.

Қатысушыларға әртүрлі музыкалық шығармалар тыңдатылып, олардың ішкі сезімдері мен эмоциялары туралы жазба жасауды сұрайды.

Әр әуеннің қатысушыға қалай әсер еткенін талқылап, музыка арқылы өзін-өзі түсінуге тырысу керек.

Бұл жаттығу арқылы адамның өз эмоцияларына деген түсінігі артады және оларды білдіру дағдылары дамиды.

3. «Дыбыстарды бақылау» жаттығуы

Мақсаты: Зейін мен концентрацияны арттыру.

Қатысушыларға айналасындағы дыбыстарды бақылап, олардың қайдан келіп жатқанын анықтауға тырысу тапсырылады.

Бұл жаттығу адамның зейінін күшейтеді, қоршаған ортаға назар аударуға және өз ойларын бір арнаға шоғырландыруға көмектеседі.

Қатысушыларға дыбыстарға терең зейін қойып, әр дыбыстың адамға қалай әсер ететінін сезіну ұсынылады.

4. «Әуендермен байланыс орнату» жаттығуы

Мақсаты: Ішкі теңгерімді қалпына келтіру, эмоциялармен жұмыс істеу.

Қатысушыларға бірнеше әуеннің әртүрлі стильдерінен бірін таңдап, оны тыңдай отырып, өз сезімдерін байқап көру ұсынылады.

Әуеннің қарқыны мен тыныштық деңгейіне қарай адамның эмоциялары мен денесінің қалай өзгеретінін байқауға тырысу керек.

Осыдан кейін өз сезімдері мен ойларын жазып, музыкамен байланыс орнату туралы ой бөліседі.

5. «Тыныс алу және дыбыспен синхрондау» жаттығуы

Мақсаты: Терең релаксация, тыныс алу мен дауыс үйлесімділігін дамыту.

Қатысушыларға тыныс алу мен дауыс шығаруды бір-біріне синхрондау тапсырылады. Мысалы, терең тыныс алу кезінде ішкі үнді шығару немесе дауыс шығару арқылы релаксацияға жету.

Бұл жаттығу арқылы адамның тыныс алу процесі мен дауыс үйлесімділігі жақсарады, бұл күйзеліс пен алаңдаушылықты жеңуге ықпал етеді.

6. «Дыбыстарды қабылдау және көркем бейнемен толықтыру» жаттығуы

Мақсаты: Сезімдерді сыртқа шығару, шығармашылықты дамыту.

Қатысушыларға белгілі бір дыбысты тыңдау ұсынылады (мысалы, барабанның соққысы, су ағысының дыбысы, құстардың әні).

Осы дыбысқа сәйкес шығармашылық бейнелер немесе ойлар жасау керек. Мысалы, дыбысты тыңдап отырып, сол дыбысқа сәйкес келетін бейне мен эмоцияны сипаттау.

Бұл жаттығу адамның шығармашылық тұрғыдан өзін білдіруіне және дыбыстарды сыртқы әлеммен байланыстыруға көмектеседі.

7. «Дыбыстар арқылы менталды бейнелерді құру» жаттығуы

Мақсаты: Эмоцияларды және ойларды айқындау, терең ішкі жұмыс жасау.

Қатысушыларға белгілі бір әуен немесе дыбыс тыңдатып, оның негізінде менталды бейнелер мен суреттер жасау ұсынылады.

Дыбыстар адамның ішкі дүниесін ашуға көмектесіп, оның эмоциялары мен ойларын анықтауға мүмкіндік береді. Бұл жаттығу адамның ішкі әлемімен жұмыс жасауға көмектеседі.

8. «Дыбысқа реакция» жаттығуы

Мақсаты: Жауапкершілік сезімін дамыту, өз эмоцияларымен жұмыс істеу.

Қатысушылар әртүрлі дыбыстарға жауап ретінде белгілі бір іс-әрекеттерді орындауы керек. Мысалы, белгілі бір музыканың әуенімен би билеу немесе қарқынды дыбыспен өз сезімдеріне байланысты әрекет ету.

Бұл жаттығу адамның дыбысқа қалай реакция жасайтынын, эмоцияларын басқаруға және өз ойларын дұрыс бағыттауға үйретеді.

Қорытынды: Дыбыспен жұмыс терапиясы адамның психоэмоционалды жағдайын реттеуге, релаксация мен тыныштықты қолдауға, сондай-ақ зейін мен концентрацияны дамытуға көмектеседі. Дыбыстар мен музыка адамның ішкі әлемімен байланыс орнатуға, эмоцияларды тануға және өзін-өзі түсінуге мүмкіндік береді.

«Дизайн және креативті жазу» терапиясы

«Дизайн және креативті жазу» терапиясы — бұл шығармашылық және жазу процесін қолдана отырып, адамның психоэмоционалды күйін жақсартуға, өзін-өзі тануға және тұлғалық дамуға бағытталған терапевтік әдіс. Бұл терапия түрі жазу, сурет салу, дизайн жасау және шығармашылық жұмыс арқылы адамның ішкі әлемімен байланыс орнатуға, эмоцияларды өңдеуге және стрессті жеңуге көмектеседі.

