Ашық сабақ "Домбыра-халық мұрасы"7-сынып

САБАҚ: 6

Сабақтың тақырыбы Домбыра-халық мұрасы

Күні: 14.12.2017 жыл

Сынып: 7Т1

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Бөлім тақырыбы

Музыка өнері және қазақтың киелі домбырасы

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары

7. О 2 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану.;

7. Ж 5. оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу.

Сабақтың мақсаттары

Барлық оқушылар

• Мәтіндегі сөздердің тақырыпқа сай орынды қолданылуын тексеру

Көптеген оқушылар

• синонимдік қатармен ауыстыра отырып жинақы мәтін жазу.

Кейбір оқушылар

• лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау

Бағалау критерийлері

• Мәтіндегі сөздердің тақырыпқа сай орынды қолданылу,

• Берілген сөздердің синонимдік қатарын ауыстыру,

• Лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау

Тілдік мақсаттар

Пән лексикасы және терминология:

Бабамыздың мұңы, анамыздың сыры,даламыздың үні, күмбірлеген

күйі,

Диалог және жазылым үшін қажетті сөз тіркестер:

Егер мен дұрыс ұқсам,онда ..? , Яғни, сенің айтуын бойынша..?"

Пәнаралық байланыс

АКТ, Саз пәні, Қазақстан тарихы.

Мектеп құндылықтары

Өзін және қоршаған ортаға деген сыйластық; ынтымақтастық; жауапты азаматтық ұстаным; академиялық адалдық; өмір бойы білім алу; ашықтық;

Осыған дейін меңгерілген білім

Ұлттық музыкалық аспаптар

Жоспар

Жоспарлана

тын уақыт

Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер

Дереккөздер

Сабақтың бастапқы кезеңі

7 минут

Ұйымдастыру жұмысы.

Психологиялық ахуал

Қайырлы таң, қайырлы күнҚайырлы таң, қайырлы күн. Кәне, кәне тұрайық,Үлкен шеңбер құрайық.Тұрсақ егер шеңберге,Алақанды ұрайықТұрсақ егер шеңберге,Жақсы, жақсы сөздерді Қонақтарға сыйлайық.         ***    -Еліміз аман болсын!-Тыныштық болсын!-Еліміз көркейе берсін!    ***    

Домбыра бөліктеріне қарай сынып оқушыларын 4 топқа бөлу. Шанақ, тиек, перне, ішек.

Сабақ тақырыбын өздеріне тапқызу.

Тыңдалымалды тапсырма

• Оқушылар, қандай ән тыңдағанды ұнатасыңдар?

• Домбырамен орындалған әндерді тыңдап көрдіңіздер ме? (Тыңдадым деген оқушы болып, авторын айтып жатса, қол соғып «Керемет» деп марапат айтуға болады.)

• Тыңдасаңдар қандай сезімде боласыңдар?

Пікір білдірген соң бейнебаян тыңдатылады.

https://kaztube.kz/video/2362193,

Әнші М.Әуелбекованың«Домбыра туралы баллада» әні тыңдатылады. 3,17 минут

Оқушылар алдыңғы сабақта меңгерген білімдерін еске түсіреді.

(Әннің сазын, оның мәтінін мұқият тыңдау). Мәтіннен өздері ұғып қалған әрі бейнелі сөздерді түртіп алады.

Оқушылар сабақтың оқу мақсаты мен және бағалау критерийімен танысады.

ӨД = өзге дерек көздері

Ақпарат көзін пайдалану

https://kaztube.kz/video/236219

Сабақтың ортасы

8 минут

5 минут

7 минут

7 минут

3 минут

5 минут

И нтербелсенді тақтадан домбыраның суреті көрсетіледі. жанына әннен тапқан сөздерді топтастырып жазады.

Бабамыздың

мұңы,Анамыздың

с ыры,Даламыздың үні,

қаны мен жанында

күй ойнау,жүректің

дүрсілі, күмбірлеген

к үйі,қуаныш пен

қайғы мұңды

жырлаған

ЖЖ.Оқушылар жұптасып, өздерінің ән мәтінінен қанша сөзді тапқанын, оның мағынасын ашу арқылы түсіндіріп өтеді. Мұң, сыр, үн, күмбірлеген, жырлаған сөздерінің сөздік арқылы синонимдік қатарын жазады.

