Ашық сабақ "Атом құрылысы" 7 сынып

Сабақтың тақырыбы:Атомның құрамы мен құрылысы. Изотоптар

Мұғалімнің аты-жөні: Суйналиева М. Күні: 28.11.2018

Сынып: 7

Қатысқан оқушылар саны: 

Қатыспаған оқушылар саны:

Сабақ негізделген оқу мақсаттары

7.1.2.5 -протон, электрон, нейтронды және олардың атомдағы орналасу тәртібін, массасын зарядын білу7.1.2.6 -алғашқы 20 элементтің атом құрылысы (p+, n0, e-) мен атом ядросының құрамын білу;7.1.2.7 -изотоп түсінігін білу

Сабақ нәтижесі:

Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты бірлесе орындайды. Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.

Бағалау критерийі

Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады.

Ресурстар

Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар  және  әртүрлі  заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік.

Пәнаралық байланыс

Жаратылыстану

Алдыңғы оқу

Химиялық элементтер және олардың таңбалары

Жоспарланғануақыт

Сабақ барысы :

Ресурстар

Басталуы

Топтарға бөлу. Бағалау парақшасымен таныстыру
Себетпен конфет әкелу. Оқушыларға себеттен конфет алып, конфеттің түрлеріне қарай 2 топқа бөлініп отырады.1-топ «Сары кәмпиттер»2-топ «Жасыл кәмпиттер» Үй тапсырмасына шолу-Химия ғылымының нақты анықтамасын кім берді?-Жай заттардың қандай түрлері бар?- Молекула мен атом ұғымдарын ажырат. т.б.

Қорапшадағы кәмпиттер 

Жаңа білім

Білу және түсінуД. И. Менделеев атомдық массаларының өсу ретімен орналасқан химиялық элементтер қасиеттерінің периодты өзгеруінің себептерін айқындап бере алмады. Элементтердің қасиеттері не себепті олардың салыстырмалы атомдық массаларына периодты түрде тәуелді болатыны белгісіз еді. Бірақ Д. И. Менделеев элементтердің атом құрылысы айқындалған сайын бұл сұраққа жауап беруге болатынын алдын ала болжады. ХХ ғасырда атом құрылысы айқындалып, оның құрылыс теориясы ұсынылды. Ғалымдар атомның ядродан және оның айналасында қозғалып жүретін электрондардан тұратынын анықтады. 1911 жылы ағылшын ғалымы Э. Резерфорд атом құрылысының «планеталық» моделін ұсынды. Бұл модель бойынша атомның ортасында оң зарядталған ядро бар, ал оны электрондар айналып жүреді. Электрон теріс зарядталған ең кіші бөлшек, оның заряды өлшем бірлігі ретінде қабылданған.Жалпы алғанда, атом электрбейтарап, яғни зарядсыз бөлшек болып саналады, себебі ядроның (оның) оң заряды электрондардың теріс зарядына тең. Мысалы, егер атом ядросының заряды +4 болса, оның айналасында әрқайсысы - 1 теріс зарядталған 4 электрон қозғалып жүреді.Кейіннен химиялық элемент атомдарының ядро зарядтарының сандық мөлшері сол элементтердің периодтық кестедегі реттік нөмірлеріне тең болатындығы анықталған. Мысалы, сутек элементінің реттік нөмірі 1, оның атомының заряды +1, ядросын сыртынан заряды - 1 болатын бір электрон айналып жүреді.Теллур атомы ядросының оң заряды +52, ал иодтікі +53, сондықтан олар периодтық жүйеде 52 және 53 нөмірде орналасқан. (Әрине, бұларды атомдық массаларының осу реті басқаша: ). Аргонның оң заряды +18, ал калийдікі +19, сондықтан калий аргоннан кейін тұр. Қазіргі кезде периодтық заңның тұжырымдамасы былайша оқылады: Химиялық элементтер, олар түзетін жай және күрделі заттардың қасиеттері сол элементтердің атом ядроларының зарядтарына периодты түрде тәуелді болады.Атомның ядро заряды химиялық элементтің қасиеттерін сипаттайтын маңызды шама. Атом құрылысы одан әрі зерттеу кезінде, оның ядросының құрамына протондар мен нейтрондар деп аталатын бөлшектер кіретіні анықталды.Әр түрлі атомндардың құрамындағы протондар мен нейтрондардың сандары да әр түрлі, бірақ атомдағы протондар мен нейтрондардың массаларының қосындысы сол элементтердің атомдық массасына тең:Ar – элементтің салыстырмалы атомдық массасы.Z – оның реттік саны.N – нейтрондар саны.Салыстырмалы атомдық массасы және реттік нөмірі бойынша нейтрондар санын есептеуге болады:мысалы, хлордың ядросындағы нейтрондар саны.Ядродағы протондар саны элементтің реттік (атомдық) нөміріне Z тең. Мысалы оттек элементінің реттік нөмірін Z =8, протон саны 8 ядро заряды 8.Протон зарядының абсолютті шамасы электрон зарядының мәніне тең.Хлор мен оттек атомдарының құрылысы қысқа түрде былай жазылады:Сендер белгілі бір элемент атомы ядросының протондар саны бірдей, соған орай олардың заряды да бірдей болатынын білесіңдер. Мысалы, магний атомына 12 протон бар, заряды +12. Бірақ осы элемент атомдарының ядроларында нейтрондар саны әр түрлі болуы мүмкін.Тәжірибе арқылы табиғи магнийде массасы 24 тең, атомдардан басқа массалары 25 және 26 болатын атомдар бар екені анықталған. Массасы 25 тең магний атомының ядросында 12 протон, 25 - 12=13 нейтрон, ал массасы 26 тең атом ядросында 12 протон 26 - 12= 14 нейтрон бар.Ядроларындапротон саны бірдей бірақ массалары әр түрлі, белгілі бір элементтіқұрайтын атомдар – изотоптар деп атайды. (Изотоп грекше «Бірорынға орналасушы» деген мағнаны білдіреді). Жоғарыда келтірілгенмассалары 24, 25 және 26 болатын бірақ ядро зарядтары бірдеймагний атомдарының түрлері магнийдің изотоптарыделінеді.Берілген элемент изотопының ядро зарядтары бірдейболғандықтан оның электрондар саны да өзгермейді, сондықтан химиялық қасиеттері де бірдей. Осыған орай химиялық элементкемынадай анықтама беруге болады:Химиялық элемент дегеніміз – ядро зарядтары бірдей атомдардың белгілі бір түрі. Мысалы табиғатта кездесетін хлордың 75, 53% - і изотопта және 24, 47% - і изотоптан тұрады. Олай болса хлордың орташа атомдық массасы.