«Дизайн және креативті жазу терапиясының» мақсаты — адамның психоэмоционалды күйін жақсарту, өз-өзімен байланыс орнату және шығармашылық процесс арқылы ішкі дүниесін түсіну. Бұл терапия адамның өзін-өзі тануына, эмоцияларды сыртқа шығаруға және тұлғалық дамуға бағытталған. Сонымен қатар, креативті жазу мен дизайн әдістері адамның стрессті жеңуіне, ішкі қайшылықтарды шешуіне және жеке өміріндегі қиындықтарды жеңуге көмектеседі.

1. «Менің арманым» жазу жаттығуы

Мақсаты: Болашақтағы мақсаттар мен армандарды анықтау, тұлғалық даму.

Қатысушылардан болашақта өздері қандай адам болғысы келетінін және өмірде не істегісі келетінін жазуды сұраңыз.

Әрбір нақты мақсатты сипаттап, ол үшін қандай қадамдар жасау керектігін ойластыру ұсынылады.

Бұл жаттығу адамға өз арманын нақтылай түсіп, оған қол жеткізу жолдарына назар аударуға мүмкіндік береді.

2. «Өмірдегі маңызды кезеңдер» жазу жаттығуы

Мақсаты: Өмір жолын талдау, өзін-өзі түсіну.

Қатысушыларға өмірлерінде олар үшін ең маңызды болып табылатын оқиғаларды жазыңыз.

Осы кезеңдер арқылы адам өміріндегі өзгерістерді қалай қабылдағанын, қандай шешімдер қабылдағанын және оларды қалай сезінгенін түсінеді.

Жаттығу адамның өткенін қайта қарауға және оның өміріндегі маңызды сәттерді түсінуге көмектеседі.

3. «Сенімді серіктес» жазу жаттығуы

Мақсаты: Эмоцияларды өңдеу, қарым-қатынас дағдыларын дамыту.

Қатысушыларға өз сезімдерін білдіру үшін сенімді серіктеске жазатын хат жазуды сұраңыз.

Бұл хатта адам өз сезімдері мен ойларын ашық әрі еркін жазуға тырысады.

Жаттығу адамның өз эмоцияларын түсінуге және сыртқа шығаруға көмектеседі.

4. «Менің идеалды әлемім» дизайн жаттығуы

Мақсаты: Ішкі тыныштықты табу, шығармашылықты дамыту.

Қатысушыларға өздерінің идеалды әлемін жасау үшін түрлі материалдарды (қағаз, маркерлер, түрлі түсті бояулар) қолдануды ұсыныңыз.

Бұл жаттығу барысында адамдар өздерінің армандары мен қиялдарын визуалды түрде көрсетеді, бұл оларға ішкі тыныштық пен тепе-теңдікті табуға көмектеседі.

Әрбір қатысушы жұмысына байланысты жеке талдау жасайды.

5. «Қазір мен қандай адаммын?» жазу жаттығуы

Мақсаты: Өз-өзімен байланыс орнату, өзін-өзі тану.

Қатысушылар өздерін қазіргі уақытта қандай адам ретінде сипаттайтындығы туралы жазу керек. Олар өздерінің күшті және әлсіз жақтарын, жетістіктері мен қиындықтарын жазады.

Осы жаттығу арқылы адам өз жағдайын тереңірек түсінеді және өзін-өзі бағалауды арттырады.

6. «Менің мақсатым» коллажы

Мақсаты: Мақсат қою және оған қол жеткізу жолдарын жоспарлау.

Қатысушылар журналдардан суреттер, сөздер немесе фразаларды қиып алып, өз мақсаттарына қатысты коллаж жасайды.

Бұл жаттығу адамның болашаққа деген көзқарасын анықтап, қандай мақсаттарға жету үшін жұмыс істеу керектігін нақтылай түседі.

7. «Менің қорқынышым» жазу жаттығуы

Мақсаты: Эмоцияларды сыртқа шығару, ішкі қорқыныштармен жұмыс істеу.

Қатысушылар өздерінің қорқыныштары мен алаңдаушылықтарын жазбаша түрде сипаттайды.

Бұл жаттығу адамның қорқыныштарын түсінуге және оларды жеңудің жолдарын іздеуге көмектеседі.

Одан кейін қатысушыларға жазғандарын талдап, қорқыныштың алдын алу немесе олармен қалай күресуге болатыны туралы ойланып, шешімдер ұсыну ұсынылады.

8. «Табиғаттың кереметтері» дизайн жаттығуы

Мақсаты: Релаксация, тыныштық табу.

Қатысушыларға табиғаттың әдемі көріністері мен сұлулығын бейнелейтін коллаж немесе сурет салуды ұсыныңыз.

Табиғат элементтерімен жұмыс істеу арқылы адам ішкі тыныштыққа, көңіл күйін жақсартуға және стресстен арылуға мүмкіндік алады.

9. «Менің болашақтағы менім» жазу жаттығуы

Мақсаты: Болашаққа көзқарасты қалыптастыру, өзін-өзі дамыту.

Қатысушылар болашақта өздерін қалай көреді, қандай адам болғысы келетінін жазады.

Олардың өмірінде қандай өзгерістер орын алуы тиіс екендігі және олар қандай қадамдар жасау керектігін анықтауға тырысады.

Бұл жаттығу адамның болашаққа деген көзқарасын, мақсаттарын анықтап, оған жету үшін жоспар құруға көмектеседі.

