Күні: Мұғалімнің аты – жөні: Смагулова Ж.Б.

Сынып: 5

Пәні: қазақ тілі Қатысқандар: Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

5. Т/А4. Тыңдалым мәтінінің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау.

5. О1. Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау.

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

• Мәтіннің мазмұнын түсініп оқып, қойылған сұраққа дұрыс және нақты жауап береді.

Оқушылардың басым бөлігі:

• Берілген мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты анықтай алады.

Кейбір оқушылар:

• Мәтіннің ішінен маңызды ақпараттарды анықтап, термин сөздердің мағыналарын ажыратады.

Бағалау критерийі

*Берілген мәтіннің мазмұнын түсініп оқып, нақты сұраққа жауап бере алады.

*Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты анықтап, термин сөздердің мағынасын түсіне алады.

*Мәтіннің мазмұны мен идеясын айқындап, топта талқылай алады.

Тілдік мақсат

Термин сөздер мен тіркестер: орбита, планета, галактика, жұлдыз, күн, ай.

Құндылықтарға баулу

• Индустрияландыру мен инновацияларға негізделген экономикалық өсу.

Пәнаралық байланыс

География, физика, астрономия, әдебиет

Алдыңғы оқу

Ғаламшарлар

Жоспар

Жоспарланған

уақыт

Жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

Ұйымдастыру кезеңі

«Лебіздер шеруі» жаттығуын ұйымдастыра отырып, сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру. Аспан денелерінің суреттері арқылы 3 топқа бөлемін. Әр топ бір- біріне жылы лебіздерін білдіреді. (2 мин)

Күн тобы: Күнің барда күліп жүр,

Жан-жағыңды біліп жүр.

Ғибраты мол сөздерді,

Құлағыңа іліп жүр.

Ай тобы: Толған айдай жарық бол,

Ақ батаға қарық бол.

Жақсылыққа ашылып,

Жамандыққа жабық бол.

Жұлдыз тобы: Жұлдызың жана берсін,

Елің, әділ баға берсін.

Жақсы оқып, адам болыңдар,

Досың үлгі ала берсін.

Түрлі түсті суреттер

Сабақтың ортасы

35 мин

(15 мин)

1 - тапсырма. «Аспан әлемі» тақырыбы бойынша танымдық бейнежазбаны көрсетемін. (5 мин)

«Ойлан.Жұптас.Бөліс.» әдісі арқылы ұсынылған бейнежазба мәтінінің мазмұнын сұрақ қою арқылы анықтау.

- Алған әсерлерің туралы ой бөлісіңдер.

- Аспан әлеміндегі жаңалықтар туралы өз білетіндеріңді әңгімелеңдер. (10 мин)

Дескриптор:

1. Мәтінді талқылайды

2. Нақты сұрақтар қояды.

3. Ой бөліседі.

2 – тапсырма. Топтық жұмыс «Теріп оқу, сызып алу» әдісі.

Оразов «Байқоңырдың» жолында ең таяу деген қос жұлдыз шоғырына бұрылуға ұйғарды. Ол небәрі он жеті планетадан ұрылған. Қос жұлдыз егіз Күндер іспеттес. Екеуінің дәл ортасынан орбита сызып, бір алып сарғыш планета айналып жүр. Екі Күн ата – анасы, ал ана планета олардың кенжесі тәрізді. Екі шырақтың нұрлы сәулесіне бөленіп, ерекше жарқырайды ол. Бүкіләлемдік тартылыс заңының ең бір ғажап қасиетін бір өзі пайдаланып тұрғандай. Қай жағында болсын мәңгі жарық, біркелкі мәңгілік температура. Шіркін, үстінде өмір бар ма екен, жоқ па екен?

Оразов «Байқоңырды» дәл осы планетаға бағыттады. Экипаж мүшелері үнсіз ишаратпен бұл шешімді мақұлдағандай. Ал ерке Кибер алақанын соқылап, қуанып қалды. «Алақай, жаңа планета көреміз!»

Оның бұл қуанышы орынды да еді. Оған себеп ғарыш заңы – бұлжымас қатал заң. Қандай бір экспедиция болмасын ОҒС-ның (Орталық ғарыш станциясының) бұйрығына сөзсіз бағынуы тиіс.

1-топ: Мәтінді түсініп оқып, негізгі және қосымша ақпаратты талдайды.

2 – топ: Мәтінді түсініп оқып, термин сөздердің мағынасын түсіндірме сөздіктен анықтайды.

Мәтіндегі термин сөздер:

Ғаламшар немесе Планета – кезбе жұлдыздар. Шар тәріздес орбитаға ие аспан денесі.

Орбита – аспан планеталарының күнді айналу жолы, планета сыртындағы кеңістік.

Галактика – ғаламшар.

Экипаж – француз тілінен шыққан. Ұжым, команда.

жетіқарақшы

үркер

астрономия

жер

шолпан

Термин сөздер

марс

меркурий

сатурн

юпитер

Астрономия – аспан денелерінің құрылысы, дамуы және тұтас ғалам жайындағы ғылым.

Үркер – торпақ шоқжұлдызындағы алып және жарық күйдегі галактикалық шашыранды үйіржұлдыз шоғыры.

Жетіқарақшы – аспанның солтүстік жарты шарындағы шоқжұлдыз. Оның жеті жұлдызының сыртқы пішіні шөмішке ұқсайды.

Шолпан – күн жүйесіндегі оған жақын екінші ғаламшар.

Жер – күн жүйесіндегі Күннен әрі қарай санағанда үшінші адамзаттың тіршілік ететін бесігі.