Оқулық,мәтіндер.

Ортасы 

Білу, түсіну (жеке жұмыс)

 Берілген суретті зерделей отырып, қандай элементтердің атом құрылысы көрсетілгенін анықтап, химиялық элементтердің таңбаларын және бөлшектердің атын және белгіленуін жазыңыз.

А__(химиялық элементтің таңбасы) В_(химиялық элементтің таңбасы)

 Жұптық жұмысЭлементтердің атомдарындағы электрон, протон, нейтрон сандарын, салыстырмалы атомдық массасын, аталуын анықтаңыз: а) B b) F c) Ald) S.

 Топтық жұмыс

 Оттектің изотоптары үшін атомдық массасы мен құрамын көрсетіңіз:

 Түсініктер мен анықтамалары арасындағы сәйкестікті анықтаңыз.

Оқулық, қабырғаға ілінген ватмандар, 

Аяқталуы Сабақты бекіту

«Аквариум» әдісі

1-Атомның оң зарядталған ядросы бар екендігін ашқан кім?- Резерфорд2-Атомдағы протондар мен нейтрондардың қосындысы неге тең?-массалық сан3-Изотоп дегеніміз не?-ядро заряды бірдей, атомдық массалары әртүрлі элемент түрөзгерісі4-Ядроның құрамы қандай?-протон, нейтрон5-Протон санын қалай белгілейміз?- Z6-Сутектің неше изотопы белгілі?-37-Атомның негізгі массасы қайда орналасқан?- ядро

"Аквариум" әдісі

Бағалау 





























































Кері байланыс

Бағалау 

Топбасшы топтағы оқушылардың сабаққа қатысуына қарай бағалау парағына смайликтер арқылы бағалайды.



Өзге топтарды бағалау

Бағалау «Білім қоржыны» 































Кері байланыс «Кеме»

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қосымшакөмек көрсетудіқалайжоспарлайсыз?Сізқабілеті жоғарыоқушыларғатапсырманыкүрделендіруді қалайжоспарлайсыз?

Бағалау - Оқушылардыңүйренгенін тексерудіқалай жоспарлайсыз?

Пəнаралық байланысҚауіпсіздік жəне еңбектіқорғау ережелеріАКТ-менбайланысҚұндылықтардағыбайланыс

РефлексияСабақ / оқумақсаттарышынайы ма?Бүгін оқушылар не білді?Сыныптағы ахуал қандайболды?Мен жоспарлағансаралау шаралары тиімдіболды ма?Мен берілгенуақыт ішіндеүлгердім бе?Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім жəненеліктен?

Қорытынды бағамдауҚандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?1:2:Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?1:2:Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымдыжетілдіругекөмектесетін не білдім?

Тақырыбы:   Фосфор және оның қосылыстары

Күні: 19.04.2017ж

Мұғалім: Б. Уалихан

Сынып: 10

Қатысқан. Қатыспағандар.

Сабақта меңгерілетін оқу мақсаттары

Білімділік : Оқушыларға Vнегізгі топшаныңмаңызды бейметалы-фосфордың элемент және жай ретіндегі қасиеттерін .құрамын,табиғатта таралуы ,фосфордың маңызды қосылыстары туралы жалпы түсінік беру.

Дамытушылық: Оқушылардың химиялықбілімін одан әрі дамыту,тез ойлауға,шапшаңдыққа,өз бетімен ізденуге үйрету.

Тәрбиелік: Өздігінен талпынып,жауапкершілікті сезінетін саналы,өнегелі ұрпақ тәрбиелеу.

Табыс критерийлері

Барлық оқушылар білуге тиісті:Тапсырмалардың өзгергенін түсінеді

Оқушылардың көпшілігі Тапсырмаларды орындауға арналған нұсқаулықтарды қолданады

Кейбір оқушылар. Жалпы сипаттамасы,ерекшеліктері,пайдасы мен зияны туралы толық мәлімет алады.

Тілдік мақсат

Негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Сабақта диалог/ жазылымға қажетті тіркестер.

Бұрыннан бар білімдері