10. «Өмірдің мағынасы» креативті жазу жаттығуы

Мақсаты: Өмірдің мәнін түсіну, философиялық ойлану.

Қатысушылар өздерінің өміріндегі маңызды құндылықтарды сипаттайды. Олар өмірдің мағынасы туралы өз ойларын жазып, не үшін өмір сүретінін анықтайды.

Жаттығу адамның өмірге деген көзқарасын кеңейтеді, өз өмірін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.

Қорытынды: «Дизайн және креативті жазу терапиясының» жаттығулары адамға өз сезімдері мен ойларын сыртқа шығаруға, өзін-өзі тануға және ішкі дүниесін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Бұл жаттығулар психоэмоционалды күйді жақсартып, шығармашылық қабілеттерді дамытуға ықпал етеді, сондай-ақ тұлғалық дамуға жол ашады.

Мандала терапиясы

Мандала терапиясы — бұл психотерапевтік әдіс, ол мандала (дөңгелек формадағы өнер туындысы) жасау мен оны талдау арқылы адамның психоэмоционалды жағдайын жақсартуға және ішкі әлемін түсінуге көмектеседі. Мандала — үнді мәдениетінен шыққан, әлемнің үйлесімділігін және адамның ішкі тепе-теңдігін бейнелейтін символдық дөңгелек. Бұл терапия өнер мен медитацияны біріктіріп, адамның шығармашылық мүмкіндіктерін ашуға және психологиялық проблемаларды шешуге бағытталған.

Мандала терапиясының мақсаты — адамның психоэмоционалды күйін жақсарту, ішкі үйлесімділікке қол жеткізу және өзін-өзі түсіну. Мандала — адам санасының бейнеленген символы болып табылатын дөңгелек форма, ол адамның ішкі әлемін, эмоцияларын және ойларын бейнелеуге көмектеседі.

1. «Өмірлік кезеңдер» мандаласы

Мақсаты: Өмір жолын бейнелеу, өткен мен болашақты түсіну.

Қатысушыларға бос дөңгелек пішін беріледі, оны өмірінің әртүрлі кезеңдерін көрсету үшін толтырады.

Жұмыс жасау кезінде әртүрлі түстер мен пішіндер арқылы өздерінің өткен кезеңдерін, қазіргі жағдайын және болашақ үміттерін бейнелейді.

Осы жаттығу адамның өміріндегі маңызды кезеңдерді көрнекі түрде түсінуге және оларды бағалауға көмектеседі.

2. «Менің ішкі әлемім» мандаласы

Мақсаты: Өзін-өзі түсіну, ішкі сезімдерді бейнелеу.

Қатысушылар өздерінің ішкі сезімдерін, эмоцияларын немесе күйін мандала арқылы бейнелейді.

Олар әртүрлі түстер мен пішіндерді таңдап, қандай эмоциялар немесе жағдайлар өзін мазалап жүргенін көрсетуі керек.

Бұл жаттығу адамның өзін-өзі тануына және ішкі күйін түсінуге көмектеседі.

3. «Менің күшім» мандаласы

Мақсаты: Өзін-өзі бағалау, ішкі күшті сезіну.

Қатысушылар өздерінің күшті жақтарын, жетістіктерін немесе жеке қасиеттерін бейнелейтін мандала жасайды.

Мандалада адамның ең күшті қасиеттерін, өмірде алдына қойған мақсаттары мен табыстарын көрсетуге болады.

Бұл жаттығу адамның өзіне деген сенімін арттырады және өзін-өзі бағалауды жақсартады.

4. «Сенімді серіктес» мандаласы

Мақсаты: Қарым-қатынас дағдыларын дамыту, сенім сезімін арттыру.

Қатысушылар өздерінің өміріндегі маңызды, сенімді серіктесін бейнелейтін мандала жасайды.

Бұл жаттығу арқылы адам өзара қарым-қатынастарды түсінуге, олардағы сенімділікті арттыруға және тұлғалық байланыстарын жақсартуға көмектеседі.

5. «Табиғат және мен» мандаласы

Мақсаты: Табиғатпен байланыс орнату, тыныштық табу.

Қатысушылар табиғаттың элементтерін (таулар, ағаштар, теңіз, аспан, күн, т.б.) мандала арқылы бейнелейді.

Бұл жаттығу адамға табиғатпен тереңірек байланыс орнатуға, тыныштық пен үйлесімділік табуға көмектеседі.

Мандаладағы табиғи элементтер адамның ішкі әлемімен үндесіп, релаксацияны күшейтеді.

6. «Өмірлік мақсаттар» мандаласы

Мақсаты: Мақсат қою, болашаққа бағытталған жоспарлар.

Қатысушылар өздерінің өмірлік мақсаттарын бейнелейтін мандала жасайды.

Әр мақсатты белгілеу және оған жету жолдарын көрсету арқылы, адам болашаққа деген көзқарасын және жоспарларын анықтай алады.

Бұл жаттығу адамның болашаққа деген сенімін нығайтып, оны алға қарай қозғауға ынталандырады.

7. «Менің қорқынышым» мандаласы

Мақсаты: Қорқыныштармен жұмыс істеу, оларды жеңу.

Қатысушылар өздерінің қорқыныштарын немесе алаңдаушылықтарын бейнелейтін мандала жасайды.

