Ашық сабақ "Бүкiләлемдiк тартылыс заңы" 9 сынып

Бөлім:

Динамика негіздері

Педагогтің аты-жөні

Кажгалиева Жанар Адилбековна

Күні:

22.11.2023

Сынып: 9

Қатысушылар саны: 4

Қатыспағандар саны: 0

Сабақтың тақырыбы

Бүкiләлемдiк тартылыс заңы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

9.2.2.6 Бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдау және оны есептер шығаруда қолдану

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар: Бүкіләлемдік тартылыс күшінің ашылу тарихы туралы мағлұмат береді.

Басым бөлігі: Бүкіл әлемдік тартылыс заңын күнделікті тұрмыста қолданады

Кейбір оқушылар: Бүкіләлемдік тартылыс заңының формуласын есептер шығаруда қолданады

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Амандасу. Оқушыларды түгендеу.

Миға шабуыл

Үй тапсырмасын сұрау. Сұрақ-жауап:

1. Күш дегеніміз не?

2. Күш қандай шамаға жатады?

3. Механикада қанша күш бар? Қандай?

4. Тең әрекетті күш дегеніміз не?

5. Күштің өлшем бірлігі.

6. Күшті өлшейтін құралдың атауы

7. Ньютонның бірінші заңының анықтамасын айтып бер.

8. Екінші заң формуласын айтып бер.

9. Үшінші заң нені тұжырымдайды?

10. Ньютонның екінші заңына жүгінетін болсақ, үдеуді қалай анықтауға болады?

11. Үйкеліс кұшінің формуласы.

12. Дене өз пішінің өзгерткен кезде пайда болатын күштің түрі қалай аталады?

Оқушылар викторина арқылы сұрақтарды таңдап, сұраққа жауап береді.

Әр сұраққа 1 ұпай

https://wordwall.net/resource/64074035/%d2%af%d0%b9-%d1%82%d0%b0%d0%bf%d1%81%d1%8b%d0%bc%d0%b0%d1%81%d1%8b%d0%bd-%d1%82%d0%b5%d0%ba%d1%81%d0%b5%d1%80%d1%83

Сабақтың ортасы

Заңды И. Ньютон 1667 жылы ашты. 1665 жылы 23 жасында Ньютон Айды орбитада ұстап тұратын күш Жерге алманың құлауына септігін тигізетін күш табиғатына ұқсас екендігін болжап айтты. Оның болжамы бойынша Әлемдегі барлық денелер арасында массалар центрін жалғастыратын түзу бойымен тартылыс (гравитациялық күштер) күштері әсер етеді.

3 тапсырма. (Жұптық жұмыс) Эксперименттік тапсырма.

Көрші отырған оқушылар өздерінің салмақтарын біле отырып, ара қашықтықтарын сызғышпен өлшейді де араларындағы тартылыс күшін есептейді. G=6,67*10-11 Н*м2/кг.

Оқушылар дәптерлерін ашып, бүгінгі күн мен сабақ тақырыбын жазады. Қажетті мәліметтерді дәптерлеріне түртіп алады.

1 тапсырманы орындап, сәйкестендіреді

Теориялық материалмен жұмыс

2 тапсырманы орындап, есептер шығарады.

Оқушылар эксперименттік тапсырманы орындайды

Әр дұрыс жауапқа 1 ұпай

Жауабы:

1-Б, 2-А, 2-Ә, 4-Д, 5-В, 6-Г.

Дескриптор:

• SI жүйесіне дұрыс аударылған;

• Формулалар дұрыс жазылған;

• Жауап дұрыс жазылған.

Әр есепке 3 ұпай

Оқулық, жұмыс дәптері

Презентация

https://phet.colorado.edu/sims/html/gravity-force-lab-basics/latest/gravity-force-lab-basics_all.html

Оқулық, жұмыс дәптері

Сабақтың соңы

Quiz test жұмысы

1. Әлемде барлық денелер арасында қандай күштер бар? А) инерциялық Ә) гравитациялық Б) ауырлық В) серпімділік

2. Бүкіләлемдік тартылыс заңын ашқан ғалымды табыңыз? А) Гук Ә) Фарадей Б) Кулон В) Ньютон

3. Гравитациялық тұрақты нешеге тең? А) 9,8 м/с2 Ә) 6,67*10-11Н*м2/кг2 Б)

6,63*10-34Дж*с В) 3*108м/с

4. Бүкіләлемдік тартылыс заңының формуласы А) F=mg Ә) F=kx Б) F=ma В)

5. Екі дене бір-біріне массаларының көбейтіндісіне тура пропорционал, ал арақашықтықтарының квадратына кері пропорционал күшпен тартылады. А) Бүкіләлемдік тартылыс заңы Ә) Кеплердің І заңы Б) Ньютонның ІІ заңы В) Ньютонның ІІІ заңы

6. Бүкіләлемдік тартылыс заңы қай жылы тұжырымдалды А) 1957 ж Ә) 1798ж Б)1911 ж В) 1687 ж

Оқушылар тест жұмысын орындайды.

https://quizizz.com/admin/quiz/6558e24d76222416342a5e86?source=quiz_share

Рефлекция

Кері байланыс

-Бүгін сабақ маған ұнады, себебі мен................ үйрендім.

-Маған.........................қиын болып көрінді.

-Мен енді.................. үйренгім келеді

«Интервью» әдісі Оқушылар өз ойларын стикерлерге жазып жабыстырады.

Стикер

1.Екі дене бір біріне массаларының көбейтіндісіне тура пропорционал, ал арақашықтығының квадратына кері пропорционал күшпен тартылады

А) 6,67 · 10 ^-11 Н

2.Бір бірінен 1 м қашықтықта орналасқан, əрқайсысының массасы 1 кг болатын екі дененің арасындағы тартылыс күші

Ə) масса

3.Бір мезгілде денелердің əрі инерттілік, əрі гравитациялық қасиеттерінің сандық сипаттамасы болып табылады

Б) бүкілəлемдік тартылыс заңы

4.Жер мен Айдың арасындағы тартылыс күшінің шамасы

В) Генри Кавендиш

5.Гравитациялық тұрақтының сан мəнін лабораториялық жағдайда бірінші рет анықтаған ағылшын ғалымы

Г) Исаак Ньютон

6.Бүкілəлемдік тартылыс заңын 1687 ж тұжырымдаған

Д) 2 · 10^20 Н