Қазақстан Республикасы

Білім және ғылым министрлігі

Орындаған: Досым Алижан

Тақырыбы: Сиқырлы су

Бағыты: Қоршаған ортаны тану

Жетекшісі: Мысина Дана Жұмабекқызы

Секциясы: Экология

Ақтөбе-2015ж.

Ақтөбе қаласы

«Ақбөбек» жеке мектебі

0- сынып оқушысы

Досым Алижан

« Сиқырлы су »-тақырыбында

жазған жұмысына

П І К І Р

« Ақбөбек» жекен мектебігің 0- сынып оқушысы Досым Алижан

«Сиқырлы су » - тақырыбында жазған ғылыми жобасы қазіргі таңдағы тірі жанға керек .

Ол бұл ғылыми жұмысында судың әртүрлі өзгерістеріне тоқталған. Су ол жер бетіндегі адамзаттың барлығына, тірішілік иесінің барлығына керек екенін айтқан. Судың дәмі, исі, формасы, түсі болмайтынын дәлелдеген. Су ол аязда мұзға айналатындығын дәлелдеп, судың көмегімен шарды да үрлеуге болатынын көрсетті.Бұлақ суынада тоқталып кеткен . Оның пайдасы туралы айткан . Су тасқыны туралы да айтқан. Оның әдемі арғып жатканын көрсеткен . Бұл 0- сынып оқушы Досым Алижанның

«Сиқырлы су » тақырыбында жазған ғылыми жобасы.

Жетекшісі: Мысина Дана

Аннотация

Зерттеу жұмысын да оқушы судың сиқырымен танысып , одан түрлі тәжірибелер жасады. Су ол адамзаттың барлығына қажет. Табиғат аясындағы керемет көріністерді тауып, глобустағы көк түстің не екенін балалармен бірге қарап әңгімелесті. Суды ішетінін, онымен жуынатынын, тамақ істейтінін, кір жуатынын айтып түсіндірді. Су ол дәмсіз болатын дәлелдеді. Оны тәжірибеде көрсетті. Оқушы өзінің ғылыми зерттеу жұмысында өз бойындағы дарындылықты жүйелі жүзеге асыру жолында өз ізденісін тиянақты жеткізген.

Жоспар

І. Кіріспе

Сиқырлы су

ІІ. Негізгі бөлім

«Глобустағы көк түсті қарау»

«Өзен, көл, теңіз»

«Су тасқыны»

« Су қатынас құралы»

«Бұлақ суы»

«Сусыз гүлге де ,өмір жоқ»

«Түрлі-түсті мұздар жасаймыз»

«Шарды үрлеу»

« Мұзды судың астына батыру»

« Судың түсі болама?»

«Судың дәмі барма?»

ІІІ. Қорытынды

Зерттеу барысында мен көп жаңа нәрселерді білдім.

Су ол бізге табиғаттың берген сиқыры.

Біз сабақта глобусты қарадық ,

мен онда әртүрлі түстер барын байқадым,

бірақ көк түс көп болды.

Менде сұрақ пайда болды.

«Неге глобуста көк түс көп?» деген сұрақ туындады

Табиғат аясы

Көл

Өзен

Теңіз

Су тасқыны

№ 2 Тәжірибе

Түрлі-түсті мұздар жасаймыз.

Мақсаты: судың басқаша түрімен таныстыру,

Сұйық судың қаттыға айналуын дәлелдеу.

Тұжырым: аязда су мұзға айналады, мұз ол қатты су.

Балалар табиғат аясына шығып ыдысқа су құйып алып шығып оны кешке дейін далаға қалдырады. Кешке суды әкеліп оның қатқан күйін қарайды.

№3 Тәжірибе

«Шарды үрлеу»

Мақсаты: шарды бутулканың көмегімен қалай

үрлеуге болатынын дәлелдеу.

Тұжырым: Ол үшін , жарты бутулка су құйып ,оған

1 үлкен қасық сода,3 қасық уксус салып шарды аузына кигізу.

Оны оқушы мұғалімнің көмегімен шарды үрлейді.

№4 Тәжірибе

«Мұзды судың астына батыру».

Мақсаты: Мұзды суға қалай батырға болатынын дәлелдеу.

Тұжырым: Ол үшін 1 ст. Суға 1 мұзды салып оның үстіне

сұйық май құю. Сонда мұз судың бетіне шықпайды .

№5 Тәжірибе

“ Судың түсі бола ма?”

Мақсаты: Бір банка су, бір банка сүт алу. Сүттің түсі қандай? Суды да ақ деп айтуға болады ма?

Тұжырым: Су түссіз

№ 6 Тәжірибе

“ Судың дәмі бар ма?”

Мақсаты: ыдыста құйылған шырындар бар, қай ыдыс ащы екенін ,тәтті және дәмсіз екенін табу ,айту .