Бұл жаттығу қорқыныштың көрінісін түсінуге, оны қабылдауға және одан арылудың жолдарын іздеуге көмектеседі.

Мандала жасау арқылы қатысушылар өздерінің қорқыныштарын сыртқа шығарып, олармен жұмыс істей алады.

8. «Қазіргі мен» мандаласы

Мақсаты: Өзін-өзі қабылдау, бүгінгі күнмен үйлесімділік.

Қатысушылар қазіргі уақытта өздерін қалай сезінетінін бейнелейтін мандала жасайды.

Бұл жаттығу адамға қазіргі жағдайын түсінуге, өзіндегі күшті және әлсіз жақтарды қабылдауға көмектеседі.

Мандала жасаған кезде, әрбір элемент адамның ішкі күйін көрсетеді.

9. «Жаңа бастаулар» мандаласы

Мақсаты: Өмірдегі жаңа бастамаларды қабылдау, өзгерістерге дайын болу.

Қатысушылар өз өміріндегі жаңа бастамаларды, өзгерістерді бейнелейтін мандала жасайды.

Бұл жаттығу адамның өзгерістерге дайын болуына және жаңашылдықты қабылдауға көмектеседі.

Жаттығу жаңа мүмкіндіктер мен болашаққа деген үміттерді бейнелеуге бағытталған.

10. «Тыныштық пен медитация» мандаласы

Мақсаты: Релаксация, медитация арқылы тыныштық табу.

Қатысушыларды тыныш орынға орналастырып, көздерін жұмып, ішкі тыныштық табуға бағыттайды.

Олар мандала жасау арқылы тек тыныштықты сезініп, өз эмоцияларын білдіреді.

Бұл жаттығу адамның психоэмоционалды жағдайын тұрақтандыруға, тыныштық пен тепе-теңдікті қалпына келтіруге көмектеседі.

Қорытынды:
Мандала терапиясының жаттығулары адамның ішкі әлемін түсінуге, өз эмоцияларымен жұмыс істеуге, өзін-өзі тануға және психоэмоционалды күйін жақсартуға бағытталған. Осы жаттығулар арқылы қатысушылар өздерінің ішкі мәселелерін шешуге және өмірдегі жаңа көзқарасты қалыптастыруға мүмкіндік алады.

Кино терапиясы

Кино терапиясы — бұл психотерапевтік әдіс, онда фильмдер мен кино көріністері адамның психоэмоционалды жағдайын талдау және өңдеу үшін қолданылады. Кино терапиясы адамның ішкі дүниесін түсінуге, эмоцияларын басқаруға, жеке мәселелерді шешуге және өзін-өзі тануға бағытталған тәсіл. Бұл әдіс адамға фильмдер арқылы өзін-өзі көрсету, түрлі өмірлік жағдайларға жаңа көзқараспен қарау және терең эмоционалды өзгерістерге қол жеткізуге көмектеседі.

Кино терапиясының мақсаты — адамның психоэмоционалды жағдайын жақсарту, ішкі әлемін түсіну, жеке мәселелерді шешу және өзін-өзі тануға көмектесу. Кино терапиясы кинотуындыларды пайдалану арқылы адамға оның сезімдері, ойлары, тәжірибелері және өмірлік жағдайлары туралы тереңірек ойланып, олармен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.

1. Фильмді көру және эмоцияларды талдау

Мақсаты: Эмоцияларды өңдеу және түсіну.

Қатысушыларға фильм көрсетіледі, оның барысында олар қандай эмоциялар сезінгенін, қандай сәттер оларға әсер еткенін түсінуі керек.

Фильм аяқталғаннан кейін, қатысушылар өз сезімдері туралы талқылайды. Нақты сұрақтар қойылады: «Фильмді көргенде қандай эмоциялар туындады?», «Қандай кейіпкермен өзіңізді байланыстыра аласыз?», «Фильмнің қандай сәті сіз үшін ерекше болды?» деп сұралады.

Бұл жаттығу адамның эмоцияларымен жұмыс істеуге және оларды саналы түрде түсінуге көмектеседі.

2. Кейіпкерді таңдау және оның орнына ену

Мақсаты: Өз ішкі жағдайын түсіну, қарым-қатынасты жақсарту.

Қатысушыларға фильмнен бір кейіпкерді таңдап, оның сезімдері мен әрекеттерін өздерімен байланыстырып көріп, оны өз көзқарасымен талдауға тапсырма беріледі.

Қатысушылар осы кейіпкердің мінез-құлқын, шешімдерін, сезімдерін өз өмірінде қалай қолдануға болатындығын талқылайды.

Бұл әдіс өзіне деген сенімділікті арттырады және әртүрлі өмірлік жағдайлардағы шешімдерді қарастыруға мүмкіндік береді.

3. Рөлдік ойындар (Фильмнің кейбір сценаларын қайта жасау)

Мақсаты: Өмірлік дағдыларды дамыту, эмоциялармен жұмыс.

Қатысушылар фильмнің белгілі бір сценасын немесе маңызды сәтін қайта жасап көреді, бірақ әрқайсысы өзіне ұнайтын рөлді таңдайды.

Мысалы, фильмде қиын таңдау жасайтын кейіпкердің орнына еніп, әрбір қатысушы өзі шешім қабылдайды.

