Ашық сабақ Функция ұғымы 7 сынып

САБАҚ №25

Функция ұғымы

Күні,айы:6.11.17ж

Мұғалімнің аты-жөні: Рысбекова Б

Сынып:7ә

Сабаққа қатысқан оқушылар саны:

Сабаққа қатыспаған оқушылар саны:

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

7.4.1.1

функция және функцияның графигі ұғымдарын меңгеру;

7.4.1.2

функцияның берілу тәсілдерін білу;

7.4.1.3

функцияның анықталу облысы мен мәндер жиынын табу;

Сабақ мақсаты

Барлық оқушылар:

Функционалдылық тәуелділік ұғымын қалыптастырып, функцияның жазылуын, оқылуын білу.

Оқушылардың басым бөлігі: Функцияның анықталу аймағын, мәндерінің аймағын таба білу дағдысын қалыптастыру

Кейбір оқушылар:

Функцияның формуламен берілуін пайдаланып, жаттығуларды орындай біледі.

Жетістік критерийлері

Функционалдылық тәуелділік ұғымын қалыптастырып, функцияның жазылуын, оқылуын біледі

Функцияның анықталу аймағын, мәндерінің аймағын таба білу дағдысын қалыптастырады.

Функцияның формуламен берілуін пайдаланып, жаттығуларды орындай біледі.

Ойлау дағдыларының денгейі

Білу,түсіну, қолдану

Тілдік мақсаттар

Функция,функционалдық тәуелділік, тәуелді айнымалы, тәуелсіз айнымалы,

Функционалдық тәуелділік,фцнкцияның анықталу облысы, мәндер жиыны.

Алдыңғы білім

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңдері

Жоспарланған жұмыс

Ресурстар

Сабақтың басы(2-5 минут)

(МК)Оқушылардың сабаққа дайындығы.Сабақтың басталуына жағымды ықпал ететін көңіл күй қалыптастыру. Сабақ мақсатымен таныстыру.

Сабақтың ортасы (6-35 минут)

(МК,Ұ)

Ақпараттық блок. Мұғалімнің сөзі

Функция ұғымы. 1-мысал. Автомобиль v = 60 км/сағ тұрақты жылдамдығымен жүріп келеді. Оның t уақытында жүріп өтетін s км жолын табу керек. Шешуі. Жүріп өтетін жол t уақыты мен v жылдамдығы арқылы былай өрнектеледі: s = vt Мұнда v = 60 км/сағ болғандықтан, жүрілген жол мөлшерін s = 60t өрнегі көмегімен есептейміз. Осыдан, t уақыты өзгерген сайын жүрілетін s жолы да өзгеретінін көреміз. Мысалы, t = 0,5 сағ болса, онда s = 60 · 0,5 = 30 км; егер t = 2 сағ болса, онда s = 120 км, т.с.с. 2-мысал. Әкімшілік тұрғындарға саяжайға арналған әрқайсысының ауданы 6 сотка (600 м2) болатын, тік төртбұрыш пішінді жер телімдерін бөліп бермекші болады. Егер бөлінетін жер телімінің бір өлшемі х м болса, онда оның екінші өлшемі y-ті қалай анықтауға болады? Шешуі. Тік төртбұрыш ауданын анықтау формуласы бойынша 600 = =x · y теңдігі орындалуы керек. Осыдан y x = 600. өрнегін аламыз. Мұндағы х пен y-ті айнымалылар деп қарастырсақ, онда х-тің әрбір мәніне у-тің тек бір ғана мәні сәйкес келеді. Мысалы,

егер х = 6 м болса, онда y == 600 6 100м; егер х = 15 м болса, онда y == 600 15 40м;

егер х = 20 м болса, онда y == 600 20 30м. Қарастырған мысалдарда бір айнымалы (тәуелсіз айнымалы) өзгерсе, онда екінші айнымалы да (тәуелді айнымалы) өзгеріп отыратынын көрдік. Сонымен қатар, тәуелсіз айнымалының әрбір мәніне тәуелді айнымалының тек бір мәні сәйкес келетіні анықталды. Анықтама. Тәуелсіз айнымалының әрбір мүмкін мәніне тәуелді айнымалының жалғыз мәнін сәйкес қоятын тәуелділікті функционалды тәуелділік немесе функция деп айтады.

