Ашық сабақ. d элементтерге жалпы сипаттама. Химия.10 сынып.

Пәні: Химия

Мектеп: Ә .Жангелдин атындағы №52 жалпы орта мектеп КММ

Күні:22.02.2017 ж

Мұғалімнің есімі: Жаркинбаева Гульзира Тынысбековна

Сынып: 10 «А»

Қатысқандар саны: 14

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы: d- элементтерге жалпы сипаттама.

«Металдардың құпиясы»

Оқу мақсаты

Металдар жөніндегі білімін тереңдетеді,s элементтермен ажырата алады,өмірде қолданатын жерін біледі.

Сабақтың мақсаты:

Оқушылардың барлығы:Металдар жөніндегі білімін тереңдетеді,өмірде қолданатын жерлерін біледі.

.

Оқушылардың басым бөлігі: Топпен жұмыс барысында ынтымақтастық пен ауызбіршілікке үйрету. Тақырыптан металдар жайында түсініп,қосымша ақпараттар жинақтай алады, адам ағзасындағы және тағам құрамындағы кездесетін металдармен таныстыру

.

Кейбір оқушылар:Әдіс-тәсілдерді тиімді пайдалану арқылы ерекше қабілеттерін ашады.Пәндік білімдерін терең қалыптастыру және өмірде қолдана білуге үйрету

Жетістік критерийлері

Қосымша топшадағы металдармен толық танысады.Тақырыпты негізгі мәселелерін өмірде қолданады.

Алдынғы оқу

Сілтілік және сілтілік жер металдары туралы еске түсіру,айтылым алдыңғы тақырыптардан болады

Жоспар

Жос

пар

лан

ған уақыт

Сабақта жоспарланған іс-әрекеттер.Жоспарланған жаттығулар

Ресурстар

Басталуы

2мин.

6 мин

2мин

7 мин

2мин

1 мин

2 мин

Сәлемдесу. «Бәрі өз қолыңда»

Ынтымағы қалыптасқан жайлы атмосфера қалыптастыру үшін «Темірдей берік бол!Алтындай асыл бол!Қорғасындай салмақты бол!Сынаптай көлемді бол!Цезийдей жұмсақ бол!Литийдей жеңіл бол!......ойыны арқылы бір-біріне ыстық лебіз айтады.Ұстаздың сөзі: Бір данышпан болған екен.Сол данышпанды сынау мақсатында қолында көбелек ұстап тұрған кісі былай дейді: Менің қолымдағы көбелектің өлі немесе тірі екендігін айта аласыз ба?,-дегенде данышпан оның өлі немесе тірі болуы өзіңізге байланысты деген екен.Бүгінгі сабағымыздың қалай өтетіні өзімізге байланысты, қымбатты оқушылар, -дейді мұғалім.

3 түрлі түс ленталар арқылы бөлінеді.Топтар аттары жазылған қағаздар топбасшыларына беріледі. 3топқа бөлемін. Рольдерге бөлісіп алады. 1 топ: «Сілтілік металдар» 2 топ: «Сілтілік –жер металдары» 3 топ: «d-элементтер»

«Менен сұрақ – сіздерден жауап»арқылы сұрақтар қою

1.ІІА тоба элементтерін неліктен сілтілік жер металдары деп атаған?

2.Жер қыртысында таралуы жөнінен кальций нешінші орынды алады?

3 Жер қыртысында таралуы жөнінен магний нешінші орынды алады?

4.Ғаныш қай жерде кездеседі?

5.Сілтілік металдар нешінші топта орналасқан?

6.І А топ элементтері неліктен сілтілік металдар деп аталады?

7.. Сөндірілген ізбестің формуласы қандай?

8.Сөндірілмеген ізбестің

формуласы қандай?

9. Бор,әктас,мәрмәрдің формуласы қандай?

10.Сілтілік металдарды ата.

11.Сілтілік металдарды не үшін керосин астында сақтайды?

12.Сілтілік және сілтілік жер металдарын қандай жолмен аламыз?

13.Адам қолында балқитын металл?

14.Балқу температурасы ең жоғары металл?

15.Тығыздығы 5-тен төмен металдар қалай аталады?

16. Тығыздығы 5- тен жоғары металдар қалай аталады?

17.Ең қатты металл?

18.Ең ауыр металл?