Бұл әдіс қатысушылардың өмірдегі қиындықтарды шешу жолдарын көрнекі түрде түсінуге көмектеседі.

4. Фильмнің финалын өзгерту

Мақсаты: Өмірдегі өзгерістерді қабылдау және басқару.

Қатысушылар фильмнің соңын өз қалаулары бойынша өзгертуі керек. Олар фильмдегі басты кейіпкердің әрекеттерін, шешімдерін қалай өзгертер еді деп ойлайды.

Осы арқылы қатысушылар өз өміріндегі қиын жағдайларды қалай өзгертетінін, қандай шешімдер қабылдайтынын тереңірек түсінеді.

Бұл жаттығу адамның өз өміріндегі өзгерістерді қабылдауға және шығармашылық тұрғыдан оларды шешуге ынталандырады.

5. «Кино портреті» жаттығуы

Мақсаты: Өзекті мәселелер мен ішкі күйді түсіну.

Қатысушылар өздеріне сәйкес фильм кейіпкерін таңдап, сол кейіпкердің өмірін, сезімдерін, мақсаттарын зерттейді.

Олар таңдаған кейіпкерді «портрет» ретінде суреттейді немесе сипаттап береді. Осы арқылы өздерін сол кейіпкермен байланыстырып, ішкі эмоциялар мен мәселелер туралы ойлануға мүмкіндік алады.

Бұл жаттығу адамның өз ішкі әлемін көрнекі түрде түсінуге көмектеседі.

6. Кино арқылы тұжырымдама жасау

Мақсаты: Тақырыпты терең түсіну және мәнін анықтау.

Қатысушылар белгілі бір фильмнің тақырыбы мен мазмұнын талқылап, онда қандай моральдық құндылықтар немесе сабақтар бар екенін анықтайды.

Одан кейін олар осы тақырып бойынша өздерінің өмірінде ұқсас жағдайларға қалай әрекет ететінін ойлап, кино арқылы алған сабақтарын өз өмірінде қолдануға тырысады.

Бұл жаттығу адамның өміріне жаңа көзқарас қалыптастыруға көмектеседі.

7. Сенімдер мен көзқарастарды талқылау

Мақсаты: Сенім жүйесін тексеру, өзгерістерді қабылдау.

Қатысушылар фильмде көрсетілген кейіпкерлердің сенімдері мен өмірлік көзқарастарын талдайды. Олар осы сенімдер мен көзқарастардың өмірдегі шынайы мәні мен олардың өз өміріне қалай әсер ететінін бағалайды.

Осы жаттығу арқылы қатысушылар өздерінің сенімдерін талдайды және өмірлік ұстанымдарын қайта қарауға мүмкіндік алады.

8. Кино күнделігі

Мақсаты: Эмоциялармен жұмыс жасау, өзін-өзі тану.

Қатысушылар әр фильмнен кейін кино күнделігін жүргізеді. Олар көрген фильмді, оған деген әсерін және фильмнің қандай эмоциялар мен ойлар туғызғанын жазады.

Бұл әдіс адамның өз эмоцияларымен жұмыс істеуін жеңілдетіп, оның өзін-өзі тереңірек түсінуіне көмектеседі.

9. Фильмнен шабыт алып, шығармашылық жасау

Мақсаты: Шығармашылық ойлауды дамыту, ішкі әлемді түсіну.

Қатысушылар фильмнің әсерінен өздеріне шабыт алып, қысқа әңгіме, өлең немесе сурет салады.

Бұл жаттығу адамның шығармашылық қабілеттерін ашуға және эмоцияларын бейнелеуге көмектеседі.

10. Фильмнің оқиғаларына өзін-өзі салыстыру

Мақсаты: Өмірлік жағдайларды қайта қарау.

Қатысушылар өздерінің өмірлерінде фильмде көрсетілген оқиғаларға ұқсас жағдайлар бар ма екенін талқылайды.

Олар осы фильм арқылы өз өміріндегі өзгерістерге дайын болу, дұрыс шешімдер қабылдау бойынша ой салады.

11. «Әке ,тоқта»

( Қысқа метражды мотиватциялық фильм)

8-сабақ

Мақсаты: кинода қандай жағдай болсын, тығырықтан шығу үшін өзіңе өзін

сеніп, ақылдылыққа жол беріп жақсы қадамға талпыну. Дәл осындай жағдайлар

болып жатса,нестеу керек екенін білесін,өмірің жарқын болмақ.

Нұсқаулық: кинодан кейін әр жасөспірімге ақ бет пен қаламсап

беріледі.Кинодағы жағдайлар өмірлерінде кездескен болса ақ бетке түсіреді

және психологпен жеке талдайды.

Талдау:

- Бүгінгі сабақта не түсіндіңіздер?

- Не қыйынға соқты?

- Осы кинодағы жағдайлардың қайсысы сіздің өмірлеріңізде кездесті?

Қорытынды:
Кино терапиясының жаттығулары адамның психоэмоционалды жағдайымен жұмыс істеуге, өзін-өзі түсінуге және ішкі мәселелерін шешуге бағытталған. Бұл әдіс адамның шығармашылық қабілеттерін ашады, өз сезімдерімен байланыс орнатуға және өмірдегі қиындықтарды жеңу үшін жаңа тәсілдер табуға көмектеседі.