Оқушыларға бағалау критерийлерімен беріледі.

Кері байланыс.

«Октава» әдісі бойынша оқушылар өз деңгейлерін анықтайды.

«Екі ішектің бірін қатты , бірін сәл-пәл кем бұра, 
«Нағыз қазақ қазақ емес, нағыз қазақ – домбыра!» – деп, қазақтың белгілі ақыны Қадыр Мырзалиев ағамыз жырлап кеткендей қазақ халқының Жер шарындағы мекендеген басқа ұлт өкілдерінен ерекшелігі, ол – өзінің ұлттық музыкасының болуы. Домбырада асқақтата ән салып, күмбірлете күй төккен өнерпаз халқымыздың асылынан артық, қастерлеп үкі таққан, жалғызындай аялап қақ төріне ілген ең қымбат, ең сүйікті музыкалық аспаптардың бірі – домбыра. Ол - қазақ ұлтының тарихында қарапайым халықтың қуанышы мен қайғы-қасіретін тең бөлісіп, ел басына қатер төнген тұста да көңіліне жұбаныш бола білген алып та, ұлы аспап.

Сөз реті келіп тұрғанда айта кетерлік жәйт, 2010 жылы көрші Қытай елінің Шыңжаң өңіріндегі Толы ауданында мекендейтін қазақтардың он мыңнан астам өнер сүйген домбырашылары бір сәтте қазақ халқының «Кеңес» күйін орындап шығуы бүкіл Жер шарына тарап кетеді. Іле-шала Тәуелсіз Қазақстан жеріне көрші Қытай Халық Республикасы елінен халқымыздың ұлттық музыкалық аспабы – домбыраның Гиннестің рекордтар кітабына енгендігі жөніндегі сүйінші хабар жетеді.

Бүгінгі сабағымызда қазақ халқының ең сүйікті, ел арасына кең тараған, түрлі шежіреге бай музыкалық аспабы-домбыра туралы әңгімелесіп, оның құрылысымен танысамыз.

6000 жылдық тарихы бар аспапты қазіргі таңда шеберлердің әр қайсысы өзінің білгенінше дайындап жатыр. Алайда оларға ешқандай кінә таға алмайсын, себебі бұл аспапты дайындаудың әлі күнге дейін мемлекеттік стандарты жоқ.

Домбыраны қолыңызға алған кезде қандай ойда боласыз? Қалай жасалады екен, кім жасайды екен, оның түрлері бар ма деген сұрақтар келетін болар. Міне, бізде осы сұрақтарға жауап  іздеп көрейік.  

Аспаптың жасалуы туралы бейнежазбамен таныстыру

Өзіміздің ауылдың азаматы Мадияр Түркеевтің де шеберханасы бар екенін, домбыра жасаумен айналысатын шебер екендігінен хабардар ету.

Ұзақтығы 1, 46 минут.

Жазылымалды тапсырма

«Ортада сұрақ»

- Домбыраның қалай жасалатыны туралы мағлұмат алдық па?

-Слайдтағы шебердің кім екенін таныдыңдар ма?Ол жайында не білесіңдер?

Тапсырма. «1 минут» стратегиясы.

Жұптық жұмыс.

1 минут ішінде тамашалаған бейнежазбадан не ұққандарын жұптаса отырып пікірлеседі, ойларын ортаға салады.

Сол бейнежазбаны көрген сәттегі сезімдері мен ұққан ойларын қолдарына берілген домбыра суретіне жазып қабырғаға іледі.

Жазылым негізіндегі тапсырма

Алдыңғы тыңдағандары мен пікір алысқан ойларын жинақтай отырып, жазылым тапсырмасына көшеді. Күй туралы жазғандарын бір қайталап қарап шығуға болады.

«Домбыра-халық мұрасы »тақырыбына мәтін құрастыру. Көлемі 70-80 сөз.