Ғаламтордан алынған материалдар

Металдар патшалығы жайында ертегі Металдар патшалығы
Ерте заманда «Металдар патшалығы» болыпты. Олар жарықта күн сәулесімен шағылысып, түнде ай нұрымен сәулеленген сұлу шаһарда өмір сүрген. Патшалықты ақылды, салмақты, әрі көріктілігімен ерекшеленетін «Алтын» басқарыпты. Алтынды барлық металдар жақсы көргенмен мыс қана ұнатпапты. Мыс алтынның ақылдылығын, сұлулығын іштей қызғанады. «Мен де сұлумын, ол сары болса, мен қызыл - сарымын, тіпті алтыннан да көріктімін, мен неге патша болмаймын?» деген ойлар мысқа маза бермей, бір күні қастандық жасапты. «Металдар» патшалығы түнгі ұйқыға кеткенде патша сарайына ұрланып кірген Мыс Алтынды өте сақтықпен шаһар сыртына алып шығып, жерді терең етіп қазып көміп тастайды. Сөйтіп, өзі ешкімге білдірмей Алтынның орнына барып жайғасады.
Күн артынан күн өте береді. Мыс таңертең тұрғаннан кейін күнге қарап бетін ысып әлекке түседі. Күн ысыған сайын қошқыл тартып, жүдей түседі.
Бір күні бұл өзгерісті Алтынның жылдам әрі ақылды уәзірі Сынап байқап қалады. Сынап металдарды жинап алып былай дейді: «Мына патша біздің бұрынғы падишамызға ұқсамайды, бұл менің білуімше залым Мыс. Біздің патшамызға қастық жасап, өзі оның орнына патша болмақшы. Бәріміз мұның көзін жояйық. Алтынды тапқызайық»,- дейді.
Металдардың бәрі бірауыздан Сынаптың айтқанына келіседі. Жиналып келіп Мысқа: «Біздің патшамыз қайда, сен оны қайда жасырдың? Сен Алтын емес екеніңді мойында. Біз саған бәрібір Алтынды тапқызамыз!»- деп есін шығарады. Бұлардың айтқанын өркөкірек Мыс тыңдағысы да келмейді. Әбден ашуланған металдар Мысты жанып жатқан отқа тастап жібереді. Мыс табан астында тотығып, беті қошқылданып шыға келеді. «Біреуге ор қазба, өзің түсесің» деген халық мақалы осындайдан қалса керек. Амалсыз Мыс өзінің істегенін металдар алдында мойындайды. Алтынды шаһар сыртындағы көмген жерінен шығарады. Жер астында қанша жатса да, Алтын бұрынғыдан да нұрлана түседі. «Алтынды тот баспайды» деген сөз осыдан шығыпты.
Мыс болса өзінің қателігінен көп опық жеп, өз ісіне өкінеді. «Енді мен осылай өмір бойы қап - қара болып қаламын ба?»- деп жылап жібереді.
Ежелден ақылды Алтын кек сақтамай, Мысты кешіреді. Мысты сутек толтырған ыстық моншаға шомылдыртады. Содан Мыс баяғы қалпына келеді.
“Кубизм” стратегиясы.

3 топтан кубик лақтыру арқылы жауаптар алынады.

• 1.Сипатта.Физикалық қасиеттері.

Металдар түрлері

• 2.Салыстыр.Химиялық қасиеттері.

• 3. Ұсын.Тайқазан.Металл ақша

• 4.Дәлелде.Металлургия

• 5.Талда. Тайқазандағы 7 металды ата

• 6.Ой-толғау.Металл ақша қай металдан жасалған?

Жұмбақтар мен мақал-мәтелдер.Полиглот

1.Қыздырып соқсаң иленеді,

Балға мен төстен именеді (темір-железо-феррум)

2.Кескен болсам кесілмейді,

Кесілсе де бөлінбейді(сынап-ртуть-гидраргирум)

3.Жазылуым бойынша оқысаң элементпін.

Ал керісінше оқысаң өткізгішпін.

Ойлаңдаршы, сонда мен кіммін? (мыс-сым-медь-купрум)

Мақал-мәтелдер

1.Арыстанға.....шынжыр ар емес

(темір-железо-феррум)

2.Ақыл.....сандық,

адамына қарай ашылар

(алтын-золото-аурум)

3................. менің ардақтым

........................ салмақтым

(алтындай,қорғасындай)

«Сөздер банкасы»

Берілген қосылыстардың аттарын атаңдар.

Рольдік ойын “Мысты күміске айналдыру

Журнал

Жұлдызша,

стикерлері

Топ аттары жазылған қағаздар.

Смайликтер

ХЭПЖ

қиынды қағаздар,

бағалау парақша

лары

Үй тапсырмасы сұрақтары

на жауап беру

Жауап берген оқушылар

ды критерий арқылы бағалап отыру

Бағалау критерий

лері:

Жауап берген оқушылар

ды критерий арқылы бағалап отыру

Көбжасар А

АКТ пайдалану

Орта-

сы

7 мин

Ғаламтордан алынған материалдардан жаңа сабақтың тақырыбы ашылады.Соңынан презентация көрсетіледі.