Ертегі терапия

«Кол

Ертегі терапиясының мақсаты — адамның ішкі әлемін түсініп, эмоцияларын өңдеу, қиындықтармен күресу және психоэмоционалды жағдайын жақсарту. Бұл әдіс баланың немесе ересектің өз проблемаларын ертегілер арқылы шешуіне көмектеседі, сонымен қатар олардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға, стрессті жеңуге және өзін-өзі тануға мүмкіндік береді.

«Ертегі терапиясы» – психотерапияның құрамдас бөлігі. Баланың ертегі сюжетіне әсерленуі, кейіпкердің қиыншылықтарына алаңдауы оның келешекте өз алдында пайда болатын кедергілерден қиналмай өтуіне іштей дайындығын туындатады. Практикалық психологияның «ертегі терапия» бағыты – баланың жақсылық пен жамандықты айыруына, мінез-құлықтық стереотиптерді тануына көмектесіп, адамдардың өмірде алдынан шығатын сан түрлі қиыншылықты ең соңында жеңе аларына деген сенімін нығайтады. «Ертегі терапиясын» адамның рухани жан дүниесіне үйлесе отырып тәрбиелейді. Көптеген адамдар «ертегі терапиясын» балалармен ғана жүргізу керек деп айтады. Соның ішінде мектеп жасына дейінгі балалармен. Бірақта, психологиялық қызмет барысында «ертегі терапиясын» қолданғанда адамның жасы мүлдем шектелмейді. Ертегі – баланы тәрбиелеуге арналса, «ертегі терапиясы» сол тәрбие арқылы баланы жөнге салу, онын көзқарасын бағдарлау және ішкі әлемінен хабардар болу тәсілдері.

«Ертегі терапиясы» арқылы сенімсіз, агрессивті, қорқынышы басым балалармен жұмыс істеуге болады, олармен: ұят, өтірік, кінәні сезіну және т.б. қиындықтарда қолданылады. Сонымен қатар, «ертегі терапия» үдерісі балаға өз қиындықтарын түсінуге, талқылауға және де сол қиындықтарды шешудің түрлі жолдарын көруге мүмкіндік береді.

Ертегі терапиясының мақсаты — адамның ішкі әлемін түсініп, эмоцияларын өңдеу, қиындықтармен күресу және психоэмоционалды жағдайын жақсарту. Бұл әдіс баланың немесе ересектің өз проблемаларын ертегілер арқылы шешуіне көмектеседі, сонымен қатар олардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға, стрессті жеңуге және өзін-өзі тануға мүмкіндік береді.

1.«Қиын жағдайда не үйренеміз?»

«Екі дос пен аю»

Мақсаты: Жасөспірімдердің қиын жағдайлардың әсерін саралау мүмкүндіктері.

Ертегі тыңдау

Бір күні екі дос орманда келе жатады. Кенеттен алдарынан бір аю шыға келеді. Сол кезде біреуі қаша жөнеледі, екіншісі талға өрмелеп жасырынып қалады. Қашқан жігіт ортада қалып кетеді. Алайда, не істерін білмей тұрғанда: "Өлген адам сияқты жерге етпетіммен жата қалсам, бәлкім құтылып кетермін" деп жерге жата қалады. Аю келіп оны иіскелей бастағанда демін жұтып, дем алмай жатады. Аю кеткен соң талға өрмелеп кеткен досы төмен түсіп, досының қасына келіп, күліп: "Айтшы ал, аю сенің құлағыңа не деп сыбырлады?" - дейді.

Сонда досы: "Досына қауіп-қатер төніп тұрғанда қашып кеткен адамдардан сақтану керегін, айтты", - дейді.

Талдау :

Бүгінгі сабақта не түсіндіңдер?

Не қиынға соқты?Не қызықты?Не нәрсені үйрендіңдер?

Сабақтың рефлексиясы

Менің бұл сабақтан алған тәлімім...

Маған ұнағаны...

Маған ұнамағаны...

Менің естігім, білгім, жасағым келгені...

ыс

2.Ертегі кейіпкерлері арқылы рөлге кіру

Мақсаты: Өз-өзін тану, эмоцияларды шығару, рөлдік ойындар арқылы әлеуметтік дағдыларды дамыту.

Жаттығу сипаттамасы: Қатысушыларға белгілі бір ертегі кейіпкерінің рөлі беріледі, мысалы, батыр, зұлым пері немесе дана әже. Әрбір қатысушы өз кейіпкерінің мінез-құлқын, эмоцияларын және әрекеттерін көрсетеді. Бұл жаттығу тұлғалық және эмоциялық жағдайлармен жұмыс істеуге көмектеседі.

Мысалы: Қатысушыларға "Аққұбалықтың" ертегісінен кейіпкерлерді таңдап, олардың орнын алмастыруды сұрау. Балалар немесе ересектер осы кейіпкерлердің сезімдерін және әрекеттерін көрсетеді.

3.Ертегіні жазу

Мақсаты: Қиял мен шығармашылықты дамыту, ішкі эмоцияларды шығаруға көмектесу.

Жаттығу сипаттамасы: Қатысушы өзіне ұнаған ертегінің сюжеті мен кейіпкерлерін таңдайды және оны қайта жазады немесе жаңа ертегі құрастырады. Бұл жаттығу арқылы қатысушы өзінің проблемаларына жаңа көзқараспен қарауға мүмкіндік алады.