Тұжырым: Су дәмсіз. Оның дәмі,түсі, исі, формасы болмайды.

Су қатынас құралы

Су көлігі - энергияны пайдалануы жағынан көліктің ең арзан түрі. Поезд, машина, ұшақ сияқты кемелер мен баржылар жылдам қозғалмағанымен, ауыр жүктерді тасымалдауда оларға ешбір көлік теңесе алмайды. Кеме жасауға жұмсалатын көптеген материалдардың тығыздығы тұщы және теңіз суының тығыздығынан едәуір үлкен. Бірақ кез келген кеме үшін жүзудің негізгі шарты орындалады: кеменің суға батқан бөлігі ығыстырып шығарған судың салмағы кеменің жолаушыларымен, отынымен, тетіктерімен және басқа құралдарымен қоса есептегендегі салмағына тең болады. Кеме суда орнықты және қауіпсіз жүзуі үшін ол берілген бір тереңдікке дейін ғана суға батуы тиіс. Кеменің суға бататын тереңдігі шөгім деп аталады. Рұқсат етілетін шөгім кеменің қорпусында қызыл сызық - ватерсызықпен белгіленеді. Кеме суға ватерсызыққа дейін батқанда, кеменің жүгімен қоса есептегендегі салмағына тең ығыстырылған судың салмағы су ығыстырым деп аталады. Әдетте су ығыстырымды күш бірлігімен белгілейді. Алайда көбінесе су ығыстырымға салмақтың орнына ығыстырылып шығарылған судың массасы алынады (жүгі бар кеменің массасы) және оны тонна арқылы өрнектейді. Кеменің ватерсызықтан төмен батуы өте қауіпті. 

Бұлақ суы

Бұлақ суының өзге ауыз суларынан ерекшелігі сол,

құрамындағы барлық табиғи қасиеттері сақталады,

яғни бирнеше гронд қабаттарынан жер бетіне дейін

жеткенге

дейін, өздігінен сүзгіннен өтіп, таза қалпында

келеді.

Сондықтан болу керек бұлақ суының емдік

қасиеті мол.

Дәрігер мамандарда ең дұрысы бұлақ суын ішу дейді.

Су- тіршілік көзі

Су- тіршілік көзі. Барлық тірі ағзалардың 75 пайызы судан тұратыны бәрімізге мәлім. Тазасусыз адам өмір сүре алмайды. Су үнемі теңіз, ауа мен құрлық арасындағы айналымды жүзеге асырады.

Қазіргі кезде Республткамыздағы барлық ірі өзендер-Іле, Сырдария, Жайық, Ертіс, Шу. Ауыл шаруашылығында қолданылатын минералды тыңайтқыштардың артық мөлшері топырақтан шайылып , өзен, көлдерге, теңіздерге түсуде. Біз осы жағдайларды саралай келе , адам күніне қанша литр су жұмсайды және оны үнемдеу , таза ұстауға бола ма деген мәселені айтқым келіп тұр. Мысалы, тісті екі мезгіл тазалау кезінде 4 литрден 8 литр су кетеді екен, тамақ әзірлеуге 3 мезгілде бас –аяғы 10 литр су кетеді екен . суға түссең орта есеппен 10-15 литр су жұмсайсың. Сонда күніне 33л-38 л-дейін су жұмсайсың. Бұл бір балаға кететін бір күндік су мөлшері. Осыны жылға шақсаң қанша болады? 13870 литр су жұмсайсың.

№1 Тәжірибе

“ Сусыз гүлге де ,өмір жоқ”

Мақсаты: су құйған гүл мен су құймаған гүлдерді салыстыру.

Тәжірибе : гүлге су құйып, оның қалай өсетінін бақылау,

гүл құмаған су қандай болатынын бақылау.

Күн сәулесі төгілгені әдемі, 
Алуан түрлі қызыл гүлдер әдемі. 
Сылдыр қаққан мөлдір суда әдемі. 
Биік –биік шыңдарым да әдемі. 

Айдын көлде аққу қандай әдемі 
Сұңқар құстың самғағаны әдемі 
Даланы әнге бөлеген құстарым қандай әдемі 
Мөлдіреген көздері киігім қандай әдемі 

Ақ көрпеге оранған қысым қандай әдемі. 
Масатыдай құлпырған көктем қандай әдемі 
Асыр салып ойнайтын жазым қандай әдемі. 
Сары түске боялған күзім қандай әдемі. 

Осылайша табиғатқа бір қарап 
Табиғатпен сырласуда әдемі. 
Жер-Ананы аяласаң жан-тәнмен 
Боласыңдар сендер де, дүниедегі ең әдемі! 

Осылайша табиғатқа бір қарап 
Табиғатпен сырласуда әдемі. 
Жер-Ананы аяласаң жан-тәнмен 
Боласыңдар сендер де, дүниедегі ең әдемі!