Меркурий –үнге ең жақын және күн жүйесінің кіші ғаламшары.

Марс (қызылжұлдыз) – күн жүйесінің күннен бастап санағандағы төртінші ғаламшары. Жер тобындағы планеталар қатарына жатады.

Юпитер (есекқырған) – күн жүйесінің ең үлкен бесінші ғаламшары. Есекқырған күнді 11 жылда бір айналады. Есекқырғанда жердегідей жыл мезгілдері жоқ.

Сатурн (қоңырқай)– күн жүйесінің алтыншы, салмағы мен үлкендігі бойынша күн жүйесіндегі екінші ғаламшар.

Уран –күн жүйесінің жетінші ғаламшары.

Нептун – күн жүйесінің сегізінші, күннен ең алыс орналасқан ғаламшар.

Дескриптор:

1. Мәтіндегі негізгі және қосымша ойды табады.

2. Термин сөздердің мағынасын түсінеді.

3. Аспан әлеміне қатысты термин сөздерді топтастырады.

www.youtube.com/watch?v=dZimo6zET10 (Адамзаттың жерұйығы.mp4

(бейне жазба)

https://sozdik.kz орыс – қазақ түсіндірме сөздік

Графикалық органайзер

Сабақ соңы

5 мин

3 – тапсырма. «Бес сұрақ» әдісі. Әр топ 5 сұрақтан дайындайды.

1 – топ:

1. Аспанның Солтүстік жарты шарындағы шоқжұлдыз.

(Жетіқарақшы)

2. Жетіқарақшыға ұқсас тағы бір шөміш. (Кішіқарақшы)

3. Темірқазыққа байланған жылқылар.

(Ақбозат пен Көкбозат)

4. Күн көрінісімен жоқ болатын жұлдыз. (Шолпан)

5. Керуен жұлдызы деген атқа ие жұлдыз. (Шолпан)

2 – топ:

1. Жұлдыздарды зерттеу үшін қолданылатын құрылғы. (Телескоп)

2. Аспанға, жұлдызға қарап ауа райын болжаушылар. (Жұлдызшылар)

3. Ең жарық жұлдыз? (Сүмбіле)

4. Таң алдында туатын жұлдыз. (Шолпан)

5. Телескоп не үшін керек?

(аспан әлемін зерттеу үшін)

3 – топ:

1. Юпитердің қазақша атауы. (Есекқырған)

2. Аспан денелерінің құрылысын зерттейтін ғылым. (Астрономия)

3. Адамзаттың тіршілік ететін бесігі. (Жер)

4. Күннен ең алыс орналасқан ғаламшар. (Нептун)

5. Шар тәріздес аспан денесі. (Планета)

Дескриптор:

1. Сұрақ құрастырады.

2. Сұрақтарға нақты жауап береді.

«Желкенді кеме» кері байланыс

Бағалау жетондары

Саралау– Сіз қандай тəсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бағалау– Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?

Денсаулық жəне

Қауіпсіздік техникасын

сақтау

Оқушылардың оқуға деген қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін сабақта әр түрлі тапсырмалар «Ойлан. Жұптас.Талқыла», «Теріп оқу, сызып алу», «Бес сұрақ» әдістері арқылы сараланған тапсырмалар беріледі.

Әр тапсырмадан кейін «Бағдаршам» әдісімен қалыптастырушы бағалау жүзеге асады.

Сыныпта денсаулық және қауіпсіздік ережесі сақталған.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары немесе оқу

мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма?

Барлық оқушылар оқу

мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу

мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс

жүргізілді ме?

Сабақ кезеңдерінде

уақытты тиімді

пайдаландыңыз ба?

Сабақ жоспарынан

ауытқулар болды ма

жəне неліктен?

Бұл тарауды сабақ туралы рефлексия жасау үшін пайдаланыңыз. Сол бағандағы өзіңіз маңызды деп санайтын сұрақтарға жауап беріңіз.

Ықшам сабақтың мақсаттары шынайы, қолжетімді болады. Себебі, оқушылар оқу мақсатына қол жеткізе алады. Сабаққа қызығушылығын арттыруда «Лебіздер шеруі» жаттығуын ұйымдастыра отырып, сыныпта жағымды атмосфера орнатамын. Аспан денелерінің суреттері арқылы 3 топқа бөлемін. Әр топ бір- біріне жылы лебіздерін білдіреді.

Оқушылардың танымдық қабілетін дамыту үшін «Аспан әлемі» атты бейнежазбаны тыңдатып көрсетемін. Айтылым дағдысын жүргізуде «Ойлан.Жұптас.Бөліс.» әдісі арқылы ұсынылған бейнежазба мазмұнымен топтар өзара жұмыс жасайды, өз ойларын ашық айтады, пікір алмасады.

«Теріп оқу, сызып алу» әдісі арқылы оқылым дағдысын іске асырамын. Яғни, 3 топқа бірдей мәтін беріліп, үш түрлі тапсырманы орындайды.

Сабақ соңында «Бес сұрақ» әдісі бойынша алған білімдерін қорытындылаймын. Әр тапсырмадан кейін оқушыларды ынталандыру үшін «Бағдаршам» әдісі арқылы қалыптастырушы бағалау жүргізіп отырамын.

Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нəрсе(оқыту мен оқуға қатысты)?

1: «Теріп оқу, сызып алу»

2: «Бес сұрақ»

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?

1: «Ойлан. Жұптас. Талқыла»

2: Әр тапсырмадан кейін дескриптор құру.

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың

жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нəрсеге

назар аудару қажет?

- Сабақта жаңа әдіс – тәсілдерді түрлендіріп жүргізу.