Ашық сабақ "Генетикалық аурулар"

Бөлім: Адам генетикасы

Мектеп: №50 Абай атындағы орта мектебі

Күні: 19.ІҮ.2019ж

Мұғалімнің аты-жөні: Молшаева С

Сынып: 10

1. Қатысқандар саны:10

2. Қатыспағандар саны: -

Сабақ тақырыбы

Медициналық генетика және кейбір тұқым қуалайтын аурулардың алдын алу әрі емдеу

Сабақ мақсаттары

Оқушылар:

- тұқым қуалайтын ауруларды атау;

- тұқым қуалайтын аурулардың емдеу жолдарын түсіндіру;

- туыстық некенің тиімсіздігін түсіндіру

Бағалау критерийлері

Оқушылар:

- тұқым қуалайтын ауруларды атай алады;

- тұқым қуалайтын ауруларды емдеу жолдарын түсіндіре алады;

- туыстық некенің тиімсіздігін талқылайды.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар:

- тұқым қуалайтын ауруларды ауызша және жазбаша түрде талқылай алады.

- тұқым қуалайтын ауруларды емдеу жолдарын ауызша және жазбаша түрде түсіндіре алады;

Пәнге тән лексика мен терминология:

Ген, генотип, фенотип, хромасома

Айтылымға қажетті сөздер мен сөз тіркестер:

Тұқым қуалайтын аурулардың түрлері:

Тұқым қуалайтын ауруларды емдеу үшін

Құндылықтарды дарыту

Оқу процесі кезінде оқушылар:

• дұрыс шешім қабылдау үшін сын тұрғысынан ойлауды,

• шындықты объективті қабылдау үшін, өзгелардің мәдениеттері мен ойларына құрмет көрсетуді,

• өмірдің кез келген жағдайында таным процесін өз бетінше реттеуді,

• топтық жұмыс кезінде өзгенің пікірін тыңдауды үйренеді.

Пәнаралық байланыстар

Сабақ тақырыбы гентикалық аурулар болғандықтан, тақырып химия, экология курсымен байланысты оқытылады.

АКТ қолдану дағдылары

Twid-bilim.kz онлайн ресурсты қолдану арқылы оқыту.

Ғаламтордан қажетті ақпараттарды тауып, пайдалана білу

Бастапқы білім

Ген, генотип, фенотип, локус, кариотип, аллель, хромосома, генетика, ДНҚ, моногибридті, дигибридті.

ЖОСПАР

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

0-2 мин

2-8 мин

8-10

1. Психологиялық ахуал тудыру.

2. Өткенді қайталау «Лездемелік сұрақтар» әдісі арқылы

Ойлануға берілетін сұрақтар:

1.Организмнің өз ата-аналарынан гаметалар арқылы қабылдаған гендердің толық жиынтығын қалай атайды /генотип/

2.Генотиптің өзгеру сипатына қарай мутациялар бөлінеді /гендік хромосомалық, геномдық/

3.Организмнің ішкі және сыртқы белгілерінің жиынтығы /фенотип/

4.Хромосомалық мутацияның хромосомаішілік түрлерін ата? /делеция, дефмшенция, инверция, дупликация/

5.Генотипіне қарай организмдерді қандай топтарға бөлуге болады /гомозиготалы, гетерозиготалы/

6.Егіздік зерттеу әдістері, егіздердер пайда болуына қарай қандай топтарға бөлінеді /біржұмыртқалық, екіжұмыртқалық/

7.Гетерозиготалы организмдердің аллельдері қандай /Әр түрлі Аа/

8.Гомозиготалы организмдердің аллельдері қандай /бірдей АА, аа/

9.Рудименттік қалдықтар дегеніміз не? /Ата-тектің белгілерінің сақталуы/

10.Атавизм белгілері дегеніміз не? /Ата тектің белгілерінің қайталануы/

Қалыптастырушы бағалау:

• мұғалім бақылауы және комментарийі;

• мұғалімнің кері байланысы.

