Сабақ: Қазақ әдебиеті

Мектеп: Н.Тілендиев атындағы облыстық мектеп-интернат

Күні:15.10.2021 ж

Мұғалімнің аты-жөні: Абзелова Г.Ғ.

Сынып: 9 «Ә»

Қатысқандар: Қатыспағандар:

Сабақтыңтақырыбы

Бұқар Қалқаманұлы «Ай,Абылай, Абылай!» толғауы

Оқу мақсаттары

9.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау;

9.3.3,1 шығарманың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазу.

Сабақ мақсаттары/ бағалау критерии

1.Әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау

жасайды;

2.Шығарманың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазады.

Бағалау критерийлері

1.«Ай,Абылай» өлеңінің мазмұнын біледі;

2. Шығарма желісі бойынша кейіпкер бейнесін ашады;

3. Шығармаға компазициялық талдау жасайды;

4. Жырау қолданған сөз айшықтарына,өлең құрылысына талдау жасайды.

Тілдік мақсат

Оқушылар орындай алады:Бұқар өмірі мен шығармаларын біледі,«Ай,Абылай»өлеңінің мазмұнын біледі және кейіпкерге мінездеме бере алады. «Ай,Абылай»өлеңінің негізгі идеясын аша отырып,жырау қолданған сөз айшықтарына,өлең құрылысына талдау жасайды.

Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер: Сюжет,эпитет,

теңеу,метафора,

Диалог құруға / шығарма жазуға арналған пайдалы тіркестер:

Қабырғалы би-ықпалды ,күшті би

Парық-1)бір нәрсенің екінші нәрседен айырмасы,ерекшелігі;2) бір нәрсенің қадір-қасиеті,мән-жайы,жай-жапсары;3)белгілі бір істің байыбы,пайымы;4)белгілі бір затқа тән баға,құн.

Парасаттылық-адамға тән байыптылық,байсалдылық.

Азғындық-теріс жолға түсіп,бұзылғандық.

Құндылықтар

Оқушыларды шыншылдыққа,адалдыққа тәрбиелеу .

Пәнаралық байланыс

Қазақстан тарихы

АКТ-ны қолдану дағдылары:

Бейнежазба

Алдыңғы оқу:

Жыраулар поэзиясы, Бұқар жырау

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығу түрлері

Дерек көздер

Басы

12 минут

Сәлемдесу,түгелдеу.

Үй тапсырмасы – шығармашылық жұмыс.

1-топ. «Көмекей әулие - Бұқар жырау» слайд.

2-топ.«Бұқар жырау поэзиясы мен Абылай хан

Бейнесі» постер.

3-топ. Бұқар жыраудың «Тілек» өлеңін жатқа

айту.

Дискриптор

- Кейіпкер бейнесін ашады;

- Шығарманы жатқа айтады

Бағалау: Бағдаршам арқылы бағалау

Б ағалау. Өзара бағалау. «Бағдаршам» әдісі.

- Берілген тапсырма толық орындалған

-Жұмыс толықтыруды қажет етеді

-Нақтылық жоқ

Ортасы

2 минут

15 минут

5-минут

-- Бұқар жырау есімін атағанда не ойлайсың?

-- Оның ақындығынан басқа тағы қай қырынан танисың?

Ал ,балалар,біздің бүгінгі тақырыбымыз не екен?

1. Бұқар Қалқаманұлы «Ай,Абылай, Абылай!»

Бұқар жырау Қалқаманұлы –қазақтың ұлы жырауы, ХVІІІ ғасырда жоңғар басқыншыларына қарсы қазақтың азаттық соғысын бастаушысы әрі ұйымдастырушысы,атақты Абылай ханның ақылшысы.Сөйлегенде көмейі бүлкілдеп, аузынан тек өлең сөз төгілетіндіктен, «көмекей әулие»атанған.

Кезінде арғын руының қабырғалы,беделді билерінің бірі болған;өмірінің біраз шағын хан сарайының-Абылайдың маңында өткізіп,ел басқару ісіне белсене қатысқан.

Бұқар жыраудың «Ай, Абылай, Абылай!» өлеңін тыңдайды. Бір оқушы мәнерлер оқиды.

Сол үзінді бойынша үш топқа шығармашылық жұмыстар беріліп,оны постермен қорғайды.

1-топ. Бұқар екі толғауын салыстырып, ондағы ортақ

ойларға талдау жасайды.

2-топ. Шығармаға сатылай кешенді талдаужасайды.

3-топ Қосымша мәліметтерді пайдаланып, төмендегі кестеге сай Абылай бейнесін ашып көрсетеді.

Тарихтағы Абылай бейнесі

Жырдағы Абылай бейнесі

Қандай?

Қандай?

Не істеді?

Не істеді?

Дискриптор

- Кейіпкер бейнесін ашады;

- Шығармаға компазициялық талдау жасайды;

- Дастанда қолданылған көркемдік тәсілін табады;

- Өлең құрылысына талдау жасайды.

Бағалау: Смайликтер арқылы бірін – бірі бағалайды.

Ойтолғау «Бұқар жырау бүгінгі күннің жырауы болса,

толғауларын қандай тақырыпта жазар еді? »

«Миға шабуыл»әдісі

АКТ

Топтық жұмыс

А4 парағы

Флипчарт, маркер

Постер қорғау

Жеке жұмыс

5 минут

Соңы

5 минут

3. «Шындық-Жалған» әдісі

1. Бұқар жырау 1668-1781 жылдар аралығында өмір

сүрген (Шындық)

2. Жырауды «Көмекей әулие» деп атаған Абылай хан

(Жалған).

3. Бұқар жырау «Ердің бақыты - әйел» шығармасының авторы

(Жалған)

4. «Жырау... заман сыншысы, сөйлесе шешілмеген

жұмбақ, түйіні шатасқан сөздерді ғана сөйлейді» деп

баға берген М.Әуезов (Шындық)

5. С.Сейфуллин Бұқар жырау мұрасын жинап,

жариялағандардың бірі (Шындық)

6. Бұқар жырау Абылай бетіне ащы шындықты айта

алмаған(Жалған)

«Шындық-Жалған» әдісі.

Кері байланыс

Саралау – Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?

Бағалау – Оқушылардың ақпаратты қаншалықты меңгергенін қалай тексересіз?

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік ережелері

АКТ-мен байланыс
Құндылықтарм ен байланыс (тәрбиелік элемент)