Ұзақ мерзімді жоспар 1 бөлімі:

Қазақ халқының музыкалық мұрасы.

Мектеп:

Күні:

Сабақ: № 4

Мұғалімнің Т. А.Ж.:

Сынып:

5

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы:

Айтыс өнері.

Осы сабаққа құрылған оқыту мақсаты

(оқу бағдарламасының сілтемесі)

5.1.2.1 - дәстүрлі халық әндері мен аспаптық музыканың жанры мен стилін, айтыстың түрлерін анықтау;

5.1.2.3 - қазақ халқының және әлем халықтары музыкалық дәстүрлерінің ерекшеліктерін анықтау.

Сабақтың мақсатттары

Айтыстың түрлерін білу;

Импровизация күрлелеілігін талдау;

Біржан және Сары айтысын тыңдау жәнесұрақтарға жауап беру;

Өзге оқушылардың жұмысын бағалау.

Бағалау критерииілері

Оқушы мақсатына жетті, егер:

«Айтыс»толық сипатын анықтап береді

Айтыстың түрлерін анықтайды.

Музыкада ойнайтын ақындарды біледі.

Өз жұмысын және басқа оқушылардың жұмыстарын бағалалау.

Тілдік мақсаты

Диолог хаттар үшін пайдаланылатын сөз тіркестерінің сериясы

айтыс, қыз бен жігіт айтысы;

-күй- төкпе, шертпе;

-стиль, жанр, лад, интонация, музыкалық көркемдеуші құралдар;

-импровизация, өңдеу, композиция;

-интерпретация;

-екпін, ырғақ;

-сүйемелдеу, ансамбль

• Біз Біржан мен Сараның айтысын таңдадық, себебі ол….(айтыстың стильін, жанрын, орындаушылық әдісін) анықтауға көмектеседі.

• Біз халық әуенін компьютерлік бағдарламада импровизацияладық, ол бізге ...( тілдік дағдыны) дамытуға көмектесті.

• Біз күй тарихын зерттедік, ол күйдің... (шертпе, төкпе) әдістерін білуге көмектеседі.

Құндылыққа үйрету

Жалпыға бірдей еңбек қоғамы

Азаматтық жаһандық тәрбие

Бұл бөлімде жаһандық әсері мен музыкалық оқиғаларды тыңдап қарастыру. Сынып оқушысы музыкаға шолу арқылы бағдарламаны қамтамасыз етеді және қоя отырып,пайдалана атқарады.

АКТ қолданылудағы шеберліктері

Компьютерлік бағдарлама Audacity

Пәнаралық байланыс байланыс

Кіріктірілген пәнаралық байланысы информатикамен, тарихпен, әдебиетпен байқалады.

Алдын-ала білу

Айтыс деген не? Айтысты спорттық жарыстармен біріктіруге болатыны оқушылар білуі мүмкін?

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтың жоспарланған іс-әрекеті

Ресурстар

Сабақтын басы

10 м

Сабақтын ортасы

15 м

Сабақтын соңы

10м

Сабақ басында оқушылардың назарын назарын жинақтау:

Ұйымдастыру кезең

Сәттілік формуласы: күлім – көңіл-күй –өзіне деген сенімділік-нәтиже.

Қалай ойлайсыңдар импровизация деген не?

Казақстанда импровизацияның қандай түрлерін білесіңдер?

Жаңа тақырып

Тыңдалым:

Ақын мен айтыс арасындағы көрсетілім.

Импровизацияға анықтама беріледі.

Импровизация - әдісі шығармашылық музыка және кейбір басқа да түрлері өнер,яғни шығармалардың процесінде еркін қиялдауды құрайды.

Оқушыларды топтарға бөлу: Кластерді қорғауға берілген тапсырма.

Тапсырма: хабарлама табу;

Эстетикалық мәдениет кластер құрылымын сақтайды.

Өз жұмысын және басқа оқушылардың жұмыстарын бағалалау .

Оқушылар тапсырманы кластер бойынша жасайды.

Кластерді дайындау үшін топқа уақыт беріледі .

Сұрақтарға жауап бере отырып кластер құр

1 топ

Айтыс деген не ? Айтыс түрі?

2 топ

Импровизатор ақыны?