3. Жаңа тақырыпты ашу мақсатында «Генетикалық аурулар» бейнекөрініс көрсету.

Презентация

ютуб

Сабақтың ортасы

10-12 мин

13-20 мин

21-28мин

29-35 мин

4. Ой қозғау. Топтастыру (жұппен жұмыс)

5. Топтық жұмыс

І-топ: Тұқым қуалайтын аурулар, олардың пайда болу себептері

ІІ-топ: Тұқым қуалайтын аурулардың белгілері, алдын алу және емдеу

6. Бағалау «Екі жұлдыз, бір ұсыныс»

6. «Жас генетик» есептер шығару

1-есеп.

Фенилкетонурия (фенилаланин аминқышқылының өзгеруі нәтижесінде болатын зат айналымның бұзылуы) рецессивті түрінде тұқым қуалайды. Егер ата-аналарының біреуі осы белгі бойынша гетерозиготалы, екіншісі ауру болса, ол отбасында ауру балалардың болу ықтималдығы қандай?

2-есеп.

Шешесінің қаны екінші топқа, ал әкесінің қаны ІҮ топқа жатады? Балаларының қан топтарын анықтаңдар.

Қалыптастырушы бағалау

• мұғалім бақылауы және комментарийі;

• оқушылардың өзін-өзі бағалауы;

• мұғалімнің кері байланысы.

Сабақты бекіту

Тест жұмысы Plickerz бағдарламасы

1.Әйелдердің бойы аласа болып, жыныстық жетілуі баяулап, бедеу болатын қандай синдром?

А) Даун синдромы

В) Шерешевский – Тернер синдромы

С) Алып әйел

Д) Алып еркек

2.Қан ұйымайтын ауру

А) Клайнфельтер ауруы

В) Қант диабеті

С) Трисомия ауруы

Д) Гемофилия

3. Суретке қарап ауру түрін анықтаңыз?

А) Қан диабеті

В) Трисомия ауруы

С) Шерешевский – Тернер синдромы

Д) Даун синдромы

4. Клайнфельтер ауруының кариотипі қандай?

А) 45,ХО

В) 46,ХУ

С) 47,ХХУ

Д) 47,ХХХ

5.Қан диабетін қандай гормон енгізу
арқылы емдейді?

А) адреналин

В) тимозин

С) инсулин

Д) тироксин

Қалыптастырушы бағалау

• мұғалім бақылауы және комментарийі;

• оқушылардың өзін-өзі бағалауы;

• мұғалімнің кері байланысы.

Глоссарий

презентация

презентация

Қосымша 1

Материалы оқушыларға қағазға шығарып таратылады.

Қосымша 2

Сабақтың соңы

36-38 мин

39-40 мин

7. Кері байланыс

8. Үй жұмысы

Тұқым қуалайтын аурулар туралы реферат жазу

Түрлі стикерлер

https://bilimland.kz/kk/courses/physics-kk/fizika-negizi/qozhalys/lesson/mexanikalyq-qozhalys-sanaq-zhui-esi-qozhalystyng-salystarmalylyhy

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар

Тұқым қуалайтын ауруларды атай алады.

Оқушылардың көпшілігі тұқым қуалайтын аурулардың емдеу жолдарын түсіндіре алады

Кейбір оқушылар

туыстық некенің тиімсіздігін түсіндіре алады

• Сабақ барысындағы мұғалімнің қолпаштау сөздері; «жарайсың», «тамаша», «осылай жалғастыр» тб

• Өздік жұмысты-өзіндік бағалау

• Өз-ара бағалау

• Оқушылар қозғалыстың салыстырмалылығын анықтау, салыстыру барысында сыни ойлау дағдыларын қолдану арқылы қалыптастырушы бағалау тапсырмасын орындайды.

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сабақ барысындағы қауіпсіздік техникасының ережелерін еске сақтау

Ноутбукпен жұмыс жасау барысындағы қауіпсіздік ережелерін орындауын қадағалау.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?