№ 53 сабақ.

Сабақтың тақырыбы: Бірлестіктер. Биоценоздар Экожүйелер

Наурызбай батыр Құтпанбетұлы атындағы орта мектебі коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Күні: 04.04.2 018 жыл

Мұғалім: Г.А.Абдуллаева

Сыныбы: 11«Б» биология

Қатысқаны:

Қатыспағаны:

Сабақ мақсаттары

Оқушылар тірі организмдердің табиғи бірлестіктерінің негізі биогеоценоз, табиғи бірлестіктің құрылымымен, организм мен ортаның өзара қарым - қатынасын, табиғи бірлестіктің құрылымымен,биогеоценоздың құрамдас бөліктерімен танысады.

Жер бетіндегі организмдер үшін орта факторларының ерекшелігін меңгереді

Бағалау критерийлері

• Тірі организмдердің табиғи бірлестіктерінің негізі биогеоценоз туралы мағлұмат алады

• Табиғи бірлестіктің құрылымын ажыратады;

• Организм мен ортаның өзара қарым - қатынасын ажыратады,

• Биогеоценоздың құрамдас бөліктерін саралайды

Ойлау дағдыларының деңгейлері

Білу, түсіну, қолдану,

Тілдік мақсат

Оқушылар: Жер ғаламшарының тірі организмдер таралуы,продуценттер, консументтер, редуценттердің тіршілігін танып білу, түсіне отырып, биотикалық,абиотикалық орта өзара әрекеттесуін өзгелерге де түсіндіре алады.

Лексика мен терминология: экожүйе , биоценоз, биогеоценоз,

консументтер, редуценттер, эдификатор, биотоп,автотрофты, гетеротрофты организмдер.

Сыныптағы диалог:

Биогеоценоз дегеніміз ---------, ------------, --------------

Биотоп ----------.----------------- жиынтығы

Автортрофтар ---------, гетеротрафтар ------,

Құндылыққа баулу

Адам мен табиғаттың қарым-қатынасы

Бастапқы білім

Биоценоз, экожүйе 9 сынып биология

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

Сабақтың басы

Білу

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды үлестірмелі қағаздар арқылы топқа топтастыру:

1-топ Биоценоз: 2- топ Биотоп: 3-топ Экожүйе

Сыныпта психологиялық ахуал орнату.

11 сыныпты бітіруге жақын қалды, алдарыңда үлкен сынақ тұр. Сәттілік тілеу

1-тапсырма: «Сұрақтар ілмегі» әдісі

Өткен тақырыптармен байланысты сұрақтар.

1-топ 1.Құрлықтағы тірі организмдердің биомассасы неліктен полюстерден экваторға қарай арта түседі?
2. Экологияның негізгі міндеттері қандай?

2- топ 1. Экологиялық факторлар қанша топқа жіктеледі?

2. Ортаның абиотикалық факторлары

3-топ 1. Әрбір организм үшін орта факторлары қажет пе?

2. Адам іс-әрекетінің топырақ биомассасына жағымды және жағымсыз факторларын сипаттаңдар

Оқулық

279-280 бет

Сабақтың ортасы

Түсіну

3 минут

\Жеке жұмыс\

7 минут

/Топтық жұмыс/

15 минут

Қолдану

/Жеке жұмыс/

5 минут

2-тапсырма: « Ой қозғау» әдісі 9 сыныпта алған білімдерін қолдана білу, Биоценоз, табиғи бірлестіктің құрылымы, маңызы туралы білімдерін тереңдету

Сұрақ: Биоценоз, биогенценоз, экожүйе тақырыбы туралы не білеміз?

3-тапсырма: «Кинометафора» әдісі Мұғалім түсінігі Bilim Land сайты бойынша бейнефильм көрсету

Дәптермен жұмыс / ғалымдар мен термин сөздер түсінігін жазады/ .Маңызды түйін оқушылар өз ойларын тиянақтап термин сөздермен, сызбанұсқамен жұмыс жүргізеді.

1-тапсырма Термин сөздер экожүйе- , биоценоз -, биогеоценоз, консументтер, редуценттер, биотоп

,автотрофты, гетеротрофты организмдер.

2- тапсырма Ғалымдар аты, еңбегін жазу

К.Мебиус, В.Н.Сукачев, А. Тенсли

Бірлестіктер-биоценоз. Биоценоз ұғымын неміс гидробиологі К.Мебиус ұсынды (1871ж) 1940ж орыс ғалымы В.Н.Сукачев биогеоценозды енгізді Экожүйе терминін 1935ж ағылшын ботанигі А. Тенсли енгізді.

4-тапсырма: « Ойлан ,топтас, пікірлес»

/ құрылымдық сызбанұсқа жаса/

1-топ. Биоценоз Бірлестіктер құрылымының түсіндір.