Қосымша топша элементтерінің негізгі топша элементтерінен ерекшеліктер мен айырмашылықтары бұрын қарастырылған. d-элементтердің химиялық сипаты сыртқы электрон қабатында 2s электрон (кейде 1s электрон) болатын атомдардың электрондық құрылысымен анықталады. Кезекті электрондар сыртқы электрондық қабаттан санағанда ішкері екінші қабатқа түсіп, d-деңгейшені толтырады. Бұл элементтер атомдарының сыртқы электрондары ядромен әлсіз байланысқан, оған иондану энергиясы шамасының төмендігі айғақ, (6.1 кесте)

Тайқазан қандай 7 металдан құйылған, оларды атаңдар.

Оларға: Темір,мырыш,қалайы,қорғасын,мыс,күміс, алтын жатады.

Сергіту «Суды төкпей көтеру»

Ой - толғаныс сәті. «Кластер» әдісі

АКТ-ны пайдалану.

АКТ

Қалам,

дәптер

Смайликтер.

7 мин

2 мин

2 мин

Сабақ

соңы

Есептер шығару.

1-топ
Сандық есеп: Массасы 75г мырыш қанша тұз қышқылымен әрекеттеседі?

2-топ
Сандық есеп: Массасы 13г мырыш қанша күкірт қышқылымен әрекеттеседі?

3 топ

Сандық есеп:Массасы 240 г хром қанша күкірт қышқылымен әрекеттесе алады?

Сергіту сәттері

Периодтық жүйедегі орны бойынша сипаттау.

Жеке тапсырма беріледі.

V Sc Cr Mn Co

Cu Ti Fe Zn Ni

Сабақ бекіту. «Өрмекшінің торы»әдісі арқылы. “Өрмекшінің торы”

• Қосымша топшада орналасқан.

• Сыртқы қабатта d орбиталдары толады.

• d- элементтер деп аталады

• Атомдық нөмірі өскенде металдық қасиеттері кемиді.

• Оң тотығу дәрежесін көрсетеді

• Иондану энергиясының шамасы төмен

• Сыртқы электрондары ядромен әлсіз байланысқан

• Металдық қасиет тән. Металдар.

• Ауыспалы элементтер.

5 мин

2 мин

Бағалау парағы

Критериалды бағалау дискрипторлары Менен сұрақ- сіздерден жауап –әрбір жауапқа 1балл

Ғаламтордан алынған материалдарға -3балл

Ертегі -2 балл

Мақал-мәтел мен жұмбақтарға-1-3 балл

Сөздер банкасы –әр қосылыс атына 1 балл

Мысты күміске айналдыру-1-балл

Ыстық орындық -1 балл

Синквейн – 1 балл

Өрмекшінің торы

20-25 балл «5».

15-20 балл « 4»

10-15балл «3»

Аяқта

луы

2мин

Кері байланыс «5 саусақ» стратегиясы»

5 саусақ салынған қағаз таратпа-лары

1мин.

Үйге тапсырма беру.

« Металдардың адам өміріндегі маңызы» тақырыбына эссе жазу.

Қосымша мәліметтер Түсініксіз сөздердің мағынасын ашу.

Саралау- сіз косымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілетті оқушыға тапсырманы қалайша күрделендіресіз?

Бағалау – оқушы білімін

тексеруді қалай

жоспарлайсыз?

Критериальды жолмен дискриптор арқылы бағалаймын деп жоспарладым

Пәнаралық байланыс:

Дарынды оқушыларға «Металдар» тақырыбына есептер шығартамын Менің ойыншығым тақырыбында эссе жазады. Үлгерімі төмен оқушыларға

d-элементтердің периодтық жүйедегі орнымен танысады.

Критерий арқылы бағалау.Қошемет көрсету,мадақтау арқылы бағалау.

Әдебиеттік оқу, бейнелеу, биология,медицина,география,ағылшын тілі,латын тілі,математика

Мақсаты анық.Бүгін оқушылар d-элементтер металдары жайында мағлұмат алды.

Сабақ жоғары деңгейде өтті.Тапсырмалары сәйкес болды.Уақытты өзім жоспарлағандай дәл бөлдім.Жоспарымды смартқа сәйкестендіріп,

басқа да әдістерді енгізіп, түрлендіруе болатындығына көзім жетті.

Қорытынды баға

Қандай екі әдіс өте сәтті болды (оқыту мен үйрену)?

1: Ғаламтордан алынған материалдар. «Кубизм»әдісі

2: «Менен сұрақ-сіздерден жауап» әдісі. Оқушылардың өздерін өздері бағалауы жақсы болды.Өз – өздерін әділ бағалады,себебі табыс критерийлеріне сүйенді

Қандай әдіс-тәсіл толықтырылуы тиіс (оқыту мен үйрену)?

1; «Ыстық орындық», «Серпілген сауал», «Көршіңе әңгімелеп бер»әдістерімен толықтыру

Келесі сабағы сіздерден ескеретіндей сынып және жеке оқушы жайында қандай мәлімет алдым?