Айтыс – халық арасындағы ақын деп аталатын екі суырып салма жыршы арасындағы сайыс. «Сөзбен айқасу бәрінен де күшті» деп халық бекер айтпаса керек.Айтыс кезінде ақындар үлкен жауапкешілікпен алма кезекпен әр тақырыпта жырлайды.Айтыс-жиналған халықтың алдында өткізіледі. Айтыскер ақындар алдын-ала дайындықмыз сайысқа қатысады жауапты өлеңмен ойдан шығарып кезек-кезек қайтарып отырады.Бұл сайыс алғырлықты,терең ойды, жылдамдықты талап етеді. Домбрамен, қобызбен және ыммен өз жауабын сүйемелдей отырып, қарсыласына өлең түрінде бірден әрі дәл жауап ойлап тауып, оны қалжыңмен де үйлестіріп отырады.

Осылайша айтыста орындаушылық шеберлігі

бірқатар өнер - поэзия, музыка және драммалық болып ұсынылады.

Бастапқыда бірнеше түрлері айтыстың ең көп таралған бірі болып табылады каим-айтыс пен сері-айтыс. Ең қол жетімді айтыс түрі-каим айтыс қысқа ән айтысы, айтыс арасында ісін жаңа бастаған жас ақындарымен, осындай айтыс жиі жастар арасында кезінде ойындар, мерекелерде жүргізіледі. Суре-айтыс - бұл шебер ұстаздар, айтыс арасында тәжірибелі ақындарымен, халыққа танымал. Міне, осындай атақты шеберлері: Орынбай, Шөже, Жанака, Біржан мен Сара, Әсет, Ырысжан, Сүйіммбай, Жамбыл және т. б.айтыс ақындары болды. Олар дәстү және айтыс мектебінің негізін қалаушылар.Олардың айтыстары ауызша тарату арқылы немесе 19-ғасырдың ортасынан бастап қазақ және орыс ғалымдары жазылған динамикалық дербес туындылар.

Презентацияны қорғау

Әр топты тыңдау үшін 2 мин. қорғауға беріледі.

Оқушылар критерий бойынша өзара бағалауды орындайды:

«Айтыс»толық сипатын анықтап береді

Айтыстың түрлерін анықтайды.

Музыкада ойнайтын ақындарды біледі.

Өз жұмысын және басқа оқушылардың жұмыстарын бағалалау.

Тыңдалым: Біржан және Сары айтысын тыңдаңыз және сұрақтарға жауап беріңіз:

Айтыс музыканың қандай жанр түріне жатады? (халық музыкасы)

Сара әні, әннің қандай жанр әуенімен айтылады? (халық әні)

Сонымен бірге, мұғалім айта алады, операда академиялық ән ұғымы бола, жабық дауыспен орындалады, ал халық мәнерінде орындауында ашық дауыспен өзгешеленеді. Операның бірінші қойылымы 1946 жылдың 7 қарашасында көрсетілді. Алғашқы болып орындаған: Біржан – Анвар Умбетбаев, Сара – КүләшБайсеитова.Қазақ опералық әншісі Күләш Байсеитова халық мәнерінде орындай білді.

Эстетикалық мәдениет кластер құрылымын сақтайды. Өз жұмысын және басқа оқушылардың жұмыстарын бағалалау.

Рефлексия:

Менің бүгін білгенім ......

Қиын болды......

Қорытынды нәтижелері: сабақтың мақсаты мен критериін талқылау.

Дыбысталу мақсаттары талқылау кезінде оқыту мақсаттары орындалды ма. Мұғалімнің оқушыларға критерийлері бойынша кері байланыс беріледі.

http://collegy.ucoz.ru/publ/79-1-0-14770

http://www.bilu.kz/aitys.php

Дифференциация – Сіз қалайша көбірек қолдау керек екендігін көрсетесіз?Аса қабілетті оқушылар алдына қандай міндеттер жоспарлайсыз?

Бағалау – Сіз қалай жоспарлайсыз,оқушылардың материалды меңгеру деңгейін тексересіз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау.

Рефлексия

Сабақта бағалаудың әдіс-тәсілдерінің қолданылуы :

К = жалпы сыныппен жұмыс

Д = мұғалімнің түсіндірілімі

Г = топпен жұмыс

И = жеке жұмыс

Ф = қалыптастырушы бағалаудың көмегі

Сабақ басы

- «Миға шабуыл»

- Негізгібөлім

Талқылау

- Өзара түсіністік

Қорытынды

- Рефлексия

Әдіс-тәсілдерді сақтайтын денсаулық.

Жалпы баға

Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті? (ойланыңыз, білім беруде , солай оқытуда да)?

1:

2:

Сабақтың жақсы өтуіне қалай көмек берер едіңіз? (ойланыңыз, білім беруде , солай оқытуда да)?

1:

2:

Менің сабақта сынып туралы,жетістіктері туралы байқағаным /кейбір оқушыларға қиыншылық тудырғаны, келесі сабақта неге аса көңіл аудару керек?