Жұпта отырған оқушылар бір –бірінің мәтінін тексере отырып, түзету енгізеді. Домбыраға қатысты кейбір сөз тіркестерін синонимдік қатармен өзгертіп жазады.

Жазылым соңындағы тапсырма.

«Автор орындығы» стратегиясы бойынша жазғандарын сынып алдында оқиды.

Синонимдік қатарды дұрыс қолданған оқушыларға әдемі домбыраның суреті сыйға беріледі.(шағын сувенир де болады)

Мұқағали Мақатаевтың:

Бабамнан қалған мұрам сен болмасаң,

Өнердің не екенін де білмес едім, -

деген жолдарында ақын өнердің көзі домбыра екенін айтады. Яғни барлық өнер түрі домбырадан бастау алады, сондықтан да қазақтың ерекше мәдениетінің қасиетін түсініп, оның өркен жаюына осы ақындардың поэзия әлемін терең зерттеп, халыққа неғұрлым жиі таныстырып, жеткізіп отыруымыз керек деп ойлаймыз.

Ойымызды түйіндей келе, «Домбыра – қазақтың қасиетті дүниесі. Оны тарта аллмасаң да қадірлей біл. Себебі баланың бойына халықтың рухани байлығын сіңіру домбырадан басталады. Домбыраның сырлы сазына ауызданбаған бала уызы жарымаған көтерем қозыдай болады. Домбыраны қастерлей білмеген қазақтың баласы туған халқының жанын білмейді. Ал халықтың жанын түсінбеу деген ─ тамыры шабылған ағашпен тең. Ондай ағаш жапырақ жайып, сая да болмайды, жеміс те бермейді» деген Бауыржан Момышұлының аталы сөзімен тәмамдағым  келеді.

Кері байланыс

• Оқушылар белсенді жұмыс жасай алды;

• Синоним сөздерді табуға талпынды;

• Тақырыпқа сай мәтінді дұрыс құрады.

МЖ = Мұғалім жасаған

www.youtube.com

«Домбыра-қазақтың ұлттық музыкалық аспабы»

бейнежазба

Сабақтың соңы

3 минут

Рефлексия. 3-2-1

Қосымша ақпарат

Дифференциация – Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?

Бағалау – Оқушылардың ақпаратты қаншалықты меңгергенін қалай тексересіз?

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік ережелері

АКТ-мен байланыс
Құндылықтармен байланыс (тәрбиелік элемент)

Дифференциацияны берілетін тапсырма, күтілетін нәтиже, қолдау көрсету, бөлінетін уақыт, қолданылатын дереккөздер арқылы жүзеге асыруға болады.

Дифференциация сабақтың кез келген бөлімінде қолданылады.

Бұл бөлімді оқушылардың сабақ барысында алған білімдерін бағалау үшін қолданылатын әдіс-тәсілдеріңізді жазу үшін пайдаланыңыз

Сабақ жоспарын құру үшін сізге өзге пән мұғалімдерінің көмегі керек пе?

Берілген тапсырмалардың қайсыбірі оқушылардың қауіпсіздігіне немесе денсаулығына қауіп төндіре ме?

Оқушылар сабақ барысында өздерінің АКТ дағдыларын дамыта ала ма?

Осы сабақ барысында НЗМ құндылықтарын дамытуға қандай мүмкіндік бар?

Ойлану

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары жүзеге асырымды болды ма?

Бүгін оқушылар нені үйренді? Сыныптағы оқу атмосферасы қандай болды? Дифференциацияны жүзеге асыру қолымнан келді ме? Мен жоспарланғануақытымды ұстандым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Төменде берілген бөлімді осы сабақ туралы ойларыңызды жазу үшін пайдаланыңыз. Сол жақ бағанда берілген сабағыңызға қатысты ең маңызды сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы баға

Сәтті өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Қандай екі нәрсе сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақ барысында сынып немесе жеке оқушылар туралы менің келесі сабағыма дайындалу үшін қажет болуы мүмкін қандай ақпарат алдым?