Мысалы: Балаларға «Жоғалған қаз» атты ертегісін қайта жазуды немесе «Жаңа дос» тақырыбында ертегі құрастыруды сұрау.

4.Ертегі арқылы эмоцияларды тану

Мақсаты: Эмоцияларды тану және олармен жұмыс істеу.

Жаттығу сипаттамасы: Қатысушы белгілі бір ертегі оқып, онда кездесетін кейіпкерлердің эмоцияларын талдайды. Олар өздерінің жеке сезімдерін түсініп, кейіпкерлердің әрекеттерімен ұқсастықтарды тауып, оны өз өміріне қолданады.

Мысалы: «Қызыл телпек» ертегісіндегі қыздың қорқыныш сезімі мен батылдығын талқылау. Қатысушының осы эмоциялармен байланыс орнатуына көмектесетін сұрақтар қою.

5Ертегі бойынша сурет салу

Мақсаты: Эмоцияларды сыртқа шығару, шығармашылық қабілетті дамыту.

Жаттығу сипаттамасы: Балалар немесе ересектер өздеріне ұнаған ертегінің кейбір бөліктерін сурет ретінде салады. Бұл жаттығу баланың немесе ересек адамның ертегіні түсіну деңгейін және сезімдерін білдіруді жеңілдетеді.

Мысалы: «Алтын балық» ертегісін оқып, балық пен оның бақытты болашақ туралы суреттер жасау.

5.Ертегі арқылы мәселені шешу

Мақсаты: Өмірлік қиындықтарды шешудің жаңа жолдарын табу.

Жаттығу сипаттамасы: Қатысушыға белгілі бір ертегі оқылып, ертегінің кейіпкері белгілі бір қиындыққа тап болады. Қатысушы осы қиындықты шешу жолдарын ұсыну арқылы өз өміріндегі ұқсас проблемаларды шешуге тырысады.

Мысалы: «Тауық пен түлкі» ертегісіндегі тауықтың түлкіні алдауы мен қорғанысын талқылап, бала өз проблемаларын қалай шешетінін ойланады.

Ертегі терапиясының жаттығулары психоэмоционалдық қиындықтарды жеңуге, ішкі әлеммен байланыс орнатуға, және әртүрлі мәселелермен шығармашылық түрде жұмыс істеуге көмектеседі.

Би терапиясы

Би терапиясы — бұл дене қозғалысы мен би арқылы психологиялық мәселелерді шешуге бағытталған терапевтік әдіс. Би терапиясы адамның эмоцияларын білдіруге, стрессті жеңуге, өзін-өзі тануға және физикалық және психоэмоционалдық денсаулықты жақсартуға көмектеседі. Бұл әдіс қозғалыс, ритм мен музыка арқылы адамның ішкі әлемімен байланыс орнатуға мүмкіндік береді.

Би терапиясының мақсаты — адамның психоэмоционалды жағдайын жақсарту, дене мен жанның үйлесімділігін қалыптастыру, эмоцияларды білдіру және өз-өзіне деген сенімділікті арттыру. Би терапиясы арқылы адам өзінің ішкі сезімдерін қимылдар арқылы шығарып, өмірлік қиындықтарды жеңуге жаңа жолдар таба алады.

Топтық би

Мақсаты: Әлеуметтік дағдыларды дамыту, топпен үйлесімді жұмыс істеуді үйрену.

Жаттығу сипаттамасы: Бұл жаттығуда қатысушылар топ болып жұмыс істейді. Әрқайсысы музыканың әуеніне сәйкес өз қимылдарын орындайды, бірақ бір уақытта топтың басқа мүшелерімен үйлесімділік пен қарым-қатынасты сақтай отырып би билейді.

Нұсқаулық: Әрбір қатысушы бір қимыл жасағаннан кейін, қалғандары сол қимылды қайталауы немесе оны өз қимылдарына қосуы мүмкін.

Би терапиясы әртүрлі жастағы және түрлі психологиялық күйдегі адамдар үшін өте тиімді. Мұндай жаттығулар адамның денесін, эмоцияларын және рухын үйлестіріп, жалпы психоэмоционалды жағдайын жақсартуға көмектеседі.

Қорытынды:
Арт -терапия — бұл тек шығармашылықтың өзі емес, ол адамның психологиялық және эмоционалдық дамуында маңызды рөл атқаратын әдіс. Шығармашылық әрекеттер адамның ішкі әлемін түсінуге, өз сезімдерін шығару арқылы өзін-өзі емдеуге мүмкіндік береді. Арт терапияның әр түрлі әдістері, оның ішінде сурет салу, мүсіндеу, музыка тыңдау және жазу сияқты тәсілдер, адамның шығармашылық әлеуетін ашуға және ішкі мәселелерін шешуге көмектеседі.

Арттерапия агрессивті балалар үшін тиімді құрал болуы мүмкін, өйткені ол агрессияны сыртқа шығарудың сау жолдарын ұсынады, балалардың эмоционалдық жағдайын жақсартады және оларды өзін-өзі реттеу дағдыларымен таныстырады. Бұл әдіс балаларға өз сезімдерін түсініп, оларды конструктивті түрде өңдеуге және қоғамда үйлесімді болуға көмектеседі. Арттерапия агрессивті балалардың психоэмоционалдық жағдайын тұрақтандыруға, агрессиясын төмендетуге және олардың әлеуметтік дағдыларын дамытуға ықпал етеді.