2-топ: Экожүйе туралы түсінік. Биогеоценоздың құрамдас бөліктері

3-топ: Бірлестіктердегі организмдердің функционалды топтарын түсіндір талдау

5- тапсырма «Үш қадамдық сұхбат» әдісі

1-ші топ 2-ші топқа сұрақ дайындау

2-ші топ 3-ші топқа сұрақ дайындау

3-ші топ 1-ші топқа сұрақ дайындау

5-тапсырма «Қысқа тест» әдісі Тест шешу 1-жауабы бар

тапсырмалар

1. Биотикалық фактор

А) мутуализм В) биоценоз С) күн, жарық, Д)ауа,су Е)паразиттер

2. Абиотикалык фактор дегеніміз не?

А) Климаттык фактор В)Жыртқыштық құрбан қатынасы С)Тірі организмдерінің өзара байланысу формасы Д) Аменсализм Е) Коменсализм

3.Ортаның микробиогендік биотикалық факторларына мыналар жатады

А)Жан-жануарлар В)Адамзат С)Жасыл өсімдіктер

Д)Қоршаған орта Е) Микробтар мен вирустар

4.Биогеценоздарда органикалық заттарды ыдырататын организмдер

А)Автотрофтар В) Редуценттер С)Продуценттер Д)Консументтер Е)Паразиттер

/Бір- немесе бірнеше жауабы бар тест тапсырмалар/

5.Бейорганикалық заттарды органикалық затқа айналдыра алатын автотрофты организмдер

. А)Продуценттер В)Консументтер С) Редуценттер Д)Сапрофиттер Е) Тұтынушылар F) өндірушілер

G) паразиттер H) барлық өсімдіктер

6. Жануарлар қауымдастығы қалай аталады? А)зооценоз В) Биогеоценоз С) микробиоценоз Д) биоценоз Е) микоценоз F) биотоп G) экожүйе H) гетеротрофтылар

7. Құрлықтың не суқойманың бір үлескісінде тіршілік етуші өзара байланысты микроорганизмдер, жануарлар және өсімдіктер жиынтығы. А)биосфера В) биомасса С) биотоп

Д) биоценоз Е)биота F) экологиялық жүйе G) табиғи бірлестік H) микоценоз

8. Зат және энергия айналымы жүретін барлық организмдер бірге қызымет ететін, бір-бірімен және қоршаған ортамен әрекеттесетін орта келесіде аталады. А) Биогеценоз

В) Экологиялық жүйе С) биоценоз Д) экологиялық ниша Е) ареал F) фототрофтар

G) хемотрофтар H) гетеротрофтар

9. Дұрыс емес анықтаманы табыныз А) автотрафтыларда фотосинтез процесі жүреді В) гететрофтылар паразит бола алады

С) автотрафтылар көмірқышқыл газын пайдаланады

Д) гетеротрофтылар органикалық заттарды пайдаланады Е) продуценттер оттегіні қабылдайды F) гетеротрофтар шөпқоректі бола алады G)гетеротрофтылар жыртқыш бола алады H) продуценттер жыртқыш бола алады

10. Биомассаның жиналуына қай ағзаның рөлі зор. А) жануарлар мен өсімдіктер В) өсімдіктер С) микроорганизмдер Д) жануарлар Е) жануарлармен микроорганизмдер F) сапрофиттер G) консументтер H) продуценттер

Жауабы:

1-А 2-А, 3-Е, 4-В 5-A F H, 6-A, 7-D E, 8 A, 9-E, 10 A

«Көрші әдісі» бойынша бір-бірінің жұмысы тексеріледі

Бағалау тек тест бойынша жүргізіледі

Бағалау шкаласы Тест 10 сұрақ

10- «5», 8-4» 7-6 «3» 5-1 «2»

https://www.

Bilimland.kz /kk

Оқулық

269 бет

тапсырмалар,

үлестірмелі материал

Аяқталуы

Қорытындылау

5 минут

Бағалау

Рефлексия

Үйге тапсырма беру. § 51-52 оқу Бірлестіктер Биоценоз Экожүйе

Блоб ағашы

Блоб ағашы

Саралау: Оқушылар тірі организмдердің табиғи бірлестіктерінің негізі биогеоценоз, табиғи бірлестіктің құрылымымен, организм мен ортаның өзара қарым - қатынасын, табиғи бірлестіктің құрылымымен, биогеоценоздың құрамдас бөліктерімен таныса отырып, айта білуге үйренеді, тест шешуде қолдана алады.

Бағалау:Оқушыларға

үйренгенін тексеруді

қалай бағалайсыз?

Блоб ағашы

Денсаулық сақтау технологиялары.

Саралау іріктелгентапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материал дарымен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу

Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз

Сұрақтар ілмегі, Ой қозғау, Ойлан, топтас, пікірлес, Қысқа тест, Кинометафара,Көрші

Партада дұрыс отыру ережесін сақтау

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары /оқу мақсаттары дұрыс қойылғанба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткіздіме?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1: 2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?