Ашық сабақ: Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу. Мәндес теңдеулер.

Бөлім:

6.3А Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу

Педагогтің Тегі, Аты, Әкесінің аты (бар болса)

Ибраимкулова Бакыт Токташевна

Пән/Сынып:

6 сынып

Күні:

11.01.2024ж

Сабақтың тақырыбы:

Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу. Мәндес теңдеулер.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

6.2.2.2бір айнымалысы бар сызықтық теңдеудің, мәндес теңдеулердің анықтамаларын білу;

Сабақтың мақсаттары:

-бір айнымалысы бар сызықтың теңдеу мен мәндес теңдеудің анықтамасы. - бір айнымалысы бар сызықтың теңдеуді шешу.

Сабақтың барысы:

Уақыты

Кезең дері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

5 минут

Ұйым

дастыру

Сәлеметсіздерме!

Бүгін, Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу. Мәндес теңдеулер тақырыбын қарастырамыз

Бүгінгі сабақта меңгеретініңіз:

- бір айнымалысы бар сызықтың теңдеу мен мәндес теңдеудің анықтамасы. - бір айнымалысы бар сызықтың теңдеуді шешу.

Үй тапсырмасын тексеру.

Амандасады, үй тапсырмасына жауап береді.

Оқулық, жұмыс дәптері

Тақта

слайд

10 мин

Жаңа сабақ

ax = b түріндегі теңдеу бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу деп аталады, мұндағы x – айнымалы, a және b – қандай да бір сандар.

Теңдеуді шешу деп айнымылының орнына қойғанда дұрыс санды теңдікке айналдыратын x (теңдеудің түбірі) белгісіз айнымалысының барлық мәнін табуды айтады.

Теңдеуді шешу кезінде жақшаларды ашу, ұқсас мүшелерді біріктіру, өрнекті ықшамдау амалдары орындалады. Бірақ ықшамдалған кезде теңдеу мәндес теңдеуге түрленеді.

Түбірлері бірдей теңдеулерді мәндес теңдеу деп атайды.

Мысалы, 3(x + 2) = 0 теңдеуі мен 3x + 6 = 0 теңдеуі мәндес теңдеулер, себебі 3(x + 2) = 0 теңдеуінің түбірі –2 және 3x + 6 = 0 теңдеуінің түбірі де –2.

Түбірлері жоқ теңдеулер де мәндес теңдеулер болады.

Теңдеуді шешу кезінде оны қарапайым, бірақ мәндес теңдеумен алмастыру керек. Ол үшін теңдеулердің келесі қасиеттері қолданылады: 1-қасиет. Теңдеудің екі жағын да нөлден өзге бірдей санға көбейткенде немесе бөлгенде теңдеу мәндес теңдеуге түрленеді. Мысалы, түбірі 4 болатын 0,2x – 0,3 = 0,5 теңдеуінің екі жағын да 10-ға көбейтсе, түбірі 4 болатын 2x – 3 = 5 теңдеуі шығады, демек, 0,2x – 0,3 = 0,5 және 2x – 3 = 5 теңдеулері мәндес теңдеулер. 2-қасиет. Теңдеудің екі жағына да бірдей көпмүшені, бірмүшені немесе санды қосқанда теңдеу мәндес теңдеуге түрленеді. Мысалы, түбірі болатын 3x – 2 = –1 теңдеудің екі жағына да 2x қосса, түбірі болатын 3x – 2 + 2x = –1 + 2x немесе 5x – 2 = –1 + 2x теңдеуі шығады, демек, 3x – 2 = –1 және 5x – 2 = –1 + 2x теңдеулері мәндес теңдеулер.

Тақырып бойынша ресурстарды, танысады

Мысалдарды жазып, шығарады.

Есептер.

№1. Теңдеуді шешіп, коэффициенті мен бос мүшесінің қасиеттерін айтыңдар.
2x – 5 = 2(x+0, 5)
Жауабы: a = 0 b ≠ 0, теңдеудің шешімі жоқ.
№2. Төмендегі есепті шығаруда кеткен қателіктерді анықтаңдар.
2(3x - 5)- 3(x - 5) = x
6x + 10 - 3x – 15 = x
6x - 3x – x = - 10+15
2x = 25
x = 25: 2
x = 12, 5.

слайд

Жалпы білім беретін мектептің 6–сыныбына арналған оқулық.

Оқулық

Интернет ресурстары

25

минут

Бекіту тапсырмасы

Тапсырма.1. Төменде берілген үш теңдеудің ішінен мәндес теңдеулерді табыңыз және жауаптарыңызды негіздеңіз:

1. ;

2. 10+8х=3х–5;

3. –3,25х+9=35.

2-тапсырма. Төменде берілген теңдеулерді шешіп, оларды кестедегі жауаптармен сәйкестендіріңіз:

3-тапсырма Теңдеуді шешіңіз: Дескриптор: Білім алушы

- бөлшектерді ортақ бөлімге келтіреді;

- ұқсас мүшелерді біріктіреді;

- теңдеудің түбірін табады..

4-Тапсырма

А1: Теңдеуді шешіңдер: Ж: 15,5

В1: Теңдеудің түбірін табыңдар: Ж: -2

С1: Теңдеуді шешіңдер:
. Ж: 1.

Тапсырма 2

А1: Теңдеуді шешіңдер: . Ж: 10.

В1: Теңдеуді шешіңдер:
. Ж: -

С1: Теңдеуді шешіңдер:
. Ж: 1

Оқушылар тақырыпқа қатысты есептерді шығарады.

Таңбалар ережесін қолданады.

+(+)=+

-(+)=-

+(-)=-

-(-)=+

(-)*(+)=-

(+)*(-)=-

(-)*(-)=+

(-)/(+)=-

(+)/(-)=-

(-)/(-)=+

Оқулықтан тақырыпқа қатысты есептерді шығарады.

Дескриптор: -жақшаларды ашады; - берілген теңдеуді - түріне келтіреді; - мәндес теңдеулерді анықтайды.

Дескриптор: - жақшаларды ашады; 5балл

- берілген теңдеуді түріне келтіреді;

- теңдеулерді жауаптарымен сәйкестендіреді

10

балл

«Басбармақ» әдісімен бір – бірін бағалау жүргізіледі

Дескриптор: - берілген теңдеуді түріне келтіреді;

- теңдеулерді жауаптарымен сәйкестендіреді

10 балл

Интернет ресурстары

Жалпы білім беретін мектептің 6–сыныбына арналған оқулық.

Жеке оқушымен жұмыс

1. 3x-1=2(x-2)

2. 3(x+5)=7-5x

3. 19(y-9)=3y+21

4. 6(x-9)=5x-8

Тапсырманы орындайды

Дескриптор: -ax=b түріне келтіреді.

-Теңдеуді шешіп, түбірін табады.10балл

Оқулық, жұмыс дәптері

Тақта

слайд

Топтық жұмыс

1-2-3

Дескриптор: -ax=b түріне келтіреді.

-Теңдеуді шешіп, түбірін табады.10балл

Оқулық, жұмыс дәптері

Тақта

слайд

1. 2x+17=22+3x;

2. 18+3x=x+14;

3. 25-4x=12-5x;

Тапсырманы орындайды

Оқулық, жұмыс дәптері

Тақта

слайд

5 минут

Бүгінгі сабақта:

-бір айнымалысы бар сызықтың теңдеу мен мәндес теңдеудің анықтамасын біледі - бір айнымалысы бар сызықтың теңдеуді шешеді. Рефлексия:суретті сан тарқатылады