Агрессивті балаларға арт-терапияның әсері:

Эмоцияларды білдіру және өңдеу:

Агрессивті балалар көбінесе өз эмоцияларын дұрыс білдіре алмайды немесе оларды басып тастайды. Арттерапия олардың осы сезімдерін шығармашылық түрде білдіруіне мүмкіндік береді. Мысалы, сурет салу немесе мүсіндеу кезінде балалар өз ішкі күйзелістерін көрнекі түрде көрсетуге мүмкіндік алады. Бұл олардың агрессиясын түсініп, оны басқаруға көмектеседі.

Агрессияны конструктивті түрде көрсету:

Арттерапия агрессияны шығарудың сау және қауіпсіз жолын ұсынады. Балалар агрессияларын мазасыздық немесе ашу ретінде шығарудың орнына, оны шығармашылық жұмыс арқылы көрсетіп, эмоцияларын «жұмсақ» жолмен өңдей алады. Бұл, мысалы, агрессивті бейнелерді немесе қимылдарды сурет салу, мүсіндеу немесе би билеу арқылы көрсетуді қамтуы мүмкін.

Стрессті жеңу және тыныштану:

Агрессивті балалар көбінесе стрессті көп сезінеді, бұл олардың эмоцияларын басқаруын қиындатуы мүмкін. Арттерапия арқылы балалардың психоэмоционалды күйі жақсарады, олар стрессті жеңуге және өзін-өзі тыныштандыруға үйренеді. Би терапиясы немесе тыныс алу жаттығулары балаларды релаксацияға және тыныштыққа бағыттайды.

Өзін-өзі тану және өзін-өзі реттеу:

Агрессивті балалар көбінесе өз сезімдері мен ойларын түсінбейді, сондықтан арттерапия оларды өз эмоцияларымен таныстырады. Бұл олардың агрессиясын реттеуге көмектеседі, сондай-ақ өз сезімдерін түсінуге және оларды басқаруға мүмкіндік береді. Арттерапия кезінде бала өзінің ішкі әлемін зерттеп, өзін жақсырақ түсіне алады.

Шығармашылық арқылы өзін-өзі көрсету:

Шығармашылық процестер балалардың өзін көрсетуіне және өзін-өзі дамытудың жаңа жолдарын табуына көмектеседі. Агрессивті балалар бұл арқылы өздерін қауіпті емес жағдайда және шығармашылық тұрғыдан білдіре алады, бұл оларды тыныштандырады және ішкі дағдарыстарын жеңуге көмектеседі.

Әлеуметтік дағдыларды дамыту:

Агрессивті балалар топтық арттерапия сессияларында әлеуметтік дағдыларды дамытуға үйренеді. Олар басқа балалармен қарым-қатынас жасауды, топпен жұмыс істеуді және өз сезімдерін басқаларға білдіруді үйренеді. Бұл олардың агрессиясын басқаруға және әлеуметтік қатынастарын жақсартуға көмектеседі.

Өзін-өзі реттеу және эмоционалдық тепе-теңдік:

Агрессивті балалар эмоцияларын басқаруды үйренеді, бұл олардың агрессиясын төмендетуге және эмоционалдық тепе-теңдікті қалпына келтіруге көмектеседі. Арттерапия оларды өздерінің терең сезімдерін тануға және оларды басқарудың конструктивті тәсілдерін игеруге бағыттайды.

Төмендегі кестеде оқушылардан қыркүйек айында психодиагностиканың нәтижесінде жоғары көрсеткіш 65%-ды құраса, желтоқсан айында арт-терапиялық жаттығулардың көмегімен 31%-ға төмендегіні анықталды. Яғни, арт-терапиялық жаттығуларды түзету жұмыстарында (жеке және топтық) жиі қолданса, тұлғаның психохоэмоционалдық күйінің қалыпты күйге түсуіне көмек беретініні айқын.

Арт-терапиялық жаттығуларды орындату арқылы агрессивті балалардың эмоционалды күйін жеңілдетуге, агрессиясын басқаруға және психоэмоционалды жағдайын жақсарту үшін тиімді әдістер ретінде қолдануға болады. Мұндай жаттығулар балаларға өзін-өзі түсінуге, эмоцияларын қауіпсіз түрде сыртқа шығаруға және ішкі тепе-теңдігін сақтауға көмектеседі. Арт-терапияның негізінде шығармашылық жұмыстар тұр, бұл балаларға агрессиясын конструктивті жолмен өңдеуге мүмкіндік береді.

Пайдаланылған әдебиеттер

1-Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы. Білім беру ұйымдарының білім алушылары арасындағы аутодеструктивті мінез-құлықтың алдын алу

бағдарламасы. 2021

2-Б. А. Амирова, С. К. Жантикеев, Д. А. Жансерикова, Р. А.

Молдабаева, Г. Б. Бейсенбекова, М. А. Оразаев Мектеп

психологінің жұмыс кітабы

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

ұсынған 2021

20

3-Ютуб арналары:

https://youtu.be/jMevqFtlvql?si=_kgGj9ZjTzyE_dYA

4- Ютуб арналары:

https://youtu.be/QQ6r-BdSsE0?si=mljnWrqDjhgvptrh