Тәуелсіз х айнымалысын аргумент деп, ал тәуелді у айнымалысын х аргументіне тәуелді функция деп те атайды. Жалпы түрде х аргументіне тәуелді у функциясын былай жазады: у = f(х), оқылуы «игрек тең икстен эф». Сонымен, функцияны анықтау үшін: 1) Функционалды тәуелділікті орнататын f заңдылығы берілуі керек; 2) Аргументтің мүмкін мәндері жиыны көрсетілуі қажет. Бұл жиынды функцяның анықталу облысы деп атайды. Мысалы, f(x) = 2x – 3, x∈ [–1; 2] және f(x) = 2x – 3, x∈ [0; 5] әртүрлі функциялар, өйткені олардың анықталу облыстары өзгеше. Көп жағдайда функционалды тәуелділіктердің анықталу облысы көрсетілмей жазыла береді. Мұндай жағдайларда оның анықталу облысы ретінде f(x) өрнегінің мағынасы бар болатындай барлық x мәндері жиыны алынады. 3-мысал. fx x x () = − 2 1 функциясының анықталу облысы x ≠ 1, теңсіздігімен анықталады, өйткені бөлшектің бөлімі нөлге тең болмауы керек: D = (–∞; 1)∩(1; +∞) – анықталу обласы. 4-мысал. у = 3х – 2, –3  х  3 функциясының мәндері жиынын табу керек. у = f(x) функциясының барлық қабылдайтын мәндері жиынын, оның мәндері облысы деп атайды. Шешуі. –3  х  3 ⇒ –9  3х  9 ⇒ –11  3х – 2  7 ⇒ –11  у  7. Сонымен, берілген функцияның мәндері облысы: [–11; 7]. 5-мысал. Аргументтің қандай мәнінде fx x () = + 3 3 функциясының мәні 6-ға тең? Шешуі. f(x) мәні 6-ға тең болуы керек:

Мұнда қарастырылған барлық мысалдарда функционалдық тәуелділік формула (өрнек) арқылы берілген. Бұл жағдайда функцияны аналитикалық жолмен берілді деп есептейді. Сонымен қатар, формула кестелік және графиктік тәсілдермен де беріледі.

Деңгейлік тапсырмалар:

4.2. f(х)=2x-5 функциясының мәні аргументтің қандай мәнінде : 1)3; 2)-1; 3)0; 4)10 тең?

4.35 Қалааралық автобус тұрақты 80 жылдамдықпен жүріп келеді. Автобустың t сағатта жүрген жолы S км деп алып келесі кестесін толтырыңдар.

В тобы:

4.12. 1) f(x) = x2 – 2х + 3; 2

функциясы үшін f (–1); f (0,1); f (0,25); f (1) және f (2) мәндерін табыңдар. Функцияның анықталу облысы қандай?

С тобы:

4.16. Функцияның анықталу облысын жиын арқылы жазып көрсетіңдер:

Оқулық

№1жұмыс дәптер

Сабақтың соңы(36-40мин)

Үй тапсырмасы: 4.6-4.7 есептер

Рефлексия

БББ жүйесі

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қандай тəсілмен

көбірек қолдау көрсетпексіз?

Сіз басқаларға қарағанда

қабілетті оқушыларға қандай

тапсырмалар бересіз?

Бағалау – Сіз

оқушылардың

материалды игеру

деңгейін қалай тексеруді

жоспарлап отырсыз?

Денсаулық жəне

қауіпсіздік техникасын

сақтау

Жеке жұмыс жасағанда – қолдау көрсетемін. Қабілеті жоғары оқушы жұптық жұмыс жасауда сыныптасына қолдау көрсетеді.

Жеке жұмыс барысында өзін-өзі бағалау Жұптық жұмыс барысында дайын жауаптар бойынша өзара бағалау «Басбармақ» арқылы жүзеге асырылады.

Нұсқаулық бойынша жүргізіледі

Сабақ бойыншарефлексия

Сабақ мақсаттары шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе?

Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нəрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың

жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нəрсеге

назар аудару қажет?